NIEUWE
1
tDagêlaó voor tSICooró* on 3/uió*%Xollanó.
Amsterdam IX en ons
Kiesstelsel 1
No. 5205.
Zaterdag 2 7 September 1902.
2?gte Jaargang
HDe gevolgen van oen
misóaaó.
BUITENLAND
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Aisonderljjke nummers.
Dit blad verschjjnt
Aagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B U RB ATT St Janstraat Haarlems
f 1,10
«1,40
«2.80
0.GS
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer7i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Wanneer er ééne verkiezing is, bp uit
stek geeigend om de gebreken van ons
kiesstelsel duidelpk in het licht te stellen,
dan zeker wel die, welke kortelings in
Amsterdam's negende district volslreden is.
Met onafwijsbare klaarheid is daar geble
ken, hoe onhoudbaar feiteljjk het meer
derheidsstelsel is.
Dit besprekend, willen wjj eerst op den
voorgrond stellen, dat wp ons natuurlpk
van harte verheugen over den uitslag,
welke die verkiezing gehad heeft. De
keuze van den beer B p 1 e v e 1 d was
immers de beste, welke het meerderheids-
stelsel ons bezorgen kon.
Maar gaan wp nu eens na, hoe die
keuze tot stand kwam. De feiten en cij
fers liggen nog versch in 't geheugen,
zoodat wp die niet behoeven te herhalen.
Een eenvoudig beroep op het geheugen
onzer lezers volstaat.
Een enkele blik op de cijfers toont aan
dat de wetgever giootelpks dwaalde, toen
hp van meening was, den Nederlanders,
die daarvoor in de termen vielen, kies
recht te verschaffen. Hp gat hun eenvou
dig stemrecht en richtte zpn stelsel daar-
bjj zoodanig in, dat bedoeld stemrecht
vaak geen feitelpke waarde had.
Wat toch hebben in Amsterdam IX al
de voorstanders vanT roelstra, Pier-
son en Gerritsen aan hun stemrecht
gehad? Niets dan last. Ze zpn tweemaal
ter stembus getogen, maar zagen het
resultaat hunner pogingen verpdeld. Zp
hebben niemand gekozen, hebben geen
jfctesrecht kunnen uitoefenen. Al hun stero
men hebben niet den minsten invloed
gehad op het resultaat der verkiezing.
In het gegeven geval verblijden wp ons
daar natuurlpk over. Immers, hadden hun
stemmen wel effect gesorteerd, dan zouden
wp in zak en asch hebben gezeten, ter-
feuilleton.
{Vervolg).
189
Yvon Kernadec haalde de schouders op en
bromdeWat gaat mij dat aan
Hij wilde zijn weg vervolgen.
Hector liet hem echter niet los
Ge moet me aanhooren, zeide hij. Ik heb
mejuffrouw uw dochter gezien,
Nu keerde de man zich geheel om.
Een siddering voer hem door de leden.
Zijn oogen fonkelden.
Mijn dochter? zeide hjj. Ge hebt haar
gezien Waar
Hector werd door die vraag een weinig van
zjjn stuk gebracht.
Wel. 's Zondags in de kerk, antwoordde
h?, en ik ben getroffen door
Yvon Kernadec zag hem met een minach
tenden blik aan.
Oik begrijp het, zeide hij, een bruid
schatsjager.
Hij nam Hector de Manvrat, die sidderde,
van hoofd tot voeten op en vervolgde toen
snel zijn weg met zijn honden achter zich.
De beminde van Joennic bleef een oogen-
wpl wij thans genoeglijk victorie konden
roepen. Maar laten wij ons dan, als tegen
wicht, herinneren, hoe vaak wp zelf in 't
geval verkeerd hebben, dat wij al onze
steoibus-actie als verloren moeite hadden
te beschouwen, dat wij mossten ervaren,
geen tósrecht te hebben, doch een waar
deloos stemrecht. Nog onlangs moesten de
anti-liberalen ia Den Haag II die ont
moedigende ondervinding opdoen.
Bp algemeene verkiezingen nu is in
ieder district een minderheid, die zich van
allen invloed op het resultaat der verkic
van evenredige vertegenwoordiging. Bp
een evenredig kiesstelsel toch komen alle
stemmen tot haar recht en hierdoor wordt
tevens vastheid verkregen voor de meer
derheid. De ondervinding bewpst het.
We zuilen hierop thans niet nader in
gaan, maar veeleer op nog een andere
schaduwzijde wpzeD van ons kiesstelsel,
een schaduwzpde, die in Amsterdam IX
zich zoo duidelijk afteekende.
Het meerderheidsstelsel voert tot groote
felheid bij den verkiezingsstrijd, omdat het
een strijd is van to be or not to be. Iedere
zing verstoken ziet. En wie nu geneigd partij doet haar uiterste best om het veld
dit als niet erg te beschonwen, dien
brengen wp in herinnering, dat bp de
verkiezingen van 1897 de anti-liberalen
over 't gansche land gezamenlijk meer
stemmen uitbrachten dan de liberalen, wat
niet verhinderde, dat toen een liberaal
Kabinet optrad. Ziedaar het gevolg van
het buiten invloed blijven der minderhe
denGelukkig, dat in 1901 de uitslag der
algemeene verkiezingen beter beantwoord
de aan den geest van het kiezerscorps,
maar wie staat er borg voor, dat dit zoo
blijven zal? Want ziet, ook dit is een
der voordeelen van ons kiesstelsel, dat
slechts in weinig districten de meerderheid
zich behoeft te verplaatsen, om deLands-
regeering weer in andere banen te sturen.
Zulks kan ons bp de eerstvolgende gele
genheid overkomen en dan zullen de Chris
telijke minderheden het eindelijk moeten
aanzien, dat weder getornd wordt aan de
maatregelen en wetten, onder den invloed
der tegenwoordige meerderheid genomen
en uitgevaardigd.
Op twea fouten wezen wij dus bereids
in ons kiesstelsel: lo. het ontneemt
aan duizenden kiezers het hun toekomend
recht om invloed te hebben op 't resul
taat der stemming en 2e het vormt een
onvasten grondslag voor het landsbestuur.
Deze fouten kunnen voorkomen worden
door men heeft reeds lang begrepen,
waarop wij aanstuurden—door invoering
blik, aan woede ten prooi, onbeweeglijk op
dezelfde plaats staan.
Ah, oude schelm, mompelde hij, gij be-
leedigt en wantrouwt mij. Wij zullen wel
zien.
Uenzelfden avond was hij onder de vensters
van Joennic, Het weer was slecht, de wind
blies hevig en zware wolken dreven aan den
hemel, waar zij telkens het licht der maan
onderschepte.
Aan den voet der rots hoorde men een dof
gebrul, want de golven sloegen er met kracht
tegen aan. Niets kon Hector echter weerhou
den In de verte had Joennic het licht van
zijn boot op de golven zien dobberen en haar
hart sprong op van vreugde.
Zou hij komen?
Zij zag, te midden van het geraas van wind
en golven, zijn donkere schaduw boven den
rotswand verschijnen.
Hij naderde snel en stond weldra aan haar
venster.
Zij strekte de handen naar hem uit.
Zjjt gij daar?
Ik hen het. Vreesdet ge dat ik u had
vergeten? Ik heb niet opgehouden aan u te
denken, ik heb mij voortdurend met u bezig
gehouden, en nu kan ik eens zien, of ge mij
bemint.
Zij mompelde:
Of ik u bemin.
Hij had haar handen gegrepen, en bracht ze
aan zijn lippen.
Zij belette het hem niet, zij had er de
kracht niet toe, noch den moed, noch den wil.
te behouden en steit daartoe alle pogin
gen in het werk. En waartoe leidt dit
De jongste strpd in de hoofdstad geeft het
antwoordtot verbittering en verdacht
making, tot haat en nijd. De wooïden,
welke mr. Troelstra na zpn neder
laag terneerschreef, zpn daar om te be
wijzen, tot welk hoogtepunt de mensche-
ljjke hartstochten wórden opgezweept
door een strpd, waarbp het gaat om de
helft der stemmen plus één. Zeker, de af
keurenswaardige taal van Het Volk stond
vrpwel alleen, mag zelfs een unicum ge
noemd worden in grofheid en brutaliteit.
Maar herinnert men zich niet meer ze
ker vuilaardig pamflet, dat verleden jaar
dienst deed?En is men ook vergeten dat het
clericale spook bp schier iedere verkiezing
wordt opgeroepen
't Is waar, dat men de woorden bp de
geopende stembus gesproken en geschre
ven, niet op een goudschaaltje moet we
gen. Maar de gevoelens van bitterheid
en haat, welke zp opwekken, moet men
toch niet wegepferen, kan men zelfs niet
wegcijferen, want de betreurenswaardige
gevolgen er van zpn duidelijk.
Het evenredig stelsel du brengt ook
hierin verbetering. Wjjl iedere partij bp
een proportionneele vertegenwoordiging
weet, dat zp de haar toekomende portie
zetels krpgt, behoeft er geen sprake meer
te wezen van opzweeping der politieke
Zij dacht niet meer aan haar rader, aan het
gevaar, dat zij liepen gehoord, verrast te wor
den.
Zij zag niets, dacht aan niets.
Hij was er, die gedachte hield haar uitslui
tend bezig.
Ook hij dacht aan niets op het oogenblik,
aan niet3 anders dan aan zijn liefde, was even
ontroerd, even in vervoering als zij.
Wanneer ge mij bemint, riep hjj uit, wan
neer ge mij bemint, zooals ge hebt gezegd,
wanneer ge mij bemint zooals ik u bemin, dan
zullen wij vertrekken.
Zij deinsde verschrikt terug, een rilling
voer door haar leden.
Vertrekken?
Ja, vertrekken van avond, van nacht met
mij. Mijn boot wacht beneden.
Zij antwoordde niet, de ontroering belette
haar te spreken.
Vertrekken met hem, in zijn armen?
Was het mogeljjk En haar vader
Welk een ernstig en onverwacht besluit:
Heengaan met dien onbekende, haar leven
aan het toeval prijsgeven?
Hij zuchtte
Gij antwoordt niet P Gij weigert Ge
bemint mij dus niet? Die liefde was dan een
logen Ik had alles geloofd, ik had alles voor
bereid, ik had op die liefde al mijn geluk, ge
heel zijn toekomst gebouwd.
Zij stamelde:
Mijn vader
Uw vader is onhandelbaar, van hem zul
len wjj noojt iets verkrijgen.
hartstochten, maar kan en zal de on
dervinding bewpst het weder de ver
kiezing een kalm verloop hebben.
Moge in Nederland de beweging voor
«E. Y.» steeds sterker worden, opdat ons
«meDSchelpkerwpze volmaakt» kiesstel
sel zoo spoedig mogelijk -door een beter
worde vervangen.
Duitschland.
De kranige Beiersche afgevaardigde
Dr. Scbsidler van d«n Duitschen Hpksdag
heeft te Unterhansen in een vergadering
scherpe kritiek uitgeoefend op het be
kende telegram van den Keizer in zake
de weigering der credieten voor kunstza
ken in Beieren. Bp zeide o. a.Duitsch
land is een bondsstaat, de Keizer is geen
monarch van Duitschland, hp is president
vtin het Duitsche rjjk, en de andere sou-
vereinen zpn niet zpn vazallen maar zpn
bon Igenooten. Wat zou de koning van
Pruisen zeggen indien een der Bondsvor-
sten zich in Pruisen's binnenlandsche aan
gelegenheden mengde? De huishoudelijke
zaken van een Duitschen staat, al ware 't
slechts Reuss-Greiz, staan geenszins onder
het toezicht van den Bond
België.
Gisteren heeft in de Sf. Gudule Kerk
te Brussel een plechtige Uitvaartdienst
pleats gehad voor de Koningin van Bel
gië. Een dichte menigte verdrong zich in
den omtrek der kerk; een detachement
politie en brandweermannen in groot uni
form en gendarmes hielden de menigte,
die zeer kalm was, terug. De eerewacht
was opgedragen aan atdeelingen der bur
gerwacht en van het garnizoen in groot
unifo. m.
De vensters en balkons waren gevuld
met nieawsgierigen. In de straten waren
de gaslantaarns ontstoken en met rouw
floers omhuld. De eerewacht in de kerk
werd waargenomen door afdeelingen van
de burgerwacht en het leger. De decora
tie der kerk was prachtig de geheele
kerk was met rouwfloers behangen.
Engeland.
De honderdduizend dollars, die L o u i s
Hebt gij hem gezien?
Ja.
Hebt ge hem gesproken
Ja, ik heb alles willen beproeven, alvo
rens tot het uiterste over te gaan, waartoe ik
nu ben gekomen, opdat wjj ons niets te ver«
wijten zouden hebben, om te tooneu, dat wjj
alles gedaan zouden hebben. Hjj heeft zelfs
geweigerd mij aan te hooren. Toen ik hem
over u wilde spreken, is hjj mjj ontvlucht als
of ik een misdadiger was. Waarom wil uw
vader niet, dat ge zult beminnen?
Hjj heeft mjj lief eu vreest dat ik hem
zal verlaten.
Maar ik kan zonder u niet leven 1 riep
Hector de Mauvrat uit, en wanneer ge bjj hem
blijft, zult ge mij niet weerzien.
Joënnic was een weinig tot bedaren geko
men. Zij gaf zich nu rekenschap van al het
ernstige van haar toestand, van de gevolgen,
die de beslissende stap kon hebben, welken
men van haar vroeg.
Zij zweeg een oogenblik.
Daarna sprak zjj langzaam en zeer zacht:
Ik kan hem niet verlaten.
Hector deed ten gebaar van spjjt en
toorn.
't Is goed, zeide hij, dan weet ik wat
mij te doen staat.
Zjj verbleekte.
Al haar leden beefden.
Zjj vreesde hem te begrijpen.
Wordt vervolgd)
R\vr.
T3T3TTQ TMUT? A 7^TTT?T> Ti-CiXTrnr-Ci W
mESB
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
is
11 - .ijj
