No. 5087
Donderdag 8 Mei 1902.
27ste Jaargang.
ïïagBlaó voor cftooró' en &uid-<JColland.
Een maatschappelijk gevaar.
e gevolgen van een
misdaad.
a UI i'JSNL AJM 1).
Italië.
Spanje.
België.
Daitsohland.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Yoor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Wegens den feestdag van
O. D. Hemelvaart zal de
NIEUWE HAARLEMSCHE COU
RANT morgen niet verschenen.
1
Niet zonder eenige bekommering, onge
twijfeld, zal men de berichten gelezen
hebben omtrent de Amertkaansche «Beef-
trust», de vereeniging van groote slach
terpen, die het er op gezet heeft, den
marktprjjs der vleeschwaren te beheer-
schen. Geschiedde dit, om het maatschap
pelijk belang te dienen, dan zou men
met dergeljjk machtsbetoon van het ka
pitaal betrekkelijk vrede kannen hebben.
Maar de geschiedenis zelf van genoemden
«Beef-trust» heeft, hoe kort van duur ook
nogreeds voldingend aangetoonddat
slechts grof egoisms in het spel is. De
trust toch heeft eerst haar vleesch ver
kocht tegen buitensporig lage prjjzenten
einde de kleine slagers en de niet tot
haar organisatie toegetreden slachterijen
dood te drukken. Zy moest daartoe met
verlies verkoopen, maar bereikte voldoen
de haar doel. Zij kon het verlies dragen,
haar concurrenten, die natuurljjk ook den
prjjs lager moesten stelleD, konden zulks
niet en zoo maakte zjj dezen het bestaan
onmogeljjk. Toen op deze wpze de mede
dingers uit den weg waren geruimd en de
trust de handen vrjj had, toen werd
het vleesch plotseling duurder dan ooit.
En weinig vroegen de kapitalisten van
de trust ernaar, welke ellende hun han
delwijze aanrichtte in de kringen der ten
verdeive gevoerde kleinhandelaren. Zjj
waren nu meester van de markt en kou
de* hel gedweeë publiek later betalen wat
zij wilden. Dit doel was hét eenige, waar
over zjj zich bekommerden.
Nog een tweede voorbeeld van derge
ljjk samenwerken van grootmachten werd
dezer dagen geleverdwy bedoelen de
vereenigiug der Stoomvaartlymn van Eu
ropa cp Amerika. De Amerikaansche mil-
lionnair P ier p o nt M o r g a n bewerkte
deze combiaatie, welke een einde maakt
aan de concurrentie dier stoomvaartlijnen
en dus het publiek overlevert aandelai-
men van het kapitaalin die onderne
mingen gestoken. Weliswaar weigerden
de beide groote Duitscbe maatschappijen
de toetredingmaar zjjdelings deden zjj
toch toezegging bedoelde luimen geen par-
tea te zullen spelen door b. v. haar eigen
prjjzen \an vervoer zonder overleg te ver
lagen. Men begrjjpt dat er onder deze om
standigheden van verlaging der vracht-
prjjven niet 1 cht meer wat komen zal,
FE 1LLE TON.
Vervolg.)
6
Odenk niet aan 105. Wat er ook mo
ge gebeuren, ik kan nu gelukkig sterven.
Ge zult zoo spoedig niet sterven. Ik
zal u nu kunnen verzorgen, een dokter halen,
geneesmiddelen koopen. Ik zal geld verdie
nen. Onze dochter zal. goed gekleed worden.
Zjj zal naar school gaan. Ik zal werken met
onvermoeiden ijver. O men zal tevreden over
mij sijn, daar sta ik voor in, men zal tevre
den over mij zijn.
De ongelukkige was zoo ontroerd, dat hij
niet kon eten. Zijn hart liep over van geluk
Zijn keel werd door vreugde dicht ge
schroeid I
Zij waren zoo ongelukkig geweest. Deze
overgang van het uiterste gebrek tot onge-
vras zoo plotseling.
at
want de luimen van het kapitaal zyn al-
tjjd gericht op meer wimt, zjja dus altijd
duur voor het publiek.
't Is echter niet noodig, naar Amerika
te gaan om dergelijke kapitaal-coöperatie
te vindeu. Europa is er evenzeer mede
bedeeld, ous land niet te vsrgatea. Menige
kolenhandelaar b. v. zal zich wel eens ia
de wielen hebben zien gereden door het
«Steenkolen-syndicaat,! dat ook iifluen-
ceert op het afzetgebied zjjner deelne-
meis. Ia Duitschland zjjn niet minder
dan 300 dergeljjke vereenigingen vaa fa
brikanten en groothandelaren, een cjjfer,
dat welsprekend genoeg is voor gansch
ons werelddeel.
Het schjjnt intusschen, dat de macht
der Europeesche syndicaten, trusts, niet
zoo dreigend zjju als in Amerika, waar
grooter kapitalen in ééa hand zjjn en
dus een vereeniging als de hier bedoe'öe
spoediger geboren is. Men denke aan de
«Steel-trust», d. i. de coöperatie der staal
fabrieken in de Vereenigde Staten. De
groote «Staalkouing» Carnegie b.v., die
hierbjj toetrad, was al onafhankelijk van
de marktprijzen, omdat hjj zyn materiaal
putte uit zyn eigen mjjnen en het ver
voerde met eigen booten- en langs eigen
spoorljjnen, welke laatste een lengte had
den als van Amsterdam naar Emmerik.
Zulke geldpotentaten heeft Europa niet
voor het grjjpen en diensvolgens zyn hier
de syndicaten niet zoo machtig.
Evenwel: wie niet sterk is most slim
zyn. Ea zoo zyn de Duitsche syndicaten
er toe gekomen om zich onderling weer
te vereenigen, zoodat ten reusachtige
corporatie is ontstaan, waarvan wel de
deelen tot verschillende takken van han
del en njjverheid behooren, maar die
toch voor het belang van allen opkomt.
Dat bjj de behartiging van dat algemeen
belang het maatschappelijk belang niet
cp den voorgrond zal staan, is licht te
bevroeden.
Men zal begrjjpen,dat de hier geschet
ste coöperatie van het kap taal een ma t
schappeljjk gevaar is van groote bete.-
keniseen gevaar, dat alle economisch
zwakkeren met ondergaog bedreigt en
de maatschappij dreigt te vervormen in
een samenleving, waarin het kapitaal nog
grooter macht krygt dan het reeds be
zit en dan het toekomt. Tegenwoordig
rolt de maatschappelijke machine over
vee schjjnen en is daardoor vrjj wel tegeD
groote en onverwachte schokken gevijj-
waardmaar indien de kleine schyven
en hier denke men vooral aan den
middenstand, aan de kleine njjverea en
dito handelaars verdrongen worden,
vervullen op het kastoor der firma Chateau
roux, Cervier en Cie.
r ij werd al» tweede kassier geplaatst, tot
hulp van den eersten kassier, die overladen
met werk was, Cervier, die zijn geschiedenis
kende, en die alle ougelukkigen verachtte, be
handelde hem in den eersten tijd nog nor-
scher en onvriendelijker dan hij het andere
ondergeschikten deed, -maar ten slotte werd
hij toch ingenomen door den ijver en be
kwaamheid van den nieuwen bediende. Hij
werd dsn ook gaandeweg wat welwillender
tegenover hem en toen eenige jaren later de
eerste kassier wegens zijn hoogen leeftijd ont
slag nam, werd Anseline in zijn plaats aan
gesteld, waartegen Cervier volstrekt geen be
denkingen had.
Zijn tractement werd nu verdubbeld, van
Ï50 franc» kwam het dus op 500. Hiermee
was hij bijna rijk en de brave man zou vol
maakt gelukkig zijn, wanneer niet een nieu
we slag, die trouwens reeds lang te voorzien
geweest was, hem had getroffen. Zijn vrouw
overleed Wel hadden de zorgen van een kun
dig geneesheer de goede voeding en behoor
lijke kleeding haar leven eenigen tijd kun
nen rekken, maar de ziekte had reeds te veel
vorderingen gemaakt om nog genezen te kun-
non worden. Anseline bleef du» alleen met
zijn dochtertje Claire, toen zes jaar oud.
De verstandhouding tnsschen de twee com
pagnons Chateauroux en Cervier werd al
slechter en slechter. Zij spraksn nauwelijks
tegen elkaar, en Cervier werd hoe langer ho»
knorriger en onverdrageljjker. Een der voor-
I1END
PRIJS DER ADVERTENTIBN.
Van 16 regels. 50 Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiek Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoojda genten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubVcité Etrangire,
G.L. DALBEfy Co. JOHN., JONES Succ- Paria 31 bis Faubourg Montmartre.
indien slechts eenige groote wielen het
raderwerk gaan dryven, dm staat men
dageljjks voor de grootste onzekerheid
omtrent aanvoer en prys. Eu dit niet al
leen; ook de ondergang van hooderden
en duizenden, die thans zekeren welstand
kennen, staat dan voor de deur.
Ziehier inderdaad een quaestie, welke
geducht onder de oogen moet gezien
ook door den wetgever, 't Is de vraag,
of de Staat het vormen van trusts en
syndicaten kan onmogeljjk maken, of
wetten de nadeelen ervan voldoende kun
nen tegengaan. Een geruststellend teeken
is in dit opzicht de ongerustheid der
trusts zelf. De groote Duitsche combinatie
toch, waarvan wy boven gewaagden,
schreef in haar program geduchte te
genweer, als de wetgever de belaDgen
der kapitaalscoöperatie komt bedreigen.
Dit spreekt van vrees. Een even verblij
dende als gerechtvaardigde vrees. Ver
blijdend omdat ze wjjst op een gevoel
van eigen zwakheid. Gerechtvaardigd,
omdat inderdaad tegen het hier bespro
ken maatschappelijk gevaar iets moet
gedaan worden vanwege de bevoegde
machten.
In afwachting vai wettelijke maatre
gelen behoeven de bedreigde maatschap
pelijke klassen echter niet stil te zitten.
Ze moeten macht tegenover macht stel
len. Vereenigen zich de fabrikanten, ook
nun afnemers moeten het doen. Willen
de producenten de markt btheerschen,
de consumenten moeten maatregelen be
ramen, om die heerschappij te fnuiken.
In dit opzicht geven de Duitsche coöpe
ratieve verbru ikersvereenigingen alvast een
nuttig voorbeeld. Zy hebben de handen
iu een geslagen voor het doen van hun
inkoopen en vormen zoo een macht van
consumenten, waartegen een trust van
producenten niet licht iets zal vermogen.
Winke ierB kannen dit voorbeeld gevoeg
lijk navolgen. Is éea hunner niet in staat
n ,an onbillijke eischen van een fabri-
,'jbond bet hoofd te bieden, geza-
.1 i.yk zullen zjj sterker staan, tu len zjj
Ub macht kunnen bezitten om hun wa
ren ook buiten dien bond om te betrek
ken, hoe machtig deze soms moge zyn.
Ziehier wel een onderwerp, dat een
veld van even noodige als vruchtbarestu-
dieis voor de middenstands-vareenigingen,
op wien ontstaan wy meermalen hebben
aangedrongen.
Te Rome is Z rndag eeu groote bijeen
komst gehouden om te protesteeren tegen
naamste oorzaken van deze wanverhouding
wa» de zoon van Chateauroux, Maximilian,
die van de kostschool gekomen was en nu
de vaderlijke zwakheid misbruikte om een
losbandig en verkwistend leven te leiden.
Hierover ergerde Cervier zich en hij ontzag
zich niet, den vader daarover allerlei scherpe
opmerkingen te doen hooren Hij was onge
huwd gebleven, maar hij verklaarde luid dat
wanneer hij een zoon had, hij hem wel dwin
gen zou te werken en zich goed te gedragen
en tijd en geld niet doelloos te verkwisten.
Chateauroux had zich nooit flink getoond.
Wanneer hij, Cervier, er niet was geweest,
dan zou de firma reeds lang ten gronde zjjn
gegaan. Wat Max Chateauroux betreft, die
een speler, een luiaard, een losbol wa», hjj
zou zijn vader nog volmaakt ruïneeren 11 zelf
in armoede en ellende, zoo niet erger, eindi
gen. Daar moest het op uitloopen, het kon
niet anders.
Dit gaf aanleiding tot aanhoudenden twist
tusschen de twee compagnons. Wanneer Max,
naar den laatsten smaak gekleed op het kan
toor kwam om zijn vader eenige louis en
bankbiljetten afhandig te maken, kon Cervier
niet nalaten minachtend de schouders op te
halen en, zoodra het jonge mensch weg was,
tegen den vader te zeggen
Wanneer ik de vader van dien knaap
was, dan verzeker ik u, dat hjj zou werken
zooals ik, en leven zooa's ik.
Och kom, zeide de rader dan, hjj
is nog jong, laat hjj zich maar wat ver
maken.
de hernieuwing van den Driebond. Een
motie werd aangenomen dat de hernieu
wing van het verdrag met Duitscblarid
en Oostenrijk in zich sluit een ontkenning
van Italië's verplichtingen tegenover Trente
en TrieBt, een overschrijding van de na
tuurlijke grenzen vaa het vaderlanden
dat het een voorwendsel is T»or zpecu-
latieve ondernemingen.
De vergadering heeft besloten een be
roep te doen op alle liberale vereenigin
gen in Italië om «deze nieuwe schande*
te bezweren.
Men zal door geheel Italië openbare
vergaderingen uitsehrjjven om protesten
uit te lokken.
Prinses Massimo, geboren prinses
Beatrix de Bourbon, dochter van
don Carlos, heeft gepoogd zich te zelf
moorden met te Rome in den Tiber te
springen. De prinses kon door een soldaat
van een gewissen dood gered worden. Zy
verklaarde door huiseljjk verdriet tot de
wanhopige poging gedreven te zyn. Zy
zou een brief ontdekt hebben, waarby de
ontrouw van haren gemaal bswezen werd.
Te Rome gaf de lste Mei An-
leiding tot een geval, dat wel vermel
denswaardig is. Er waren door de 'socia
listen anarchisten en andere Mei-be-
toogers vergaderingen uitgeschreven. Nu
wilde ook het trampersoneel 'e middags
verlof hebban, maar de stedelijke raad
had dat verlof geweigerd. Doch wat zag
men nu gebeuren Om drie uur reden
alle tram- en orrnibuskoetsiers de wagens
naar de stallen, en ging bet personeel
wandelen buiten de poorten.
Het vreemdst van alles is, dat in de
couranten alleen vermeld staat«Na drie
uur zag men geen trammen noch omni
bussen meer door de stad gaan.»
Een vreeselyke misdaad is te Barcelona
voorgekomendoor dat de politie twee
werklieden in hechtenis heeft genomen
die het snoode p'an hadden opgezet, om
een weverijwaarin 400 menschen aan
den arbeid warenin de lucht te doen
vliegen.
Op het buitengewoon Congres der so
cialisten, dat Zondag in het Matton du
Peuple te Brussel werd gehouden, viel
Citoyen Van der Velde, hét gezag
des Konings aan en verheerlijkte de vry-
metselarjj. Deze knecht der Loge met
ziju medesprekers, kregen harde waar
heden te slikken van den werkman H u-
bin, die de volkshelden, in het bjjzon-
der den Citcyen D e s t r e verweet, dat
hy rustig in den Muntschouwburg zat, toen
de socialisten op straat werden vermoord.
Hevig werd tegen deze brutaal uitge
sproken beschuldiging geprotesteerd, op
zyn beurt protesteerde Hu bin tegen de
toejuichingen waarmede zy begroet wer
den, die zelf niet deden wat zy aan an
deren bevalen.
Anseele wist den storm, die opstond
te bezweren door met zyn vrienden de
Internationale aan te heffen, de geheele
Pa» maar op, dat hjj zich «iet te veel
vermaakt, voegde Cervier er op bitteren
toon bjj. -
Chateauroux sloeg de oogen neer en ant
woordde niet.
Hjj gevoelde wel dat zjjn compagnon eenigs-
zins gelijk had, maar toch wilde hij ei niet
van hooren. Het on'brak hem aan den moed,
er Max op te wjjzen dat hij te verkwistend
was en op te grooten voet leefde, en het stuitte
hem teg«n de borst, dat zjjn compagnon hem
voortdurend zijn zwakheid verweet.
Zoo groeide de gespannen toestand tusichen
de twee heeren met den dag aan Ook Anse
line had daaronder te lijden, Cervi»r herin
nerde zich, dat de kassier een beschermeling
was van Chateauroux en wist, dat hjj laatst
genoemde met lijf en ziel was toegedaan en
dat nam hjj hem hoogst kwnlijk. Gedurig
zocht hij twist met hem. Hjj haakte naar een
gelegenheid om hem weg te kunnen zenden,
maar het onberispeljjk gedrag van den be
diende gat hem daar geen ensel voorwendsel
toe Ook ontdekte hjj dat de kassier zeer voor
komend was tegenover Max. Wanneer Cha
teauroux niet op het kantoor was, wendde
het jonge mensch zich tot Anseline en dez»
gaf hem steeds de tien of vjjftien louis waar
hij om vroeg en di» de vader hem later te
ruggaf.
Ojk dit wekte in hoog» mate het misnoe
gen op van Cervier, <iia meermalen aan An
gel ine vroeg, met welk recht hjj over de ka»
beschikte.
Ik geef het niet uit de kas, antwoord-
ergadering zong mee en te midden van
de grootste verwarring werd by staan en
zitten, het gedrag der leiders met even
over de helft der aanwezigen goedge
keurd.
Het vreemdelingenverkeer is ge
durende de onlusten te Brussel van ge
ringe beteekenie geweest. Volgens de
vreemdelingenlysten waren in de Brus-
selsche hotels, behalve die in de omge
ving der stations, in April 1901 6103
buitenlandsche en 4584 Belgische reizi
gers iu April van dit jaar waren deze
cijfers 2743 en 2017. Het aantal is das
5922 minder.
De oproerlingen hebben das groote
schade veroorzaakt.
Het badseizoen te Ostende is reeds
nu geopend. Een heer had reeds den moed
een bad in zee te nemen.
Te Brussel heeft zich ten hnize van
een drogist op den Henegoawschen Bou
levard een droevig geval voorgedaan. De
jonge vrouw des huizes had by het ver
dragen van een ijzeren pan met gesmol
ten lak een weinig daarvan op haar hoofd
gestort en trachtte dat op hare slaapka
mer met benzine uit hare haren weg te
wasschen.
Daarbij moeten, door een licht of een
afgestoken lacifer,de benzinedampen zyn
ontbrand. De vrouw stond, toen haar man
en een paar baren op haar hnlpgeroep
kwamen toeBDellen, rondom in de vlam
men en toen men die in alleryl had uit
gedoofd, bleek zy zóo deerlyk verbrand,
dat er geen kans meer was op behoud
van haar leven.
Men kindje, dat op de brandende ka
mer ia de wieg lag, werd nog joist in
tyds gered en men wist gelukkig de vlam
men tot de bovenverdieping te beperken,
zoodat de benedenverdieping en de win
kel, volgevaarlyke stoffen, gespaard bleven.
De schade, die een veertien dagen ge
leden een wolkbreuk te Berlyn heeft
veroorzaakt, heeft een reeks van proces
sen tengevolge. Vooral de honden van
verschillende groote magazynen die voor
duizenden door het hemelwater hebben
schade geleden, maken het den eigenaren
der perceelen lastig, zy eischen schade
vergoeding omdat gebleken is, dat de
hnizen en magazynen door de eigenaren
niet behoorlyk waren onderhonden.
Da gezamenlijke Duitsche spoorweg-
directiën hebben het beslait genomen om
het uitgeven vap retourbiljetten op te
heffen. Er zullen enbelvondige-reiskaar-
tj« worden uitgegeven, waarschynlyk
tot den prys van een half retourbiljet,
echter met prjjsverhooging by gebruik
making van sneltreinen. Wellicht zullen
in Pruisen ook de bekende kilometer
boekjes worden ingevoerd, doch dit staat
nog niet vast. De verschillende veran
deringen zonden reeds spoedig- worden
ingevoerd, men spreekt van binnen en
kele maandeD.
De Duitsche Ryksdag nam de Brus-
selsche suiker-conventie in behandeling,
de de kassier, het is voor mjjn eigen ie-
kening.
En hjj vertoonde zjjn boeken.
Cervier kon er niets van zeggen, maar ter-
wjjl hjj zich verwjjdwrde, bromde hjj tuucha*
d» tanden:
Dat loopt nég verkeerd af.
Door die voortdurende onaangenaamhedea
en de bezorgdheid ov»r de toekomst van zjju
zoon, werd Chateauroux ernst'g ziek. Hjj
bleet twee maanden te bed en moezt toen tot
herstel van gezondheid, naar het zuiden.
De dokter beval hem de grootste zorgen i*
acht te nemen, niet t» werk»n, zich niet t«
vermoeien, alle ontroeringen te vermjjden.
Zelf» werd aan Cervier verboden, hem Op de
hoogte van de zaken te houden.
Max bleef te Parjjs.
Nu geheel aan zich zelf overgelaten, ont
trokken aan het vaderljjk gezag, kende de
losbandigheid van het jong» mensch geen
grenzen meer.
Hjj was een flink jongmensch, met inne
mend gelaat, klein zooals zjjn vader, vrooljjk,
levenslustig, onbezonnen, lichtzinnig.
toor
groote onrust te lezen stond.
Anseline was alleea.
Ik moet vijftigduizend francs hebben,
zeide hfl
De kaSiirr ^eek h»m ontsteld aan.
Vijftigduizend francs 1 riep hjj uit. Hos
zou ik daar aan moeten komen.
Hebt gij zooveel niet in kas f
Op zekeren morg6n kwam hjj op het kap*
or, met bleeke, verwarde trekken waarop
