NIEUWE
V)ag6laó voor cHoorè- @n Suió-rXollanó.
Gerhard en het
Neutraliteitsbegrip.
MEVROUWVANSERGY
No. 5001
Zaterdag 25 Januari 1902,
26ste Jaargaig
BlUTEiVL AN JJ.
/1.10
«1,40
«2,80
«0,08
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer71/»
Groots letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertenlie k Contant
Bedacteu r-ü i t g e v e r, W. KOPPERS.
De sociaal-democraat Gerhard, de
godsdienstlooze onderwijzer, sprak dezer
dagen in een cursu«-vergadering over de
vrije school deze woorden: «de eisch tan
neutraliteit is een onmogtlyke eisch voor
menschen die met karaktervorming zijn be-
last.*
Nu is de school ongetwijfeld een plaats
waar karakters, zoo niet geheel, dan toch
ten deele worden gevormd; de onderwij
zer is dus met karaktervorming belast.
En jai»t daarom zei Gerhard, en dit
stemmen wjj hem volkómen toe, is volgens
de socialisten neutraliteit eene onmogelgk-
heid. Wie een persoonlijk Godsbestuur
erkent, liet hjj er op volgen, kan de socialis
tische opvatting niet dalden.
Wjj verheugen ons over deze woorden
gesproken door een der meest ontwikkeldste
socialisten, omdat hjj daardoor erkent, dat
het socialisme niets anders is dan een
godsdienstlooze partjj, en de neutraliteit eene
onmogelijkheid, zooals wjj altjjd hebben
beweerd.
Nadat de heer Gerhard nog zjjn be
schouwingen had gegeven over het onder
wijs, die wjj, het behoeft niet gezegd, vol
strekt niet deelen, omdat wij den invloed
van religieuse gevoelens van onmiskenbare
waarde achten voor de ontwikkeling der
jeugd, verklaarde hjj «jjn opvatting als de
geweldigste miskenning van het geloof. En
toch, hjj was hier eerljjk genoeg om ook
te verklaren: «Als een anti-revolutionnair
zou zeggenvan de school vraag ik
alleen kennis van lezen, schrijven, enz.,
godsdienst zal ik er zelf wel bjjbrengen
dan is hjj geen waar anti-revolutionnair
(voor een Katholiek geldt hetzelfde.)
Volgens onze opvatting, zei G e r h a r d,
wordt door het drenken met leerstellingen
over godsdienst de kinderziel verknoeid, vol
gers de opvatting der anti-revolutionnairen
FEUILLETON.
31.)
Ftrvolg
Dit werd veroorsaakt door de leste'.e stuip
trekkingen ven Morales, die met een strop osi
den kali lag te spartelen.
Hjj wie gewurgd.
Balda wierp sick op zijn Ijk, met een kreet
ali ven «en wilde en bleef dan bewusteloos
hK*n.
Dit alles had plaat» gegrepen met de snel
heid van den bliksem en «onder dat de oude
tante eei enkel woord gesproken had selfs
niet, om te antwoorden op de smeekbeden ba
rer nicht, die haadenwringend voor haar lag.
Toen Balda weder tot bewustzjjn kwam, was
zjj alleen in hare kamer, in dese kamer, .waar
ijj nog het rochelend geluid van haar man
meende te hooren.
Zjj wilde deat vreeaaljjke kamer ontvluchten.
Zjj malde naar de deur toe, maar vond se van
buiten gesloten. Dan liep sjj naar het raam, dat
op dan tuin uitkwammaar torwjjl sj net
hoofd buiten het raam boog, om mat de oogen
de hoogte te meten boven den grond, sag »g
aan een tak van den boom, tegenover haar het
lichaam van Morales hangen.
moet de kinderziel iedere minuut met gods
dienst worden gedrenkt. Wie de opvat
ting der secialisten deeltkan dat alleen
doenomdat hij niet gs looft.*
Wat koeteljjke woorden 1 Hoe klaar en
helder veroordeelt Gerhard als incon
sequent de geloovigen, die den neutrale
spelen. Volgens hem dus, kan een goed
Katholiek niet neutraal zjjn, noch de neu
trale school bevorderen, dan handelt hjj
tegen zjjn beginselen.
Nog een zinnetje van Gerhard wil
len wjj aanhalen. Hjj zegt«Als wjj ons
neutraliteitsbegrip aan een geloovige op
dringen, dan onderdrukken wjj hem.»
Hoe ie dus ten slotte zjjn redeneering?
Aldus «Wjj, sociaal-democraten zjjn allen
van ongeloovigen huize.» Daarom kon de
sociaal democraat, «omdat hij niet gelooft»
het neutraliteitsbegrip verdedigen.
Maar gjj, Katholieken of Anti-revolu
tionnairen kunt niet neutraal zjjn, omdat
gij gelooft. Een van beiden dusof Ka
tholiek en niet neutraalof; wel neutraal,
maar dan niet geheel sn al goed Katholiek.
Frankrijk.
In de Fransche Kamer is weer een in
cident voorgevallen tusschen de afgevaar
digden d' E. t o u r n e 11 es en
Toen de eerste een anti-nationalistische
rede hield, en zeide dat de betrekkingen
met de vreemde Mogendheden goed waren
met Engeland, Duitschland, Italië, Neder
land, Zwitserland, riep da afgevaardigde
Laiies ironisch uit: «Ja, zelfs met het
vorstendom Monaco.» Een gelach volgde,
en Lasies werd verzocht met meer te
interrompeeren. Toen hjj hier
plan op scheen te hebben, seidei d E t o a r
n e 11 e s: Ik zal my niet laten lastig val-
len door de sabelsleepers (les capitames
Fracasse) van het nationalisme.
Lasies eischt thans genoegdoening
voor deze beleediging. j
ITK heeft twee zgner vrienden daarmede
belast, doch de getuigen van beide partgen
Zijsprong achteruit ea verloor ten tweeden uiale
k"or.STP»Wii»f 1. ..mSJ». B.1
da'e taute het verstandig geoordeeld de» dood
v« Mora'èi voor een zellmoord door te 1» eu
vertelde, dat de slaaf zich .elven o,
orhaniren had en daarmede wae alles uit.
Men moet nu echter niet denken, dat de
oude Creoolsche een monster was, of eene zeer
b00M.aTrr0heT leven van een slaaf werd ia die
dagen i* dat land niet geteld. Men doodde
hem met even weinig zelfver*,! .1. een hond,
en d™ verschrikkelijkste misdaad m de oogen
*»n eene Amerikaansche i» eene meialliance,
waardoor de kleurling tot den rang van ma.
"Goddank" dat overal door het christelijk
Buropa, waar maar mogeljjk, de elavem, wordt
"Te'mhdaad van Balda bestond niet in het
sluiten van dit huwelijk buiten 'medewetenvan
hare tante - dat «ou d« oude vrouw haar
««even habhen - maar in haar huweljjk
met een slaaf, dat waa eene aohandvlek op haar
wam die tót eiken prjj. moe.t nitgewiseht
Na verloop van acht degen kwam zjj Balda
bezoeken, die ntg sieeds in de kamer gevangen
«at, om haar te «eggen, dat zjj eerst lat.r hare
vrijheid geheel terug zou kijjg.n.
Balda begreep, dat men het kind hetzelfde
lot wilde aosn ondergaan ala zjjn vader, ten
minzte als men er niet iet» ergeis over beschikt
kwamen overeen, dat hun mi«3ii geen reden
van bestaan had.
De Kamervoorzitter heeft hier bovendien
gebruik gemaakt van zjjn invloed als zoo
danig door officieus bjj de beid; partgen
aan te dringen op een minneljjke schikking.
De President der Kamer zal trachten
een einde aan het incident te maken.
In de Fransche gemeente Tulle is
groote ontsteltenis verwekt in een gezin
door het bericht, dat de dochter tot de
loting werd opgeroepen, later dat sjj was
ingedeeld bij het 50ste infanterieregiment.
Toen zij niet onder de wapenen kwam en
de gendarmerie de(n) weigeraehtige(u) lo*
teling kwamen halen, bemerkte men de
vergissing.
Amerika.
Te New-York zal een nieuwe vereeni-
ging, de American Society of Freedom ge
naamd, een werkzamen veldtocht orgnni-
seeren ten behoeve der Boeien. Zjj stelt
zich voor een invloedrijk comité te be
noemen, ten einde et bjj het Congres op
aan te dringen om een interventieplan aan
te nemen. Robert Roosevelt, de oom
van den president, en andere bekende per
sonen van Hollandsche afkomst, behooren
tot de oprichters.
Prins H e i n r i c h van Pruisen
heeft de uitnoodigiug aangenomen van de
Amerikaansche journalisten vereeniging,
waartoe 600 bladen behooren, om aan een
gastmaal aan te zitten, dat ter zjjner eer
zal worden gegeven.
Oostenrijk-Hongarije.
De Aartshertogin ElisabethMaria,
dochter van wijlen kroonprins R n d o 1
heeft, om zich in den echt te kunnen be
geven met prins Windischgratz, in
tegenwoordigheid vau keizer Frans Jo
zef, de Aartshertogen, de Oostemjjksche
en Hongaarsche ministers, plechtig afstand
gedaan van haar rechten op den troon.
Te Lemberg hebben de Polen op den
verjaarüag van den Poolschen opstand van
1863 eene nieuwe anti-Duitsche betooging
gehouden.
Onder het zingen van patriottische lie
deren trok de menigte naar het Duitsche
consulaat, maar voor zjj dit bereikt had
den, werden zij door een in allerjjl ont
boden escadron cavalerie verspreid- Daar
had en «en het ver van ajjae moede; wilde
laten opvoeden als een slaaf.
Zjj zcida nieta. Zjj wiat, dat het toch niet
hielp er op hat oogenblik ieta t.-gen in te
brengen of te emecken haar vrjj te laten. Zjj
wachtte af Eu dan zon zjj kandelen.
Voegen wjj hierbjj, dat men jegens kaar
tonder medeljjden geweest was en dat zjj daarin
het voorwendsel vond om voortaan ook zonder
medeljjden jegens anderen te zjjn. Van dit
oogenblik af droeg zjj een masker voor het
gelaat en wa» er venjjn in haar har».
Zij waande niet meer, zjj klaagde ook aiet
meer. Toen zjj de kanz schoou aag verdween
sjj echter, tonder dat het mogeljjk was, te weten
te komen, hoe noch waarheen zjj gegaan was.
Haar spoor was niet terug te vinden.
Alle slaven van het hnia werden met da
zweep afgeranseld en gepijnigd, zonder dat men
van kea eene enkele aanwijzing kon kijjgen.
Eene naind daarna verscheen Balda wesr
bjj hare tante. Zjj was bleek en mager, als
iemand, die van eene lange ziekte herstellende is.
Waar is nw kied? vroeg hare tante haar
woedend, die tevergeefs in hare afwstigheid
naar dit schepseltje gszccht had.
Dat is in veiligheid 1 antwoordde Balda
bedaard.
Dat kiad was Angelina.
Deze eerste liefde van Balda, die zoo plot
seling in hear eeraten bloei gestuit was, had
geen tjjd cm te verkwijnen. Alles wat er over
bleef in dit halt van graniet, dat een oogen
blik door eene opflikkerende vlam verwarmd
wa», concentreerde zich in de liefde van de
men in den loop van den nacht een her
nieuwing van den aanval vreesde, werden
er tjjdig sterke infanterieposten bjj de
Duitsche en Russische consulaten uitge
zet.
Duitschland,
Te Berljjn heeft op den eersten verjaar
dag van den dood van koningin Victoria,
in de Sanct Georgs-Capelle in het Mon-
byoupark, eene plechtige godsdienstoefe
ning plaats gehad ter herinnering aan de
overleden Vorstin in tegenwoordigheid van
het Keizerpaar, vele hooge militaire auto
riteiten en hofheeren. Ook de rijkskanse
lier Von Bülow was tegenwoordig. De
plechtigheid, die door een Engelschen kape
laan geleid werd, en bestond in gebed,
gezang en eea gedachtenisrede van den
kapelaan, duurde ongeveer een unr lang.
De Duitsche Regeering is van plan
om een opmerking tot Engeland te richten
naar aanleiding van het schenden in Kaap
stad van het briefgeheim van brieven ge
richt aan Duitsche kooplieden die in de
Duitsche kolonie van Zuid-West-Afrika
wonen.
Rusland.
In Oost-Siberië heerscht gebrek aan
vronweljjke bewoners. Te Vladivostok is
naar één vrouw tegen vier mannen, in
sommige districten maar één tegen twintig.
De Russische autoriteiten zjjn druk in
de weer om levensgezellinnen voor de arme
Siberiërs te zoeken. Zjj sporen de vrouwen
in de provineiën zeer aan tot landverhni-
zing.
Italië.
Te Rome loopen 10.000 a 15.000 men
schen rond zonder werk. Op een openbare
vergadering is besloten een algemeens
werkstaking te organiseeren indien de Re
geering dentalrjjken werkloozen niet te
hulp komt.
In dea sneltrein NapelsBerljjn, die
voor het eerst 18 Jannari des morgens Tan
Napels vertrok en 19 Jannari te Berljjn
aankwam, bevond zich slechts één passa
gier, die van München tot Berljjn reisde.
Tot Müochen had de sneltrein geen enke
len passagier gehad.
Engeland.
Te Londen heeft men den mond vol
van het woord «vrede.» Overal wordt ge-
moeder voor kaar kiad, ven de tjjgerin voor
haar jojg.
Zjj bemiide kaar kind mat eene zoort van
resem jj.
Zjj gevoelde reeds dea voorsmaak vaa eene
uittarting en van wraak in dese liefde voor
dit kleine weztn ia wier aderen het bloed van
den kleurling, van den elaaf stroomde en dat
zjj mat ean onvergeljjkeljjken keldanmoad vaa
de slavernjj of van dea dood gared had.
Angelina bekoord» haar alleen 1 Welk aeae
vreugde, walk een triomf aou de dag kaar
brengea, waarop zjj alle hinderpalea verbrekend
tan zpjjt vaa alle vooroordeelen, voor het oog
der maatschappjj, dia door kare slimheid ba-
drogen was, eet kiad vaa den kleurling, van
den slaaf aan iedareen vartoonde, na eerst door
groote stoutmoedigheid ea wilskracht een schit
terend fortuin verworvea te hebben, sjj, aan
wie voor al tjjd rjjkdom an geluk ontzegd aoheeal
Eeaige jaren aa deze gebeurteais stierf de
oude, Creoolsche tante. Zjj had hare nicht tot
haar eeaige erfgename benoemdmaar sjj waa
geheel geruineard, hare achulden hoede» aiet
eens alle betaald worden en er bleef voor Balda
nieta over, dan eenige kostbare jaweelen, die
de oude dame nooit had willen verkoopen, en
die zjj haar weiaige uren voor zjj etierf ter hand
gesteld had.
Zoo stond Balda voor de tweede maal geheel
alleen in de wereld, zonder hulp, zonder schuil
plaats, zonder eenig middel van besUan.
(WerjM verwijd]
A.BOHTTBME1ÏTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem 1 1
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het bnitenland i I
Afzonderlijke nummer».
Dit blad verschijnt
iageUjkt, behalve Zon- en Feestdageai
BÏÏB11V: 3tl Janstraat -3 Haarlemi
A.ÖITK MA MOW AOITATB.
PBIJS DBB ADVEBTBlfTIBB
