NIEUWE
tg
't Voornaamste vergeten,
No. 5161.
Woensdag 8 Augustus 1902.
27ste Jaargang
©e gevolgen van een
misóaaó.
B ÜITENL AND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maasden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
kfzoaderljjke nommera.
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BDESAÏÏ: St. Janetraat
f 1,10
«1,40
«2.80
«0.08
Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer7ifr
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Redacteu r-U itgever, W. EüPPERS.
't Is af en toe wel eens leerzaam, na
te gaan welke sociale heilmiddelen alzco
worden aangegeven ter genezing onzer
kranke maatschappij.
Men is het eens over de kwaal zelf
de wanverhouding tusschen kapitaal en
arbeid. Er heerschen tusschen die beide
groote machten wantrouwen en hooghar
tigheid een wantrouwen, dat wordt aan
gewakkerd door de socialisten, een hoog
hartigheid, welke door het gesnoef der
«roode bent» er niet geringer op wordt.
Ongetwijfeld spruiten deze struikelblok
ken voor een goeden, gemoedeljjken gang
vau zaken voor een groot deel ook voort
uit wederzjjdsche onbekendheid en van
daar dat we dezer dagen als eerste en
voornaamste middel ter verbetering in den
maatschappelpken toestand hebben hooren
aanprjjzen deze voortreffelijke zaak werk
gevers en werknemers moeten voeling
houden met elkaar, moeten trachten el
kander te leeren kennen en waardeeren.
Uitstekend! Maar velen, den werklie
den vooral, komt dit middel voor als iets,
dat van weinig practisch nut is. Dezul
ken zeggen en ziedaar een tweede ge
neesmiddel regel de loonverhoudingen
beter en de rest zal wel komen, ontegen
zeggelijk in deze remedie van zeer inge
wikkeld samenstel. Wat toch komt er al
niet bjj te pasarbeidsduur en arbeids
kracht ontwikkeling en vakkennis; ma
chinale bewerking en handwerk dagloon
en stukwerk. Wjj noemden hetvoornaamste
slechts, genoeg echter om er aan te her
inneren, dat de aloude spreuk «zoo ge
zegd, zoo gedaan» niet haar toepassing
vindt bjj een loonregeling. En zulks te
minder waar voor die regeling weder
zooveel'verschillende wegen worden aan
gegeven ter bereiking van hetzelfde doel
den werkman naar verdienste te loonen
De een zegt«profitsharing. (aaudetl in
de winst) is 't beste. Neen, beweert een
FEUILLETON.
{Ver volg).
85
Gij moet mij zeggen,, mjjn kind, zeide
hij met trillende stem, wie u deze schande
heeft verweten, wie u daarmee vernederd heeft
F et moet, het is noodig dat ik weet vanwaar
die beleediging is gekomen.
Waarom
Dat zult gij laten weten, maar ik sm'ek
u, verberg mij niets, niets.
Ik zal h t u niet zeggen, sprak Claire,
alvorens ik weet wie gij zjjt, wat gij van mij
wilt, en waarom gij mij ondervraagt.
Omdat ik uw vader ben.
Mjjn vader P
De dwangarbeider.
Anseline boog bhschaamd het hoofd.
Claire week verschrikt in haar bed terug.
O zeide Anseline haastig, veroordeel mij
biet. Zie mij niet zoo aan met oogen vol schrik
en afkeerstraks zult gjj affes weten, alles.
Op hetzelfde oogenblik werd de deur ge
opend.
De portierster trad binnen.
Daar is de dokter, zeide zjj.
ander, «copartnership» (aandeel in het
kapitaal) moet ge invoeren. Een derde
prjjst als eenig middel aancoöperatie
in haar volledigsten verm, terwijl de so
cialisten hameren op hun klinkend aan
beeld Staatseigendom moet alles worden.
't Spreekt van zelf dat bjj zoo groote
verscheidenheid van inzichten van weers
zijden alle middelen beproefd worden om
de eigen meening door te drjjven. En dit
bracht als derde geneesmiddel in
't veld de organisatie der werklieden
(«trade-unions» enz.) tegenover desamen-
werkende macht der patroons. Is er door
't optreden van eerstbedoelde bonden voor
al wel hier en daar goeds uitgewerkt, van
den anderen kant is er toch de strjjd door
verscherpt.
Vandaar dat nog een vierde geneesmid
del is uitgedacht, dat wjj aldus in de
N. Crt. vonden aangeprezen i «de meest
ontwikkelden onzer arbeiders, als tusschen-
klasse zich verbreedend om de zoogenaamd
ondempbare klove tasschen Kapitaal en
Arbeid eerst te overdekken, eindeljjk wel
licht te dempen.»
Hoe dit moet gaan zal velen nog niet
recht duideljjk wezen, wjjl de meerder
heid der arbeiders al dadelijk wantrouwen
koestert tegen iederen collega, die zich
als deel der «tusschenklasse» boven hen
gaat verheffen en den patroon nader
komt.
Het was echter ons doel niet, al die
sociale remedies aan een onderzoek te gaan
onderwerpenanders zouden we bjj de
bespreking der «profftsharing» (zie boven)
wel gevraagd hebben of de werklieden,
die panspraak maken op een deel van de
winst, ook bereid zjjn in een eventueel
verlies bij te dragen. We wilden hier al
leen eens wjjzen op 't ontbreken in de
apotheek der sociale hervormers van een
krachtig middel, dat wel geen loonrege
ling vaststelt, maar toch van zoo onschat-
baren invloed daarbij iseen middel, dat
wel niet rechtstreeks de practjjk van den
Zij ging ter zijde om een bejaard man met
een vollen baard, witte das e» in een eenvou
dige zwarte jas gekleed door te laten.
Er heerschte diepe stilte.
Anseline brandde van ongeduld om te we
ten hoe zijn dochter die schande had verno
men en Claire beschouwde met nieuwsgierig
heid en vrees den maD, die zeide haar vader
te zjjn, den man. die haar een geschandvlekten
naam, den naam van een gevloekte, van een
verstooteling, van een galeiboef had gegeven.
De dokter naderde het bed.
Is het deze arme vrouw vroeg hij, terwijl
hij de hand van Cla're nam.
Ja, dokter, antwoordde Anseline, die op
nieuw door angst gefolterd werd, en weder
beerschte er diepe stilte, terwijl de dokter, met
den vinger op de pols van Claire en de oogen
op zjjn horloge gevestigd, de polsslagen der
zieke telde.
Hjj vroeg:
Ljjdt ge ailing zoo®
De juffrouw is sedert vier dagen bedlege
rig, zeide de portierster.
Omaar dan is de juffrouw langer ziek
dan zjj bedlegerig is, zeide de dokter.
Inderdaad, dokter, sprak de zieke.
Ge hoest veel
Ja, dokter, vooral 's nachts.
Ga eens overeind zitten.
Hjj hielp haar daarbjj.
Bjj het zien van dat vermagerde lichaam,
die hoekige, beenderige schouders, werd het
hart van Anseline als saamgeknepen en een
somber vuur schitterde in zjjn oogen.
arbeid betreft, maar de practjjk des levens
vaste wetten stelteen middel, dat ver
acht schjjnt in onze dagen, maar dat toch
herhaalde malen proefondervindelijk als
vcortreffeljjk is gebleken.
Dit middel is de Christelijke liefde.
Wie dit middel tegenwoordig durft aan
prijzen, ontmoet vaak medelijdend schou
derophalen en ongeloovig glimlachen
zelf daar soms waar hjj instemming zou
verwachten.
Laten die spotters en verguizers even
wel het volgende niet vergeten
Dat de Christelijke liefde aan werkge
vers en werknemers voorschrijft, wantrou
wen en hooghartigheid ter zjjde te stel
len;
Dat de Christelijke liefde voorschrijft
elkander als broeders te beschouwen en te
behandelen
Dat de Christelijke liefde voorschrijftden
werkman gewetensvol te loonen, den werk
gever gewetensvol te dienen;
Dat de Christelijke liefde voorscliryftt
behoorlijke arbeidsvoorwaarden te stellen,
behoorljjk die voorwaarden na te leven
rat de Christelijke liefde voorschrijft, den
"band tusschen patroon en werkman niet
als verbroken te beschouwen bij 't. verla
ten van de werkplaats
Datde Christelijke liefde voorschrijft,zieken
en zwakken te steunen,elkanders gebreken
te verdragen, elkander in alle omstandig
heden des levens tot troost en hulp te zjjn.
Is er een der andere middelen welke
tegenwoordig zoo luide worden aange
prezen, dat zoo krachtig spreekt, dat van
zoo bindende macht is Men noeme het.
Of wjj dan het aanwenden dier andere
middelen, waar zjj goed zjjn gebleken, af
keuren In geenen deele 1 Wjj zouden al
eene zonderlinge opvatting der Christeljjke
liefde toonen te hebben, indien wjj ook
maar één maatregel wilden achterlaten,
welke de verhouding tusschen kapitaal
en arbeid kan verbeteren. Wat wjj zeg
gen wilden is dit: men late zich bjj 't
Maar hij zeicte niets, hij wachtte.
Claire wankelde, toen zij over eind zat.
Oho, zeide de dokter, wat zjjt ge
zwak.
Ja, dokter, zeer zwak.
Sedert ten minste vier dagen heeft de
juffrouw niets gegeten, sprak; de portierster.
Is dat waarP vroeg de dokter.
Claire knikte met het hoofd.
Daar doet ge verseerd aan, mijn kind.
Ge moet u niet zoo doen verzwakken.
Ik had geen honger.
Om het even, dan eet men toch, men
gebruikt wat bouillon of iets anders. Hoe wilt
ge aan de ziekte weerstand bieden als ge uw
lichaam laat verzwakken
Hij onderzocht haar nauwkeurig, luisterde
en klopte overal.
Hoest eens mjjn kind, beval hjj.
Een droge, schorre hoest klonk door het
vertrek.
Het gelaat van den dokter betrok, terwjjl
de portierster medelijdend het hoofd schudde.
Anseline stond als vastgenageld.
Hjj bewoog zich niet, zijn oogen onafge
wend op het gelaat van den dokter gevestigd,
schenen daarop te willen lezen, welk lot er
over zijn dochter was beslist.
De dokter luisterde nog e«n oogenblik en
zeide daarop
Alles gaat goed.
Een zucht ontsnapte aan de borst van An
seline, terwijl Claire uitgeput op haar bed
terugviel.
De dokter nam de portierster ter zjjde.
zoeken naar de beste maatregelen weder
zijds leiden door de Christeljjke liefde,
welke vindingrjjk en verdraagzaam is, op
offering licht maakt en vertrouwen wekt.
Men zal ervaren, dat men dan spoediger
zjjn doel bereikt en het gebouw der so
ciale regeeringen op vaster grondslagen
vestigt.
Frankrijk.
Te Parjjs is een vereeniging opgericht
voor de verdediging van het katholiek
onderwjjs.
De nationalistische gemeenteraadsleden
te Parjjs hebben besloten reeds nu hun
ontslag te nemen, in plaats van den tjjd
hunner aftreding af te wachten, zjj wil
len daardoor de bevolking van Parjjs in
de gelegenheid stellen zich uit te spreken
over de sluiting der religieuse scholen.
Dat de socialisten besliste tegenstanders
zjjn der Roomscbe Kerk toouen zjj te
Parjjs, waar zjj, die anders tegen alle ge
zag en overheid uitvallen, nu manifestee
ren voor de Regesring onder het geroep
vanLeve CombesLeve Loubet
Om alle botsingen te vermjjden sullen
de Katholieken de socialisten laten be
gaan.
De bekende papenhater T r a r i e u x, se
nator en gewezen minister, een der hevig
ste verdedigers van Dreyfus, heeft nu
een heldendaad verricht. Hjj heeft aan
den Fransc'nen minister van openbaar on
derwjjs geschreven, dat in zekere scholen
de kinderen 15 cents 's jaars offeren
voor het werk der fl. Kindsheid. Hjj wil
dat de Fransche Regeering dat mensch-
1 ie vend werk zal verbieden. De Fransche
godsdiensthaters weten waarljjk niet hoe
hunne woede tegen de katholieken botte
vieren. Ze gaan tot het waanzinnige toe.
Italië.
Bjj de gemeenteraadsverkiezingen te
Venetië hebben de Katholieken eene schit
terende overwinning behaald.
Daar heeft éde kreet der goddeloozen
«Oorlog aan de priesters», de Katholieken
wakker geschud, zjj gingen ter stembus
en met een schitterend succes.
,.Dat meisje mag hier niet bljjven, zeide
hij. Zij zou binnen acht dagen dood zjjn. Laat
haar terstond naar een kamer brengen, waar
gestookt kan worden en haar zorgvuldig ver
plegen. Dat kan gemakkeljjk, daar ge mjj ge
zegd. hebt, dat de middelen er zjjn.
Ja, deze heer heeft mjj geld gegeven.
Zjj wees naar Anseline, die onbeweegljjk als
een standbeeld, in diep gepeins verzonken
stond.
Wie is die heer?
Ik weet het niet. Het is voor het eerst
dat ik hem zie, maar hjj schjjnt veel belang
in haar te stellen. Weet ge dat zjj getrouwd
geweest is en een kind gehad heeft f
Neen.
Een kind, dat men haar ontstolen heeft
Dat is een heele geschiedenis. Die heer is
misschien haar man.
De dokier luisterde niet naar haar.
Ik zal u een recept geven, zeide hjj, en
gij zjjt mjj verantwoordeljjk voor mjjn pa
tiënte.
Ja, dokter, wees gerust.
Alvorens heen te gaan, wendde hjj zich tot
Anseline.
Zou u even met mjj mee willen gaan
mjjnheer P vroeg hjj.
Anseline sprong op, alsof hjj uit een droom
ontwaakte, en antwoordde
Zeker, dokter.
Hij sprak die woorden kalm, maar inwendig
beefde hjj van angst.
Wordt vervolgd.)
1
1ILEIMII1C9II1AIT.
kfraaêlaó voor <3%oorè- on 2uió-*JCollanè.
ag>lAP«XEENDlUl.