No. 5159
Maandag 4 Augustus 1902.
27ste Jaargang,
i"Oagëlaó voor <31 ooró- on Suió-éCoUanó.
Op tweeërlei Standpunt,
gevolgen van een
misdaad.
B 1 TJSJN L AJNi).
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uit ge v er, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
Van 16 regels SO Centa.
Elke regel meer7y,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Puhl'dté Etrangire,
G.L. DALBEfy Co JOHN., f. JONES Succ. Paris 31 his Faubourg Montmartre.
I.
De groote strjjd.. die in Frankrijk reeds
sedert jaren geroerd wordt tegen de Kloos
terorden en tegen de Zusters, dagteeke-
nend van het oogenblik dat Gambetta
zjjn berucht geworden gevleugeld woord
spiak «le clericalisme c'est Pennend,» en
die in de eerste plaats gericht is op het doel
om de opvoeding der jeugd aan de Kerk
te onttrekken, schgnt onder de leiding van
den ex-seminarist Combes zjjn hoogte
punt bereikt te hebben. Oi zgn brutaal
optreden en de verontwaardiging over
zgn doen in staat zullen zgn het lauwe
Frankrgk wakker te schudden en de ka
tholieken te doen ontwaken uit den slaap,
waarin zg ten opzichte van den godsdienst
en wat zich daarbjj aansluit, gedompeld
zgn zal de toekomst leeren. Maar het
Fransehe volk is zoo diep gezonken en
ter zake van den Godsdienst zóó grenzen-
loos onverschillig geworden, dat er heel
wat noodig zal zgn om hen op te schrik
ken en voor goed wakker te honden. Niet
ongewettigd is de vreesdat het vuur,
hetwelk hen in verzet doet komen, nu er
eëne schendende hand geslagen wordt aan
de Zusters, die zg beminnen, aan de op-
voedsters hunner kinderen, de verpleeg
sters hunner zieken dat dit vuur een
stroovunr zal blgken te zgn, dat een oogen -
blik helder opbrandt en alles dreigt te
verteren, maar spoedig neerstort en uit
dooft.
Waarin die beklagenswaardige koelheid
en onverschilligheid haren oorsprong
vindtkunnen wjj in het midden lateD,
maar tot welke verschrikkelijke gevolgen
zg leidt blgkt nu uit den rampzaligen
toestand, waarin het ongelukkige Frank
rgk gedompeld is.
Natuarljjk hebben de bladen van allerlei
kleur en richting, ook in ons land, zich
met de ernstige voorvallen der laatste
dagen in Frankrgk bezig gehouden en
naar gelang van het standpunt, waarop
zg zich plaatsen, is hun oordeel ver
schillend. Weinigen echter zgn er, die
den treurigen moed hebben, de houding
van Combes en zjjne trawanten on
verdeeld goed te keuren, zgn optreden is
daarvoor al te brutaal, de wt-tschennis
al. te duidelgk en te tastbaar. Lieyer wil
men, de zaak niet uit een oogpunt van
recht betrachtend, ze op staatkundige
gronden trachten te verklaren en te ver
goelijken. Men noemt dat dan onpartgdig
zgn, de zaken van alle kanten beschou
wen en zoo zachtjes aan tracht men
Vervolg).
8&)
Hjj.. beloofde alk»; daarna,toen JudasMar
fori geëindigd had hem zjjn inlichtingen te
geven, zeide hjj tegen de twee mannen
Neemt mjj thans op, draagt mij naar
buiten, ik wil sterven in de zon, in (iet vol
le licht, op het hoogste rotspunt, en wanneer
mjjn ziel bet lichaam zal ontvlieden, zal voor
u de ster der redding opgaan.
Zjj begrepen niet wat de grijsaard zeggen
wilde, maar zjj gehoorzaamden hem en on
danks bun zwakheid slaagden zij er in bem
op een soort van platform te dragen, op het
hoogste punt van het rotsachtige eiland. T aar
zag men slechte lucht en water, beiden on
metelijk.
Judas Marfor sloeg de oogen op naar de
£öu~" ti<. r alsof hjj een arend waa,
_i» .ia zesd» -ij tegen zjjn twee metgezellen
Goed, hier kan de dood komen, ik zal
hem tondei beven afwachten.
Hjj zag er afschrikwekkend uit.
Geheel zjjn gebeente was zichtbaar door het
doorschijnende vel, en bjj elke beweging die
dan ook den Katholieken lezers dier cou
ranten de overtuiging op te dringen, dat
nu ja, de zaak vaneen zedelgk standpunt
beschouwd, wel niet heelemaal in orde
is, maar dat de Staatslieden, die in
Frankrgk aan het hoofd der zaken staan,
toch eigenlgk niet anders handelen kon
den en dat het koppige verzet der kloos
terlingen sn zusters op stuk van zaken
doschuld van alles is. Dat het protes
teeren der Katholieken, het hardhandig
verzet, de straatdemonstraties het terug
drijven der welteljjke macht met het
tenuitvoerleggeu der Ministerieele decre
ten belast, een welkome gelegenheid aan
die bladen biedt om dergelijke demon
straties op hoogen toon vol verontwaardi
ging te veroordeelen, ze tot verzet tegen
de wet, tot oproer te stempelen, is hun niet
zoo erg kwaljjk te nemen zoo'n mooie
gelegenheid om eens op de Katholieken
af te geven in dit opzicht, komt zoo
zelden voor, dat het jammer zonde zgn
er niet van te proiiteeren.
Van meer bedenkelgken aard zgn ech
ter de gevolgtrekkingen en stellingen,
waartoe die zoogenaamde neutrale bladen
komen, om de houding der Fransehe
Regëering en ook hunne eigene houding
te verklarea en als het kan te verdedigen.
Zoo bjjv. «Het is een waan, dat er eene
staatkunde zoude zjju, die met de ethica
vereenzelvigd is.» Dit wil dus zeggen,
dat geene enkele staatkubde zich stoort
of storen kan aan de wetten der zede-
leer, dat zg, die de ééue staatkunde
volgen, hetzelfde doen of zullen doen,
wanneer hun de macht gegeven wordt,
die staatkunde in practjjk te brengen,
wat de partg deed, die eene andere staat
kunde was toegedaan.
Elk hooger beginsel wordt daardoor
uit de Staatkunde weggevaagd. Dat eene
Staatkunde kan berusten op de beginse
len neergelegd in Gods woord, dat zg re
kening houdt met de wetten en voorschrif
ten van geloof en zedeleer, wordt een
waan genoemd, dat zg haar doel tiacbt
te bereiken met eerbiediging van de ware
vrgheid van den menschen niet het «macht
gaat boven recht,» in haar Bchild voert,
wordt op zgn zachtst uitgedrukt, in twjj-
fel getrokken.
Edocb, men houde ons ten goede, dat
wg daarover anders denken, dat wg vas-
telgk vertrouwen, dat er eene'dergelijke
Staatkunde bestaat, eene staatkunde
die gebaseerd is op de eeuwige waarhe
den, neergelegd in Gods Woord, in de
Tien Geboden, en de wetten van geloot
en zedeleer en wg meenen zelfs, dat ook
de zoogenaamde «Ultramontaansche staat-
hjj deed, klapperden zjjn beenderen ah die
van een geraamte.
Zjjn lange witte baard bedekte zjjn borst
als een doodskleed.
Zoodra ik dood ben, zeide hij nog met
bijna onhoorbaar zwakke stem, moet gij, alvo
rens ge tot hen gaat die u zullen redden, den
gordel nemen, die ik om het lichaam draag,
gjj mott dien opensnijden en daarin zult gij
genoeg vinden om naar Frankrijk terug te
keeren, honderdduizend francs in bankbiljet
ten.
Anseline en Rigobert zagen elkaar verwon-
derd aan.
Honderd duizend francs?
Ja, de schat »au het bagno, die niet be
ter gebruikt kan worden, dan om twee onge-
lukkigen te redden. Gij kunt er naar goed
vinden over beschikken en thans heb ik u
niets meer te zeggen. Vaarwel, laat mij in
vrede sterven.
Judas Marfori drukte beiden de hand en
keerde zich naar den kant van de zon.
Een kwartier later had hij opgehouden te
leven.
Op hetzelfde oogenblik verscheen er een
schip dat tot dusverre voor de vluchtelingen
onzichtbaar was geweest in het volle licht, op
korten afstand van het eiland.
voorspeld f Misschien.
De twee mannen voelden zich diep geroerd,
en stelden meer dan ooit vertrouwen in de
woorden door bun ongelukkigen metgezel ge
sproken.
kunde» tot die soort behoort, dat elke
Christelijke Staatkunde zó behoort te
zgn, en wg achten het voor het welzgn der
volkeren uiterst gevaarlgk aan het volk
het geloof eu het vertrouwen van eene
dergeljjke staatkunde te ontnemen.
België.
In het land der Belgeu heeft de ge
wezen minister G r a u x ter gelegenheid
vau de inhuldiging van het gedenkteeken
van Van Humbeek te Brussel, kich
weer als een vjjand van het christelgk
onderwjjs doen kennen.
Deze papenvreter schaamde zich niet
te verklarendat hg de ontchristelgking
der scholen vooropstelt; zoo ooit de libe
rale partg weer aan het bewind zou ko
men, wenscht hg de vrgheid van onder
wijs opgeheven te zieu. Eu dat een groot
deel der goddeloozen daarmede instemt,
bewjjst de vreugde waarmede zg de kerk
vervolging in Frankrgk toejuichen.
Hoe rjjmt zich nu de houding die twee
liberale bladen aannemen n. 1. de Chronique
en de Réforme. Deze b'aden protesteereu
tegen het werk van den Franschen mi
nister-president Combes. De Chronique
zegt: zg die de vige scholen sluiten, zgn
geen vriendi n van het onderwjjs, het blad
hoopt dat de oogen der eerlgke liberalen
en radicalen zullen opengaan.
Da Réforme, noemt de sluiters der re
ligieuss scholen in de Fransehe Republiek
onverdrasgzamen onmogeljjk, zegt het
blad, kan zoo iets in ons land p'aats vin
den. Hoewel, laat de Réforme er op volgen,
zgn er liberalendie zoo de Belgische grond
wet zulks niet belette, het voorbeeld van
W a 1 d e c k-R ousseau en Combes,
wel willen volgen, om de kloosterlingen
over de grenzen te jagen en hun scholen
te sluiten.
Gelukkig, dat de Katholieke Belgen
wakker zgn, om zich de vrghe'd van
onderwjjs niet te laten ontnemen.
Frankrijk.
De radicale afgevaardigd.) Goblet,
heeft in een schrgven zeer krachtdadig
de politiek der R'geering afgekeurd, als
strjjdig met de vrgheid en nadeelig voor
de republikeinsche partg.
Tjjdeus de manoeuvres van het Fran
sehe leger in het gebergte van Puy de
Dome, zgn een aantal paarden op hol ge-1
slagen. Een generaal, een kolonel en ver
scheidene soldaten zgn gekwetst.
Te Montreuil-sous Bois begaf zich
de dagloonerBecker, 28 jaar oud,
met zgne vrouw, 27 jaar oud, naar het
veld. Opeens wierp vrouw B e c k e r een
stuk bout in een diepen poel en zond
den bond oq^ het eruit te halen. Bet dier
sprong in het wat r, doch het gelukte er
niet in, daar de kant te sieil wa9, om er
uit te komen. Vrouw B e c k e r, niet we
tende dat het water zoo diep was, waagde
zich in den poel en zonk. Haar man
Het schip voerde de Engelsche vlag. Het
was een koopvaardijschip, dat zacht langs de
kust voe-met welk doel wist men n'et, want
het zou toch zeker het Duivelseiland niet aan
doen, maar wanneer Anseline en Rigobert
teekens gaven zjuden die zeker aan boord
worden opgemerkt
Wij hebben geen minuut te verliezen,
zeide Anseline Wuif met iets wits, inmid
dels ga ik de laatste eer aan onzen ongeluk
kigen vriend bewijzen.
Vergeet den gordel niet.
Neen, neen!
Anseline mm het lijk van Judas Marfori
op, maakte den gordel los, die om het mid
del sloo', opende hem en vond daarin genoem-
de som, vervolgens droeg hij het ljjk naar
den rand van de rots en wierp het in de gol
ven, waar het verdween.
Judas Marfori bestond niet meer.
Anseline was de koning van het bagno.
Inmiddels had Rigobert met alle macht met
een zijner kleedingstokken staan wuiven en zijn
een beweging van het schip bewees, dat men
zjjn teekens had opgemerkt.Er werd een sloep te
water gelaten en deze roeide naar het eilind.
Het was prachtig weer, de zon scheen hel
der en baadde allts in haar warme stralen:
De zee was kalm en zoover het oog reikte,
Zjj waren echter nog niet gered.
Men kon wel weigeren hen op te nemen
wille de ongelukkige grijpen, doch deze,
grond verliezende, trok hem mede in de
diepte. Twee werklieden hebben, na eene
uur zoekens, de twee ljjxen opgehaald
en ook den verdronken hond.
Uit het officieele verslag van de
wetenschappelijke commissiedocr de
Fransehe Regeering naar het eiland Mar
tinique gezonden, blgkt, dat de vulkaan
Mont Pellée nog altjjd werkt. De aanblik
der stad St. Pierre wordt beschreven als
zeer afschuweljjk. Men vindt tnsschen de
pninen niets dan fijne asch met steentjes
doormengd. Het is dus duidelgk dat de
stad door een gloeienden a-chregen is
vernield. Een verpestende brand- en lijk
lucht stjjgt op uit de verwoesting; groote
zwemmen groote vliegen duiden aan waar
de Ijjken liggen. De ontbinding der ljj-
ken vordert snel. Nog smeult het vuur
tusscben de puinen der stad.
Te Nantes is Donderdag het Inter
nationale Congres geopend voor de vei
ligheid, hygiene en hulpmiddelen ter zee,
onder eere-voorzitterschap van den Fran
schen minister van marine. Daitschland,
Oostenrgk-Honga'ge, België, Denemar
den, Spanje, de Vereenigde Staten, Groot-
Britannië en Italië zonden htfn vertegen
woordigers.
Sedert de Fransehe regeeriog wat kal
mer is opgetreden met het sluiten der
scholen en het uitzetten der religieusen,
neemt ook de katholieke bevolking een
bedaarder houding aan. De Katholieken
openen nieuwe scholen.
De Parjjsche rechtbank heeft het
nationalistische dagblad L'Echo de Paris
wegens laster tegen kolonel P i q u a r t
veroordeeld
De schrjjver van het artikel E d m o n d
Lepelletier en de gérant van het
dagblad moe'en ieder 20.000 francs scha
devergoeding betalen, waarvoor zg hoof-
deljjk aansprakelgk zgn met de ven
nootschap L' Echo de Paris.
Het vonnis moet in UEcho en in tien
andere dagbladen geplaatst worden.
Bjj een tweede vonnis tegen het blad
kreeg Joseph Reinach, die een ver
volging had ingesteld, geljjk. Hg kreeg
één franc schadevergoedingwelke hg
gevorderd had, met eveneens de uitspraak
der Rechtbank te plaatsen in tien bladen.
Amerika.
Aan de Daily Telegraph werd uit
New-York geseind, dat bg de begrafenis
van den opper-rabbjjn Joseph, die Woens
dag heeft plaats gehad, het volk zeer ru
moerig was.
Een honderdduizendtal joden wilden
den ljjkdienst bgwonen, die plaats zou
hebben in de kleine synagoge in de
Henry street. De New-Yorksche politie
wilde het verkeer in deze straat open
houden, en hierdoor ontstond eenige ver
warring. Vele menschen werden gewond
door de stokken der politiebeambten. De
ljjkbaar kon bjjoa niet door de menigte
heengedragen worden. Toen de stoet op
de hoogte was van de drnkkerjj van Hoe
ia de Grand-Street, werd er uit de drak
of hen slechts opnemen om hen uit te leve
ren aan de Fransehe overheid. Nog allerlei
gevaren bedreigden hen. Om het even, wan
neer men op het punt staat te sterven van
honger en dorst op de naakte rotsen, waar
Judas Marfori reeds het leven gelaten had,
dan heeft men niets te verliezen en alles te
winnen. Ook hun krachten waren uitgeput, hun
beenen konden hen nauwelijks meer dragen
en somtijds werden zjj door vreeseljjke duize
lingen overvallen, het was hen alsof hun
hersens ledig waren. Zij zouden dus alles wa
gen om van hier te gaan. Hun voornaamste
hoop was, dat de administratie, in de ver
onderstelling dat zjj dood waren zooals Poi-
rier, hun overljjden had geboekt.
Dan zon men niet naar hen zoeken en zjj
zouden gerust naar Frankrgk terug kunnen
keeren, zich naar Parjjs begeven, waar zjj vol
komen veilig zouden zgn
Bjj dit vooruitzicht kon Rigobert zgn vreug
de niet bedwingen. Hij dacht niet meer aaH
het doorgestane leed, aan de ondergane ver
moeienis.
Terugkeeren naar Parjjs,de vrienden weer
zien, dat was voor hem het toppunt van
vreugde en geluk.
Wat een man 1 riep hjj in zgn bljjdschap
uit, wat een man, die Judas Marfori I Hjj
zouden gaan. 01 het eerste brandewjjntje
dat ik drink zal opzijn gezondheid wezen.
Leve Judas Marfori 1
Hij sprong en danste op de rots, alsof dit
vooruitzicht hem alle kracht en vlngheid had
kerjj water gegooid op de menigte. Hon
derden Joden stormden daarop de trappen
van het gebouw op. Een gevecht op de
drukkerjj ontBtond. De politie moest bin
nendringen om de orde te herstellen. En
toen bleek het dat meer dan 50 men
schen gewond wa-en, sommigen zelfs zeer
ernstig, en dat van weerszijden met pis
tolen geschoten was.
De firma Hoe deelde haar spjjt mede
over dit voorval, dat te wjjten was nan
hare werklieden.
Engeland
De Liberalen hebben te Leeds eene
overwinning behaald. Dientengevolge is
de reconstructie van het Kabinet vet-
traagd, wgl de regeering vacatures in
het Lagerhuis, die ontstaan zonden door
het opnemen in het Kabinet van een
lid der regeeringspartjj, vermgden wil.
Een ontploffing heeft plaats gehad
in de Wollongongmjju van den Kembla-
berg27 Ijjken zjjn gevondende ge-
boawen, putten en de ingang zjjn ver
woest, 149 personen werden geredmen
meent, dat nog 100 opgesloten zjja, wier
toestand men als hopeloos beschouwt.
Een gedeelte van de D. kolenmgn staat
in brand. Het Parlement verdaagde, als
bewjjs van deelneming.
Nu de Boeren htm nationaliteit
kwjjt zgn, spreekt Chamberlain zoo
verzoenend alsof hg altgd de vredelievend-
ste man ter wereld is geweest; 't is net
alsof een roover tot den bestolene zegt:
vriend, ik heb 't altgd goed met je ge
meend, kom, denk niet meer aan watge-
beurd is, laten wg vrede sluiten.
In zgn jongste rederoering zeide hg:
«Hetdoet mg genoegen, dat mjjn toespraak
algemeen als verzoenend van toon wordt
beschouwd.
«Maar ik kan niet toegeven, dat zg in
vorm of inhoud verschilt van vele andere
redevoeringen, welke ik hield over Zuid-
Af rikaansche zaken.
«Ik heb altgd verzoening gewenscht;
ik heb altgd geweuscht, dat gevoelens
van rassenhaat en vjjandsehap, welke
vroeger in Zuid Afrika bestonden,moch
ten verdwjjnen. Maar ik ben altïjjd »an
meening geweest, dat de^elegenheid roor
een verzoening niet kon komen eer
eenige qaaesties voor goed geregeld waren.
«De strjjd is thans uitgestreden. Na
is het thans tjjd om elkander de hand
te drakken. Na is het tjjd voor verzoe
ning.»
Dnitflohl&nd.
Bg de tasschentgdsche verkiezing voor
den Rgksdag in het derde Wieshadeniche
district (Ems) is ter vervanging san wg-
len dr. L i e b e r, gekozen de candidaat
der centrumspartjj D a h 1 e m.
Deze uitslag werd verwacht.
De nationaal-liberaal kreeg na den
centrumscandidaat de meeste stemmen,
de candidaat ran den Band der Landwirte
kon slechts weinig stemmen op zich
vereenigen.
Over de aanvaring tusscben de
teruggegeven.
Anseline was ernstiger, hoewel de hoop zjju
hart deed trillen van oneindige onbeschrijfe
lijke vreugde.
Hjj zou Claire weerzien.
Het uur was wellicht zeer nabjj.
Hjj was rjjk en kon alles mogeljjk maken.
Zjjn dochter zou hem teruggegeven worden.
Owanneer hjj haar ongelukkig verlaten
vond, zooals Judas Marfori hem gezegd had,
hoe zou hjj zich wreken.
Hjj, de onschuldige had alles verdragen om
den schuldige, in wien hjj niet het minste
belang stelde, van de schande te redden;
daarom had hjj die schande ondergaan, naam-
looze kwellingen, allerlei ellende en die schnL
d'ge zou hem beloond hebben met onver
schilligheid, verraad en ondankbaarheid
Claire zou door zgn toedoen ongelukkig, ver
loren zjjn F 01 bjj de gedachte daaraan
geraakte bjj buiten zichzelf van woed» e»
gramschap,
De sloep naderde.
Reeds onderscheidden zjj de mannen die er
in zaten, hoorden zjj het geluid van hun
stemmen en het plassen der riemen in het
water.
De redding naderde.
Bigobert liep in het water de redden te
gemoet. Bjj riep hen met stem en gebaren
en schreeuwde uit alle macht.
Leve Engeland 1
(Wordt ssreolgd.)
IIMI H44RIEMSG1E (III RUT.
ABONNEMENTSPRIJS.
PEIJS DEE ADVEBTEN1IEN.
AGXi'E Mi. NON AOITATE
FEUILLETON.
Was dat de reddiDg die de stervende bad
Wub er geen wolkje aan den hemel.
Bigobert en Anseline kwamen van de hoog-
te af, gingen op bet strand en wachtten daar
op de reddende sloep,
had het odb wel gezegd dat wij van hier