No. 4958
Maandag 2 December 1901.
26ste Jaargang.
2)ag6lad voor ^fëooró- on Suió-dCollanó.
.HU b"'»dt
De eerste debatten.
Dit nummer bestaat
lit twee"'Bladen.
IsERSTë BI.AD.
©e misóaaó
13 1TDNLAND.
BUREAU: St, Jansstraat. Haarlem.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
c j&rsi'Cfeai at
Engeland.
Frankrijk.
België.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
'S
Indien wjj hier de eerste debatten gaan
^spreken, door de nieuwe Tweede Ka-
toer gevoerd, dan is 't niet, om ze in bij
zonderheden na te gaan. Aan het onder
werp immers, waarover ze liepen de
Indische Begrooting, hebben we voor
eenjge weken een artikel gewijd,dat de voor
naamste punten uit 't Regeeringsplan van
den Minister van Koloniën in 't licht stelde.
aan dit plan is in de Kamer wel ge-
'°rnd, maar niets veranderd. De heer van
Asch van Wijk had de voldoening,
2Ün Begrooting ongewjjzigd en zonder
lemming te zien aangenomen.
Difc verblijdend resultaat viel van den
invang der debatten af wel te verwachten,
W&ntdeKamer gaf al aanstonds het zeldzame
schouw8pel te zien, dat alle partpen het
öageooeg eens waren over de wjjze, waarop
kodië moet worden bestuurd een quaes-
ti®, welke tot dusverre een vaak gevaar
te twist-appel was. Algemeen werd
'kans gepleit voor de stofielpke en zede
lijke verheffing van den inlander; alge
meen aangedrongen op afschaffing der
*°o ongelijkmatig drukkende heerendien-
®'en, op verlaging van landrente, op de
^stelling van landbouwcredietbanken, enz.
Op dit alles zullen wjj dus niet ver-
^er ingaan. Er was echter één punt,
Waaromtrent zich verschil van meening
v°ordeedde zending. Wel was 't slechts
eeD zeer kleine minderheid, welke zich
'keoretisch tegen den Minister verzette,
maar om 't belang van 't onderwerp zjj
°P dit onderwerp toch even gewezen.
'tGing voomamelpk om de uitlegging
vaa artikel 123 van het regeerings-regle-
m8nt, welk artikel voor de vestiging van
eeQ zendeling of missionaris de toelating
Va° den Gouverneur-gentraal vordert.
2eer terecht noemde de anti-revolutionaire
van Idenburg (die gedurende de
batten een kranig figuur maakte) dit
miikel «onnoodig, ondeugdelpk en voor
e zending schadelik.» Eo evenzeer terecht
^aa de Minister van meening, dat de toe-
,8''ng alleen mag geweigerd worden in
belang van orde en rust en dan nog
"mt z00 zeer preventief (om te voorko-
J0611) als wel repressief (om te herstellen).
ndien dus, om een voorbeeld te geven,
8 katholieken toelating vragen tot vesti-
^8 in een of andere streek, waar reeds
FEUILLETON.
van het
kasteel Fierrefite-
(Vervolg.)
Wat, Flick moest het bjj* zichzelf er-
6Dhen een behendige schelm.
I 6 schoone verwachtingen van den inspec-
vtiTun film wreed teleurce-
Tan politie waren aui wreed teleurge-
6t/n P'sa'8 van zjjn zelf beheeraching te verliezen
dal6#n onTooriicbtigbeid te begasn, had Scran-
U toet zeldzame bedradbeid maatregelen ge-
t men om de ontvoering van Giièle geheim te
7
6( 0,1 het avontuur nn eenvoudig eindigen met
S(1 duel tuEsehen de beide mannen Sorandal
Gfivier Neen, dat zou al te gtk tjjn.
Rn had hjj, Flick, zich vruchteloos inge-
PR»nent #i die moeite voor niet gedaan, neen,
dat kon niet.
v-fllier jcon Fliok hield inderdaad den
i°nRen schilder daartoe voor onnooael genoeg
-el doodeenvoudig meegenomen heh-
bB» naar zjjn huis. O hjj moest hem waai-
ïcWen, hem doen vluchten.
-» Die trein födt zoo langzaam als een
de protestantsche zending arbeidt, dan
niag Zegt de Ministerdie toelating
niet geweigerd worden uit vrees, dat uit
de vestiging der Katholieken wel eens
rust- en ordevetstoring door de protestan
ten zou kunnen voortvloeien. Ea de Minis
ter ging uog verder: Veeleer zou de
zending, die de orde verstoort, de plaats
moeten ruimen.
Hiertegen nu kwamen de heerenRoes-
s i n g h en Van Karnebeek op. Deze
wilden de verschillende zendingen streng
afgescheiden houden waar de katholie
ken reeds arbeiden, mogen de protestan
ten niet komen, en omgekeerd. Het bleef
bij hen echter theorieaan den Minister
de practpk volgens zjjn boven uiteenge
zette zienswijze.
Eu daa was er nog een lid, dat over
de zending wat te vertellen had de heer
Van Kol. Deze veelprater was iederen
dag herhhaldelpk aan 't woord en gaf
daarbjj herhaaldelijk staaltjes van groote
inconsequentie.Ook bp dit onderwerp.Eerst
wist bij geen kwaad genoeg te vertellen
van de zending, maar nadat hem door dr.
Schaepman herinnerd was, dat hp
vroeger met lof over de missiën gespro
ken had, ging hp pastoor Verbraak roe
men en de missionarissen het pluimpje
geven, dat zp democratischer voelen dan
de protestanten, meer invloed hebben op
de bevolking, enz. Het scheen intussehen,
dat hp sppt kreeg van dezen lof, want
later trachtte hp de protestanten weer in
't gevlei te komen door te herinneren, dat
Paus Leo XIII de protestantsche zende
lingen had aangeduid als bedriegers, die
naars van den satan, enz. V a n K o 1 zeide,
dat hij deze wooiden had gevonden in een
Encycliek van 3 December 1880, maar
dr. Schaepman, die met dr. N o 1 e n s
een onderzoek instelde, kwam tot de con
clusie, dat - niet alleen die woorden
niet in de Eucycliek voorkomen, maar
zelfs in gansch het pauselijk stuk van geen
protestantsch sprake is Daar stond Van
Kol, die nu nog slechts wist te vertel
len, dat hp zpn citaten ontleend had
aan de Indische Gids.
't Behoeft geeu betoog, dat aan de woor
den van een afgevaardigde als Enschede
ons bezorgde, geen groote waarde behoeft
te worden gehecht. Misschien bssefte hjj
dat zelf en zweeg, toen, bij de behande
ling der artikelen, de zending nog eens
ter sprake kwam. 't Was toen de heer
Van Limburg Stirum, die met den
Minister van meening verschilde. Hij hield
n. 1. een pleidooi voor de aanstelling tot
ambtenaren van hen, die door kerkgenoot
schappen of vereenigingen worden uitge-
specteur van poli ie. terwijl bjj ran ongeduld
op zjjn nagels beet.
Zoodia bij aa® bet» ctation te uitstapte,
snelde hjj naar een huurrjjtuig, «prong er iu
en riep den koetsier toe
Rue Tourlsque 11, vijf franc» fooi maar
rjjd als de duivel.
Het paard zette zich in dr-t en trok het
rjjtuig tameljjk snel tegen de helling van den
heuvel Montmartre op om daar de rue Tout-
laque in te elsanentebljjvenstaanvoorno.il.
Flick was er al uitgesprongen en holde het
hui» binnen, waar Ijj, onder aan de trap, de
portierster ontmoette, die hem den weg ver
spelde.
Waar moet gjj heen F vroeg zjj bljjkbavr
ontttemd over de vtjjze, waarop Flick h: t ach
tenswaardige huis, dat aan hsnr hoede wss
toevertrouwd, wilde binnendringen.
Flick trachtte baar op zjj te duwen en snauwde
haar toe
Uit den weg, ik heb harst.
Dat strookte echter List met hst gevoelen
van de portierster. Het was nu eenmaal niet
gepast een fatsoenlek huis als een dolleman
binnen te stormen, sonder zich eerst behoorljjfc
tot de portiereter te wenden.
Zjj greep met beide handen de trapleuningen
en toen zjj daarop Flick goed aankeek, her
kende zij hem.
Bi, ei, eeide zü, gf «5* gi-teren al hier
geweest, om naar mjjnlieer Fromentel te vragen.
Flick, die eveneens de leuning had gegre
pen, liet die weer los en vroeg gejaagd
Wat zou det F
mrxujiDRiT:
PBTJS DEB ADVEBTENTIEN
Van 16 regels. 50 Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère
G. L. DAÜBE Sf Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 fris Faubourg Montmartre.
zonden en ter beschikking van de In
dische Regeering gesteld ter voorziening
in de godsdienstige behoeften van de min
der gegoede leden der Christelijke gemeen
ten en van de garnizoenen. De Minister
is evenwel voor dergelijke aanstelling niet
te vinden: zoowel de Indische Regeering
als de betrokken kerkgenootschappen en
personen vrijer blijven indien de tegenwoor
dige toestand bestendigd blijft.Eu wjj gasn in
deze met den Minister mede.
Zooals wjj voorspelden, zullen wij op
de overige punten van het debat, dat zich
door zakelijkheid en wederzjjdsche wel
willendheid kenmerkte, niet ingaan. Wij
mogen echter evenmiu van de Indische dis
cussie afstappen zonder een woord van
hulde te hebben gebracht aan den Mi
nister, die zich zoo degeljjk van alles op
de hoogte bleek gesteld te hebben, zoodat
hjj in zpn replieken steeds groote helder
heid aan bondigheid paarde en zpn Be
grooting op alle punten wist te verdedi
gen en te handhaven. Alleen was de heer
Van Asch van Wp ons wel eens te
toeschieteljjk met beloften van; te zullen
onderzoeken, te zulleD tegemoetkomen aan
bezwaren, te zullen voldoen aan verlan
gens, enz. Men weetveel beloven en wei-
nig geven Laten we evenwel ten volle
vertrouwen op den bewindsman, die terecht
door vriend en tegenstander met de aan
neming zjjner Begrooting werd gelukge-
wenscht.
Schrikwekkend zjjn de doodsberichten
uit de moordkampen in Zuid-Afrika. De
sterfte der kinderen, die eenmaal in de
kampen gebracht er niet meer uit kunnen,
bedraagt 432 tot 456 per 1G00, terwjjl
de sterfte m eene gezonde stad circa 19
per 1000 bedraagt.
Zulke cjjfers brengen ons een huivering
over de leden en het woord moordenaars
rolt ons over de lippen.
Iu vier maanden tjjds is het tiende
deel der 54.326 opgesloten kinderen aan
hunne ouders door den dood ontrukt.
Eu «7Ae Birmingham Post*, het jingo
blad van Lord Chamberlain, drijft
den spot met de Engelsche bladen welke
opkomen tegen de kindermoorden.
Het officieele Europa laat de moorde-
narjjen van de onschuldige kinderen der
Zuid Afrikaansche Boeren voortduren, ter
wijl de naam van Engeland over de ge
heeld wereld met verachting en walging
wordt uitgesproken.
En men denkt niet «sa, dat die duizen
den Ijjken voor eeuwig alle verzoening
tusschen h't Engelsch en Hollandsch ras
in Zuid-Afrika onmogelijk maken dat er
een van de twee moet verdwjjnen en dat,
indien het dan het Hollandsch ras moet
De portiesster schudde ontkennend het hoofd.
Ui* P
Hierop volgde eeu bevestigend teeken.
Hebt gij gesian d*t hjj uitging P
Ga'noord.
Hoe don
Gillers vónd, klokslag tien uur, heb ik vbd
uit de loge de deur voor hem open getrokken,
Om tien uur?
Jb, 't is wel wat lest cm nog te gian
wendelen, ttwnr die kurBtenaurs, ol ze zjjn
allemaal eender.
En is hij niet thuis gekomen P
Neen.
Weet ge dut zeker P
De portierster zette "naar handen in haar zjj-
den en keek Flick verontwaardigd aan.
Zsg eens, ventje, wat denkt ge wel van
uijj Zoudt ge meenen dat er iemand hier in
huis kon komen, zonder dat ik, de portierster,
er iets ven wist. Trouwens, ik heb zooeven
zjjn eonr«nt en rjjn koffia bovengebracht, ik
heb gebeld, geklopt, maar gern kik.
Dat de poititrsier zoo bereidwillig op de
rugen van Flick antwootdde, wss indoeente
plaats omdat zjj zooals met heel reel mec-
schen het geval is zich self gasrne hoorde
praten en io de tweedo laats omdat zjj, sedert
zjj gezien had dst Flick door de beide heeren
Fromentel met zekere onderscheiding werd be
handeld, wel vermoeddo dat hp, ondanra ryv
knech tslivrei. toch wel iemand »an goede fa
milie moest rijn.
Flick trilde van vreugde over hetgeen hjj
hcorde.
zjjn, voor dit werk de Engelschen nog
jaren strjjd, uog etteljjke duizenden men-
schenlevens, nog milliarden zullen noodig
hebben. En dat alles kan niet anders uit-
loopen dan tot schande van de Engelsche
natie.
Ia geheel Europa gaat een kreet van
afgrjjzeu op en intussehen gaat koning
Edward VII ter jacht, denkt aan den
luister zjjner kroning, terwjjl lord Cham
ber lain met zpn medeministeis feest-
maaltjjden bijwonen en redevoeringen hou
den om het Eage'sche volk een rad voor
de oogen te draaien.
Alle menseheijjk gevoel heeft de Engel
sche R geering afgeworpen.
Bij de gedachten, dat in vier maanden
tjjds in de moordkampen van Zuid-Afrika
5200 den dood zjjn ingegaan, wringen zich
de volken de handen in machtelooze woede
en zjj, die dat moordenaarswerk kunnen
beletten, zien van af hunne tronen hoe hun
vriend en neef Edward zich een trio in
boog maakt van duizenden kleine doods
kisten, als hjj zegepralend zal gekroond
worden te Westminster.
Slechts eene zaak kunnen wij aanbeve
len voor de rouwende en treurende moeders.
Ootmoedig bidden tot Gods Voorzienig
heid en geven, veel geven aan die man
nen, warm van hart en edel van gemoed,
die geld inzamelen om iets te doen tot
lafenis en onderstand der moeders en kin
deren, die nog niet zjjn gevallen door het
zwaard van Herodes.
Voorheen en thans.
Plegen de Engehchan tbam moordenarjjeu
ia Zuid-Afrika, dan is dit niet de eerste keer,
dat zjj zulk beulenwerk verrichten.
De Regeering van koning George III
deiasde terug om de Amerikanea te willen ver
pletteren. Ook toen waren er dolle ministers,
die van geen nadenken wisten, ook toen was
aanzetten tot de gruweljjkste wreedheid een
cachet van echte vaderlandsliefde. Ook toen
werd het volk voorgelogen en de oorlog her
haaldelijk uitgemaakt tot op eens de
verbaasde wereld hoorde, dat de sterren banier
was geboien en wspce de over een vrjj volk.
Koning Edward van Engeland wordt thans
gewezen op de nederlaag van zjjn Overgroot
vader tegenover het Amenkaansche volk.
Sire, is in een aan Z M. gericht schrjjven
gezegd, gjj wordt belogen en miileid door
raadslieden, die Uw kouinkrjjk naar den afgso d
roeren. Zij hebben bloed vergoten als water
zjj stapelen ontelbare lasten op Uw zwoegend
volk zjj hebben voor altjjd Eogeland's goe
den mam geschandvlekt.
Ni..t tevreden mei het verwoesten derZuid-
Afnkaamcha Republieken, brengen uw Minn-
ters de onderdanen der Kaapkolonie tot op
stand, wier trouw en toewjjding tan Uw vei-
heven Moeder zelfs door deze Ministers wordt
erkend. Nog is er tjjd om aan hun gevloekt
werk een einde te makenweldra zal het te
laat zjjn. Maar warmeer het niet tot staan ge
bracht wordt, dan zal Uw Regeering, Sire,
ook bekend staan als een tjjd perk van ramp
spoed, schande en ondergang, gekenmerkt door
het verloren gaan van groote wingewesten.
Het Fransche Kamerlid D e v z e, zal
in overleg met den Minister van oorlog
A n d r bij de behandeling van de be-
Ohvier, niet zoo onuoozei als hjj aacvankeljjk
gedscht had, was dus met Giièle niet naar
zjjn huis gegaan en Sorandal zau hem niet
zoo gemakkei jjk vinden, maar deze zou het
zeker niet bjj de eertte vruchtelooze poging
laten.
Wanneer hjj Olivier niet vond, zou hjj waar-
schjjnljjk Jacques gaan opzoeken en deze zou
zeker wel weten waar Olivier zich verborg.
Om da nieuw»gierigheid der portierster tiet
op te wekken, trok Flick zjjn gezicht in nee:-
slachtige plooien en riep
Verduiveld, verduiveld, dat is een tegen
valler.
De portierster leunde mat haar beide elle-
bogea op haar bezem, waarmee zjj juist bezig
was gewsest de gang bjj te vegen en vroeg
Zjjn het dan zulke belangrjjke zaken, die
gjj met mjjnheer Fromentel te bepraten hebt
Gjj hebt hem gisteren reeds gesproken en nu
moet ge hem weer spreken.
Ja, ik meet hem spreken, onverschillig
hoe.
De portierster haalde haar schouders op en
hernam
Het spjjt mjj geducht, dat ik u niet
helpen kan.
Flick deed aliof hij even nadacht en riep
toen
Maar miiaohien kant ge mj toch wei
helpen. i
Ho3 dan
tel
De broer van mjjnheer Olivier Fromea-
1
Mjjnheer Jacques, de dokter bjj de marine P
groot'ng een motie indienen tot opheffing
van alle belemmeringen voor de huwe-
Ijjken van officieren en onderofficieren.
Gelijk men weet heeft generaal And ré
reeds vroeger de oude bepalingen omtrent
den vereischten bruidsschat ingetrokken.
Te Parijs is een schandaal ontdekt
onder jeugdige advocaten. Zij moeten op
slinksehe wijze allerhande middelen ver
zonnen hebben om cliënten te krjjgen.
Een raad van onderzoek is ingesteld.
Arme slachtoffers, die reeds de dupe van
de historie zijn geworden.
Ter gelegenheid der geboorte van prins
Leopold, den zoon van den Belgischen
Kroonprins, heeft koning Leopold aan
752 veroordeelden kwijtschelding van straf
verleend. In den loop dezer week zullen
nog 250 veroordeelden kwijtschelding van
straf ontvangen.
Prins Albert zal peter zpn van
het onlangs geboren dochtertje zjjoer zus
ter, de Hertogin de Yendóme. Hjj zal
zich daarvoor, in het begin van December,
met zjjne ouders den graaf en de gravin
van Vlaanderen naar Parjjs begeven.
De strijd in Zuid-Afrika.
Zeer zwaar, lood zwaar drukt de oorlogi-
last van Zuid-Afrika op het volk waarover koning
Edward VII"den scepter zwaait.
Engeland heeft volgens de laatste raming
met Schotland, Ierland en de Normandische
eilanden te samen een bevolking van bjjna41
millioen zielen, waaruit volgt dat de oorlog
tot 1 April 1902 gemiddeld aan eiken onder
daan van het manneljjk of vrouweljjk geslacht
van koning Edward VII gekoit zal hebben
bjjna 41/g poDd sterling. Op 1 April 1902 sal
de oorlog jnist 21/j geduurd hebben, zoodat
de gemiddelde oorlogskosten per jaar hebben be
dragen ongeveer een en twee derde pond ster
ling per hoofd.
Wat dit bedrag voor het Britsehe volk be-
teekent, bljjkt uit eeu becijfering van de be
lastingen, direcie en indirecte, die het volk
moet opbrengen. Volgens de laatste officieele
opgaven wss bet totaal bedrag van deze be
lastingen 64 millioen pond sterling, d. w. 1.
per hoofd gemiddeld wat meer dan ander
half pond per jaar.
En dus heeft de oorlog het Britsehe volk
per jaar méér gekost dan het aan directe en
indirecte belasungen moet opbrengen.
Es wat is daarmede bereikt
Dat, naar de cjjfers door minister Brodrick
gegeven, nog geen achtste deel van Transvaal
en slechts weinig meer dan een derde deel
van den Vrjjstaat in Briische macht is
dat, omgekeerd, de Boeren Dog' baas zjjn in
zeven achtsten van de Zuid Afrikaansche Re
publiek en twee detden vao den Vrjjstaat
behalve het gebied in de Kaapkolonie, waar
over zjj misschien toz te beschikken hebben
en dat Lord Kitchener, in plaats van
de tienvoudige overmacht, waarmede de oorlog
werd aangevangen nog slechts 45,000 heeft te
stellsn tegenover de Boerencommando's, welker
sterkte op 20,000 man niet te hoog is ge
raamd.
Zoo is de toestand in Znid-Afrika en niet
zoosls de Engelsche ministers dien voorttellen
Ban hun volk.
Juist.
Welnu
Die zal hier wel in de buurt wonen F
Js, dicht bjj,
Waar F Vlug. OI als ge eene wist hoe
veel haast er bjj was I
De po.ticriter had een oogenblik geaarzeld,
maar toen zjj bedacht hoe vertronweljjk haar
huurder den vorigen dag met zjjn bezoeker
was, zag zjj er ook geen bezwaar iu, hem het
adres van Jacques te geven.
Kjjk, zeide zij, hjj woo it hier in de strast
voorbjj de tweede dwarsstraat. O, ge zult het
gemakkeljjk vinden
Jawel, zeide Flick, dia stampvoette van
ongeduld.
In het hotel du Grand-Empereur, kamer
no. 4.
Dank u.
In een oogwenk was Fiick de denr nit.
't Is een rare snoeshaan, mompelde da
portierster, maar toch geloof ik wel dat hï
een nette jongen is. Vreemd dat de heeren
Fromentel zoo gemeenzaam omgaan "oej. een
knecht maar, wie weet, miisebian ia hij wel
kamerdienaar op bet Elynéd.
Onder deze overpeinzing waa de brave por
tierster weer dapper bezig, haar portaal bjj to
vegen.
Voor 'i vervolg tie men
Tweede Blad)
