No. 5072
Maandag 21 April 1902,
27 ste Jaargang.
ïï)ag6laó voor c Woord*ott SCiiió-aCollanó.
Een Pauselijk geschrift.
t r»
MEVKOUWVAN SERGY
BU ITiSflbAN u.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
België.
Frankrijk.
Daitsoliland,
RANT.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 8 maanden voor Haarlem
f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers-0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
H PRIJS DER ADVERTENOIEN.
Van 16 regels 50 Cent*.
Elke regel meer71/» 9
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
Z. H. Leo XIII heeft dezer dagen een
Encycliek de wereld iagezonden, gericht
aan de geestelijkheid en leeken die ern
stige waarschuwingen en vermaningen
geeft.
De Paus wjjst er op, dat alle chris
telijke kerken zich moeten vereenigen,
om de aanvallen der goddeloozen tegen
te gaan. Zjj, die in God gelooven, zegt de
H. Vader, moeten daardoor de maatschap
pij redden.
De wereld passeert een gevaarlijk tjjd-
perk en Hg hoopt dat Zjja waarschuwin
gen geheel het Christendom mogen opwek
ken tot een begrip van het gevaar dat
dreigt.
Het toenemen van echtscheidingen
en het zoo gemakkeljjk verbreken der
huwelijksbanden wordt veroordeeld. De
ongebondenheid en wanorde in maattahap-
peljjke verhoudingen verwjjderen het volk
van God.
De oorlogen en groote bewapeningen
beschouwt de Paus als oorzaken der ver
drukking van de arme klasse, de gevol
gen er van zijn regeeringloosheid en so
cialisme zoodat na reeds georganiseerde
benden op het leven u t zjjn van alle
regeeriDgsperson en
De Paus zegtdat hg de katholieke
bisschoppen der geheele wereld zou wil
len aanmoedigen voort te gaan om met
alle krachten de vervolgingen te weder
streven, die de Kerk te lijden heelt. Deze
vervolgingen znllen dab wel is waar voort
duren maar zjj zullen niet verhinderen
het verspreiden van het ware licht onder
de ongeloovigen.
Z. H. beschouwt met bezorgdheid en
verdriet de nu bestaande toestanden en
verklaart
Nooit heeft het menschdom zich in ten
meer eliendigen toestand bevouden dan
tegenwoordig.
Op deze woorden van Z. H.LeoXIII
meenen wjj vooral de aandacht te mogen
vestigen. Ellendig is de toestand omdet
velen als met blindheid zjjn geslagen, het
goud is tegenwoordig de spil waarom alles
draait, voor het goud pleegt men misda
den en worden zjj veracht die hun plicht
vervullen ter wille van het goud verzuimt
men zgn heiligste plichten het mensch
dom ten verderve.
In alle maatschappelijke verhoudingen
heerscht wanorde, zegt de Paus, en voor
namelijk in familiebetrekkingec.
Overdreven vijjheid is toegestaan ge
worden en deze heeft socialisme en re-
geeringloosheid gevoed.
Onrechtvaardige oorlogen zgn gevoerd
FEUILLETON.
Pervolg.)
98
Angelina bood bare moeder haar voorhoofd
aan, alsof zij nog ean klein mr'sje was.
Bulda drukt* een kus op dit zachte, rein*
voorhoofd, en toen zij haar kind zoo dicht
bjj zich gevoe'de, trok zij het tot zich, sloot
het ia haar armen en drukte het vol innige
liefde tegen haar borst.
Lieve, lieve Angelina zeide zjj dan. Ik
bemin u 1mjjn kind denk er altijd om,
dat ik u lief heb!
O, ja, ik weet het, gij bemint mij, zeide
Angelina met een eigenaardigen, diepen klank
in de stem.
Zjj maakte zich zacht uit de omarming los
e* knikte hare moeder glimlachend toe.
Tot straks, zeide Balda.
Angelina ging het galon uit. Balda luisterde
en hoorde, dat zjj de
was tien mi-
o haastig mo-
horloge van
oopen den
door sterke naties tegen zwakke en klei
nere volkeren.
Er hebben overdreven bewapeningen
plaats onder groote naties waarvan de
uitwerkselen zelfs nadeeliger zgn dan de
oorlog.
Alle deze dingen hebben over de we
reld onrust doen ontstaan.
Onophoudelijke moeilijkheden en ellende
hebben het volk aangehitst tot anarchis
me, hetwelk in het vervolg een* sterke
partg belooft uit te maken van boos
wichten, verbonden tegen keizers, konin
gen *n hoofden van gouvernementen.
Deze gouvernementen moeten strenge
maatregelen beramen voor de verdediging
van ware vrjjheid, en moeten het onder-
wjjs van godsdienst met kracht bevor
deren.
De Paus doet een beroep op de ver-
eenigiug van christelijke kerkenals het
voorname middel om de maatschappij te
beschermen tegen de hevige aanvallen
van atheïsten en de vrjjmetselarjj. Hjj
wjjst op de noodzakelijkheid van de we*
reldsche maoht der Kerk en raadt de or
ganisatie van katholieke arbeidersver-
eenigingen ten sterkste aan.
Treurig dat de woorden des Pausen hier
verkeerd worden begrepen en door velen
helaas verkeerd worden uitgelegd. Neen,
Z. H. Leo XIII, die in zgn schrgven op
de meest krachtige manier het socialisme
veroordeelt, wil niet dat onze Katholieke
werklieden gebracht worden in gezelschap
van de revolutiehelden. De H. Vader wil
niet dat de kinderen der Roomscbe Kerk
in vakvereenigingen vergaderen met de
goddeloozen zooals wjj tot ons diep leed
wezen maar al te vaak zien plaats heb
ben. Zoo'n werk brengt dan ook wan
orde en zjj, die de niet ontwikkelde werk
lieden in gevaar brengen, znllen. zeker
een zware verantwoording hebben af te
leggen.
De Paus betreurt de verspreiding van
het atheïsme, hetwdk hg vindt, dat zjjae
aanhangers heeft ocder het volk, zelfs iu
de Departementen van den Staat.
Zeer begrjjpeljjk komt de Paus aan het
slot van zgn scbrgven nog eens terug op
de echtscheiding in Italië die op voor
stel van den jood Barzalaë is inge
diend zooals in Frankigc, dat plaats heeft
gehad op voorstel van den jood N a q u e t.
De H. Vader weet, dat de anti-Paus ge-
zinden er eene oer in zullen stellen om
de heiligheid van het huweljjk in flarden
te scheurenwaartegen Z. H. Leo XIII
met zooveel klem en nadruk heeft gewaar
schuwd.
Een wetsontwerp erdoor te halen, dat
in lijnrechten strjjd is met de katholieke
ketting om den hals hing, *u twee, of drie
vertrekken op de eerste verdieping doorgaande,
trad zij in het kleine salon, waarden vorige u
dag het kaartspel gespeeld en de uitdaging
van Lucien gevolgd was.
Men herinnert zich nog, dat Lucien daar
aan zijne getuigen een groepje boomen had
aangewezen, waar achter het terrein verbor
gen lag, waarop de ontmoeting moest plaats
hebben. Dit vertrek van het kasteel was het
dichtst hij de plaats, waar Balda het schot kon
hooren.
Het hooge raam was gesloten uit vrees voor
dsn regen. Balda zette het wjjd open.
De frissche morgenlucht drong het salon
binnen met het gezang der vogels. Ds hemel
was somber, maai het weder zacht en het re
gende niet.
Alles sliep nog in het kasteel, zoo wel,
als in den omtrek. Geen geluid werd gehoord.
Balda zag bleekmet krampachtig saam-
gevouwen handen en een eigenaardige glans
in haar groote, bruine oogen, ging zjj dicht
bjj het raam zitten, half verborgen, door de
dichte plooien van de overgordijnen.
Zjj nam haar horloge in de rechterhand en
bleef met voorover gebogen hoofd zitten luis
teren.
H«st was nu vjjf minuten voor zes. Balda
Zag de wijzer langzaam Tan minuut tot minuut
TTuT wü^er op het bepaalde uur stond,
kon Balda *icb niet lanSer inbouden' f
tusschen de pl°oifn Ta» het gord Sn van daan
en met de linkerband het balkon grijpende,
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publ'dté Etrangère
G.L. DAL BE Co. JOHN., F. J ONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre.
zedenleer en den katholieken godsdienst,
en dit stuk te bestaan in het centrum der
katholieke wereld, en in de schaduw van
den pauseljjken troon zal aan het mee-
rendeel der senatoren en afgevaardigden
vermoedelijk eene maar al te welkome ge
legenheid toeschjjnen om opnieuw bljjk
te geven van hun ingekankerden haat te
gen de Kerk en het Pausschap.
Treurig is het te zien hoe sommigen
ontrouw worden aan het geloof hunner
vaderen, door in vrede te willen leven met
alle secten en schismatieken, met muzel
mannen en Boudhiiten met godlooche
naars en vrijdenkersmet materialisten
en joden, en hoe weinig gedaan wordt in
het belai g van hen, die u t den aard van
bun positie in de maatschappij den gods
dienst hebben te verdedigen, terwjjl Z. H.
tot de Katholieken het verzoek richt, om
de leeringen te bestrjjden die den g ds-
dienst wederstreven.
In de Kamerzitting heeit zich eea be
paald curieus geval .voorgedaan. Daar
stellen zich de socialistisch* afgevaardig
den aan alsof zjj de vredelievends!» aien-
schen der wereld zgn. Van der Vel
den beschuldigde gisteren in de Kamer
minister De Smet de Naejjer, dat
bjj een uitdaging in plaats van esn woord
van verzoening tot de socialisten richt
en Anseele riep uit: «Da Regeering
dorst naar bloed
Bertrand (socialist) riep aitCest
un escarnotage 1 S m e e t s riepDit zal
het teeken tot de omwenteling zjjn.
De socialist Troelet riep de minis
ters to*: «Gjj wilt dus dat er morgen
bload zal vloeien!» en Van der Vel
den drong opnieuw aan om d* beraad
slagingen over het stemrecht niet te
sluiten, maar gelegenheid te geven de
b raadplegingen voort te zetten.
Toen minister De Smet de Nae
jjer verklaarde, dat de Regeering vol
komen meegaat met het voorstel om de
debatten te eluiLn, schreeuwde de socia
list Carrot, met de vuist op tafel
slaande, gij zult de dehatteu niet sluiten.
Smuts (socialist) l ep met vooruit-
ges: oken vuist op den minister toe,
schreeuwende
«Wjj laten ons den mond niet snoeren.*
De minister vau oorlog, generaal Cou-
s e b a n t, protest erde tegen de woor
den vaa flen socialist M a n s a r t, die
gezegd heeft dat de R<*gei:iing op het
leger met kan rekenen.
F e r o n (radicaal) merkte op dat.het
niet reglementair zou zjjn om een uur
te bepalen voor de sluiting van het de
bat, maar erkende dat de Kamer -niet
uiteen behoorde te gaan, voordat een be
sluit is genomen.
De mioister-president De Smet de
boog zij het hoofd voorover, om te luisteren
Een, twee, drie, vier minuten .Te
vijf minuten over zes klonk uit de verte,
maar tech|duideljjk hoorbaar, achter de boo
men, den knal van een vuurwapen.
Balda liet haar horloge los en leunde met
beide banden op de vensterbank, om naar
buiten te kunnen hooren.
Er verliep eene minuut
Niets? een eD kei schot! sprak Bal a bij
zich zelve.
Maugiron heeft alleen geschoten. Lucien is
dood.
Zjj beefde aan alle leden. Zij liep acbter-
uit en zonk op een leuningstoel neer, mei het
hoofd op de borst en het koude zweet op het
voorhoofd.
De vreeselijke vrouw sprak dan op half
fluisterenden toon bij zich zelve
Hij is dood! En tij, dnar boven sterft.Al
les ie gelukt. Ik heb de dubbele partij gewon
nen. t! et is prachtig, maar ook verschrik
kelijk. Maar wat bekommer ik mij daarom,
mijn kind zal rijk, gelukkig zijn. Ik zal naar
door ren graaf laten aannemen. Zij zal Robert
huwen Eén tweegevechtéén sluipmoord
Ik heb daar niet vooi niets de hand in
gehad! Angelina alleen kan mij verdenken.
Maar wat zou dat. voor zoo ver het mij relve
betreft, ben ik gereed Als ik haar hinder,
bevryd. ik ha*r wan myn byzjjn. De wovoid, is
groot genoeg
Deze gedachten woelden in haar koor! sach-
tig verhit brein verward dooreen.
Eensklaps ging de deur open.
N a e jj e r vereenigde zich met deze op
vatting.
Geen toegeven aan de straatge
vechten en een einde te maken aan de
woelingen, is het programma, dat de
Belgische Regeering met kracht zal ten
uitvoer brengen.
Zetten de socialisten hun woelingen
voort, welnu, zjj zullen verantwoordelijk
zgn voor de gevolgen, die de onderdruk
king van oproer kan meebrengen. Da Re
geering zal allen, die bjj de revolution-
naire beweging worden gearresteerd, als
oproermakers behandelen.
Het openbaar welzjjn eischt het her
stel van de rust en den vrede, en het al
gemeen ordewoord is dan ook geen toe
geving aan het straatgeweld!
In den Belgischen Senaat heeft de he r
De Mot, burgemeester van Brussel,
hulde gebracht aan de gendarmerie en
politie, voor hun moedig gedrag als een
antwoord op den socialist G^rimard,
die de gendarmen beschuldigd* van bru
taal ouder het volk geschoten te hebben,
dat niemand kwaad deed 1
Iu de ververjj van Ernoult Comp
te Roubaix is een 19 jarige werkman
Karei,Vercauteren, in een kuip
met kokende vert gevallen, hg werd spoe
dig door zgn mede-arbeiders er uitge
haald, doch was 'zoo verschrikkelijk ver
brand, dat hg twee unr later overleed.
- Eon paar verkitzirgsmanoeuvre»
in de Fransche RepuuiLh.
Ein prachtige coupé houdt stil tooi
een apotheek en een jooge, zeer elegante
dame stapt uit.
«Kan ik mjjnheer even vertrouwelijk
spreken
«Ik ben ter uwer beschikking.*
«Maar niet hier als 't a klieft waar
iedereen odb hoorthebt u niet een
plaatsje, waar
De verwonderde apotheker, die zgn
achoona bezoekster reeds met achterdocht
aanziet, geleidt haar bereidwillig naar een
achterkamer. De schoone dame neemt
plaats en begint:
«Ik ben mevrouw X. Mjjn echtgenoot
is, zooals u weet, candidaat in nw dis-
tiict, *n daar hjj het zeer druk heeft,
kom ik iu zijne plaats bjj u
Het gesprek duurt -een kwartier en
wordt herhaald, zooals de Figaro mede
deelt, bjj den bakker, bloemenhande
laar e. a.
Voor eenige dagen deelde C a s s a g-
nac den lezers van de Autorité een brief
ait BagL*res de-Bigorre mede, waarin de
sehrjjver vraagt, of het niet mogelgk is,
voor elk kiesdistrict een conservatief can
didaat te vinden, die joDg en jjverig is,
en ongeveer 60 tot 80.000 francs aan
zjjne verkiezing kan wagen.
Ia dit geval kon hg op eene meerder
heid van 1500 tot 2000 stemmen re
kenen.
Het district is arm, zegt de briefschrjj
ver, en de kiezers zjj a door de goedheid
tn de vrijgevigheid van den heer E d-
mond Blanc verwend.
Robert kwam binnen, met ernstig streng
gelaa
XLIV.
Het Y1RLEDIX KOMT TERE O.
Toen Balda Robert zag, was de eerste ge
dachte die haar plotseling voor den geest
kwam
Lucien ie terstond gedoodanders zou
de dokter wel bij hem zjjn.
Dan vroeg zjj zich niet zonder schrik af
Wat komt hij nu bij mij doen
Maar terstond zich beheerschend, deed zij
op luiden toon met hare gewone stoutmoedig
heid de vraag, die zij onhoorbaar zich zelve
voorlegde
Mijnbeer dokter Robert reed* bjj
de handl wat ie er dan gebeurd?
Wat er gebeurd is P herhaalde Robert
zoudt gjj dat niet weten, mevrouw?
Zeker niet, waarom zou ik het anders
vragen.
Er heeft een gevecht plaats ge
had.
Tus chen wie
Tusschen Lucien en mijnheer Van Mau
giron. H et is nutteloos tegenover mij t er won-
dering te reiazea, merrourr. O ij weot cat
dit gcrsi-lit n.!«/e plaats gehad, omdat gfl ge
wild hebt, dat het plaats zou hebbeu.
Ii? hernam Balda.
Ja gij, herhaalde Robert, en op uw hoofd
allesn moeten de gevolgen er van neerkomen.
Desa tegenwoordige afgevaardigde,
een zoon van den voorin aligen pachter van
da bank te Monaco, trekt ziph nameljjk
terug en schjjnt zgn «goedheid en vrij
gevigheid» te willen intrekken.
De hoofdredacteur van de Autorité
klaagt over de begripsverwarring van de
goede lieden in de Pyreneëen, die meenen,
dat een verkiezing han geld moet op
brengen.
Hg zegt verder, dat dej«Faardencaudi-
datuur» van den heer EdmondBlanc,
deze is op de ïenbaan een hoog in aan
zien slaande persoonlijkheid d*ze mee-
niog helaas heeft versterkt.
Daarbij komt nog, verklaait hjj, het
goud, dat de arme bergbewonars aan de
badplaatsen in de handen van vreemden
ziea rollen, en het verkwistend optreden
dezer gasten, waarvan zjj gedurende
eenige maanden de toeschouwers zjjn.
Daardoor i* dn» de boer meer door
het verderf van de eteden aangetast dan
de arbeider in de stad, wiena at beid hem
een goed bestaan en onafhankelijkheid
verschaft. Daarom moet hg ijjn ideaal-
candidaat hebben, zooals men ae slechts
ia de romans vindt: jong, werkzaam,
goed spreker, geharnast tegen laster en
beleediging en bovendien voorzien van
6080.000 francs.
Het mag ook 100.000 zgn, gaat C a §-
a g n a c bedroefd en verontwaardigd
voort.
Mjjn zegsman schjjnt te gelooven, dat
de verkiezing wel zooveel kan kosten
En na vier jaren zal de grap opniea*
moeten beginnen, moeten de onverzade-
kiezers opnieuw betaald worden.
Cassaguac g«.*ft overigens toe, dat
l jt alle kiezers zoo veeleiscue-i *1*
die van Bagnères de Bigorre.
Te Oldenburg werd Woensdag de pro
cureur-generaal, de heer Becker, ver
moord Een jood, zekere K o h n, pleegde
den moord door middel van een revolver
schot. De misdaad is aan een wraakne
ming te wjjten.
De toltarief-commissie beeft artikel
113 naar de formuleering der regeering
aangenomen. Volgens dat artikel zgn le
vende en niet levende visschenzoowel
versche als bevrorenevrg van rechten
uitgezonderd karpers, waarvoor 15 Mark
per dabbel centenaar betaald moet wor
den. De commissie behandelde daarna de
artikels 114 tot 123. Gezoaten haringen
zgn vrij van rechteD, in plaats dat 3 Mark
naar het vat of 2 Mark naar het gewicht,
volgens het voorstel, betaald wordt. Voor
verscheeenvoudig toebereide hariDgen
wordt 3 voor met azjjn en olie toebe
reide 12, voor fjjner bereide 75 Mark per
dubbel centenaar betaald. Voor kaviaar
300 Mark per dubbel centenaar (in plaats
van 150), voor oesters en zeeschildpad
den 100 (in plaats van 50 Mark). Andere
zeeschelpdieren, schildpadden en slakken
zjju vrjj. Zoetwaterkreeften zgn vrg, van
hun schilden ontdaan moet 60 Mark voor
ze betaald wordenvoor zeekreeften 24,
voor hamer visschen en langueten 100 (in
Dat is een zonderlinge beschuldiging,
mjjnheer, antwoordde Balde verbleekend, eene
beschuldiging, die "mij van uw kant verwon-
derd en venast. Wie is bjj dit gerecht de
uitdager geweest Mjjnheer Van Maugiron
toch zeker niet!
Neen, Lucien.
Welnu dan, welken inrloed heb ik op
Lucien kunnen uitoefenen Gjj ziet wel, dat
de beschuldiging ongegrond is.
Er zijn verschillende soorten van in
vloed, mevrouween directe invloed door
den raadtoespeling of de ove reding
en een indirecte invloed door een uitdaging,
bedreiging of prikkeling. Het i» i> we gewoon
te. mevrouw, u van «linksche, verborgen wegen
te bedienen.
Balda stond op.
Genoeg mijnheer, zeide zjj, ik wil u
verder niet aanhooren. Gij sehjjnt ale een vjj-
and tegen mjj te willen optreden, vaar ik er
ken u als zoodanig niet. Ik ga.
Wil nog wat blijven, mevrouw, zeide
Robert op vastes toon, er moet tuaschen oee
eene verklaring plaat» hebben, die ik tot nu
toe verschoven hebmaar waarvoor het oogen-
blik gekomen i» en die nu n'J,uaar
tot-cên ander oogenblik uitstellen.
Het is noodig mevrouw, dat wij het ter-
«tond hebben en dat zelfs in uw eigen
belang voor dat gij mijnheer Yan Sergy
gesproken hebt.
(Ter*
