NIEUWE
H)ag6laó voor *3%ooró' en &uió*iXollanó.
Los van Rome
51EVHOUWVANSERGY
Mo, 4995
Zaterdag 18 Januari 1902
26ste Jaargang
B D I T E :V L A S D.
ABONHEMEHTSPBIJS.
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p<
Voor het buitenland J I
Aizoaderlgke nummers
Dit blad verschijnt
iageUjks, behalve Zon- en Feestdagen*
BUBSiV: Btl Janstraat Haarlems
/1,10
1,40
«2,80
«0r08
AGITB Hl HOW AGITATE.
PBIJ8 DEB ADVBBTBHTIBH3
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsroimte(
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
Hoewel deze beweging door de vjjanden
der Kerk overdreven wordt voorgesteld,
neemt zjj in Oostenrijk-Hongarjje toch zeer
ernstige verhoudingen aan. -Groot is het
getal, dat zich losscheurt van de Roomsche
Kerk. Nu is het wel waar, dat het veelal
dorre bladeren zjjn die van den boom val
len, maar ook is waar, dat de zaak zoo n
vaart niet genomen zou hebben indien het
volk wat meer aan zjjn plicht was ge
houden en niet een verfoeiljjke neutrali-
teitsgeest was doorgedrongen in de palei
zen der grooten tot in de hutten der armen.
Men moet den vrede bewaren en 't in
trige-spel der Duitsch-Evangelischen kon
zjjn gang gaan, waardoor helaas zoovelen
onnadenkenden in het verderi zjjn gestort.
Men moet den vrede bewaren en de
neutrale godsdienstlooze pers dringt de
huizen binnen om laDgzaam en zeker den
modernen humaniteitsgeest te brengen,soms
onder de besten. Men voelt de slagen niet
meer, die met een vriendelijk gezicht den
godsdienst worden toegebracht, als er maar
vrede is. Om dien lieven vrede te bewaren
zien wjj de ergerljjkste dingen gebeuren,
't 1» een Barnum en Baile y-spel,
kunster worden vertoond en men juicht
grappenmakers toe, al spreken ze een taal
even verderfelijk als ongepast. De grond
slag der in ieder opzicht forsche, gezonde
en vrjje samenleving, gelegen in het Chris
tendom, wordt geweld aangedaan. De toe
stand is in waarheid niet zoo geruststel
lend als dit oppervlakkig schijnt.
Ongehinderd en ongestraft Iaat de Habs-
burgsche Monarchie de Los-van-Rome-be-
weging door bezoldigde agenten van den
Evangelischen Bund en Adolj- Vtrein be
vorderen, zonder een enkele stap te doen
om de openljjke propaganda en collecte
voor dat doel of zelfs de officieele mis
bruiken van den Mecklenburgsehen *Got-
tetkaiten* te verhinderen.
feüillstom.
15!)
{Vervel/.)
III
Balda wist sick selve zoo goed te beheereeheo,
dst sjj in dóns seconde deze onwillekeurige Sid
dering ondsrdrukt had. Robert, die hsar op dit
oogsnblik strak ssassg, was de oenige.aau wien
deze btweging niet ontsnspte, maar kjj dacht, dat
zjj zeker een weinig verwonderd was geweest,
hese te sien, evenals mjjnheer van Strgy ito
evea verklaard haden bovendien, hjj kende
Balds aist en kos siek niet herinneren, kaar
ooit ontssoet ts hebben. Dan begon Balda te
laeken, alaof sjj haia verstroeiing of onbezon
nenheid daarmede goed wilde maken.
Robert groette haar en sjj msakte eene be
vallige buiging, zonder een woord te spreken.
Toen sjj hst hoofd weer ophief, zeu het on-
mogeljjk geweest sjjn, op haer gelaat het min
ste spoor vaa ttnige ontroeiiog te ontdekken
behalve eci weisig bleekheid, nsnweljjks nasrk-
Wjj leven in een tijd van verwarring.
Het recht wordt verkracht, wie het wil
handhaven wordt een dwaas genoemd, hjj
maakt zich vijanden. Het godsbegrip moet
uit de wereld verbannen worden, verdraag
zaam moeten de menschen zjjn, zóó ver
draagzaam zelfs, dat in de schoolboeken
den naam van God niet meer mag voor"
komen om de kinderen der goddeloozen
niet te ergeren met dien naam.
Op deze wjj ze verliest de godsdienst terrein
en wat erger, is men voelt het Diet mesrwat
een ont zettend kwaad wordt gesticht en hoe
het volk langzaam maar zeker onverschil
lig wordt gemaakt voor het hoogste. Daarbjj
openbaart zich immers ook allerwegen
een staatsrechterlijk streven om den gods
dienst buiten de wet te stellen. Neutraal
zijn in de samenleving, ziedaar wat men
wil.
Zoo willen het de godsdienstloozen, maar
zoo willen het niet de nog njjdiger vjjanden
der Roomsche Kerk. Zjj nemen hun toe
vlucht tot schimp en lastertaal.
Het nieuwste propagandamiddel, dat men
in Oostenrjjk gebruikt, is de verspreiding
van het Duitsch-Evangelisch gozangea-
boek. Dit wordt overal binnengeloodst en
is een samenraapsel van hateljjkheden aan
het adres van het Yaticaan.
En wat geeft dit gezangenboek het volk
te slikken. Lezen wij slechts een der vers
jes:
Anf 1 Los von Rom So hallt es durch die
Lande
Nicht Jïugar tragen wir das Joch der Schande
Wir haben satt der Priester Trug und Drnck:
Volkstum und Freiheit wolleo six uns rauben
Darnm hinweg met dieeen Römerglauben,
Die Lehre Luthers sei uns Heil uud Schmnck.
Het wordt hoog tjjd dat de dingen wat
ernstiger onder de oogen worden gezien,
en dat gehandhaafd wordt wat goed
is en moet bljjven in de moderne Mateo,
nu droppel voor droppel de verleidelijke
leugen van «volmaakte vrjjheid» zonder
God of gebod het volk wordt toegediend.
bear en te minder ia 't oog vallend, omdat zjj
eena matte eenigesins donkere gelaatitleur had.
Men girg ziiten en het gesprek was weldra
in gang, overeenige voorvallen, die men dage
lijks in eene groote Btid als Parjjs hoort. Dan
betuigde mjjnheer van Sergy aan dokter Ro
bert sjjne dankbaarheid voor de redding van
en de toewjjding aan sjjn zoon.
Lucien vertelde vol vuur en met schitterende
oogen, wat Robert voor hem gedasn had.
Robeit verzette sich lachend tegen deze lof
tuitingen van Lucien. Balda bleef zwjjgend
toelnitteren zonder het gelart geheel naar hem
toe te wenden, zonder de oogen bjjna op te
slaan, lette zjj op hem, bestudeerde hem met
bnitengewone aandacht en verloor geen enkel
zjjner bewegingen.
Gjj sjjt dus langen tjjd in Amerika geweest r
vroeg ds graaf taa Robert.
Bijna twee jaar,mjjnheer.De Franscbe genees-
heeren, ook el sp ze nog jong, worden daar
seer gezocht, en in Amerika ben ik eerst be
gonnen om ernstig de geneeskunde te beoefenen.
Daarna weid ik naar Frankrijk teruggeroepen
dcor den beoemden geneesheer die mjjn leer
meester geweest *.as en wiens gesondheid nu
begon te verminderen. Ik heb hem eerst ge
holpen en bjjgeitaan, toen zjjne kwaal erger
werd, en daardoor is het te verklaren dat ik
na zjjn dood niet allee» zjjne kennis en be
kwaamheid, maar ook een groot gedeelte van
zjjne praktjjk geërfd heb
Op dit oogenblik opende een bediende de
deur der eetzaal en zaide
Mevrouw, de tafel is gedekt.
Engeland.
De heer J o h n O' D o n n e 11, lid van
het Engelsche Parlement, Denis John
ston en OwenMacGavry, leden der
United Iriih Leaguezjjn veroordeeld, de
twee eerste elk tot twee maanden en de
derde tot een maand gevangenisstraf, om
dat zjj zonder vergunning te hebben ge
vraagd een meeting hadden belegd waarin
zjj de pachters aangezet hebben hunne
paclitpenningen niet te betalen.
Kolonel Lynch, die commandant
is geweest van het Iersche bataljon dat
in Zuid-Afrika met de Boeren tegen de
Eugelschen heeft gestreden en onlangste
Gulway (Ierland) tot lid van het Engelsch
Parlement is gekozeD, bavin it zich in ge
vaar. De Engelsche Regeering heeft bevel
gegeven om hem gevangen te nemen.
Uit Allahabad is aan de Daily Telt'
graph geseind dat de kroning van koning
Edward als keizer van Eugelseh-Indië
zal plaats hebben 1 Januari 1903; bij
die gelegenheidzal de Prins van Wales
zjjn vader vertegenwoordigen en de fees
ten bjjwonen, die van ongekende pracht
zullen zjjn.
Frankrijk.
De President dar Fransche Republiek
heeft een Eogelsch journalist, de heer E.
Fatman, correspondent van de Stan
dard, op aanbeveling van den minister
D e 1 c a s s begiftigd met het Legioen
van Eer.
Nu worden de paters Jezuïeten ook ver
volgd ta Lyon, Bordeaux en Marseille, om
dat zjj in een parochiekerk geesteljjke
diensten hebben verricht. (Zjj hebben vol
gens hun vervolgers de Wet op de Congre
gaties overtreden.
Duftschland,
D r. B o t h, de Zwitsersche gezant, was
gisteren vjjf-en-twintig jaar in dit ambt
bij het Duitsche hol geaccrediteerd geweest.
De Keizer zond hem een minzaam hand-
schrijven en een kostbare vaas met zjjn
portret, en graaf B 1 o w en slaatssecre-
taris von Richthofen kwamen hem hun
opwachting maken. De Zwitsersche Rrgee-
ring had baren gezant te Weenen, dr. de
Balds stond op.
Mjjnheer, zeide zjj tegen Robert, terwjjl
sjj zjju arm nam, maar zjj droeg zorg niet meer
dsn dit sane woord uit te spreken„mjjnheer//
en dan nog wel half verstaanbaar.
Men giag nn naar de eetzaal, en Lncien,
die zjjn vriend wilde doen urkoman, hernam
aan tafel het gesprek van daar straks.
Zonder een woerd te zeggen, lnisterde Balda
begeerig naar elk woord en volgde met hare
oogen, als een kat, die op den loer ligt, elk
sjjner bewegingen.
Volgens Lucien, hernam mjjnheer van
Sergy, zandt gjj dus eene dnbbele clientele
hebben, dokter, de rjjken en de armen?
Zooals ik n reeds zeide, mjjnheer, hernam
Robert met een glimlach, mjjn leven is overal
dubbel.
Ik heb das ook twee woningeneene in de
aristocratische wjjk, op het plein Vendöne en
de andere in de wjjk der werklieden, voer
mjjne morgenconsults.
Ik geloof inderdaad, sprak mjjnheer van
S try op eenigesins minachtenden toon, dat gjj
ecu r ublikein zijt.
LX bemoei mjj volstrekt niet met de po-
iti S, antwoordde Robert beseheiden, maar vol
gens mjj is men geen staatsburger, als nun geene
eigen meening heef', en ik behoor, dat wil ik
eerljjk bekennen, tot die mannen, welke nog al
met het volk ophebben.
Ik ook, sprak mjjnheer van Sergy op le-
vendigen toon.
Ja, antwoordde Robert, maar ik ben Biet
voor souvereiniteit van het volk, die verlaagt
C1 ap e r d e,opgedragen den verdienoteljj-
ken diplomaat, die zooals wjj onlangs her
innerd hebben zjjn land op de Vredescon
ferentie heeft vertegenwoordigd, met hare
gelukwenschen een prachtig tafelservies
te overhandigen.
In de Beiersche Kamer is Maandag een
adres behandeld van den Journalisten- en
Schrjjvers-bond te Mnnchen, waarin ver
zocht wordt den steun der Beiersche re
geering te vragen om in het Dnitsche
wetboek van strafvordering een bepaling
opgenomen te krjjgen, welke journalis
ten ontheft van de verplichting om ge
tuigenis af te leggen. Dit verzoek werd
door Kamerleden van alle partjjen on
dersteund zjj erkenden dat ook in dit
geval eerbiediging van het beroepsge
heim in het algemeen belang is. De minis
ter van justitie meende dat voor zulk een
regeling geen aanleiding bestaat, omdat het
heel zelden voorkomt dat de verplichting
om getuigenis ai te leggen op journalis
ten wordt toegepast. Hg erkende echter
dat bjj een herziening van het wetboek
de zaak stellig aan de orde zal komen,
maar kon zich thans niet verder er over
uitlaten omdat de regeling niet zonder
bezwaren is. De Kamer verzond ten slotte
het adres naar de Regeering met verzoek
het in ernstige overweging te nemen.
Te Keulen is eene vrouw, die er
eene bewaarplaats op nahield, gearresteerd.
Zjj wordt verdacht meer dan 50 kinderen
te hebben vermoord, die aan hare zorg
waren toevertrouwd. Door vergif bracht
zjj de kleinen om het leven. De justitie
stelt een nauwkeurig onderzoek in, om te
weten te komen of er misschien meer per
sonen bjj betrokken zjjn.
De heer MaxB.N.Go 1 dschmidt
heeft aan den Burgemeester van Frank
fort a/M. kennis gegeven, dat zjjne vrouw
een dochter van Baron Wilhelm
von Rothschild tot aandenken
aan haar vader, die den 25 Jannari 1901
overleed, een som van een millioen mark
aan de stad heeft geschonken voor wel
dadige doeleinden.
Te Berljjn wa» tot dusver regel dat
na middernacht in de meeste straten van
de helft der enkele lantaarns de kraan
werd dichtgedraaid en van de overige als
zjj dubbel waren één licht uitgemaakt. In
den nacht brandde dus slechts ODgeveer
een kwart der pitten. Thans heeft men
en tot niets leidt, maar voor het volk, sooals
gjj zegt, voor de repnoliek.
Voor welke? vroeg da graaf met een
glimlach, die Ttrried, dat hjj sioh den meer
dere van den dokter gevoelde, want eens
Republiek heeft heel wat bjjnamen tIn nwe
hoedanigheid van geneesheer ïjjt gjj ongstw|-
feld voor eene hnmane Republiek?
Ik bekommer mjj om inlke hoogdravende
woorden niet, zeide Robert, ik ben om kqt
kort en goed in de taal van een sshrjjrer nit
te drukken, die mjj voldoende is, voor de
meosehheid. Ik ben worstelend begonnen en
heb gekampt tegen allerlei hindernissen,
daarom voel ik mjj misschien gedrongen te
helpen, sis ik iemand zie ljjden, op te heffen,
degenen, die in ellende verzonken liggen.
Hij sprak eenvoudig, maar met vaste over
tuiging, zonder pel vertoon van woorden, nis
een maD, die sjjne meening niet wil overdrjjven,
maar er evenmin iets van af wil doen. Na den
laatste woorden volgde er echter eene gedwongen
stilte, die Lncien niet durfde verbreken.
Mjjnheer van Sergy was de eerste die het
woord nam en op eenigszins drogen toon
antwoordde
Men most elke meening eerbiedigen, als sjj
oprecht gemeend is.
En vooral, als er geen eigen belang bjj
xn het spel ie, voegde Lnoien er op lovendigen
toon bjj, door te zeggen wat hjj denkt en door
te doen, wat hjj zegt, handelt Robert niet alleen in
Sjn eigen belang maar vooral in dat van andoren.
{Wordt vtrvoifd}
KUKLEllSllinOlltlVI.
NX HET GEZICHT HIT GEHOOE
