NIEUWE
Hbaaêlaö voor
oord' en Stuiè-éCollanè.
Een kloek stuk.
2>
No 4949
Donderdag 21 November 1901
26ste Jaargang
e misöaa
flü ITJ3NLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p-
Voor het buitenland I
Afzonderlijke nummer#
Dit blad verschgnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBBAU: St: Janstraat Haarlemt
/1,10
«1,40
«2,80
«0.08
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer 71/#
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte)
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
Red a o t e ur-U itgever, W. KfiPPSRS.
De Memorie van Antwoord van minis
ter K u y p e r, is een weerslag op de
«algemeene beschouwingen,» in de Ka-
merafdeelingen gevoerd.
Men herinnert zich, dat in die afdee-
lingen van liberale zjjde den grondslag,
waarop de tegenwoordige Regeering rust,
«vicieus» genoemd werd en wel omdat er
bjj de stembus gestreden was om de «Chris
telijke beginselen», een leus, welke na
tuurlijk de goedkeuring der liberalen niet
kon verwerven en waarop zij dus aan
merking maakteu. Maar nu komt Dr.
Kuyper hun vertellen, wat zjj onder die
«christeljjke beginselen» hebben te ver&tian.
Die uitdrukking zoo lezen we inde
Memorie «is bjj de stembus niet bedoeld
als omvattende in hoofdzaak de beginse
len, die betrekking hebben op verzoening,
verlossing en eeuwig leven.» Neen, buiten
deze beteekenis om diende zg in den ver
kiezingsstrijd «ter aanduiding van die be
ginselen en invloeden, welke bjj de ge
doopte volkeren tot de onder hen gel
dende specifieke opvatting van de natuur
lijke levensverhoudingen geleid hebben.»
Ontkend wordt niet de Minister durft
de zaak in den grond aan te vatten
dat het «confessioneel verschil» bjj de
practische toepassing dier beginselen zijn
invloed zal kunnen doen gelden, maar
«dit belet geenszins dat samenwerking ge
boden is zoo dikwgls de diepere grondslagen
van ons volksleven, welke aan alle chris
tenen saam ter harte gaao, in gevaar ko
men.»
Met andere woordenpraat nu maar
niet van een «vicieusen» grondslag, want
er was wel degeljjk een gemsenschappe-
lgken drgfveer bij de Christelijke partgen,
terwjjl van den anderen kant «wederzgdsche
inschikkelijkheid de onderstelling» is. t
Gaat om de vraag, «of ook in den Staat
en in zjjn recht al dan niet met de op
perhoogheid van God Almachtig over vol
ken en natiën te rekenen is,» En 't is het
antwoord op deze vraag, welke de schei
ding vormt tusschen de oude eëra en de
nieuwe.
De «vicieuse» liberalen kunnen zich dit
voor gezegd houdenen en passant wordt
te verstaan gegeven, dat «niet ééne klasse
uit het volk, de arbeiders, heefc te beer-
schen eerst wanneer aan het volk in hl
FEUILLETON.
van het
kasteel Pierrefite.
(Vervolg.)
Geen nood. Nu, gjj zult u niet kunnen
beklagen, dat ik het u ta lastig maak ge hoort
of ziet niet» meer van mjj en toch heb ik een
ellendig leven, hier in dit krot, met de hon
derd franka per maand die ge mjj geeft.
Ii dat te wainig?
Nu, veel ia het zeker niet en als er niet
znlke mooie vooruitzichten waren dan zon ik
Ik heb haast, visl Sorandal hem in de
rede.
Goed, goed, ol ik kaa best begrijpen dat
gij niet uit pure belangs ellieg bi:r gekomen
zjjt. Gjj hebt mjj iets te zeggen, welnu, ik
luister.
Zijn wij hier alleen
Wees maar niet bang dat zich hier of
daar een dief in een hoek versoholen heeft
wie bjj mjj kwam om te atelen zou erger be
drogen «ija dan ik.
Sorandal maakte een ongeduldige beweging.
Ik bedoel of niemand ots bier kan hoo
ien.
01 de kamers linka en rechts zjjn op het
zjjn rangen en standen de door den graad
van volksontwikkeling geëisebten invloed
op 't Landsbestuur verzekerd is, dan eerst
bljjkt de Staatsvorm van zulk een volk
in de democratische te zijn overgegaan.»
Zoo vat Dr. Kuyper de democratie op.
Zjjn tegenstanders zullen hem dus ook op
dit gebiei niet met losse praatjes over
«het volk», zooals men dit tegenwoordig
pleegt op te vatten, aan boord behoeven
te komen.
't Yiel te verwachten, dat de liberale
bezorgdheid over de homogeniteit van
het Ministerie niet onbesproken zou blij
ven in de Memorie. Ea in dit opzicht
doet de tegenwoordige Regeering zich ken
nen als een zeer eerlijke. Geheel anders
dan het coalitie-kabinet-P i e r s o n, dat toch
poseeren wilde als «de vertegenwoordiger
van de ééne groote liberale partg», maakt
het huidig Ministerie «geen oogenblik de
pretentie de belichaming van de denk
beelden van ééne staatkundige partg te
zjjnhet is niet anders en wil niet an
ders zijn dan een coalitiekabinet.» Maar
zijn leden zjjn door onderlinge afspraak
tot eenheid voor de te ondernemen taak
gekomen.
Omtrent die taak geeft de Memotia veel-
zjjdig licht. «Een gearresteerde lijst van
in te dienen wetsontwerpen» kan het Ka
binet niet geven zonder meerdere zeker
heid omtreDt den loop van 's Rgks inkom
sten, welke inkomsten versterkt moeten
worden ook door verhooging van invoer
rechten. Maar in afwachting wordt toch al
een en ander aangekondigd.
Gaan wij dit eens korteljjk na:
Een «Zondagswet naar Eogelsch model»
behoeven de liberalen niet te duchten,
evenmin als «protectie naar het Duitsche
type.» Sfcait de invoering der Ongevallenwet
op ernstiger bezwaien dan men opper
vlakkig vermoeden zou, zoodat dan ook
een nota van wjjziging op 't ontwerp tot
uitvoering te verwachten is, van den an
dereu kant de arbeiders kunnen dus
gerast zijn is een voorstel van wet tot
verzekering tegen de gevolgen van ziekte
reeds in bewerking. Bepalingen omtrent
den arbeidsduur ook voor volwassen hand
werkslieden acht 't Kabinet voorts ge-
wenscht; in de Troonrede weid eroverge-
zwegen wegens den samenhang hiervan
met de Zondagsviering. Behoudens onver
hoopte hindernissen zullen de woning- en
oogenblik on' owoond, nuar ga weat, dit soort
huizen hebben muren van bordpapier, daarom
moeten wjj voor alle zekerhtid 200 zacht mo
gelijk spreken. Ga zitten.
Hjj schopte het overhemd in een hoek, wierp
de bottines van de tafel en schoof twae stoelen
dicht bjj elkaar.
Toen Sorandal en Protean waren gaan zitten,
staken zjj de hoofden dicht bjj elkaar en be
gonnen op fluisterenden toon hun gesprok.
Wjj naderen on« doel, zeide Sorandal.
Zoo, zoo, sprak Proteau, tsrwjjl zjjn oogen
schitterden.
J», over een paar dagen trouw ik de
erfgename, de idiote aan wie de baron d'Am-
freville zijn zes millioen heeft nagelaten.
Prachtig 1
Proteau wreef zich vergenoegd de handen.
Wacht ever, op het oogenblik dat ik mjjn
doel bereiken z«l, stuit ik eensklaps op een
hindernis, er doemt een gevaar op.
Duivels 1
Ik heb vjjander, Protean, menschen die
het vermogen liever zelf zouden hebben dan
het in mjjn handen te zijn vallen.
D*t is hun niet kwaljjk te nemen. En
wilt ge die menschen
Een vtelbeteekenend handgebaar voltooide
dezen zin.
Neen, zeide Sorandal terwjjl hjj het hoofd
schudde, onthoudt ditman moet nooit zjjn toe
vlucht nemen tot middelen van geweld dan
in de uiterste noodzakelijkheid, Trouwens weet
ik nog niet eens wat die vjjanden tegen mjj
zonden kunnen doen, maar het komt mjj voor
gezondheidswetten in den loop van 't aan
staande jaar worden ingevoerd.
Dit is reeds niet weinig maar de lijst
is langer. We lezen immers Nog dit zit
tingjaar zullen voorstellen betreffende vei
ligheid der wegen worden ingediend, ter
wijl in het weder in te dienen ontwerp
tot regeling van het arbeidscontract 't
euvel der gedwongen winkelnering bestrij
ding zal vinden. Ook zal o. a. opnieuw
worden ingediend, zij 't gewjjzigd en aan
gevuld, het wetsontwerp op de personeele
belasting, terwjjl bereids weder ingediend
is, zonder verandering, het wetsontwerp
tot wjjziging en aanvulling van de bepa
lingen in het B. W. omtrent de vaderljjke
onmacht en de voogdjj.
Omtrent het onderwjjs lezen weMet
«vrjjmaking van het onderwjjs» wordt
bedoeld verlossing van wette'.ijken of fei-
teljjken dwang. Of intrekking dan wel
wjjziging der Leerplichtwet noodig zal zjjn,
zal eerst beslist worden als haar werking
duideljjk genoeg zich heeft afgeteekend.
Let wel«intrekking dan wel wjjziging.»
't Hangt maar van het resultaat van B o r-
g e s i u s' maaksel af. Eerljjker kan het niet.
Het kiesrecht zal big ven rusten. Zonder
grondwetsherziening is finale afdoening
hiervan ondenkbaar en de stembus heeft
bewezen dat de meerderheid van het volk
daartegen is, terwjjl huismanskiesrecht
door dit coalitiekabinet niet kan worden
voorgesteld.
't Voornaamste hebben wjj hiermede de
revue laten passeeren. Nu moeten we-nog
op twee punten de aandacht, vestigen.
Eerstens wordt stellig ontkend, dat in de
Millioenenrede een te donkere voorstelling
van den staat der financiën is gegeven,
gelijk Pier son's vrienden wilden vol
houden tweedens bespreekt de Memorie
uitvoerig de gedragsljjn ten opzichte der
Zuid-Afrikaansche Republieken. Volhar
dend bjj haar politiek van neutraliteit
door Dr. Kuyper in het vorig Kabinet
niet afgekeurd, al wil men dit nu bewe
ren zal de Regeering geen gelegen
heid laten voorbijgaan die haar in staat
mocht stellen tot hooghouding van het
volkenrecht en tot herstel van den vrede,
binnen het perk van haar vermogen, mede
te werken.
Men ziet dat de Memorie alles flink
aandurft en ons voorbereidt op een be
langwekkend Kamerdebat.
dat zij iets vsn mjjn geheim ontdekt hebben.
Natuurljjk kannen het slechts vermoudets, gis
singen zjjr, anders waren zjj al handelend legen
mjj opgetreden, maar hoe dan ook, ik heb aan
hun houding meeuen op ta merken, dat zjj iete
weten. Weet gjj wel zeker dat ge u geen woord
hebt laten ontvallen P
Sorandsl keek bjj deze woorden Protaau
scherp aan.
Ik? riep deze uit. Zjjt ge krankzinnig?
Kent gjj Jacques of Olivier Fromentel?
Herinner n eens goed. De eeiste iz dok
ter bjj de marine, de tweede schilder.
Ik weet zeker dat ik die namen voor het
eerit hoor.
Zon ik ik mjj dan vergist hebben zeide
Sorandal half voor zich.
Wanneer ge denkt dat ik u heb verraden
of ook maar eeu oavoorzichtigbtid heb begaan,
dan vergist ge u zeker.
Wanneer zjj iets weten, dan moet hst
van u zijn.
Dan weten zjj dood-eenvoudig niet».
Ik ben toch niet gerust. Vooral het op
treden van dien marine-dokter, Jacques Frc-
mentel, heeft mjj angstig gene a ikt. Hij moet iets
weten.
Maar hoe dan toch P
Dat is mjj zalf een raadsel, maar het
toeval heeft sou.1 zulke wonderljjke grillen
Wanneer gjj hem niets geiend hebt
Protean wilde opnieuw het tegendeel beweren,
maar Sorandal wenkte met de hand en ging
voort
Dultsohland.
Te Hannover hebben een einjabrige en
een luitenant geduelleerd. De einjahrige
werd door een schot in de borst zwaar
gewond, de officier kreeg een wond aan
den arm.
Een hevige brand heeft gisteren te
Neufahrwasser, nabg Dantzig, een der
grootste Duitsche suikerraffinaderijen, die
van de Zncker-raffiaerie-Actiengesellschaft
geheel in de asch gelegd. De schade wordt
op vier milloen mark geraamd.
Over geheel Duitschland heerscht
groote werkloosheid, te Berlgn loopen
niet minder dan 50.000 arbeiders zonder
werk rond.
Oostenrij k-Hongarije.
Te Weenen is een ritmeester der hu
zaren gearresteerd onder beschuldiging ge
heime documenten aan twee vreemde Mo
gendheden te hebben geleverd. Hg zou
vooraf den hiervoor bedongen prgs, 6000
kronen, ontvangen hebben.
Deze officier zal voor een krg'gsraad
terecht staan.
Er heeft opnienw een botsing plaats
gehad aan de universiteit te Weenen, tus
schen de Duitsch-nationalistische en de
katholieke studenten. De laatsten werden
aangevallen door hun medestudenten, ter
wjjl dezen de «Wacht am Rhein» zongen,
en schreeuwden: «Weg met Rome!»
Frankrijk.
In den laatsten tijd heerschte des nachts
op het groote kerkhof Père-Lachaise te Pa
rijs een helsch leven. Het scheen of de
booze geesten spectacle maakten en met el
kaar aan het vechten waren door een ge
huil en gejammer aan te heffen, dat velen
de schrik op het lijf joeg.
Toch waren er 's nachts geen spoken of
geesten op Père Lachaise rond; het zjjn
eenvoudig tallooze katten, die reeds sedert
geruimen tijd in het struikgewas van het
kerkhof huizen. De katten wisten te maken,
dat het aantal personen, die op het kerk
hof vogels trachtten te vangen, vermin
derde maar de directeur van de begraaf
plaats, thans voor de kens gesteld tus
schen de katten en de vogels, besliste ten
Jawel, jawel, ik geloof gaarne dat gjj
voorzichtig zjjt geweest. Wanneer gjj hem niets
gezegd hsbt, dan moet hjj op een andere wjjze
iets hebben ontdekt, hjj zon u op het spoor
kunnen komen, u door een sluwen detective
kunnen doen bespieden en wie weet wat er dan
nog kan gebeuren.
Wat is nw plan
Mjj dunkt dat het voor alle zekerheid
beter was, dat gjj Frankrjjk terstond verliet.
Protean trok een bedenkelijk gezicht en vroeg
Ben ik n in den weg?
Dat niet, maar ik denk altjjd aan het
geen gebeuren kan.
Jawel, ik ook, en wanneer ik nu in het
buitenland was, dan zou ik bang zjjn dat ge
mjj vergat als eenmaal uw plan gelukt is. Uit
het oog, uit het hart, weet ge?
Domkop, alsof ik bjj niet nakomen van
mjjn beloften n niet evengoed te vreezen had
wanneer ge in het buitenland, in Londen bjj
voorbeeld, als wanneer gjj hier te Parjjs zjjt.
Ge hebt geljjk. Ik wil dan ook wel ver
trekken, maar verder dan Linden ga ik niet.
Dat is ook niet noodig. Dus gjj ver
trekt P
Goed, dat is te zeggen
Wat nu nog?
Om te vertrekken heb ik geld noodig
en ik heb niets meer.
Sorandal haalde een goed voorziene porte
feuille uit zjjn binnenzak en nam daar een
bankbiljet uit.
(Wordt vervolgd.)
HURMMSC
[RMT.
ABOHNBMENTSPBIJS.
PBIJS DEB AD VEBTENTIEN
AGITB MA HON AGITATE.
89)
Nc6D
