recht spreken in aanvaringsaangelegenhe
den met van gedachten te wisselen over
een achttal nieuwe vraagpunten, echter
zonder positief resultaat; op zeven dezer
vraagpunten werd hetzij algemeen, hetzjj
by meerderheid van stemmen een ontken
nend antwoord gegeven. Alleen werd nog
in principe, evenwel ook als het andere
als eerste lezing, aangenomen dat de rech
ter die bevoegd is kennis te nemen van
den principalen eisch ook competent is te
oordeelen over een wettigen onmiddellijken
contra-eisch. Besloten werd het vraagstuk
van scheepseigendom, scheepshypotheek-
recht enz. niet meer in behandeling te
nemen met het oog op het vergevorderde
nar.
Namens het Hollandsche Comité noo-
digde mr. R a h u s e n het Congres uit de
volgende conferentie in een der groote
handelssteden van Nederland te doen plaats
hebben. Met blijkbaar genoegen werd deze
uitnoodiging ontvangen en met warm
applaus aangenomen.
Na de gebruikelijke wederzpdsche plicht
plegingen werd daarna de conferentie door
dr. Sieveking gesloten.
Des avonds waren de Congresleden de
gasten van het Gemeentebestuur ten stad-
huize.
Frankrijk.
Ta Parys hebben twee Poolsche s tuden-
ten (vrienden) twist gekregen over het
zoek raken van een scheermes met het
gevolg dat zjj besloten te duelleeren. De
jongelui wonden zich zeer op- Het twee
gevecht had plaats te Yiroflay, de getci-
gen deden nog een poging tot verzoening
maar vergeefs. By het eerste schot viel
een der studenten dood neder. De ander
is in hechtenis genomen en heeft nu diep
berouw.
In tegenspraak met het bericht dat
de Hertog van Orleans van koning Ed
ward toestemming had gekregen zich
weder in Engeland te mogen vestigen en
dat de Hertog reeds derwaarts was ver
trokken, wordt nu gemeld, dat Z. E. H.
er niet aan denkt om van die toestemming
gebruik te maken. Het kasteel van de
verbannen Orleansen, York House by
Twickenham, is te koop gezet.
De //Tempë» over den oproep der
B oerengeneraals.
Dit Fransehe blad zegt hierran het volgende
//Dat «tnk is onberispelijk, de toon is waardig
zonder pralerij, de taal is fier zonder uitdagend
te ejjn, en spreekt vurige vaderlandsliefde uit
en toch geen ontevreden verzet. Het was geen
gemakkelijke taak om Europa en Amerika te
verzoeken te voorzien iu de nooden, ontstaan
door de verovering der republieken en te
■moeken na de weigering door Chamberlain
gegeven; zonder de gevoeligheid van de Britsche
pers en de openbare meening te kwetsen.//
öiJN JBiiN JU A JN 1>.
De Diocesanen Katholiekendag en de plech
tige onthulling van het Standbeeld van Mgr. F.
Hamer en gezellen te Dijmegen. Gisteren had
de stad Njjmegen zich ia vlaggentooi gehuld,
om een van hare Zonen, in het verre China
den marteldood gestorven te huldigen.
Uit alle oorden des lands waren vereerders van
den Bisschop-martelaar!? erdinandHamer
naar Nijmegen gekomen, om de plechtige ont
hulling van het Standbeeld, ter zjjner eere opge
richt, bij te wonen.
Te half twaalf, nadat vooraf plechtige kerk
diensten waren gehouden, nam het feest een
aanvang met den welkomstrede gehouden in
de St. Jozefigezellen-Vereenigingzaal door prof-
De Groot. De staatsraad Mr. C. J. A. Hey-
d e n r ij c k, was wegens ongesteldheid verhin
derd deze feestrede uit te spreken.
Prof. d e G r o o t, sprak naar aanleiding van
het Evangelische woord: niemand bezit groote
liefde, dan hg die zjjn leven geeft voor zijne
vrienden. H§ schilderde de deelneming in het
teest, dat Nijmegen viert en betuigde zijn in
nige sympathie met alle feestvierders, inzon
derheid met de twee zusters en broeder van
den Bisichop-martelaar in de zaal aanwezig.
Na allen die medegewerkt hebben aan het
onthnllingsfeest te hebben gehuldigd en een
uitbundige lof Dr. Schaepm an te hebben
toegezwaaid, sloot prof. De Groot zijnfeeit-
rede met den wensch dat het standbeeld van
Mgr. Hamer tot voorbeeld en steun moge
itsan in lengte van dagen tot hoogaren bloei
der goede zaakallen toeroependeNiemand
heeft een grootere liefde dan njj die zijn leven
geeft toot da Zijnen.
Te 93/4 nur nam de Katholiekendag een
aanvang met een H. Mis ter eere van den H.
Geest. Daarna werden in zes verschillende lo
kalen de sociale vraagstukken behandeld ala:
1. Het socisle vraagstuk voor den werkgever.
2. Het sooisle vraagBtnk voor de werklieden.
3. Bestrijding van het drankmisbruik. 4. On
derwijs sn wetenschap. S. Boerenbond en 6.
Belangen van den Middenstand. Daar onze
ruimte te beperkt is, komen wij later op het
verhandelde terug.
Optooht.
Te 13/4 nur nam de feesttocht naar het ter
rein der onthulling een aanvang, zelden zagen
wij een prachtiger stoet, waaraan alle te Nij
megen bestaande vereenigingen met hunne ba
nieren deelnames. Zeven muziekkorpsen deden
tioh daarbij hooren.
Feestterrein.
Omstreeks 3 uur kwam de feeststoet op het
terrein aan. Inmiddels verliet de eerewacht het
terrein om Z. D, H. Mgr. Van de v e n af te
halen uit de pastorie der Augustijuerkerk. Fau-
tares schetterden bij aankomst van den Kerk
vorst.
De Bisschop Hamer Cantate, gedicht
door J, R. vaa der Lans en getoonzet door
Roothaan, begeleid met orkest, werd uitge
voerd.
Voor het monument, in een kleurige omge
ving verrijzende, waarin het bisschoppelijk paars
overwoog, hadden de bruidjes en //Chineesjes//
plaats genomenrechts van den Bisschop was
het Dagsljjksch Bes-uur der gemeente gezeten
links genoodigden. De banieren der verschillende
vereenigingen warenachter het standbeeld geplaatst
terwijl voor hat front de bruidjes met ko-ven
vol bloemen en de Chineesjes met palmtakken
in de hand waren geschaard.
In de omgeving duizenden en duizenden
opaengedrongen ouder een verbazende stilte.
J,.miner dat toen bij tusscienpoozen, het regen
water het geheel overgoot terwijl even daarna de
zon weer haar heerlijke stralen over de feest
vierenden deed neerkomen.
Dr. Schaepman.
Bij het standbeeld van Mgr. Hamer.
Dit is een groote dsg, een verheven oogen-
blik. In brons gegoten siaat voor ons het beeld
van een bescheiden zoon der oude keizerstad,
nu een onsterfelijke held, een glorieuse mar
telaar. Njjmegen heeft hem gekend, eau stil,
vredig kind, hij is langs de straten gegaan als
een rustige knaap, in de school een ijverig en
gehoorzaam leerling, in de kerk een vrome aan
bidder der heilige geheimen, zijn jonge levens
vreugd vindend in eet dienen der H. Mis. Naar
vrome Roomsche zede ontwikkelt zich zijn
leven geleidelijk hjj gevoelt roeping tot deu
geestelijken stand; zijn ouders zegenen zjjn schre
den op den koninklijken weg. Hjj bezoekt de
Seminariëo, steeds dezelfde, rustig en kloek.
Hij gaat het eenvoudige, maar schooae leven
van den dienenden priester tegemoet. O won
derbaar spel van het leven, 0 aanbiddelijke be
schikking der Voorzienigheid. Daar klinkt een
woord, daar roept een stemen de jonge mau
die de vredige herderstaf ter hand zou nemen
neemt de reisstaf des zendelings op en gaat tot
de heidenen, tot het land, waar onder Gods
stralende zonne millioenen en millioenen dolen
in de schaduwen des doods. Daar arbeidt hjj
tot eere van zjjn Heer en Meester, tot
heil der zielen die dorsten en hongeren en die
hjj onvermoeid en onbezweken geleidt tot de
levende wateren, voor wie hjj breekt het levens
brood.
Nog eenmaal ziet Njjmegen hem terugeen
zendeling-bisschop, een apostel, opvolger der
apostelen. Een korte pooze van rust, maar de
liefde kent geen rnst. Weer gaat hjj nit tot de
millioenen, die hem wachten, niet als een ar
beider, msar als een overwinnaar, opgaande ter
zegepraal. Nog eenige jaren van arbeid, van
zwoegen en wontelen. Daar komt de zegepnal,
dasr brengt hem de wreede marteldood der mar
telaren zegenkroon.
O spel des levens, 0 wonderbaar spel I
Daar rjjsi hjj nn voor ons, in onverweerbaar
brons de bescheiden zoon van Njjmegen, de
verheven martelaar. Daar rjjet hij nu voor
ons en in de stralende glorie der zon en door
mist en nevel en onder regen en stormvlagen
zal hjj aan de komende geslachten spreken van
oft'erdeugd en heldenmoed. In een majestueus
gebaar heeft de kunstenaar het onstirfeljjke
woord//gij gaat, ik bljjf//, vereeuwigd en ia
verheven beweging, in de hand, die het kruis
verheft en het kruis aanvaardt, vertolkte hjj het
onvergankelijke: //Crux fidelis//, o kruis der
trouwe, 0 k»ni« onze eenige hoop.
Dit is een groote dag, dit is een verlmen
oogenblik. Niet alleen voor de //huisgenooteu
der geloofs// Zeker, vergeten mocht ik het
niet, u vergeten kon ik het niet, vergeten
wilde ik het niet, dat de man, de geslagene, de
verminkt, de verzeDgde, de onthoofde, de naden
dood nog geschondens, dia hier in het kleed
der eere voor ons verrjjit, een roomsche bis-
sohop was. Zeker, Ferdinand Hamer was een
van hen, die met groote fierheid kannen zeggen:
»En ik, ik wacht, noch hoop, bid
voor mjj.
Dan mtt het ljjkwaad des Roomschen
krjjgeri om.//
Maar ook, vergeten kan of mag, vergeten
wil ik niet dat dezeHamer was een kind van
de stad en het rjjk van Njjmegen, een lid van
de goe gemeente en vrome burgerjjen in vree
Tereend, een zoon van het vrjje Naderleudsche
volk, een held van den Dietse hen stam'
Dit mag ik toch, dit moet ik toch wel zeg
gen in hem warsn vereenigd de eenvoud, de
stoerheid, de vroomheid van ons volk. In ham
waren de moedige geestdrift, da deêge dege
lijkheid van onze beste vaderen. Nogd&t ver
geten van zich zeiven dat met de gevaren, die
te trotseeren en de plagen die te dragen zjjn,
een spel drjjft van scherts en jokkerujj. Nog:
die bekoorlijke gemeenzaamheid, met het held
haftige, die het ongewone alledaagsoh zou ma
ken als da dagelijks verrijzende zon ooit alle-
daagsch kan zjjn,
Hjj was een echte Nederlandtche man.
Maar hjj was meer.
//Mannen hebben wfl noodig// heeft eans een
groot mau gezegd. Maar bjjaa een halve eeuw
is over dat woord heengegaan en op dit oogen
blik, in deze dagen van weemoedige zelfbe
spiegeling, van geestelijke ontmanning, vsn slap
heid naar het hoogera en zelfzucht voor het
lagere, heeft men meer noodig dan mannen,
//helden» behoeven wjj.
De held, dut is de man die kan. Die kan,
niet alleen door grooter, forscher, weidscher
kracht, hjj is de man, die boven zich zei ven
staat, die zioh kan geven, zich kan offeren. In
hem is iets meer dan het mei schel jjke, reeds
de antieke sage laat den heros geboren worden
nit goden- en menschenhartstocht saam. Daarin
ligt een onbewuste voorbediening van iets hoo-
gers dan heroênmoad en haldanfaam.
Ja, er is iets hoogere dan de held dat is
de martelaar. Wat bjj den held moed ia, dat
is bjj den martelaar geestdrift en wat harts
tocht kan hesten bjj den held, dat ia bjj deu
martelaar de liefde, die sterft 1 immermeer.
Wjj kenuen er iu onze dagen, die heldeaen
martelaren zjjn, Zm ik hen vergeten Vergeten
de mannen, wier naam ik niet behoef te noe
men, omdat bjj de heugenis reeds uw harte
klopt, wier naam gjj hoort iu iederen lucht-
tocht, die vol is en trilt van hun roem. Ik zou
vergeten de mannen, die met han Bijbel in het
hart en het geweer in hun hand alle gevaren
hebben getrotseerd en kalm en kloek in den
dood zjjn gegaan, voer hun vaderland, voor
hun vrjjheid, voor hun onafhankelijk beid, voor hun
recht, voor het bestaan en de eer van hun
stam. Voor goederen, die het puurste en wich-'
tigste goud niet kon betalen, goederen voor
welke meu het leven geeft.
Hooge goederen en hooger zjjn er
toch.
Hooger, ja 1
Want al deze goederen, hoog eu edel als sjj
zjjn, zjn toch van dezen tjjd. Niet van de
aardsche aardsch, maar toch van eindige orde,
van de orde der vergankelijkheid, Maar hoo
ger dingen en van de orde der vergankelijkheid
zija de onsterfelijke, onverderfelijke dingen, de
onzienlijke, die gesn oog heeft gezien, van
welke geen oor heeft gehoord. Dat zjjn het ge
loof, de hoop, de liefde, dia dea tjjd met
levende banden bindsc, verborgen voor de wjj-
zen en verstandigen, die'de Vader aan de kin-
derkens heeft geopenbaard.
De dingen, die de onmisbare voorwaarden
zjjn van alle echte ontwikkelling en alle waar*
achtige beschaving, daar zij en zij alleen den
mensch de hooge consciëntie kunnen geven dat
hjj is van Gods geslacht.
Zjj, die uitgaan om deze blijde boodschap te
brengen aan de vreemden, de armen, de ver-
latenen, zjj die vaderland en maagsetiap laten
om zielen te bevrjjden, zielen te winnen door
de genade en voor de glorie van den God
Almaohtig, zjj zjjn de helden, die zonder van
heldendom te weten in de rjj der helden het
hoogste staan.
En wanneer nu die heldenkracht op haar
barden weg, deu kruisgang Gods den wreeien
dood ontmoet dan wordt de held voltooid,
volschapen. Dan vlamt door dat menschenhBrt
een gouden pijl de pjjl van Gods liefde,
die al het aardsche doodend het eeuwige doet
leven. Dan valt er in die ziel een oagebroken
straal van de zon der gerechtigheid, die in en
over den dood de glorie der gloriën werpt.
Dan geeft de mensch zich zeiven, io jubelende
vrjjheid en zegepralenden offermoed.
Ziedaar den martelaar. Ziedaar één wien dit
aardsche leven walgt repellans vitae taedinm
nu hjj het ;kan geven voor het leven van
anderen, in de hoogste liefdedaad.
//Victorum genus optimum//
de edelste schaar van zegepralende helden roemt
da oude hymne de martelaren. Sn inderdaad,
onder de helden der menschheid staat de
martelaar het hoogst.
Lk weet op welke plek ik slaik weet welke
vergelijking dit woord voor u doet oprijzen.
Toeh, ook in de schaduw van den Valkenhof,
ook onder de allesbe&eerschei-ide gestalte
van dien Karei, die de grootheid met zjjn
naam heeft saamgeemolten en eensluidend
maakte, doch herhaal ikdo martelaar de
hoogste held. Zeker, deze Hamer is geen we
reldveroveraar, geen volkeischepper, geen stich
ter van een beschaving, die de eeuweu door
dringt met haar zuurdeesen, Hjj voert niet met
zich een stoet van paladjjoen,geen Roland,
geen Olivier, geen WitlemvanOranje,
geen I u r p jj n. Hij draagt geen zwaard jo-
yeuse, gestaald io hemelvuur. Hy is geen groote,
nij ia een eenvoudig burgermanzjjn hoogste
eere is //vader en moeder// voor de zjjaen ta
zjjn. Maar iu den laaien gloed der martelerie
wordt hjj herboren, hersohapen, groot als de
grootsten onder ons.
Hier houd ik in. Wjj zjjn de landzaten van
Thomas Hem elke vaü Kempen, wjj stel
len bjj onza mannen geen vergeijjkinsr van groo
ter grootheid of heiliger heiligheid in.Wjj da nken
deu gever aller gaven, die hen ons geschonken
heeft. Wjj zien wat dezen maraea gemeen is
en deze tvee, de keizer weergaloos eu de
Bisschop-Martelaar, zijn beide weldoeners van
het Vaderland. Zij hebben het Vaderland ge
diend door hun daden, geëerd door han eere,
gekroond door hun glorie. Zjj hebben voor ons
geschapen die erfenis onzer Vederen, die wjj
zullen handhaven in nood en dood.
Dat is het gevoel, dat ons allen deed samen
komen, dat ons allen veraenigt rondom dit
beeld. Alle ware vroomheid, alle ware groot
hold is het gemeen bezit vsn geheel het volk.
Dat is zjjn teerspijs, zjju wjjn van vreugde en
kracht op den tocht door de historie. O mijn
klein, mjjn gelukkig, mjjn glorievol Vaderland 1
U geeft de almachtige God die gave dar waar
deering, die de grootheid Uwer kinderen hul
digt en viert. Daarom zjjt gij ons groote Vader
land. Gjj verstaat uwe kinderen wat taal des
geestes zjj spreken, als ?ij spreken van geloof
en liefde, van moed en krioht. Gezegend zjj1:
Gjj, mjjn Vaderland! Wat de Martelaar zou
biddao, bid ik U toe: Met een nakroost Uw
helden en martelaren waardig zegene U in de
versta geslachten de almachtige Heere God
Daverende applaus uit de mansohenmnasa
looide Dr. Schaepman voor zjjn heerljjk
woord. Fanfares klonken, krmsen werden aan
den voet van het standbeeld neergelegd, bruid
jes strooien bloemen, vaandels werden geswaaid,
de verschillende deputaties; waarbjj 3 öüdzona"
ven in uniform, défileerden langs het standbeeld.
Dr. Berends nam voor het standbeeld
staande het woord om het gedenkteeken over te
dragen aan de stad Njjmegen, dat bjj monde
van dan Burgemeester werd aanvaad.r
Een slotgezang, begeleid met orkest, volgde
Opschrift van het Standbeeld:
De Nedielandsche mabtelaeen van £hin.
Mongolië. Gehuldigd dooe het Vadeeland
28 Septembee 1902. Z. H. Mgb. Feedinand
H. Hameb, bisschop van Fkeméte, Apost. vic.
van Z. W. Mongolië, gbb. 21 Augustms 1840
te Nijmegen.
VERMOORD:
25 Juli 1900 bij Totcheng.
Het Haat r-Comité met Dr, Sohaepmah
vereenigden zich aan een diner in het hotel
*De Keizer//
Over de algemeene vergadering die nn volgde
in de8ocieteit//Vereeniging//en den verderen fees-
teljjken avond, wegen» gebrek aan ruimte ineen
volgend nummer.
Wy willen niet onvermeld laten, dat de Ka
tholieke Pers deelnam aan den feeststoet met
een praohtig vaandel aan de Pers geschonken
door den beer J. M. A. L e 1 i v e 1 d te Njjmegen.
Een der Journalisten plaatste namena zjjn ooi-
lega's een praehtigen krans voor hot Stand beeld.
Kamerverkiezing Gouda. De Minister van
Binnenlandse he Zaken.
Overwegende, dat de heer A. W. F. 1de n-
b u r g heeft opgehouden lid van de Tweede
Kamer dar Staten-Generaal te zjjn en mitsdien
eene verkiezeng van een lid dier Kamer in het
kiesdistrict Gouda moet plaits hebben,
Heeft bepaald, dat de verkiezing zat plaats
hebben op Vrjjdag 10 October a.s., de stemming
zoo noodig op Vrjjdag 17 October en de her
stemming zoo noodig op Maandag 27 Octo
ber a.s.
Gouda, 27 Sept. Door de Roomseh-katholieke
kiesvereeniging te Gondais candidaat gesteld
voor lid van den gemeenteraad, dr. A. C.
A. Hoffman, homaeopatisch arts aldaar.
De anti-revolutionaire vereeniging heeft boslo-
ten deze candidatanr te steunen.
Edam, 27 Sept. Heden werd bjj herstemming
tot Raadslid gekozen de heer W. J. Kern
kamp (anti-revol.).
Op Donderdag 3 October a.s. wordt al
hier een tentoonstelling gehouden van trekhon
den. Verschillende prjjzen zjjn uitgeloofd. Het
bestnur der afdeeling van de Hollandsche Maat
schappij Taa Landbouw, die het initiatief nam,
beoogt hiermede belanghebbenden aan te sporen
steeds de beste soort honden te gebruiken, en
de doelmatigste en voor de dieren gemakkelijk
ste bespanning te bezigen.
Leiden, 27 Sept. Voor eeuigen tjjd kwamen
bjj den Raad adressen in van de gemeente
werklieden en de gezamenlijke brngwachters,
met het verzoek, voor verhooging van aalaris
in aanmerking te mogen komen. Adretssnten
beriepen zich o. 8. op andere plaatsen, waar de
poiitie hunner collega's aanmerkelijk beter moet
zjje. Het praeadvies van Burg. en Weth.opdeee
adressen is thans versohenen. Zjj komen daaria
tot een tegenovergestelde conclnsie, wat betreft
de verhouding der wedden met vele andere
gemeenten. Op grond daarvan, en ook omdat
de salarissen nog kort geleden verhoogd zjjn,
geven Burg. en Weth. den Raid in overweging
afwjjzend op de adressen te beschikken.
GEMENGDE BERICHTEN.
Aan de Limb. Koerier wordt medegedeeld,
dat Prins Hendrik Woensdagmiddag de Domi-
niale mjjn te Kerkrade zal bezoeken.
Te Amersfoort, met haar rnim 21,000 inwo
ners en haar groot garnizoen, worden thans
ernstige pogingen asngewand]tot opriohting eener
zwem- en badinrichting, welke geheel voldoet
aan de thans gestalde eischen van hygiëne en
comfort.
Als terreio waar zjj ver rij sen zal, heeft de
commissie gekozen dat van de voormalige gas
fabriek. Het stroomend water bleek bjj onder
zoek zeer uitstekend te zjjn. De heer Jonas In-
gsnohl stond de ontwerpers bjj met kundig ad
vies.
De Vereeniging tot bevordering van hat
vreemdelingenverkeer, welke de zaak met alle
kracht ter hand heeft genomen, zal Donderdag
avond met belangstellenden een vergadering
houden.
De opbrengst van de entiéei in 't circus te
Groningen bij de ontvangst der generaals be
droeg netto f 2088.25.
Heden is gebleken, dat wjjlen de heer H. T.
Driessen, in leven president-directeur van A'
Driessan's Cicao St Chocoladefabrieken, bjj tes
tamentaire beschikking schenkingen aan bjj na
hst geheele personeel heeft vermaakt.
De werklieden bestemd voor het verrichte®
van kramwerk te Westkapelle, eischen hooger
loon. Tot heden ontvingen zjj f 1.25 voor 86
viark. M. krammat, msar zjj eischen thans
f 1.25 voor 32 vierk. M. of, wanneer ejj nog
verder van huis moeten werken, fl.25 voor
30 vierk. M.
Daar aan hnn eisch niet werd toegegeven,
habton zjj het werk gestaakt. Alles is evenwel
rustig. De dijkwerkers aan de steenglooiing zet
ten het werk voort. Door den aannemer van
het werk zjjn maatregelen getroffen om voor
de krammat ander werkvolk te krjjgen. Tot nn
