NIEUWE
S
Ïï>ag6laö voor <3loorè- en &uió-*JCollanó.
Glericaal en anti-clericaal.
No, 5134.
Zaterdag 5 Juli 1902.
2?ste Jaargang
©e gevolgen van een
miséaaó.
B I TEN LAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p
Voor het buitenland
üxonderlgke nummers.
Dit blad verschijnt
iegelijk*behalve Zon- en Feestdagen.
BUREAU: Sti Janstraat Haarlem
f 1,10
«1,40
«2.80
«0.08
Van 1—6 regels50 Cents.
Elke regel meer7i£
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Redacteu r-U i t ge v e r, W. K P P E RJS.
L e r o y-B e a u 1 i e u, lid van het «In-
stitut de Franco schreef onlaags over
de woorden clericaal en anti-clericaal.
Er komt bjjna geen courant onder onze
oogen, waarin wij deze woorden niet aan
treffen. Voorheen schreef men over katho
lieken, protestanten, joden, vrjjdenkers,
socialisten, anarchisten enz. enz.
Deze benamingen zjjn langzamerhand
uit de mode geraakt, en naarmate die
woorden op den achtergrond werden ge
drongen, traden de woorden «clericaal en
anti-clericaal» op den voorgrond.
Wat beteekent in onze dagen het woord
clericaal? Een clericaal is b. v. iemand
die Zondags de H. Mis hoort. Het is zelfs
niet noodig, al de geboden der H. Kerk
na te leven, om met het brandmerk van
«clericaal» geteekend te worden. Hp, die
naar de H. Mis gaat, is daardoor al een
clericaal, want clericaal is gelijkluidend
geworden met katholiek, maar geljjk bp de
devotie zjjn er ook fep het clericalisme
graden. De man bjjv., die des Zondags
aan de zjjde van zpn vrouw naar een H.
Mis, liefst naar een stille H, Mis gaat,
bedrplt een zonde van clericalisme maar
het is in zekeren zin, naar schatting der
anti-clericalen, slechts een dagelpksche
zonde. Maar heel anders de man, die gansch
alleen naar de H. Mis gaatDe man voor
al, die naar de H. Mis gaat met een kerk
boek. Deze verkeert in de oogen van een
anti-clericaal in staat van doodzonde.
Openlpk naar de H. Mis gaan met een
kerkboek, ziedaar wat tegenwoordig in
een groot gedeelte van Frankrijk geldt als
een bewjjs van bar clericalismeIn vele
streken is zóóveel zelfs niet noodig, om
een onwelluidend epitheton op zich te zien
toegepast, en voor sommige categorieën
van personen, b. v. voor kleine ambtena
ren, is er werkeljjk zedeljjke moed, men
kan zeggenbjjna een soort van heldhaf-
FEÜILLETON.
{Vervolg).
53.)
Thans waren zij geruster. Zij herademden. Me
onvergelijkelijk welbehagen genoten zij defris-
sche lucht, die hun zoolang onthouden was
Poirier geleidde hen met groote omzichtigheid
langs de rotsenaan den eenen kant moesten
zij zorg dragen, er niet af te storten en in zee
terecht te komen, aan den anderen kant zoo
veel mogeljjk buiten het gezicht der bewakers
bljj ven.
Zonder ongevallen bereikten zij de plaats,
waar Rigobert in zijn boot op hen zat te wachten.
Deze, minder geduldig dan zijn kameraad
Poirier, zat reeds een uur lang te brommen
dat er nog niemand kwam.
Toen hij eindeljjk de vluchtelingen zag na
deren, riep hjj hun met van ongeduld bevende
stem toe
Zijt ge daar?
Ja, antwoordde Poirier.
j Dat is maar goed ook.
Ik begon me al leeljjk te vervelen, en bo
vendien liepen we gevaar, dat de boot op het
droge zou raken.
tigheid noodig, om in dergeljjke omstan
digheden de sarcastische bemerkingen en
verklikkingen van de onvervalschte anti-
clericalen te durven braveeten.»
Clericaal is volgens L e r o y-B e a u 1 i e u,
in Frankrpk synoniem met practiseerend
Katholiekhet is maar goed, dat hjj dit
ter opheldering bp het bovenstaande voegt,
want dat kerkboek ja, enfia, de
boekdrukkers bp ons hebben de kerkboe
ken tot een Lilliputtersformaat moeten te
rugbrengen de flinke gebedenboeken wor
den niet meer gevraagd, omdat de hee-
ren «clericalen» ze niet in hun vestzakje
kunnen verbergen.
Een rozenkrans! Zou Leroy-Beau-
lieu niet daarvan afweten,omdat bp niet
ervan gewaagt? Daargelaten of onze minst-
clericalen nog een rozenkrans «naslepen»,
ziet men er toch weinigen, die in de kerk
van dat overheerlijk dingetje een gebruik
maken. Zou daartoe ook al moed be-
hooren
En wat is nu een anti-clericaal volgens
Leroy Beaulieu? Indien men logisch
wil zpn en velen onder de anti-clericalen
zpn het, moet het laatste woord van het
anti-clericalisme wezen de opheffing der
Katholieke Kerkom niet te zeggen van
allen godsdienst in Frankrpk, en als na
tuurlijk gevolg de ontruiming der altaren in
onze Kathedralen. Voor sommigen, om in de
plaats van de vereering vanChristus te stellen
de vereering van een Etre Supremeeen
Opperwezen. Maar tegenwoordig is het
Etre Svpréme vanR obespierre zeer uit
de mode zelfs daaraan is een luchtje
van clericalisme. Voor een menigte van
anti-clericalen is God een soort van mo
narch, wiens Rjjk een einde behoort te
nemen en Wiens vervallenverklaring op
officieele wp'ze door de Republiek moet
worden afgekondigd. Voor velen onder
hen zou het aanbeveling verdienen, het
voorbeeld van de Revolutie te volgen, en
in plaats van de vereering van den voor-
Gaat alles goed vroeg Poirier
Alles, behalve ik.
Wat deert u dan
Met kluchtig klagende stem, die ondanks
den ernstigen toestand, zijn kameraden een lach
afdwong, zeide hij
Ik ben zoo zeeziek.
Dwaas, bromde Poirier.
Tegen de anderen ging hjj voort
Vooruit in de boot.
Hij nam Judas Marfori op en tilde hem in
het vaartuig, terwijl Anseline er zonder hulp
in klom.
Rigobert greep de riemen en wilde de boot
afduwen, maar zjj raakten thans reeds den
grond, een zandgrond gelukkig.
Poirier sprong in het water en duwde de
boot op.
Eindeljjk gelukte het, hoewel met veel moeite
de boot vlot te krijgen.
Toen de boot al in volle zee was, vroeg
Marfori, En de levensmiddelen
Die hebben we, antwoordde Rigobert. Ge
zult het zoo goed hebben alsof ge eerste klasse
passagiers van een transatlantische stoomboot
waart.
Hebt ge brood?
Brood en scheepsbeschuit.
En water
Vol op en bovendien nog wild.
Maak toch geen gekheid, zeide Judas Mar
fori eenigszins gemelijk.
Ik maak geen gekheid, zeide de dwang
arbeider.
Zie maar.
goed onttroondenGod de vereering te stellen
van de godin der Rede. Ziedaar, wat
het laatste woord zou wezen van het anti-
clericalisme daarheen, het is u bekend,
zoeken de jjverigste anti-clericale vereeni-
gingen het met inspanning van alle krach
ten te drjjven. Zjj ontveinzen het vol
strekt niethun arbeid is erop gericht,
Frankrpk te ontkerstenen, en voor dat
doel maken zjj geen scrupule, om, met
minachting van de vrjjheid van geweten,
de directe of indirecte hulp in te roepen
van den Staat, van de openbare macht.»
Zulk een toestand, het is genoeg bekend,
heerscht ook in andere landen, ook bjj
ons, n. 1. onder de socialisten en anarchis
ten.
Het is nog erger gesteld met die anti-
clericale vrjjdenkers, wanneer zjj katho
liek gedoopt en tot op zekeren leeftjjd
katholiek opgevoed zjjnzulke menschen
worden onrustig en boos, als zjj een mon
nikskleed ontwaren, als zjj anderen ter
kerke zien gaan, als zjj iemand voor en
na het eten zien bidden enz. wat kan hun
dat alles schelen of hinderen als zjj daar
om toch niets geven Waarom balderen
zjj dan erop los en stellen zich soms aan
als bezetenen?
Wat wjj betreuren Daar zpn er on
der ons die bjj dezen strjjd een valsche
verdraagzaamheid er op na houden en die
het onverdraagzaam noemen zoodra bjj
't verdedigen van God en godsdienst soms
een hard woord wordt gesproken of ge
schreven.
Men noemt hem, die de waarheid durft
verkondigen, scherp, maar men vergeet de
hooge noodzakelijkheid, dat aangetoond
moet worden welk vleesch in de kuip is.
Zjj, die zich daartegen verzetten, hebben
geen begrip van wat verdraagzaam zpn
beteekent, jjj stichten wanorde. Door hun
heerschzucht en liefdeloosheid bevorderen
zjj het anti-clericalisme, zjj maken de men
schen onverschillig en bezwangeren de sa
menleving met bewelmende geuren.
Hij liet zijn metgezellen een hond en kat
zien, die gevild en schoongemaakt in het kastje
van de boot lagen.
De hond van den gouverneur, zeide hij
lachend.
Ik geloof toch niet, dat dat een alle-
daagsch kostje voor u isgouverneurshor-
den.
Hebt ge hem gedood vroeg Anseline.
Waarom niet. Ge kunt nsarde voornaamste
restaurants te Parijs gaan, ge zult dat gerecht
nergens op het menu vinden.
Altijd vol grappen, bromde Poirier die
krachtig voortroeide.
Daarna vroeg hjj
En de kat? Hoe zijt ge daar aan ge
komen
Zij zat in de boot op ons te wachten. Ze
was zeker haar leven moe, en had een nieuwe
manier van zelfmoord verzonnen. Ik heb het
beestje terstond haar zin gegeven.
Weet ge nu waar wij heengaan? vroeg
vader Judas aan Rigobert.
Geen nood 1
Welnu?
Wij houden op het oogenblik recht op het
Duivelseiland aan.
Weet ge het zeker?
Volkomen zeker, bjj het aanbreken van
den dag zullen wjj er zijn en daar het eiland
onbewoond is, kunnen wij ons in geval van
vervolging, daar verschuilen. Ook zal de zee
in de eerste dagen niet te vertrouwen zijn.
Nauwelijks had hjj deze woorden gespro
ken, of een dof gebulder, dat kwam van de
Uit dit slecht beginsel komen de schan-
deljjkste gevolgen voort, waaraan Frank
rpk al zpn ellende te danken heeft- Im
mers, het is in het belang der anti-clericala
regeering, dat het volk zoo min mogeljjk
herinnerd wordt aan den godsdienst, die
zooveel heeft bpgedragen tot Frankrjjk's
roem en grootheid.
Duitsohland.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
heeft bet onweder groote schade aange
richt in de omstreken der stad Narenberg,
niet minder dan dertig huizen en schuren
zpn door het hemelvnur in brand gesto
ken en vernield. In den omtrek van Bris-
nitz werden twee vrouwen, die schuilden
onder een boom, door den bliksem gedood.
In de districten van Rudelstadt en van
Saaleveld heeft het onweer ongelooflijke
schade veroorzaaktop zekere plaatsen lag
de hagel 30 tot 40 centimeters dik. De
bliksem is op verscheidene huizen geval
len, die afgebrand zpn. Te Wurzburg ver
oorzaakte de stortregen eene heuvelafschui-
vingop dezen heuvel ligt een buurtspoor
weg. Een trein, die eenige oogenblikken
later kwam aanrjjden, vloog uit de rails,
verscheidene wagons vielen in eene diepte.
Een veertigtal reizigers werden gekwetst.
Engeland.
Een vreeselpk onweer en storm hebben
te Ipswich in Engeland groote schade aan
gericht. In den tjjd van een nar viel zoo
veel water, dat de straten in rivieren wa
ren veranderd. Alles spoelde met den stroom
mede
Het Engelsch Ministerie van Oorlog
heeft zpn beschikkingen openbaar gemaakt
betreflende de terugzending van de troe
pen uit Zuid-Afrika die daar niet meer
noodig zpn. Bjj het eindigen van de vjjan-
delpkheden waren er 202,000 man onder
de wapens iax Zuid-Alrika. Er zpn 39
gouvernementstransportschepen die tezamen
40,000 man en 3000 paarden kunnen ver
voeren", op het oogenblik bezig met het
inschepen van soldaten. Bovendien zullen
2500 man per week met passagiersbooten
vertrekken. Alle Zuidafrikaansche kolo-
rotsen van het Koaingseiland, dat nog niet
ver achter hen lag, dreunde over het water.
Het kanon, mompelde Judas Marfori.
Zij hebben ons gemist voor het souper,
zeide Rigobert lachend.
Ik bid u, sprak vader Judas, die van
angst beelde, scherts toch niet. De toestand is
hoogst ernstig.
Hjj luisterde met ingehouden adem.
Tegeljjkertijd keek hij naar de lucht, die hem
eveneens onrust baarde.
De wind was heftig opgestoken.
Het broze vaartuig danste op de hooge
golven.
Allerlei gevaren omgaven hen.
Judas Marfori vreesde, dat zjjn wraak hem
weder zou ontsnappen.
Anseline sidderde eveneens van angst.
Hjj durfde zich geen rekenschap te geven van
de gevaren, die hem bedreigden, van de hin
derpalen, die zich tusschen hem en zijn dochter
geplaatst hadden.
Poirier roeide onverschillig voort. Wanneer
zjj opgevangen werden, dan zou men hem een
zaam opsluiten. Dat was ook alles, wat hjj te
vreezen had. Zjjn straf kon toch niet verzwaard
worden, hjj had levenslang.
Rigobert verloor niets van zjjn vrooljjken
luim. Niets kon hem die ontnemen, niets was in
staat hem neerslachtig te maken.
(Wordt vervolgd.)
HüiLMSMMCRyT.
7E-MMNXJJENDB.T:
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIBN
