NIEUWE
ïïagêlaó voor TSooró- en Suid-<Xollanó.
Redde rationem. Geel rekenschap.
ffo. 4915,
Zaterdag 12 October 1901
26ste Jaargang.
©0 misdaad
Bü ITÜiJN LAJND,
F EVILLiT 0lÜ7"
kasteel Fierrefite.
Italië.
Duitschland.
MSCHEC
ABORtf BHENTSPBU S.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p.
Voor het buitenland
Aisonderljjke nummers
Dit blad verschjjnt
degelijk», behalve Zon- en Feestdagen;
BUBSAÏÏ: St. Janstraat Haarlemi
/1.10
<1,40
<2,80
<0.03
PBIJS DEB ADVEBTEKTIES.
Van 16 regels 50 Cen
Elke regel meer71/»
öroote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
AÖITE MA BOB AGHTATE.
Eed acteur-Uit ge ver, W. KAPPERS
Ik hoorde het den jongen zeggen tegen
z{jn vriendje <Ik heb gisteren-middag een
kip van een boer overreden». Zij waren
*{jttien a zestien jaar, de twee kamei aden,
die leunende op hunne fietsen, een oogen
klikje stonden te wachten op een derden
kameraad, die in de verte kwam aanrij
den.
<Het beestje was nog niet heelemaal
dood, maar lang zal hp het toch wel niet
■deer gemaakt hebben,» voegde hp er bp.
Ik kwam toevallig voorbp.
<Hebt gp den boer schadevergoeding
aangeboden voor zjjn gedoode kip
*roeg ik.
<Wel neen, nienand zag mp en ik
haakte, dat ik weg kwam,» was het la
chende antwoord.
<Maar» vroeg ik, <is dat dan
Wel heelemaal in den haak Zie je, beste
jongen»ik kende den knaap van zeer nabp,
werkelijk een «beste jongen» <dat
Hnd ik niet heel aardig van je, maar gauw
Weg te rijden en den armen boer met zpn
Vermoorde kip te laten zitten, 't Was wel
®en ongeluk, maar die man behoeft toch
alleen de schade met te lpden, als gp met
aw fiets bp ongeluk zpn kip doodrpdt.»
«Nu ja,» dat is toch zoo erg niet. Mjjn
Vader reed ook eens twee kippen dood en
■haakte toen ook, dat hp wegkwam.»
Het deed mp zeer, dat te hooren. Dat
Was heel wat erger, dan die doode kip.
vader, die er geen besef van gehad
had, dat zjjne verkeerde handelwjjze tot
Verontschuldiging of dekmantel zoude die
hen voor het minder goede in het gedrag
van zpn zoon, de vader, die zich geen
*ekenschap had gegeven van de gevolgen,
die zpn doen en laten eenmaal zoude ach
terlaten in de ziel van zpn kind. Henig-
een zal dat misschien beschouwen, als een
2aak van weinig beteekenis. Toch is zjj
dat niet. Er zpn er velen, ouders en over
heden, die zich vaak geen rekenschap ge-
van het
{Vervolg.)
Zeker, wjj moeten in de eerste plaste de
°®>zaak opsporen. In dit gavel is die oorzaak
fierst moeilfjk te vinden, Mjjnheer en mevrouw
°'genr zijn beide volkomen gezond naar lichaam
geest.
E.n raadselachtige glimlach plooide de lip—
van Sorandal.
Jacques, die dezen glimlach opmerkte, beefde
"■«willekeurig en vroeg zich af
Waar denkt hjj aan
Sorandal hernam, terwjjl hjj zich lot Jacques
Wendde
En wat is uw meening ïnditgera', mjjt-
heBt
Mjjn meening
lJs, gjj zjjt dokter bjj de marine, dns een
"ollega van mjjnheer Mooguyon, want mihUir-
j burgtrdokttr blijft toch in hoofdzaak het-
Hfde. Meent gjj dat de kwaal van het arme
■nd ongeneesljjk ia?
Om u da&iop te antwoorden, zou ik eent
tc* 'aeg.luriga en nanwkeutige studie van me-
ven van hetgeen zp doen en zeggen in
tegenwoordigheid van hunne kinderen en
ondergeschikten en niet bedenken, hoeveel
kwaad zp kunnen stichten in hart en
geest der jongeren. Niet tevergeefs zegt
het spreekwoord «leeringen wekken, voor
beelden trekken.» Menig ouder staat later
wel eens verstomd over sommige neigin
gen en ondeugden van zijn zoon, en be
denkt niet, dat een onachtzaam uitgespro
ken woord, een doen of laten in tegen
woordigheid van zpn kind en van welke
gevolgen hij zich jniet behoorlpk reken
schap had gegeven, de eerste oorzaak is
geweest van die verkeerde neiging.
<ïtedde rationem.» Over het algemeen
mochten de menschen, zoo ouden alsjon-
geD, hooger en lager geplaatsten zich dat
woord wel eens wat vaker voor den geest
halen en zich met wat metr ernst afvragen,
wat de gevolgen kunnen zpn van het vlug,
soms onbedacht gesproken woord, de nau
welijks goed overwogen handeling. Be.
halve de mode-verantwooidelijkheid voor
de daden van anderen, is toch ieder mensch
in de eerste plaats zelf verantwoordelijk
voor zpn eigene daden, en al nemen velen
het met die verantwoordelijkheid tegen
woordig niet zoo ernstig en al tracht menig
een ze van zpn eigene schouders op die
van anderen te schuiven, toch zal hem
eens het ered.de rationemin de ooren klin
ken, waar geen kans bestaat op veront
schuldiging en niemand gevonden wordt,
die den last mede helpt dragen.
Maar niet dat was het, waarop ik in de
eerste plaats wilde wijzen, maar wel op
de onverantwoordelijke lichtzinnigheid
waarmede tegenwoordig in de maatschap-
pp van woord en voorbeeld gebruik ge
maakt wordt, zonder dat men zich zeiven
behoorlpk rekenschap geeft, van wat dat
woorddat voorbeeld ten gevolge kan
hebben.
Het eredde rationemmoest voortdurend
voor de oogen zweven van den lasteraar,
die niet beseft dat zpn los daarheen gewor-
juiïrouw Dorgeur moeten maken. Niettemin, en
wanneer ik u zoo oppervlakkig op het eers'e
gezicht mjjn meening zou willen zeggen, dsn
geloof ik niet, dat de geest geheel dood is.
Du» dan zou zjj kunnen herrtellen her
nam Sorandal.
Misschien wel en wie weet, het een of
ander toeval kan daar heel onverwacht de oor
zaak van zjjn.
Ja, wie weet.
Wat ik zeggen wilde, mjjnheer Eromen-
tel, riep dokter Monguyon eensklaps uit, ik
zou u gaaroe onzen jzieke eens laten zisu, of
liever onzen gewonde.
Is er een gewonde op het kasteel P vroeg
Jacquet.
Sorandal verbleekte, maar hjj wist zich on
middellijk te beheersehen en zeide met kalme
■tem
Ik wed, dat dokter Monguyon den inten
dant van mjjn ongelukkigen oom, den baroa
d'Amfreville, bedoelt, den braven Domiiique,
die viel als sl&chtcfiLr van zjjn plichtsbetrach
ting. Hjj snelde toe om zjjn meest r te bescher
men en de moordenaar» hebben hem voor dood
op de plaats der misdaad achtergelaten.
01 zjj kunnen zich in dien Dominique
nog wel leeljjk vergist hebben, hernam de ge-
neeeheer. Toen ik Dominique voor het eerst zag,
dacht ik ook dat hjj ieder oogeublik kon ster
ven. De heissnpan was ingeslagen, denk eeDS
aan. Het is een wonder dit bjj niet terstond
dood was, maar de arme drommel is er niet
veel beter aan toe, als wanneer hij op dit oogen-
blik reeds lang onder de aarde lag.
pen woord misschien het leven van zpn
evenmensch voor altijd verbittert
weerklinken in het oor van den redenaar
wiens vaak tweinig doordachte taal den
hartstocht opwekt, ontevredenheid en wan
gunst zaait in de harten der minder be
deelden, het moest nooit of nimmer ver-
geten worden door het heir van journa
listen, die als dienaren der machtige ko
ningin, ede Pershaar woord doen weer
galmen over de geheele aarde, de publieke
opinie beheersehen, ze vormen en ten goede
of ten verderve kunnen leiden.
Hoe menig woord zou onuitgesproken, hoe
menige zin niet neergeschreven worden,
als men van te voren zich wel doordrong
van de waarheid, dat men van dat woord,
van die gedachte rekenschap dient te geveD,
dat men daarvoor verantwoordelijk is.
Maar ook zp, die zwijgen waar gespro
ken moet worden, daardoor maar al te vaak
het onrecht ia de hand plegen te werken,
mogen gedenken, dat het eredde rationem*
ook op hun nietsdoen toepasselijk is en zp
verantwoordelijk zpn voor het leed, dat
vaak het menschdom treft.
Portugal.
Zooals onlaigs reeds uit Lissabon is
gemeld, liet de Engelsche regeeriDg daar
muilezels voor het leger van Kitchener
opkoopen. De eerste bezending zal voor
het einde van de maand worden ingescheept.
Onder de 500 dieren zpn muilezels van
zeer weinig waarde; het zpn oude tram-
dieren. De Engelsehen gaan nu voor den
verderen aankoop ock naar Spanje.
De Portugeesche regeering geeft blpk van
veel bekrompenheid tegenover de Boeren-
krpgsgevaugenen.Zg heft belangrijke invoer
rechten op de kisten oude Nederlandsche
boeken, die uit liefdadigheid uit Nederland
naar da krijgsgevangenen zpn opgezonden
en dat onder voorwendseldat de invoer
van buitenlandsche litteratuur den n&tio-
nalen handel kan benadeelen!
Daarentegen blijft het geheele Portu
geesche volk den Boeren gunstig gezind
ten bate der krijgsgevangenen zal den
Hoe bedoelt ge dat vroeg Jacques vol be
langstelling.
Kjjk, de wond is nu gesloten of nagenoeg,
maar de hersens zjjn nog altjjd aangedaan en
de ongelukkige heeft het gebruik van al zjjn
zintuigen verloren. Hjj herinnert zich niet?
meer, hjj kan niet eens meer spreken, hjj ligt
als verlamd op zjjn bed. Gjj moet hem bepaald
eens gaan zien, mjjnheer Eromentel. Hjj is hier
op htt kaeteel, in het huisje van den portier.
Zeker, ik zal er heengaan, antwoordde
Jacquis, ik heb reeds eenmaal een dergeljjk
geval onder handen gehad, miischien is bjj
door een gewaagde operatie nog wel te redden.
Op mjjn woord, het zon prachtig zjjn,
riep de geneesheer uit, wanneer gjj hem tut het
leren kondt terugroepen.
En gjj zoudt daarmee vooral aan de jus-
tuis een grooten dienst bew'gzeD, zeide So
randal.
Waarom?
Gjj weet toch dat men den moordenaar
van d n baron d'Amfreville nog niet in han
den heelt kunnen krjjgen. Men zoekt hem jjverig,
maar met eiken dag die er verloopt, vermindert
de hoop hem te zuilen vinden. Dominique nu
heeft den moordenaar gezien en hjj zal hem on-
gctwjjteld kunnen noemen, wanneer gjj er in
slaagt hem h t geheugen en het spraakvermo
gen terug te geven.
Ik zal het beproeven, mijnheer, zeideJacques.
Opnieuw kruisten de blikken der beide man
nen elkaar, maar de joogen van Sorandal blon
ken zoo woest en dreigend, dat Jacques ver
ward de zjjne neersloeg.
17en October een stierengevecht worden
gehouden.
De eerstvolgende Kardinalen-vergadering
zal, naar men vermoedt, in den loop van
de maand November gehouden worden.
Z. H. de Paus zal er twee nieuwe Kar
dinalen benoemen, een Spanjaard en een
ItaliaaD. Het aantal leden van het Heilige
College bedraagt dan zes en zestig.
Sedert de benoeming van Z. H. Leo XIII
is deze Kardinalen-vergadering bpna ge
heel anders samengesteld. Van de zes en
zestig leden zpn er slechts drie, die hun
benoeming niet aan den tegenwoordigen
Paus te danken hebben, dat zpn de kar
dinalen, Ledochowski, Oreglia en
P a r o c h i.
Z. H. Leo XIII benoemde 140 Kardi
nalen, waaronder 80 Italianen. Sedert 1878
zpn er 139 Kardinalen gestorven, waar
van 79 door den Paus benoemd werden
en 60 door zpn voorgangers.
Het Heilige College verloor dus 6 harcr
leden per jaar.
Tpdens de laatste feesten, ter eere van
het tweehonderdjarige bestaan van het
koninkrijk Pruisen te Dantzig, hield keizer
Wi 1 h e 1 m een triomfantelpken intocht in de
stad aan het hoofd van de brigade der «doods
hoofd-huzaren.» De Keizer zat op een wit
paard, terwjjl de geheele brigade zwarte
paarden bereed. Wilhelm II heeft thans
aan de officierenclnb te Dantzig een schil-
deip aangeboden, dat zpn binnenrijden te
Dantzig voorstelt; alleen heeft de schil
der, op specialen last van den Keizer, dezen
voorgesteld op een zwart paard, om niet
de totaal-harmonie te verstoren.
In het stadhuis te Dantzig was sedert
vele jaren een schilderp aanwezig, voor
stellende het onderhond van CzaarA 1 e x a n-
der III en keizer Wilhelm I. Nu heeft
de tegenwoordige Keizer op dit schilderij
zpn eigen beeltenis laten aanbrengen. Voor
de geschiedenis derhalve nu de Keizer te
genwoordig bij eene plechtigheid, waarbjj
hp in werkelijkheid nooit geweest is.
China.
Prins T s j o e n g richtte het geschreven
verzoek tot de gezanten, dat alle zaken
Op dit oogeublik werd de aandacht weer af
geleid uaar den anderen hoek van het sslon
Gisèle was, zooals eiken avond na het diner, in
slaap gevallen, ditmaal rustte zjj met het
hoofd op den schouder van Olivier, den arm
om den hals van den jongen man geslagen.
Zie eens hoe kalm zjj is, zeide mevrouw
Dorgeur.
Inderdaad, mjjnheer Olivier, zeide Dor
geur op zjjn beurt met zjjn goedigen glim
lach, gjj hebt dat arme kind reeds geheel voor
u ingenomen.
Zjj slaapt zoo rustig als in hair bed,
voegde Tictoire er bjj.
De gouvernante van Giièle was gewoon wei
nig te spreken en nooit dan na haar woorden
rjjpeljjk overwogen te hebben.
Oliüar antwoordde niet, hjj boog het hoofd
om de ve.legenheid, dia hem het bloed naar
wangen en voorhoofd joeg, te verbergen.
Jacques, die alles had opgemerkt, zuchtte
diep.
Komaan, z.ide Dorgeur tegen Vietoire.
gjj moest haar maar te bed brengen.
De gouvernante trad naderbjj, iloeg haar
krachtige armen om het slapende meisje en
droeg haar met een door de gewoonte verkregen
gemakkeljjkheid, het ealon uit naar haar ka
mer.
De avond liep kalm ten eindetot aan het
afscheidruur werd het geaprek op aangenamen,
onderhoudenden toon aan de theetafel voort
gezet.
Wordt vervolgd,)
