NIEUWE h kDagdlaó voor %3%oorè" SCuiè-sJCollanó. uevrouwvansergy De werkstaking te Enschede. ffo, 5012 Vrijdag 7 Februari 1002 26ste Jaargang ABOHXfBMBNTSPBUS. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p« P« Voor het buitenland i I 1 Afceaderljjke nummers. i Dit blad verschijnt iageUjkbehalve Zon- en Feestdagen; BïïEBiü: St Janstraat Haarlem /1,10 1,40 «2,80 «OrOS AOITB MA. noa A0IT.fe.TB. raus DBB ADVBBTBHÏIBHJ Van 1-6 regels80 Centa Elke regel meer71^ Groot® letteia worden berekend neer plaatsraimtej Dienstaanbiedingen 25 Cents per adverten.ia a Centast Redaetenr-Oitgever, W. KAPPERS. Naar aanleiding van het geen een lid van het Handelsblad mededeelt omtrent zijn bezoek bjj de firma Vtn H e e k Comp, teEnscbedé,meenen wjj, dat hetgeen bij daar over de werkstaking vernam, onzen lezers niet te mosten onthouden. De firma Van Heek achtte het noodig het loon dsr dekenwevers, 165 in getal, te verlagende deksnwevers protesteerden sn gingen 13 Januari tot staking over. De fit ma liet de andere afdeelingen nog doorwerken, maar kondigde af dat zjj haar fabrieken stop zou zetten bijaldien de werk staking Zaterdagavond 1 Februari niet geëindigd was. Dit was dien avomd niet het geval en Maandagochtend stond het geheele bedrjjt stil. De bjj de staking betrokken werklitden, die ik sprak, waren over deze uitsluiting zeer verontwaardigd. Zij zeiden, dat de ds- kenwevers door deze loonsverlaging ver rast waren en dat deze verlaging geheel ongemotiveerd was. Wanneer hun loon al hooger was dan dat der andere wevers, dan was zalks niet meer dan billijk. In de eerst9 plaats omdat de arbeid der deken- wevers veel ongezonder is dan die der cambric- en drill-weversin de tweede plaats omdat hun arbeid veel zwaarder is door de zwaarte der te gebruiken spoelen; in de derde plaats omdat vau bet loon der dekenwevers nog een belangrjjk be drag af moet voor hun hulp in de vierde plaats omdat de arbeid dikwerf stil moet staan door gebrek aan grondstoffen. Afgaande op deze mededeelïngen heeft de vertegenwoordiger van het Bbld. aan da heeren Van Heek gevraagd waartoe ds loonsverlaging der dekenwevers noc- dig was. «De zaak zit zoo», zaiden zij. «Willen wjj in ons btdrjjf de concurrentie vooral die met België, wat de dekenfabricage betreft, met vrucht het hoofd kunnen bie- deD, dan is bat noodig steeds met den tjjd mede te gaan. Zoodra in Engeland of Duitscbland een nieuwe machine wordt uitgevonden, gaan wij dia zien en blijkt se beter en sneller te kunnen werken, dan is het in ons belang deze nieuwe FEUILLETON. 82) {Vervolg) Eobert was ervan verzekerd, dat Balda slechts Voor ziek zeivan werkte. Maar daarin bedroog hï zichBalda dacht ia de eerste plaats aan Angelica en do moederliefde zom haar eene kracht aohonken, zooala Robert niet vermoedde. XIII. Balda speilt haas »ml. Bjj de soiree, waarop mjjnheer van Ssrgy den dokter uitgenoodigd had, list Balds, zol der zich in het minst prjjz te geven, aan zoo n oplettend an waakssam opmerker als Robert we*, iets gevoelen ais een begin van den strijd. In toch varliep deze heela avond eenvou dig, gewoon en regelmatig maar hjj had een vaag gavosl van eeue beweging zijner vijsndin in het verborgtn. Lucie, die getooid was met de patrien, die haar broeder haar gageven had, aag er bekoor Ijk, verrukkeijk schoon uit. Robert, die ala het ware verblind was, zag machines dade jjk aan te schaffen. Daar door komt het in ons bedrijf telkens voor, dat groote kapitalen moeten gestoken wor den iu nieuwe machines en de oude, som wijlen slechts betrekkelijk korten tgd in gebruik, als geheel waardeloos worden afgedankt. v Het spreekt echter van zelf, datea wg zeiven, èn de arbeiders met deze machines vertrouwd moeten raken. Aangezien alles stukwerk is, wordt in den aanvang een vrij hoog loon betaald, omdat wg in onze zaken altgd van dezen stelregel uitgaan dat wij goed willen betalen, wg willen de loonen steeds zoo hoog mogelgk hou den in verband met den loonstandaard in deze stad, doch dienen toch ook te zorgen dat ze niet te ver boven dien standaard komen, aangezien dit n tuurlijk van na- deeligen invloed zon zjjn op de andere afdeelingen in ons bedrijf en wg met ons pro duct danniet tegen buitenlandsche fabrieken zouden kunnen concurreeren. Gevolg daar van is dan ook dat in fabrieken als de onze, herhaaldelgk wisseling in de loo nen noodig is, iets wat de arbeiders ook zeer best weten.Eü dat die loonsverlagingen niet de arbeiders ten nadeele zgn, is be wezen door het feit, dat ssdert f®®0 e loonen met 20% zjjn gestegen. Een ver laging heeft ook inl896 reads plaats moeten hebben. Hoe langer wg de machines leeren kennen, des te meer r en wg' wat een arbeider er uit kan halen. Het bleek dan vaak, dat de eene arbeider er veel meer uithaalde dan de ander. Gelijk u m de boeken ziet, zijn er menschen die op een getouw maakten f9.33 per week, anderen f7.61, anderen nog minder, sommigen veel meer dan f 9.33. Da zaak was dus om gelijkheid in de loonen te brengen, wat den prikkel zou geven om meer uit de machines te ha'ea; doet de arbeider dit, dan krjjgt hij hoegenaamd geen minder loon. Het nu overbetaald stukloon was t hoog in verband met den algemeenen loonstandaard. Waar in 1895 per stuk werd betaald 6 ceot, werd in 1896 voor een paar soor ten dat loon bepaald op 4.3 cent, is de productie dadelgk enorm gestegen; thans was het om de u medegedeelde reden noodig den prgs te brengen van 4.3 op 3.9 cent, want wil deze nijverheid ren- deeren, dan komt het er op aan zoovoe mogelgk te produceereo, des te goedtoo- eerst niets anders dsn bsar, msar verschillends kleine voorvallerdie in schjjn onbeduidend waren, trokken weldra sjjo aandaoht. Ik ben geen besta dansar, had h, lacben- de tegen Lneia gazegil bj hot l gm 6 balmear ik hoop toch dat gj een wa-' voor mj open snit laten. Dat geloof ik wel, zeida Laeie, de eerste niet waar f Zj walsten samen. B*waar nog aan andere wals voor my, W*E ik u bidden mag, net waaneer gj wilt, zeide b tegen Lueie, terwjl hj haar nasr zjae plaats bracht. Zult gj niemand anders vragen nei- nam zj. Wie zou ik anders vragen Wel.... mevrouw van Sergy. Neen, haar niet, ik ken hsar nog te wei nig en zj heeft nog te veel lieden om zich heen. Msar dan zult gj mjae lieve, kleine A - geliaa toch seker wel een wale gaanen. dy neb haar bj mevrouw van Arnaud reeds leeren kennenen kjk nu eens aan, hae bekoorlik ay er uit ziet 1 Naast Lucie was de kleine Angelina werke- ljk nog eens schoonheid. Robert noodigde haar uit. Eene diepe blos kleurde ha« gelaat, en bare groote, diepe, zsehte oogen tot hem op slaande, groette sj en nam de uitnoodigingaan Maar zj had reeds seer veel aanzoeken gehad es alleen voor een der laatste dansen kon zj hem in baar balboekje epzchrjjven. Ondanks zjjn gemak, om in de wereld te per kan de kostprijs zgn. Onjuist is dus de bewering dat de arbeiders van een der gelijke verlaging geheel onkundig zouden zgn. Bovendien die verlaging is zoo erg niet. Het loon voor de mindere soorten per getouw is gebleven wat het was f7.19 ongeveerin de zware dekens is dit nu gebracht van f 9.33 op f 8.20 «En het loon dat de iongen of hulp krjjgt «De wever is geheel vrij in het aannemen zjjner jongens, mits zjj op de fabrieksschool bier ter stede geweest zgn wat trouwens voor alle fabrieken te En schede geldt en vallen binnen de be palingen der arbeidswetgeving. De wever betaalt die jongens wat hij wil, soms f 5, soms f 3.50, of daar tusschen. Een wever kan twee getouwen in den regel bedienen; voor de zware dekens ontvangt bjj dus bij bet nieuwe loon 2 maal f 8.20 is 116.40 minus f 5 voor den jongen, is dus f 11.40, doch u moet wel in aanmerking nemen dat bet gemiddelde loon veilig op f 8.88 kan worden gesteld en f 5 wel bet boogste is wat een jongen ontvangt.» Op de vraag van den redacteur van het Bbld, of het noodig was, om, nu er 165 dekenwevers staakten, daarvoor tot deze uitsluiting over te gaan, antwoordden de patroons «Dat kon niet anders. Alles grjjpt in een fabriek als deze in elkander. De spinnerjj hebben wg nog een week of drie na de staking gaande gehouden, maar u beefü op de zolders kunnen zien welke groote noeveelheden kluwens reeds opge gaard zjju, er was op den duur geen ber ging meer voor te vinden, de spinnerjj moest dus ook worden stop gezet. Ook een ueei der ververjj, spoelderij, ruwerij, zoo- uierjj, pakkerjj, kregen geen arbeid meer te doeD, dus moesten die gesloten worden. En wat de overige gedeelten der fabiiek betreft, ze staan met de verschillende in- richtingeu, die ik u daar noemde, ook in het nauwste verband, wij moesten dus wel alles stop zetten, wilden wg niet nog groo- tere verliezen lijden. Wij d.enen toch voor den goeden gang vao zaken in om bedrijf meta;scbijjvingen,e.d, rekening te boaden.» De patroons ontkenden voorts, dat de arbeid der dekenwevers zwaarder is dan verkeeien, gevoiide Robert zich hier tocfl niet op zjne plast* eu al» eea soort vreemdeling in dezen schitterenden kring vau aanzienlijken, die aan bet keir.erljka hof verkeerden. Slecbts een klei* gedetlte van al de aanwezigen kende b j. Toen b j het groote salon doorging, om zich naar Lucien te begeren, kwam bj voorbj mevrouw van Sergy en we'd getroffen door de gelaatc» uitdrukking van den man, met wien zj op dit oogen blik sprak. Hst w?s een man van middelbaren leeftjd, groot, droog, stjt met een ïaauwachtig lachje om de lippen. Kont gj den naam van den man, die dsar met mevrouw van Sergy zit te praten P vroeg Robett asn Lucien, Om n de waarheid te zeggen, neen, ant woordde Lucien, gj vergeet, dat ik pas aan gekomen ben en hier nog bjna even vreemd ben als gj zjt. Maar op hetzelfde oogenblik werd mjn- heer Van Ssrgy door zjne vrouw geroepen, met wie hj eenigc woorden gewisseld had en hj naderde Lucien en Robert, terwjl hj den man meebracht,overwier zj zoo even geeprokenhadden. Mjn zoon, zeide mjaheer Van Sergy, ik sta er op u zelf voor te stallen aan eea der beste vriebden van het huis en die, naar ik hoop, ook de uwe zal worden, mjaheer de markies Van Maugiron. Lucien groette vrj koel. Mjjnhser Van Ssr gy begon in opgswekten toon het gesprek en hield het goed op gang. Mjnheer Van Maugi ron deed ven zjn kant ook zja best, maar het jjs was niet gebroken. die van cambric en drill-weversevenzoo spraken zjj tegen, dat de arbeid dikwerf stil moet staan door gebrek aan grond stoffen. Waarom, zoo vroeg de redacteur van bet Bbldlieefl u de aangeboden arbi trage van den Minister van binDenlandsche zaken geweigerd «Omdat de minister ons op een eigen aardige wijze behandeld haeft, en omdat wij in deze quaestie arbitrage onmogsljjk achten. Die arbitrage zou moeten uitloo- pen op een bemiddelingsvoorstel en dat kan niet, want dan is er alle kans dat wjj herhalingen van dergeljjke toestanden te wachten zgn en ons bedrgf op losse schroe ven wordt gezet. «En wat den minister betreft, deze vroeg ons bij hem te willen komen om hem eens over de quaestie in lichteD. Wg hebben dit gedaan. Wg zgn naar Den Haag ge gaan en hebben den minister alle inlich tingen gegeven, die hg verlangd». Hg heeft ons toen met geen enkel woord over zgn plan om arbitrage aan te bieden gesproken. Ter wijl hg het oudste lid onzer firma kort daarna nog in de EersteKamer sprak, heeft hjj ook toen niets van dat plan gerapt. Ook de werklieden heeft hg bjj zich laten .romen om inlichtingen en opeens kregen wjj toen dat schrjjven, waarin arbitrage werd aangeboden, zonder dat wjj in ;t minst waren gepolst, of wg daarin zouden kunnen treden. De werklieden namen die arbitrage aan, maar daarbjj moet men niet vergeten dat een der leiders der staking een «Patrimonium»-man is, die nitteraard arbitrage van dezen minister moest aan bevelen. Wij voor ons konden die arbitrage met aanvaarden; had de minister er over gerept, wjj hadden het dadelgk gezegd.» «En hoe zal nu de afloop van deze quaestie zgn P» Ik weet het niet. Wjj kunnen niet an ders doen dan wg deden op ds n aange geven gronden, wille* wij ons bedrjjf kunnen voortzetten en de concurrentie volhooden. Niemand meer dan wjj misschien betreurt hetgeen gebeurt, omdat wjj durven zeggen, dat wjj steeds onze loonen zoo hoog mogelgk hielden en de arbeiders zul len moeten erkennen, dat wjj hen in menig ander opzicht steeds geed behandeld neb- Deze mijnheer Van Maugiron staat mjj in het geheel niet aan, zeide Lueien tegsn Robert, toen de markies zich wet mynheer vaa Ssrgy verwjjderd had. Robert, die Mangirorf met de oogen volgde, zag hem near Lucie toe gaan. Maugiron noodigde Lueie uit voor den dans. Ik vraag wel versehooning, mjjnheer, ant woordde zjj, maar ik ben te vermoeid. Zult gjj den heelen avond niet meer dansen vroeg Maugiron met sjjn senwigei glimlach. Dat weet ik nog niet, ik geloof het niet. Mag ik u doen opmerken, mejnffronw" hernam Mangiron op levendigen toen, dat gjj volkomen vrjj rijt, uw danier te kiezen en dat het mjj veel leed zal doen, door u uitgesloten te worden, maar dat het mjj nog meer zo* spijten n niet alleen van een danser te bereo- ven, maar de benrt van een ander te ver tragen. Hjj groette beleefd en verwijderde sieh. Het is zeker, dat ds weigering vzn eendai» niets beleedigend* heeft, en dat in de wereld waarin Lneie en Mangiron verkeerden, de laat ste het niet onbeleefd gevonden had, dat Lu eie met een ander danste. Toen echter Robert kwam en kaar om ds beloofde wals vroeg, antwoordde zjj hem even eens, dat zjj niet meer wilde dansen. Noodigde zoo even mjjnheer Van Mangi ron n riet voor een dans uit f vroeg Robert Neen, antwoordde Lneie, hjj zeide mij' iels over mevrouw van Sergy. Wordt vervolgd.) ituCMIT.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1902 | | pagina 1