NIEUWE
S
Q)ag6laó voor eSföooró
uió'óCollanó.
Het 50-jarig herdenken v.|h,
herstel der Kerkelijke
hiërarchie in Nederland.
No. 5133.
Vrijdag 4 Juli 1902.
27 te Jaargang
2)@ g evolcjen van oen
misdaad.
ÖÜITifiNL AND]
f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland ir. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2.80
Afxoaderljjke nnmmerii 0,03
Dit blad verschjjnt
lageUjks, behalve Zon- on Feestdagea,
B ÜBSAU: St. Janstraat Haarlem»
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer7i£
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteu r-U i t g e v e r, W/K P P E R S.
V.
{Slot.)
Dj onderhandelingen tusschen den Paus
en de Nederlandsche Regeering werden in
stilte en in het geheim gevoerd, maar er
lekte toch iets van uit en de Regeering
werd er over geïnterpelleerddoor F. A.
van Hall, afgevaardigde voor Amster
dam. Zjj kon toen echter gerust verklaren,
dat door bet feit der herstelling der Hiërar
chie alle verdere verbintenissen tegenover
den H. Stoel kwam te vervallen en de
nieuw opgetreden Minister van Binnen-
landsche Zaken vanZuylenvanNjje-
veld kon er bjjvoegen, dat bg zgn op
treden de zaak reeds geheel en al was af-
geloopen. Als een wensch van de Neder
landsche Regeering werd den Paus verzocht
van het tjjdstip der herstelling in kennis
te worden gesteld.
Den 4 Maart 1853 vaardigde Z. H. Paus
P i u s IX de Breve uit, waarbjj de Roomsch-
katholieke Hiërarchie ia Nederland werd
hersteld met Utrecht als aartsbisschoppe
lijke of metropolitaan-kerk en Haarlem,
's Hertogenbosch, Breda en Roermond als
bisschoppelijke sufEragaan-kerken.
Den lOen Maart daaropvolgende hield
P i u s IX eene Allocutie tot het College
van Kardinalen, waarin de Paus hun me-
dedeeling deed van hetgeen merkwaardig
voor het beheer der Roomsch Katholieke
Kerk in Nederland was geschied.
Onder dagteekening van 12 Maart ont
ving de Minisler van Binnenlandsche Zaken
nit Rome de mededeeling van hetgeen ge
schied was, in den vorm van twee exem
plaren der Breve en der Allocutie.
Er heeft twjjfel bestaan en die bestaat
nog of aan den wensch der Nederlandsche
Regeering om van het tijdstip der herstel-
feüilleton.
Vervolg).
52.)
Die helpers warenPoirier en Bigobert,
de man in de boot, die bij als vastberaden
beherdige mannen kende, tot alles bereid wan
neer het er op aankwam in hun gevaarlijke
onderneming te slagen. Hij had met de krach
tige hulp van Anseline zijn taak ten einde ge
bracht. Er bleef hen niets meer over dan een
klein stukje rots te doorboren, bijna niets, het
werk van een paar uren en dat zou gereed zijn,
wanneer de twee dwangarbeiders buiten de boot
gereed hadden, die hun alle vier zou weg
voeren.
Er was afgesproken dat zij dien nacht allen
zouden vluchten. Anseline en vader Judas het
laatst, daar zij in het cachot zaten, terwijl Poi
rier en Rigobert, die niet opgesloten waren,
zich na afloop van den werktijd zouden ver
bergen tot alles binnen de muren was. Uren
lang waren laatstgenoemden dan ook in een
spelonk verborgen geweest. Men had hun af
wezigheid nog niet opgemerkt en hun makkers
zwegen natuurlijk daar over.
Zoodra de omtrek veilig was, begaf Rigobert
ling iu kennis te worden gesteld, door dea
Paus is voldaan. De Minister van Biucen-
laodsche Zaken en ook Torbecke leg
den in de Tweede Kamer de verklaring af,
dat die mededeeling niet was geschied dan
bij ontvangst der twee exemplaren der
Breve en der Allocutie. Van de zjjde van
den Paus wordt b weerd dat die mede
deeling wèl is geschied en de latere minis,
ter Legthenvelt verklaarde bjj de be
grooting van Eeredienst in 1853, dat hij
in Mei met een zending te Rome belast,
uit daar gelezen stukken de overtuiging
had gekregendat die mededeeling wel
zeker was geschied.
Er stak een geweldige storm op in den
lapde, een storm waarvoor het Ministerie
zoude bezwijken, dat men beschuldigde zich
te heb! en laten misleiden en Nederland
aan Rome verkocht te hebben. Van Utrecht,
de stad der Unie, die ^cb het sterkst be-
leedigd en getroffen gevoelde nu daar een
Aartsbisschoppelijke zetel zoude gevestigd
worden, ging de beweging uit. Misschien
was het onheil nog te voorkomen, het ge
vaar nog af te wenden. De Koning kon
nog redding brengen. Adressen werden
hem toegezonden. Het regende pamfletten.
Bjj zjjn jaarlijksch bezoek aan Amsterdam,
werd den Koning een adres aangeboden
door 51.000 protestanten onderieekend. Het
antwoord des Konings was niet dat, bet-
welk het Ministerie gewenscht had, dat bij
geven zoude, waarop het den Koning zpn
ontslag aanbood. Het ontslag werd verleend
den 19en April, daagsnadat indeTweede
Kamer het Ministerie was aangeval'en en
ten sterkste veroordeeld in zjjn houding te
genover Rome,door mannen als van Doorn
van Utrecht, Groen vanPrinsterer
en anderen.
Wjj zullen niet verder spreken over den
loop der bekende April-beweging, die zich
vooral te Amsterdam en Utrecht heftig
openbaarde, noch over de meesterlijke en
bezadigde wijzewaarop zjj door man
nen als Mgr. B r o e r e en J o s. A 1 b e r-
ich naar de boot, die hij van te voren ont
vreemd en geborgen had en Poirier ging naar
de plaats die door Marfori was aangewezen en
waar hij deze met Anseline zou ontmoeten. Hij
zou vervolgens zijn twee lotgenooten brengen
naar de plaats waar Rigobtrt met de boot
wachtte.
Hjj kon niets anders doen dan wachten en
hij wachtte, maar met een ongeduld dat met
de minuut aangroeide.
Wanneer Judas Marfori en zijn metge
zel zich eens vergist hadden P Wanneer zij er
eens niet in geslaagd waren buiten de gevan
genis te komen? Dan zou alles mislukken.
Morgenochtend zou hun afwezigheid ontdekt
en zij eveneens iu een onderaardsch ge
welf opgesloten worden.
Bovendien was de tijd zoo kostbaar voor hen,
elk uitstel kon gevaarlijk, wellicht doodelijk
zijn.
De zee stond hoog om dezen tijd en daarop
was de ontvluchting berekend, fiet water bespoel-
de den voet der rotsen,
De boot was vlot in de kreek, waarin zij
verborgen was. Wanneer de zee viel, zou zij op
het droge komen en dan was het voor de vier
vluchtelingen onmogelijk om in zee te steken.
Poirier, d e zich reeds vrij gevoeld had toen
Judas Marfori hen voorstelde om te ontvluch
ten, werd om al die redenen al angstiger naar
mate de tijd verstreek.
Hij spitste zijn ooren en spande zich in om
te midden van het geraas, dat door de natuur
werd voorigebracbt, andere geluiden, die van
menschen, waar te nemen. En de zee daalde
ding T h jj m werd bestreden.
Het nieuw beaoomde ministerie, waar
in de heftigste tegenstanders van Thor-
becke zitting hadden, zag wel in,dat de
Staten-Generaal, zooa's zij thans was sa -
mengesteld niet te bewegen zoude zjjn
tot het volgen eene anti-Thorbeckiaansche
politiek en stelde den Koning het ontbin
den der Kamers voor, hetgeen den 26en
April daaropvolgende geschiedde.
Intusschen ging de Hooge Geesleljjkheid
bedaard haren gang met het regelen der
kerkelijke zaken en terwjjl men nog plan
nen beraamde om de Bisschoppen te we
ren en zelfs bjj het optreden van het
nieuwe ministerie Yan Hall er in den
Ministerraad sprake van was, of cinen
den Bisschoppen niet het land zoude
kunnen ontzeggen,» antwoordde de Mi
nister van R. K. Eeredienst Legthen
velt: «Gij visckt achter het net, waDt
da bisschoppen hebben reeds bezit geno
men en zjjn bezig met hunne functiën
openljjk uit te oefenen.»
Ja, de Bisschoppen waren er reeds en
God zjj dank, zjj zjjn er gebleven Al
het lawaai en al de tegenstand hebben
hen niet kunnen verdrjjven. Alle vertoo-
gen bjj den Paus om hun andere stand
plaatsen te geven dan Haarlem en Ut
recht zjjn vruchteloos geweest. Nog wo
nen zij in die aloude Katholieke vesteD,
ai heeft eene latere Wet op de Kerkge-
offschappen in hare partjjdigheid op een
leinzielige wjjze tot de noodzakeljjkheid
gedwongen de officieele stukken der Bis
schoppen uit Sassenheim en Haaren te
dagteekenen als waren deze plaatsen de
officieele zetels. De Bisschoppen waren er
en blevenDe kerkelijke Hiërarchie in
Nederland was hersteldBjjna drie
honderd jaren was de kerk van Neder
land van hun weldadig bestuur verstoken
geweestnu geniet zij bjjna vjjftig jaren
daarvan de zegenHeerljjk is Neerland 's
kerk onder het bestuur harer Bisschop
pen opgebloeid. De storm, die opstak bjj
hoewel hij haar ten koste van zijn leven had wil
len tegenhouden; reeds begon hij te wanho
pen, toen er eensklaps een noodkreet tot hem
doordrong.
Hulp I
Terzelfdertijd zag hij, in de golven, die aan
den voet der rotsen braken, een lichaam, dat
zich tegen het witte schuim donker afteekende.
Hij liet zich in het water afzakken, voelde
een hand die zijn kleederea vast greep en hij
vroeg
Zijt gij het
Een bevende, zwakke, half versmoorde stem
antwoordde
Ja, ik, Judas Marfori.
Poirier had trouwens den vluchteling reeds
herkend aan zijn kalen schedel en langen, wit
ten baard.
Met een krachtigen ruk trok hij hem uit het
water en op de Tots.
En de andere vroeg hij.
De andere volgt mij, kom ook hem te
hulp.
Poirier wachtte eveu tot de gollslag te
rug gegaan was en daalde toen af naar het gat
in de rots, waardoor Anseline zich naar bui
ten wrong.
Hij greep hem, evenals hij Judas Marfori
had gegrepen, en hielp hem uit het water.
Daarna zeide hij
Er is geen munuut te verliezen.
Is Rigobert gereed
Heeft hjj een boot?
Ja.
hunne komst, had weldra uitgewoed. Van
de versehrikkeljjke voorspellingenbjj
de Aprilbeweging in adressen en pam
fletten uitgeschreeuwd, werd geen enkele
bewaarheid. Geen andersdenkende had im
mer eenigen last van het Bisechoppelgk
Bestuur, waar hg zelf dien last niet zocht
of uittartte.
Met opgewektheid en bigden zin mag
dan zeker de Katholieke Kerk in Neder
land het volgende jaar het gouden jubilé
van het herstel der Bisschoppelgke Hiër
archie vierea Wie zich daaraan ergeren
zal of kaD, heeft niet het minste begrip
van vrjjheid, niet het minste begrip der
ware verdraagzaamheid, tene der noodza
kelijkste deugden voor de bewoners van
een land, waar beigders van verschillende
Godsdiensten naast elkander moeten werken
en strijden en leven.
Duitschland.
Generaal Von L o 5, heeft te Boen een
feesteljjke bgeenkomst bjjgewoond, hjj
voerde daar het woord in den geest van
den Duitschen Keizer. Do generaal bracht
bg deze gelegenheid in herinnering den
lof, dien Paus Leo XIII aan Pruisen
had toegezwaaid als voorbeeldig godsdien-
tig geregeerd rijk.«Kardinaal Ra m p o 1 la
zeide hg, heeft eveneens erkend, dat dank
zij de wijsheid en rechtvaardigheid van
onze regeering en in het bgzonder van
den Keizer, onze godsdienstige plaats hoo-
ger gerekend wordt dan die van Frank
rijk».
Deze woordeD zijn waarsckjjnljjk opzet-
telgk gebruikt om als tegenspraak te die
nen op de bewering, dat kardinaal Ram-
p o 11 a, die zeer Fransch gezind is# zjjn
ontevredenheid zou hebben betuigd dat de
woorden van den Paus aldus openlgk de
voorkeur gaven aan Duitschland boven
Jt1 rankrgk.
Frankrijk.
De Regeering der Fransche Republiek
heeft 120 bijzondere scholen doen sluiten
die geopend waren sedert de wet tegen
Zonder een woord meer te spreken, liepen
de drie mannen in de duisternis voort.
ori en Anseline hadden zich verloren
gewaand. Toen vader Judas tot de ontvluch
ting het uni van den vloed verkoos opdat zij
dan hun boot vlot zouden kunnen maken, had
hij er niet aan gedacht dat die zelfde vloed een
geduchte belemmering voor hen zou zijn om
buiten hun cachot te komen. Dit cachot lag
op de hoogte van den waterspiegel, wanneer
dus de zee hoog stond, zou het water door het
gat naar binnen dringen.
Dat hadden zij te laat bedacht, toen alles
reeds afgesproken en bepaald was. Niettemin
zouden zij hun bevrijdingswerk voortzetten, op
Gods Genade, maar bijna hadden zij hun 'ver
metelheid met den dood bekocht.
Toen de rots geheel doorboord was en zjj
door het gat den hemel konden zien, sloeg een
golf door de opening naar binnen, waardoor zjj
wilden vertrekken. Gelukkig was het water nog
niet zoo hoog gestegen, dat het gat geheel
overstroomd werd, alleen bij den golfslag sloeg
het naar binnen, en daar deze regelmatig terug
ging, zouden zij in die tusschenpoozen gelegen
heid hebben om naarbuiten te komen. Judas Mar
fori kroop het eerst er door, maar de golfslag
overviel hem en zou hem doen stikken wan
neer Poirier hem niet ter rechter tijd geholpen
had.
Wordt vervolgd.)
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Haarlem
NuiUl
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVER TENTIEN
