M I B W
voor <<3Tooró~ on
Ons bijzonder onderwijs.
MEVROUYVVAN SERGY
Mo. 5082
Vrijdag 2 Mei 1902
27ste Jaargang
JL T E IN L A 5 i),
JëüIllb 7 O A.
Engeland.
Duifsohland,
liRAÏT.
IBOHHEMg SfTSPHIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Itzonderljjke nummers
Dit blad verschjjnt
iegelijk», behalve Zon- en Feestdagen.
BUBBAÏÏ: St; Jsinatraeï Haarlem
M, 10
«1,40
<2,80
«0.08
AGIT® MA HO» AGITATE.
PBIJS DBB ADVBBTBBTIBHf
Van 1—6 regels 50Cen«
Slke regel meer7»/t,
Groote letten worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Redaotenr-üitgever, W. KAPPERS.
Terwpt wij niet anders dachten, of alle
krachten werden onder ons ingespannen om
het R. K. Bijzonder Onderwijs, tevens steeds
meer der volmaaktheid nabij te brengen,
werden wij plotseling uit d;en gedachten-
gang opgeschrikt dooreen mededeeling, welke
Dr. Schaepmau deed in de redevoering,
welke hjj te Rome hield in de Procure
der Esrw. paters Lazaristen.
Na er ernstig op gewezen te hebben
dat de Christelijke meerderheid, welke wjj
thans in de Tweede Kamer verwierven,
verplicht is, niet alleen cm wille der
rechtvaardigheid maar ook uit welbegre
pen eigenbelang, zelfs den schijn van par
tijdigheid ten opzichte van de belaDgeu
der naastverwanten met zorg te vermjjden,
waarschuwde de Hoogeerw. Spreker tegen
het stellen onzerzijds van «te egristisehe
eischen». Als voorbeeld hiervan wees hij
op het volgende
«Er is thans onder de Katholieken eene
«beweging, die ik betreur. Men wil n.l.
«voor zusters vrijstelling van sommige
«examenvakken.»
Ziet, deze mededeeling verbaasde ons in
hooge mate. Niet dat wij de Eerw. zus
ters niet gaarne ter wille zouden zjjn,
maar hier wordt toch iets gevraagd, wat
o. i. kan noch mag worden toegestaan'
En er zou zelfs al een «beweging» in dien
geest zjjnWjj moeten het wel aanne
men, waar de Doctor het verzekert en
hjj het zelfs noodig acht er aan toe te
voegen
«Ik erken: in vrie opzichten zjjn deze
(examenvakken) zwaar en hard. Maar wat
zou gebeuren? Onze tegenstanders zullen
zeggen, dat wjj Christenen de volksopvoe
ding willen tegenhouden, 't volk iu dom
heid en geestesslavernjj willen houden. Eu
dat mag niet gezegd worden van de Kerk.
Die is eb bljjft de groote ondtrrichtster
van het volk, dia reeds de kinderen des
volks onderwees toen de grooteu en rijken
[Vervolg.)
103.
Daar, daar, zeide Angelina, terwijl zij
Robert op hare moeder woes.
De dokter nam de verstijlde hand van
Balda.
Zij leeft, niet waar vroeg Angelina.
Helaas ja, de arme vrouw, antwoordde
Robert na een oogenblik stilte.
Maar zij is bewusteloos, help haar!
Zij zal spoedig weer bijkomen, zeide Ro
bert, wij moeten medelijden met haar hebben.
Dan, zich tot Angelina wendende, vroeg
hij
Hoe is het er nu mee?
Ik heb geene pijn, ik lijd ook niet, ik
voel alleen maar lust om te slapen. Is dat mis
schien het einde?
O, ik zou toch gaarne nog tijd hebben, om
u allen vaarwel te zeggen. Adieu, lieve
Lucie
Lucie, die buiten zich zelve was van smart,
kon niet langer hare tranen bedwingen, en aan
den anderen kant van den ruststoel neerknie
lende, bedekte zij Angelina's hand met tranen
en kussen, zeggende:
nog geen pea konden hanteerèn.»
Om wel te doen beseffen, met hoe groote
ingenomenheid wjj de bezwaren, hier door
Dr. Schaepnan aangestipt, onderschrij
ven, mogen wij herinneren aan den sttjjd,
weiken ons bjjzonder onderwijs te voeren
heeft tegen verdachtmaking en tegen ai h-
teruitzettiog ia de waardeering, die het
rechtmatig toekomt. Verdachtmaking en
achteruitzetting, die helaa*, ook in de krin
gen van geestverwanten aanhangers von
den. Bet heette, dat het bjjzonder onder
wijs niet voldoende was er werd te veel
gebeden, te veel aan godsdienstonderricht
gedaan, een en ander ten nadeele der ue-
wone leervakken.
Met klem en nadruk werd tegen die be
schuldiging opgekomen. Maar hoewel dt-
uitstekende resultaten van het bjjzonder
onderwjjs de onrechtmatigheid der grieven
aantoonden, sloeg men toch geen geloof
aan de verzekering, dat ons onderricht bjj
het openbare niet achterstond wat de ont
wikkeling der jeugdige geesten betieft.
Toen evenwel, tea gevolge der Subsidie
wet, de Staat toegang verwierf tot alle
bijzondere scholentoen die toegang niet
alleen zonder schroom werd verleend, maar
toen ook aan alle vereischten der wet in
ruime mate werd voldaan, toen moest meo
de beschuldiging wel minder luid laten
klinken, moest men haar intrekken. Tegen
het argument: de Staatstelt aan het on-
derwjjzend personeel van alle scholen, zoo
openbare als bjjzondere, dezelfde eischen;
de Staat ziet ook nauwlettend toe op het
onderwijs, dat aan vaste voorschriften moet
beantwoorden tegen dit argument viel
dan ook niets in te brengen.
En zoo verwierf het bjjzonder onderwijs
gaandtweg deze geljjkbtelling dat het ten
minste niet meer beneden het openbare
werd geacht. Mocht er hier of daar nog
iemand wezen, die aan de stadsscholen den
voorkeur meent te moeten geven, dien
zullen de resultaten, indien hjj onbevangen
wil oordce!en, wel de oogen openen.
Angelina, mijne lieve, kleine Angelina I
mijn dierbaar zusje, ga toch niet heen, ver
laat mij niet, ik smeek het u?
Ja, ik moet u verlaten, Lucie. Ik moet
heengaan.
Het is misschien ook beter
Wat zegt gij daar, riep Lucie uit.
Dierbare Lucie, ik moet u niet alleen
vaarwel zeggen, maar ook vergiffenis vragi n.
Gij mij vergiffenis vragen, waarvoor,
lieve engel?
Angelina hernam en hare woorden waren
bijna onverstaanbaar,
Ja, Lucie, ik moet u vergiffenis vragen,
en dan zult gij zien dat het beter is, dat ik
sterf. O, bet leven gaat heen Ik hoor niet
meer. Ik zie u door een nevelmaar als gij
mij vergeeft, Lucie, behoeft.ge mij maar een
kus op het voorhoofd te geven, dan zal ik
het voelen. Lucie! ik durf dit woord
zeggen, omdat het 't laatste zal zijn: "Ik
hield ook zooveel van hem, dien gij liefhebt.#
De tranen biggelden Lueie langs de wangen.
Dan stond zij op en drukte Angelina een lan
gen kus op het voorhoofd.
gg,En zich tot Robert wendende, die aan den
anderen kant van liet rustbed stond, zeide zij
Zeg haar ook vaarwel.
Robert boog zich over Angelina heen en
sprak met ontroerde stem.
Het kind glimlachte en fluisterde met nau
welijks hoorbare stemDank u
Het was weer doodstil en twee of drie mi
nuten lang hoorde men slechts het snikken
van Lucie.
Maar naar men weet, verlaagt het bij
zonder onderwijs meerdere geljjkstelling
het wil door de wet op denzelfden voet
behandeld worden als het openbare. Op
deze geljjkstelling, ia alle opzichten recht
matig, wordt krachtig aangestuurd. Wij
hopen van ganscher harte, dat het doel
bereikt worde. Edochdan moeten wjj
ook voor de consequenties dier geljjkstel
ling in geen enkel opzicht terugdeinzen
dan moeten wjj geen mazen zoeken in
de wetdan moeten wjj geen «egoïstische
eischen» stellen, als waarvan Dr.S c h a e p-
ma n gewaagt.
Afgezien nog van het feit, dat we ze
delijk verplicht zjjn voof dezelfde rechten
dezelfde plichten te aanvaarden, zouden
we ook gevaar loopen, het bjjzonder onder
wijs weder aan de geringschatting prjjs
te geven, indien wjj er verzachtingen
der wetteljjke bepalingen voor vragen.
En dan zou die geringschatting, zoo-
al Diet gerechtvaardigd, toch verklaarbaar
wezen Eu verdiend ook
Nooit daarom minder strenge voorwaar
den voor onze scholennooit zelfs vrjje
examens, ook al zouden deze aan dezelfde
eischen moeten voldoen, ais de Staats
examens. Zulke gumtbcwjjzen behoeven
uit hun aard het gehalte van ons onder
wjjs nog niet te verminderen, maar ze
brengen onze scholen toch in 't gevaar,
voor minder «vol» aangezien te worden.
En dit gevaar moet worden vermeden tot
eiken prjjs dien we kunnen betalen zonder
aan onze beginselen te kort te doen.
Onze scholen kunnen thans vrjjmoedig
opwerken tegen de openbare. Ze moeten
dit in alle opzichten, frank en fier, koen
«n onverzettelijk, kunnen blgven doen!
In eene vergadering van het O^st-In
dische Genootschap te Londen gehouden
onder voorzitterschap van Lord R e a y 's
Eensklaps richtte Balda zich op alsof zij
door deze stilte ontwaakte.
Zij zwijgt, zeide zij. Men zwijgt! Maar
zij is toch niet dood, dokter?
Neen, zeide Robert.
Welnu, welnu, laat haar niet sterven,
luister
Mijnheer Van Sergy maakte zich ongerust
en kwam dichter bij.
Kom, Ba'da, gij kunt niet hier blijven.
Maar zij keek hem met fonkelende oogen
aan en sprak op bijna gillenden toon
Gij wilt mij meenemen, gij zult mij in
stukken hier vandaan moeten sleepen
Robert wees den graaf met een smeekend
gebaar op Angelina, die lag te zieltogen.
Angelina kon echter niet meer hooren en
nog slechts vaag zien, de verstijving van den
dood had haar aangegrepen en Robert, die hare
hand in de zijne hield, voelde, hoe het leven
zachtkens wegvlood.
Balda richtte zich opnieuw tot haar man en
vervolgde
Bovendien vrees is u niet. Hij, die hier
meester is, aan wien ik vergiffenis moet vla
gen, staat daar
Zij keek dokter Robert aan.
Angelina gehoorzaamt mij niet, vervolgde
zij. Angelina gelooft mij' niet, maar hij bezit
alle macht over haar; hij behoeft haar slechts
te zeggen, leef en zij zal leven. En daarenbo
ven, mag hij zeggen, wat bjj wil, hjj ia zoo
geleerd, zoo handig, bij heeft een speciale stu
die van de gifsoorten gemaakt, sis hij maar
wil, kan hij haar redden.
betoogde Sir L e p e 1 G r i f f i n, dat het
Zuid-Afrikaansche vraagstuk slechts op te
lossen is door een van staatswege geleide
en gesubsidieerde landverhuizing van Hin
does naar Zuid-Afrika. Spreker beschouwde
een kolonisatie van Engelschen daar even
hopeloos als de toekomst der Kaffers. Hg
betrearde het, dat er geen Indische troe
pen in Zuid-Afrika gebruikt waren.
Dit betoog vond veel bestrjjding bjj et
telijke sprekers. Aan de discussie nam ook
Lord Reay deel. Deze toonde aan, dat
Griffin 's immigratieplan op beden
kelijke wjjze de moeilijkheden, die er in
Znid-Afrika waren, vergrooten zou. Lord
Reay was ook van oordeel, dat de En-
gelsche regeering zeer terecht geen In
dische troepen naar Znid-Afrika gezonden
heeftandere zouden de Kaffers aan den
oorlog deelnemen en' dan tegen de En
gelschen.
Spanje.
Te Santander hebben de inwoners een
radicaal raiddel aangewend om hun zin te
krijgen. Op een hunner mooie boulevards
was zoo het heette voorloopig het sta
tion gebouwd van den spoorweg naar
Bilbao.
Dat voorloopig scheen hun toe van
big venden aard te zullen worden. De spoor
wegmaatschappij dacht er niet meer aan
het station te verplaatsen.
Dit begon velen inwoners te vervelen
en zij namen radicale maatregelen. Het sta
tion werd in brand gestoken. Het geheels
gebouw en alles wat er in was, was ver
nield.
En bovendien vroegen de inwoners het
ontslag van den prefect en den burge
meester. De eerste heeft al gevolg gege
ven aan dezen wepsch.
Deze zaak 19 Maandag ter sprake geko
men in de Spaansche Kamer. De minis
ter vau marine erkende den ernst van deze
gebeurtenissen, terwgl de minister van
binnenlandsche zaken mededeelde d£t de
ontslagaanvraag van den prefect aangeno
men was.
In het proces tegen M a r t e n en H i c-
kel, beschuldigd van moord op den rit
meester Von Krosigk, wordt door
den ambtenaar van het O. M. Kriegz-
Robert schudde treurig het hoofd.
Zeg niet van neenriep Balda uit, gij
kunt het, als gij maar wilt, ik weet, waar
op gij wacht, en wat gij eischt.
Om de onschuldige tot het leven terug te
roepen, moet de schuldige bekennen, niet waar t
Wt lnu, ik zal alles zeggen
Hoewel Robert gevoelde, dat het nutteloos
zou zijn, trachtte hij toch Balda tegen te hou
den.
Ongelukkige, neen, zwjjg, zwijg, reide hjj
tegen haar.
Zwijgen hernam Balda met een waan
zinnigen lach. Ja, ik begrijp u, gjj wilt altjjd
het recht behouden, om mjj zoo vreeselijk te
straffen en mjjne ziel te bezwaren met den
dood van mijn kind? Neen, neen, ik wil niet
Alle schuld op mjj, niets op haar.
Ik zal spreken. En dan zult ge mjj wel al
leen moeten treffen. Luister Vooreerst de
dood van mevrouw Van Sergy
O, riep Robert uit, ik hoop, dat de ster
vende het niet meer hooren zal maar gjj
moest u allen zoo lang verwjjderen.
Zoo lang zjj leeft, wil ik haar niet ver
laten, zeide Lucie weenende.
(SI*/ volgt).