No. 5208
Woensdag 1 October 902,
27 ste Jaargang
ciüBlaó voor YCooró* on 3tuió~%Xoll(inó.
De Begrooting.
£>e gevolgen van een
mi8Óaaó.
B ÜIÏJüN LAJN i
ABONNEMENTSPRIJS.
Per S maanden voor Haarlem
f .1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU: St, Jansstraat. Haarlem
2,90
0,03
Waren de Bagrootingen ten vorigen
jare door het Ministerie ingediend, in hoofd
zaak overgenomen van het afgetreden Ka
binet thans kwamen de Ministers na-
tuur ljjk met hun e'gen werk. Geheel in
tegenstelling dan ook met verleden jaar
dragen ditmaal de Begrootingen het stem
pel der nieuwe Bewindsmannen.
En dat stempel zal vooreerst allerminst
den «kleinen luyden» tegenvallen. Van
liberale zijde is al getracht deze catego
rie der bevolking tegen het Kabinet in
't harnas te jagen en daarom kan het
zjjn nut hebben even aan tetoonen,hoe
weinig grond dit onedel bedrjjf heeft
onedel, wjjl gezonde en ware argumenten
ontbraken.
Wat de Begrootingen voor de «kleine
luyden» kunnen doen, moet zich natuur
lijk in hoofdzaak bepalen tot verbetering
der salarieering bjj de onderste lagen der
ambtenaars- en beambtenwereldvoor
arbeidswetgeving en wat daarmede in ver
band staat zjjn in den regel afzonderlijke
wetten noodig. Nu wordt juist die sa
larieering in meerdere begrootingen
nog niet alle zjjn verschenen aange
roerd. Zeker, er zullen ontevredenen bljj-
ven, ook wjjl niet alles opeens ban wor
den aangevatmaar wat in de stukken
bereids te vinden is, geeft reden tot hoop
volle verwachtingen.
Beginnen we met MarineMinister
Kruys stelt onderscheidene soldjj-ver-.
hoogingen voor ten bate der minderen.
We lezen o. a., dat f 2 's maands meer
zullen krjjgen de bootslieden en kwar
tiermeesters benevens de korporaals onder
de konstabels, stuurlieden en torpedisten,
terwjjl de teimjjn voor verhooging van
soldjj in de rangen van sergeant en kor
poraal van 8 jaar gebracht wordt op 4
jaarook de matrozen le kl. zullen soldjj-
verhooging erlangen.
In de"Begrooting van Justitie vinden wjj
iets dergeljjks Minister L o e f f vraagt
f 14200 aan tot invoering eener nieuwe
regeling der bezoldiging van de rjjkskler-
ken op de ontvangers-kantorenwelke
regeling o. a. beoogt het instellen van
periodieke traktements-verhoogiogen.
Ziehier twee staaltjes van d n geest,
welke bjj het Kabinet voorzit en waar
van men de bljjken ook zeer duide'jjk in
de Begrooting van Binn nlandsche Zaken
aantreft. Maar deze Bigroot'ng draagt nog
in ander opzicht een geheel nienw cachet
en wel door hetgeen zjj voorstelt ten aan
zien van het onderwjjs.
Uit d% Troonrede is reeds bekend, welke
FEUILLETON.
182
Vervolg).
Toen hjj Max op de kade bjj de Falie
aux Vins verliet, begaf hjj zich naar het sta
tion Saint-Lazare en wachtte daar op het ver
trek van den eersten trein naar Asnières. Hjj
wilde naar huis, want hy was verscheidene
dagen afwezig geweest en hjj vreesde dat men
een hem dringende boodschap zou hebben
gezonden Ook had hjj behoefte een weinig
uit te rusten, in eenige dagen niet uit te
gaan, want hjj was vermoeid.
Bovendien wilde hjj JEtigobert zien, dien
hjj bjj hem had ontboden, om te weten wat
er van het kind, dat hjj hem had toever
trouwd, geworden was, want hjj mocht nu
vooral het kind niet uit het oog verliezen,
wanneer hij eens, driewerf gezegenden
dagzjjn belofte aan Max zou moeten
houden en hem zjjn kleindochter teruggeven,
in ruil voor het kind van Claire. Hjj wist
niet wat er gebeurd was, sedert Bigobertvan
Etampes vertrok. Bij wist niet hoe de reis
was afgeloopen, of er geen ongeluk wm ge
beurd. Wat het kind betreft, er was afge-
grootscbe plannen dr. Kuyper te dien
aanzien koesterten hoezeer het hem
hiermede ernst is, bewijst, wat hjj thans
reeds beoogt, mede voor de «kleine luy
den.» Hjj schrjjft toch in de Memorie van
Toelichting o. a.
«Er moet gelegenheid bsstaan voor
wie skilled labourer l) wil worden, om
zich hiervoor theoretisch en p*actisch te
bekwamen Gelegenheid tot ontwik
keling op breeder schaal zal moeten ge
opend worden voor wat men in Enge
land de jorernan noemt.»
Wat de Minister hier zegt is een
onderdeel van zjjn plan tot oprichting
van een «technhum», een inrichting van
middelbaar technisch onderwjjs, die dos
staan zal tnsschen de ambachtsscholen
en de tot technische hoogeschool te ver
heffen Polytechnische te Delft. De uit
voering van dit voornemen zal bp af
zonderlijk wetsontwerp worden geregeld,
maar nu reeds vraagt de Minister 120.000
aan voor de noodige voorbereidende maat
regelen. Z. Exc. verheelt niet, dat de
kosten hoog knnnen loopen edoch, wil
Nederland niet ten achter raken in den
industrieelen wedstrjjl der volken, dan
dient het technisch onderwjjs krachtig
ter hand genomen, te meer wjjl «de
uitgaven voor dit onderricht het eigen
aardige hebben, dat zo in veel hooger
mate dan het onderwjjs van algemeene vor
ming de voortbrengingskracht der natie
en daarmede haar kapitaalswaarde ver-
hoogen.»
Nu we 't toch over 't onderwjjs heb
ben, willen we ook nog even doen uit
komen, hoezeer de Begrooting van Binnen-
landsche Zaken den kop indrukt aan
de aantjjging, dat de rechterzjjde vjjan-
dig zon staan tegenover het onderwjjs.
Ziehier eenige nieuwe posten, welke het
tegendeel bewjjzen. Er wordt aange
vraagd:
f 2400 voor de benoeming van een assistent
bij de oogheelkunde en van een bij de zoölo
gie te Leiden
f 12.900 voor verbetering van het Natuur
kundig Laboratorium en f15000 voor uitbrei
ding van het Zoötnnisch Laboratorium, beide
te Leiden
f 10000 als eerste post voor den bouw van
een nieuw Pathologisch Instituut te Utrecht
hetwelk in totaal zal kosten f312.000;
f 10500 voor verhooging der subsidie aan
de H. B. S. te Nijmegen, Schiedam, Hoorn,
Zaandam, Deventer en Ambt Almelo
f 21200 als eerste termijn voor de inrich
ting van het nieuwe gebouw voor natuurkun
de en electrotechniek te Delft, hetwelk in zijn
geheel f 65000 zal kosten.
1. Ervaren werkman.
2. Meesterknecht.
sproken, dat Rigobert het in hinden zou stel
len van een vrouw, die Marchand had opge
zocht, zekere mevrouw Houtense, een verlos
kundige, die zich met de zorg-er voor zou
willen belasten, maar bjj kende die vrouw
niet. Hij wist niet of Rigobert ziju zending
had volbracht en daaromtrent maakte zich
een ongerustheid van hem meester, vooral nu,
na de verbintenis die hij tegenover Max had
aangegaan Hij verlangde ten spoedigste Ri
gobert of Marchand te spreken om te weten
hoe het ging met de kleine, die aan hun
zorgen was toevertrouwd.
Twee dagen gingen er voor Anseline voor-
bjj zonder eenig bericht. Hij had aan Mar
chand, aan Rigobert getelegrafeerd, maar
geen antwoord. Hij begon dat stilzwïgen
vreemd te vinden. Hij was de beide mannen
niet gaan opzoeken, want bij was een weinig
ongesteld van de reis teruggekomen, maar op
den morgen van den derden dag kon hij het
niet langer uithouden, hij kleedde zich om
naar Paijjs te gaan, toen door het open ven-
st r een schorre stem tot hem doordrong. Ilij
herkende de stem van Rigobert.
Bigobert naderde zingend, zonder zich te
haasten.
Anseline snelde naar de deur.
Zijt gjj daar eindelijk 1
Rigobert sloeg de hand aan zjjn pet.
Goeden dae, allemaal
Anseline zag hem verschrikt aan.
De man wankelde op zijn beenen, zijn ge
laat was hoogrood gekleurd.
Hd en duivel! riep Anseline met af-
PBIJS DER AD VERTEN I ZEN,
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
50 Cents.
7%
AGUE ma NON AOITAiK
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublidtéEtranglre
G.L. DA LBF4 Co JOHN., E. JONES Succ. Paris 3lbis Faubourg Montmartre
f 75000 als eersteter mijn voor de uitbreiding
van het scheikundig laboratorium te Delft, dat
in totaal f 157000 zal kosten.
f 8200 als subsidie voor de opleiding van
instrumentmakers te Leiden.
Let wel: dit zjjn nieuwe posten. Waar
bljjft nu de afgezaagde beschuldiging,
dat de kerkeljjke partgen tegen weten
schappelijke ontwikkeling te zjjn
Uit dit vluchtig kjjkje wellicht
door meerdere te volgen dat wjj in
eenige der BegrootiDgen namen, valt o. i.
reeds te concludaeren, dat het Kabinet
zich een welvoorzien program heeft ai-
gebakend, dat verschillende punten zal
omvatten, welke tot dusverre werden ver
waarloosd. Natuurljjk kan één zitting
jaar 't program niet in zijn geheel doen
kennen, maar wjj zjjn er gerust op, dat
men mits het Kabinet den eendrach-
tigen steun vinde zjjner vrienden
tevreden zal knnnen zjjn over de vier
jarige periode. Als de verkiezingen weer
voor de dear staan, zullen we den kiezers
kalmpjes kunnen afvragen: Wjjsonshet
liberale Ministerie, dat zoo veelzjjdig
nuttig was als dit Chrisleljjke.
Engeland.
De millionair Ben n e 11, op wiens na
latenschap aanspraak woidt gemaakt door
een bekende actrice, Laura Biggar,
die beweert Bennett's wettige echt-
genoote te zjjn eu moeder van zjjn kind
is te Loog Branch, Nieuw Jersey, over
leden. De actrice scbjjnt een vakche rol
rol te spelen, zjj is gearresteeid.
Mis Biggar wordt beschuldigd een
advocaat te hebben omgekocht, die haar
voorzag van valsche documenten, waar
uit haar goed recht zou moeten
bljjten. De op «cbronique schandaleuse»
belasten intertsseeren zich voor deze zaak
en protesteeien woest tegen da familie
leden van den gestotven millionnair.
De Rechtbank te Biistol heeft een
man tot twee jaar gevangenisstraf ver-
o^ideeld wegens bigamie. Het is geble
ken dat de veroordeelde vjjf vrouwen
gehuwd had, die allen nog in leven zjjn.
Te Derby is Zondag zekere Wil
liam Hooper Young, gevangen
genomen, beschu digd van moord op Mr.
P u 11 z e r. Zjjn zonderling ged ag, woest
uiterljjk en met modder bedekte kleede
ren trokken de aandacht der politie, die
een paar detectives op hem afzond, tegen
wie hij zich wanhopig verzette: hjj trachtte
nog eeo der politiemannen met Cayenne
peper blind te gooien. Eenmaal geboeid,
zeide bjj Young te zymen gelooft
dat bjj een volled ge bekentenis zal af
leggen. Kleederen van hem eo van mr.
Pulitzer, geheel met bloed bevlekt,
zjjn gevonden; evenals een Chineesche
dolk, waarmede de misdaad moet zjjn ge
pleegd. Men heeft hem een bekend ad-
keer. hij is dronken.
Bigobert smeet de kleine tuindeur dicht
en schreeuwde uit alle macht
Leve de wijn I
Anseline beet zich op de lippen.
Kom binnen, ongelukkige, zeide hjj drif
tig, kom binnen eii zwijg.
Hjj greep Rigobert bij den arm en trok
hem nee in huis.
De ander volgde hem gewillig.
Hij lachte wezenloos, niet in staat te den
ken of te begrijpen wat men tot hem zeide.
De tuinman van Anseline had, toen hij den
man zag binnen komen, met verachting de
schouders opgehaald en hem, of zijn spade
o-eleund, met den blik gevolgd.
Anseline deed Rigobert in huis konren,
sloot de deur achter hem en na hem op een
stoel neergeworpen te hebben, waar hij onbe
weeglijk bleef zitten, reide hjjvbanch
Verb1 aar u thans.
Rigobert zag hem met doffe oogen aan.
Hjj hief de handen op en begon
1 eve de
A nseline viel hem in de rede
Dwaas zeide bjj.
Hij schudde hem heftig.
Komaan, herstel u en antwoord. Waar
om zijt gjj niet vroeger hier gekomen Gjj
hebt toch mjjn telegram ontvangen
Bigobert keek hem verbaasd aan.
Uw telegram!
Ja, begrjjpt ge mij niet P
Zeker,
Hebt gegeen telegram van mjj ontva-gen
vocaat toegevoegd, die waarschjjnljjk ge
krenkte geestvermogens zal pleiten.
In Engeland is een parapluietrust in
'het leven geroepen. De directeurs van
een Engelsche fabriek hebben besloten
alle concurreerende paraplu-fabrieken van
eenige beteekenis te koopen. In de ver
gadering van aandeelhouders verklaarden
zjj dat zjj dan in staat zouden zjjn den
verkoop van deze noodzakelijke voorwer
pen te controleeren en het hoofd te bie
den aan de buitenlandsche concurrentie.
Frankrijk.
De Kerkvervolgers ia de Fransche
Republiek gaan voort met hun wraak uit
te oefenen en het geweten van brave
katholieken geweld aan te doen. Majoor
Leroy Ladurie, die de handen
zjjner soldaten niet liet bezoedelen door
met geweld de religieu9en uit hun eigen
dommen te jagen, een z.g. dienstbevel
van gewetenloozen niet opvolgde, is ont
zet uit den dienst.
De anti-godsdienstige Fransche pers
komt in verzet, nu de krjjgsraad van
Nantes, die het vonnis uitsprak om de
Regeering niet in het aangezicht te slaan,
een verzoek bjj het vonnis heeft inge
diend om gratie voor den Majoor, zjj
verklaart, dat dit vonnis en dat van
overste Saint R e m y, tot een dag
arrest, bewjjzen, dat van mditaire recht
banken nooh rechtvaardigheid, noch on-
afhankeljjkheid is te verwachten. Het is
die anti-godsdienstige pers een doorn in
het oog, dat in het Fransche leger nog
mannen zgn niet verkocht aan de rrjj-
metsslarjj, die over het Fransche volk
regeert.
Emile Zola .f
De romacschrjjver Emile Zola
is gisterei -morgen dood in zjjn woning
te Medan gevonden. Bjj is gestikt.
Deze man heeft zjjn tjjj gehad, wjj zul
len van den ongelukkige alleen d t zeg
gen, dat hjj een ontzettende werkkracht
is geweest het menschdom ten yerderve.
Zola was geen alledaagsche figuur,
hjj was een onvergeljjkeljjke werkkracht
op het gebied der letteren. Was met hem
nu ook maar de verderf lp ke invloed
zjj oer romans gestorven.
Zola was als jongmensch bediende
in den boekhandel van Hachette te
Parjjs. Zjjn vader was ingenieurdie in
behoeftige omstandigheden verkeerde. Hjj
st erf in 1847, toen Emile, 2 April
1840 te Parjjs geboren, slechts zeven jaar
oud was. Zola werd ter school gedaan
en bezo ht het Lycéa St. Louis en kwam
daarna in den boekhandel eu besteedde zgn
vrjjen tjjd met schrjjven.
Zola was getrouwd zjjoe vrouw
is ziek doch zgn huwelgk is kinder
loos.
België.
Iu Belgenland heeft het incident tns
schen koning Leopold en zgn dochter
Stephanie, mevrouw de gravin L o-
nyay, de gemoederen warm gemaakt.
Men wil den Koning niet vergeveD, dat
Z. M. bjj den dood der Koningin zich
Neen.
Zijt gjj dan niet in uw woning ge
weest 6 6
In geen drie dagen.
f I® mooi. Dus ge komt maar bij toe
val hier.
Bij toeval P
—v Welja, niet omdat ik u geroepen heb.
Ik wilde u zoo gaarne zien.
Hij sloeg zijn armen om Anseline heen en
werd, eensklaps weekhartig.
Ik houd zooveel van u.
Anseline stootte hem driftig weg.
t Is goed, 't is goed 1
Gij zijt een vriend voor mjj, een goed
vriend een oprecht vriend.
Goed, goed, antwoordt mjj, wat hebt gjj
met het kind gedaan P
Rigobert zette groote oogen op, alsof hjj
hem niet begreep.
Het kind?
Ja, het meisje, dat ik u te Etampes heb
gegeven. Herinnert ge u dat niet meer P
O ja.
Wat hebt ge er mee gedaan P
Rigobert lachte onnoozel.
Wat ik er mee gedaan heb P
Ja.
Dat heb ik vergeten.
Vergeten? herhaalde Anseline ver
schrikt.
Men heeft mij tweehonderd francs ge
geven om het te vergeten en nu heb ik het ook
vergeten,
Anseline maakte een heftig gebaar, zijn ge
niet heeft laten overhalen, omjde veten,
die ontstaan zgn over prinses S4t e p h a-
n i e 's huwelgk met graaf Lon y a'y,
uit den weg te ruimen en zjjn dochter
ongetroost heeft laten heengaan.
De Gravin zjjn tal van condoleance
telegrammen naar Galais gezonden, waar
heen zjj nit Brussel vertrokken was. Uit
Antwerpen ging een telegram er heen
van 17,000 inwoners; uit Brussel een
telegram van de voornaamste dames der
stad, die tevens met woorden van ver
ontwaardiging over de houding van ko -
niug Leopold, gravin Stepha nie
sympathie betuigden.
DuitsoMand.
Zaterdag is te Hamburg de partgdag
geopend van de Duitsche vrjjzinnige volks-
partjj. Op geen vaste tjjden komen de
vrjjzinnigen van het volk bjjeen, slechts
dan als de leiders meenen, dat de partjj
er behoefte aan heett. De pers wordt
niet toegelaten omdat de beraadslagingen
vertrouweljjk zgn.
Besproken zullen worden het verkie
zingsprogram voor 1903, het agrarisch
program, het toltarief, het dnrs vleesch,
de geldnood van het Duitsche rjjk, de in
uitzicht gestelde bslastingen en het ar
beidsvraagstuk.
Spanje.
Het Spaansche volk komt nog maar
niet tot bedaren; opgestookt door volks
menners liepen Zaterdag rni-m twee hon
derd werklieden eene brandewjjp stokerjj
te Barcelona met woest getier te hoop,
om het ontslag te eischen van den direc
teur der .fabriek. Een ernstige vechtpartjj
had plaats. Velen werden gewond en in
gerekend.
Toen de directenr zich Rad verwjjderd
ging men weer aan den arbeid.
Een groote brand heeft te Bilbao
gewoed. De pakhuizen van de Sociité
Cares Bilbanaiswaar ongeveer 240.000
liters wjjn wat en opgeslagen, gingen in
de vlammen op. Bjj het blusschingswerk
werden zeven brandweermannen zwaar
gewond.
Schoolstrijd In Frankrijk.
Te Landernead weigert de bevolking
de kinderen naar de godsdienstloozeRegee-
ringsscholen te zenden, de onderwjjzers
staan alleen in hun scholen, er heeft zich
sedert het verjagen nog geen enkele leer
ling aangeboden. Te Plouneventes heeft
hetzelfde plaats, ook daar gaat geen en
kel kind naar de school van minister
Combes.
Generaal Frater, die voor den
krggsraad van Nantes in het openbaar
een meeniog heeft uitgesproken over de
religieuse scholen naar aanleiding van
de weigerifig tot gehoorzaamheid van
overste De SaintRemy, eene mee
ning, die de Regeeriug der Fransche
Republiek niet bevalt, zal deswege aan
den djjk worden gezet.
De reisplannen van de Boerengeneraals
De lndépendance Beige had gemeld dat
de Boeren-generaals in de tweede week
laat was doodsbleek geworden, zjjn oogen scho
ten vonken,
Hjj snelde naar de tafel, nam een revolver
op en richtte die op Rigobert.
Neem u in acht I riep hem toe, drjjf
mij niet tot het uiterste, steek niet den gek
met mij of ik schiet u neer als een hond
Rigobert sprong overeind.
Hjj strekte de handen uit om zich te be
schutten, en week terug naar een hoek der
kamer, terwjjl hjj uitriep
Niet schieten, niet schieten 1
Antwoord dan, zeide Anseline, vertel mjj
geen onzin meer. Ik moet weten waar de kleine
is, wat ge met haar gedaan hebt.
Rigobert lachte niet meer.
Hjj was van zjjn dronkenschap bekomen
Zjjn oogen waren met angst op de revolver,
waarmee hij bedreigd werd, gericht.
^a' ja zeide hjj, ik zal antwoorden, maar
ik heb de waarheid gesproken.
Wat dan?
Ik heb het kind bij die dame ge
bracht.
Welke dame
Lie dame van Marchand, mevrouw Hor,
tense, faubourg Montmartre.
Goed. Enverder.
Zij heeft het kind van mjj aangenomen
en mij daarop twee-honderd francB gegeven.
Twee-honderd francs
Ja, omdat ik zou vergeten
Wat vergeten?
(Wordt vervolgd.)
ii ei u t: imKiEiisiHi: mi «nr.
- bdtio nno iTiTriiTininw.mv
