NIEUWE 2)aaêlaó voor cfëoorö' stt &uió-<JCollanó. Sociale aktie. No. 5137. Woensdag 9 Juli 1902. 27ste Jaargang ©e gevolgen van een misèaaè. BUITENLAND. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem Voor de orerige plaatsen in Nederland fr. p. p. Voor het buitenland ifsonderljjke nummers. Si.»»» Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen; BïïBBIC: Stj Janstraat Haarlemi f 1,10 «1,40 «2.80 «0.08 AGITE MA NON AGITAaE PRIJS"DER"ADVERTENTIHN Van 1—6 regels 50 Cents. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant B/e'd a c#t e u[r-U i t'ge v e r, W. K PjP E R S. De negentiende eeuw heeft ons niet gebracht wat men van haar voorspelde. Met Napoleon eindigde de oude maat- schappjj. «Vrjjheid, gelijkheid en broederschap,» was de leuze en de liberalen wilden in de 19e eeuw doen wat de Socialisten nu beweren te doen Deze leuze in toepassing brengen. Maar het Liberalisme regeerde in de 19e eeuw als een tyrannieke vorst, zooals nu het Socialisme zou willen regeeren. Het Liberalisme huldigde de stellingen De Staat is eene bloot menscheljjke in stelling en de wetten dienen alleen óm de vrjjheid te beschermen. De Staat belet en bestralt misdaden als de bewaker der publieke veiligheid en verder ieder voer zich, alles en allen vrij «laiser passer, laisser faire.» «Laat maar begaan.» De So ciale kwestie is gekomen door het libe rale beginsel. Had de Staat zjjn plicht gedaan, dan ware het maatschappelijk evenwicht nimmer verbroken geworden. Wat willen de parlementaire Socialisten De productie-middelen in handen der gemeenschap. Eéne groote maatschappij zonder tuchtmiddelen. De Socialisten droomen slechts van dien toekomststaat en in werkelijkheid schik ken zjj zich in den tegenwoordigen toe stand. Alles voor de partij, niéts voor het algemeen welzijn. Zjj willen ons tranen doen storten over wanverhouding en ellende in de tegen woordige maatschappij en waar de regee ring haar best doet om verbeteringen aan te brengen, daar bieden zjj weêrstand en noemen de verbeteringen door den Staat ingevoerd of voorgesteld«lapmiddelen.» Zjj houden alleen van radicale hervorming en staan voor het oprichten eener nieuwe maatschappij. Zelf getuigen zjj«Indien wjj den werkman eene goede huisvesting ge- F EUILLETON. {Vervolg). 56.) Uiterst voorzichtig gingen zij vooruit. De opgaande zon bescheen een fantastisch land schap. Overal rotsen, grotten, spelonken, ravij nen, die door aardbevingen gevormd schenen te zijn. De zeevogels, opgeschrikt door de nadering dezer ongewone gasten, vlogen krassend op en vervulden de lueht met hun ruwe kreten. Tusschen die rotsen waren paden, maar zoo woest en somber alsof zij op de hel uitliepen. Al die rotsen waren bedekt met mosselen en zeeplanten. Deze plaats was grootsch, indrukwekkend in al haar woestheid. Die grillig gevormde rotsen gaven een denkbeeld van den bloksberg en men zju zich niet verwonderd hebben hier eensklaps te midden van een heksensabbath te komen. Del morgenrood hulde deze druipnatte rots kruinen in gulden rossigen gloed, die den bo vennatuurt jj ken indruk van het geheel nog ver hoogde. Nergens zag men een spoor van menschen, een hut of slechts een wolkje rook. ven, dan is hjj verloren voor onze partjj-» Dit verderfelijke beginsel moeten de Katholieken door een krachtige aktie be- etrjjden. De Katholieken moeten het aan sturen op eene christelijke hervorming der maatschappij. Hoever moet de Staatsbemoeiing zich uitstrekken Hierover ontstond verdeeldheid onder de Katholieke geleerden. Het eene gedeel te ging uit van de meening, dat de eco nomie geleidelijke verbetering noodig heeft terwjjl de z.g. meer vooruitstrevende Katholieken van oordeel zjjn, dat het economische stelsel dringend hervorming vereischt. Zjj willen Staatsbemoeiing om dat zij van oordeel zijn, dat de Staat tegen woordig tot veel meer zaken zjjae goede zorgen moet uitstrekken dan vroeger. Ook kardinaal M a n n i njg behoorde, zeggen zjj, tot de vooruitstrevender Wjj erkennen met hem, dat de sociale verhou dingen meer ingewikkeld zijn dan vroe ger en zeker is het de natuurlijke taak van den Staat het algemeen welzjjn te bevorderen. De Staat heeft recht den arbeid te bescher. men. Voor het welzjjn van het volk zijn twee zaken noodig; zedelijkheid en vol doende stoffeljjke goederen. De Staat moet ook orde brengen, orde bewaren, orde be vorderen en daardoor het zedelijk en stof- feljjk welzjjn zjjner leden verhoogeu. De Encycliek des Pausen het eUwum Novarum* is het wetboek der katholieke aktie. De H. Vader heeft geen bepaalden regeeringsvorm op het oog. De Staat heeft in zjjn doel rechten en plichten, die on afhankelijk zijn van den toevalligen dra ger van het gezag. Alle gezag komt van God en zelfs aan heideasche vorsten is de Christen gehoor zaamheid verschuldigd. De hulp, welke de Staat kan bieden, wordt aangeboden in bepalingen en wetteljjke instellingen. Als de gemeenschap of den een of an deren stand eenig nadeel bedreigt, dan is Dit is wel het Duivelseiland, zeide Judas Marfori. Hier kunnen wij ons verbergen. En hoe zullen wij het kunnen verlaten? vroeg Rigobert. Wanneer onze vervolgers vertrokken zijn, zullen wij beproeven onze boot te herstellen en weer vlot te maken. Dat zal moeielijk gaan, de golven heb ben haar aan stukken geslagen en wij zullen de overblijfselen er van misschien niet terug vinden. Wij zullen er wel een middel op verzin nen. Mogelijk vinden wij hier wel hout dat van verongelukte schepen is aangespoeld. En waar zullen wij intusschen van leven? Van mosselen, die hier in overvloed zijn, Dat is een mager voedsel. Heeft het bagno u dan zoo verwend Dat juist niet, maar mijn maag begint te jeuken en zoolang die satansche kotter ons niet met rust laat, valt er aan geen eten te denken. Rigobe t wees naar het vaartuig, dat al na der en nader kwam. Daarna voegde hij er bij Zij moeten ons gezien hebben want zij sturen hier recht op aan. Hoe het mogelijk is begrijp ik niet, want zij hebben toch geen kat- tenoogen, dat zjj in het duister kunnen zien. Inderdaad, de kotter nam een dreigende hou ding aan. Met een verrekijker had men van boord af de drie vluchtelingen duidelijk kunnen onder scheiden. Als zij ons zien, dan zijn wij verloren, zeide Judas Marfori. de tusschenkomst van den Staat gewet tigd. De Staat mag echter de juiste per ken niet te buiten gaan. Ten opzichte van werkstakingen heeft de Paus geen uitdrukkelijke leer. Hg noemt alleenwetteljjke voorziening, ook door den Staat, waardoor zjj kunnen worden voorkomen. Waar baatzucht bestaan zou of hard vochtigheid van den werkgever tegenover den werkman, waar kinderen van te jeug digen leeftjjd of vrouwen gedurende te langen tjjd in de fabrieken werkzaam zjjn waar mannen worden overladen met arbeid daar is Staatsbemoeiing gewettigd. De katholieke aklie moet ten goede ko- m3Q aan de verdrukte partjj. Zjj moet ech ter zorgen, dat de Staatstusschenkomst onnoodig wordt door eene degeljjke orga nisatie. Hoe beter wjj georganiseerd zjjn, hoe minder de Staat behoeft op te tre den. Daaraan mede te werken is de plicht van iederen Katholiek. Eene goede in richting der maatschappjj is hoogst nood- zakeljjk, een centrale voorzorg is hoogst gewenscht. Laat een wjjs Staatsbestuur wetten en verordeningen maken en wjj moeten van onzen kant door eene flinke organisatie meewerken. Oostenrijk-Hongarije, Er wordt nu weer verteld, dat aarts hertog LudwigSalvator, die onder den naam van Jan O r t h als scheeps kapitein bjj een schipbreuk zou zjjn om gekomen, nog in leven is Hg zou zjjn schip verkocht hebben en met zjjne echt- genoote in Japan wonen. België. Het religieuse leven in België gaat met reuzenschreden vooruit. De godsdien- tige vereenigingen vormen er een krachtig bolwerk tegen het Socialisme en zjjne uitwassen. In 1846 telde men 779 kloos ters, bewoond door 11.968 religieusen. Ik weet nog niet wat beter is, meende Rigobert, hier van honger om te komen, of zich over te geven en er met een tijdlang op sluiting af te komen. Hetzelfde vuur fonkelde in de oogen van Judas en van Anseline. Ons overgeven zeide de eerste. Nooit, verklaarde de tweede. In dat geval, hernam Rigobert, zullen we verstandig doen een schuilplaats te zoeken en een veilige ook, want zjj zullen het geheele eiland doorzoeken, vooral wanneer zij het wrak van onze boot vinden. Ja, zeide Marfori, wij moeten ons ver bergen. Zij liepen tusschen de rotsen voort, moesten nu eens op, dan weer afklimmen, maar vermoeienis voelden zij niet, het verlangen om aan hun vervo'ge rs te ontkomen maakte hen tegen alles gehard. De zon stond nu hoog aan den hemel en brandde hen op het hoofd. Eindelijk meenden zij gevonden te hebben wat zij zochten. Aan het einde van een donkere grot, welk» ingang door rotsblokken bedekt werd, vonden zjj de opening van een afgrond, die zeer diep scheen. Zouden zij in dit gat kunnen dringen En waar zouden zij dan terecht komen. Dat moesten zij onderzoesen en Rigobert bood zich tot dezen ontdekkingstocht aan. Wanneer ik niet terugkom, zeide hij, moet ge maar een gebedje voor mjj doen. Hij liet zich onverschrokken in den afgrond neerdalen, voordat de anderen tijd hadden het hem te beletten. In 1880 was het getal kloosters gestegen tot 1559 met 25.462 religieusen; in 1890 tot 2211 met 37.684 religieusen. De bloei neemt nog gestadig toe. De jongste volks telling (in 1890) heeft uitgewezen dat België zich mag beroemen op nagenoeg 3000 kloosters met meer dan 40.000 re ligieusen. Frankrijk. In de Fransche Kamer heeft de afge vaardigde L a s i e s den Minister-president Combes gezegd, dat zjjn gehouden re devoering eene oorlogsverklaring is tegen de kloosters en de geesteljjkheid. Hg voegde er nog spottend aan toe, dat de redevoering van den Minister met zeer veel belangstelling zal gelezen worden in een kleine gemeente van de Fransche republiek waar Combes is opgevoed door priesters en kloosterlingen en in die plaatsen, waar de Minister indertjjd vertoefd heeft met de soutane. Dit scherpe ver wjj t, tot den President van den Ministerraad gericht, verwekte een groot tnmult in de Kamer. Den 4en Juli mogen de Fransche ka tholieken een ongeluksdag noemen. Op dezen dag heeft minister C o m- b e s gezegd de wet op de Congregaties allerstrengst te doen uitvoeren. «C'est le premier acte, zeide hjj, qui sera suivi prochainement d'autres actes». De Ka tholieken zjjn nu gewaarschuwd. Italië De Koningin-weduwe van Italië heeft besloten om in een klooster te gaan, om zich, afgezonderd van de wereld, aan God toe te wjjden. Na de terugkomst van haar pelgrimstocht naar het Heilige Land, zal koningin Mar gar et ha, het kloos terkleed aannemen. Na de ontzettende tragedie van Monza heeft men opgemerkt, dat Hare Majesteit met steeds meer jjver de godstdientoefe- ningen bjjwoonde. Men is geenszins ver rast over haar besluit. ZH. LeoXIIIheeft aan 1500 armen der stad Rome een maal eten laten toe dienen. Kardinaal Respichi en ver schillende hooggeplaatste prelaten waren tegenwoordig terwjjl de muziek der Zwit- sersche garde zich voortdurend liet hoo- ren. Later had een optocht voor den Paus Judas Marfori eu Anseline bleven over den rand gebogen staan en luisterden in spanning. Nu en dan beefden zij, wanneer zjj .het geluid van een val vernamen, maar het waren slechts steenen, die onder de voeten van Rigobert waren los geraakt en ia de diepte rolden. Zjj riepen hem. Hun stemmen weergalmden dreunend in het onpeilbaar diepe gewelf en de vrooljjke stem van den onverstoorbaren Rigobert antwoordde dan Geen nood 1 Hij daalde aldoor dieper. Zjjn twee makkers wachtten op hem in doo- delijken angst. Zij hoorden niets meer. De stilte van het graf. Rigobert antwoordde niet meer op hun kreten. W as hjj te ver om hen te hooren, of was hjj reeds dood. Dit vroegen zjj zich met een van minuut tot minuut toenemenden angst af. Toch hadden zjj geen noodkreet uit den af grond hooren opstijgen, maar niettemin wan hoopten zij reeds, toen eensklaps de stem van Rigobert weer tot hen doordrong. Het was een vreugdekreet. Alles gaat goed. Kunnen wjj afdalen? vroeg Judas Mar fori. Ja, maar voorzichtig, zeer voorzichtig. {Wordt vervolgd.) IMILEimiHAlT.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1902 | | pagina 1