No. 5213
Dinsdag 7 October 1902,
27 ste Jaargang
ïïagêlaó voor eStZooró- on Suió-eXollanó.
Emile Zola.
b i r m la. s o
"binnenland.
©0 gevolgen van een
misóaaó.
ABONNEMENTSPRIJS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
FEUILLETON.
137
PRIJS DER ADVERTEN1IEN.
Engeland.
Frankrijk.
Ouitsohlsnd.
Amerika.
Bel, ie.
NIEUWE
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,00
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Bedacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
Gelukkig zjj die nog nooit een boek van
Zo la gelezen hebben! Als zjj nu maarniet
van plan zjjn er een ter hand te nemen
ook
Deze of gene zal dat wel achterlijk en
domperig vinden, natuurlijk. Er zijn altjjd
manschen die er eecr aer in stellen, te
doen wat verboden isdie zich kranig
meenen te houden met zich opzettelijk
en onnoodig in 't gevaarte begeven.
«Onnoodig? Wat zeg je daar Onnoo
dig. Hoe zal je ooit ten volle letterkun-
dig ontwikkeld zjjn, als je Zola niet
kent
Aldus roepen, schreeuwen de zoojuist
bedoelde kranige lui.
Goede vrienden, 't is zoo iets mankeert
aan de volledige literaire opvoeding als
men Zola niet gelezen heeft. Maar het,
zelfde geldt omtrent de boeken van b.v.
Louis Veuill o t. Wie die niet kent,
he;ft evenzeer zjjn letterkundige ontwik
keling nog niet voltooid. En toch wordt
er volstrekt niet zoo algemeen 'prjjs op
gesteld, de veelgeprezen werken van den
Katholieken publicist te bestudeeren.
Er moet dus wel wat bjjzonders ver
scholen zjjn achter die Z o 1 a- vereering.
Wjj zullen ons echter niet verstouten dat
bjjzondere op te sporen, want dan zou
men ons terecht kunnen toevoegen: «Wat
wil je over den grrroolen meesterrr scbrjj*
ven als je zjjn werken niet k«nt.»
Men zou geljjk hebben en daarom gaat
in de volgende regelen iets anders be
proefd worden. We gaan leergierig luis
teren naar menschen, die Z o 1 a wel ken
nen, ten einde aldus een oordeel over den
verscheiden auteur te vormen.
bfooren we vooreerst eens naar den
Franschen Jezuïet, j ater C o r n u t, die
een studie heeft gewjjl aan ties mal/ai
teurs litteraires* en het Z o 1 a's «groot
ste verdienste» noemt, dat hjj heeft ge
kend de geheime zucht van kt publiek
naar obscene lectuur én dien schroeienden
dorst heeft durven verzadigen.
Dit klinkt alvast niet als een aanmoe
diging, om Zola te gaan lezen. Maar
allicht zal men het oordeel van een pa
ter niet te best vertrouwen. Pa'ers im
mers, jjverige Z o 1 a lezers, zjjn partij
dig. Zien we daarom naar andere ge
tuigen om.
Daar telt ge den anti- katholiek A n a-
to 1 e Frsnce, zelf een schrjjver van
naam. Hjj zegt van Zola: «Niemand
vóór hem heeft zulk een berg vuiligheid
opgetast, niemand had zooveel pogingen
aangewend om de menschheid te verder-
Vervolg)
Hector geloofde ook werkelijk,'dat de grijs
aard, na zijn aanval van woesten toorn, waar
over hij op dit uur zeker reeds berouw had,
wel tot betere geyoelens tou komen, maar noch
hij, noch Joënnic kende Yvon Kernadec
Hector roeide weer voort. Er waren nu
geen hooge golven meer. Na dezen onstuimi-1
gen nacht, was de zee zoo kalm geworden als
een vijver. Alleeu in de verte, aa den ge-
zichteinde-, hoorde men nog een dof gebrom
als van een kalmeerenden toorn. De witte
zeevogels speelden en dartelde» in de warme
zonnestralen. Geen ander geluid dan hun kre
ten verbrak de plechtige stilte. De lucht was
zuiver, frisch en onbewolkt
He was een heerlijke zomermorgen.
Daar schoof de boot op het zand.
Hector haalde de riemen in.
Wij zijn er, sprak hij,
Voor hen, een paar meters van hen af, was
het veilige strand en daarachter het pijnbosch,
dat de horizon verduisterde.- De vlinders flad
derden overal rond, van bloem tot bloem.
ven, de schoonheid en del.efdeinal haar
uitingen in 't aangezicht te slaan, al wat
gosd en waar is te verloochenen.»
Dit ljjkt al evenmin op een loftuiting.
Maar allicht zal men oordeelen, dat A na-
tol e France aldus spreekt uit jalou
sie de métier. Andere getuigen dus.
Buiten verdenking zal wel vallen de
anti -cleric aal Clemenceau. Deze
geestverwant van Zola prjjst diens wer
ken als «een overvloedige uitstorting van
zwjjnerjj, minder bestemd om kwaad te
stichten dan wel om de zwjjnachtige be
geerten van den lezer te voeden.»
Oadanks' de naïeve meening, dat het
opzetteljjk voeden van «zwjjnachtige be
geerten» minder bestemd zou zjjn «om
kwaad te stichten,» valt dit citaat ook
weer niet bjjster gunstig uit.
Een ander onverdacht getuige is ook
wel de Gids, de groote liberale Gids, die
zelf van een klein geruchtje niet vervaard
is. Dit maandschrift getuigde .pens onom
wonden «het dier in den mensch is, op
honderderlei wjjze gevarieerd, het hoofd
thema van heel Zola's romantiscben
arbeid. Het zjjn bp voorkeur de onbeteu
gelde hartstochten de dierljjke verrich-
t ngen van dan mensch, die Zola 's
aandacht trekkenVan eenige poging
om de passies te breidelen, van eene be-
strjjding van het kwaad en eene ontwikke
ling van het boven-dierlijke in den mensch
is bij Z o 1 a s personages geen sprake.»
Tot zoover da Gids. Maar als deze reeds
geen «ontwikkeling van het boven-dier
lijke* vindt in de boeken der gestorven
auteurs, hoe moet hst er dan wel gesteld
wezen met het boven-natuurljjke, dat nog
zooveel edeler, van zooveel meer waarde is.
Alle eigen oordeel bljjve bier evenwel
weg, om maar oplettend te kunnen luis
teren En dan verdient de aandacht de edel
aardige CharlesBoissevain, wiens
courant, Handelsblad, zoo verbasterend
dweepte met don Zola van j'accuse en
die zelf den Parjjscheu schrgve r de hand
is gaan drukken. Die gauw tot roemen
gestemde journalist sehreef eens«Wjj
kennen geen somberder en meer wanbo-
hopend stemmende boeken dan de pessi
mist sche romans van Z o 1 aEr zjjn niet
vele boeken, wier lezing daarom aan
jonge menscheu, die de wereld intreden,
zoo af te raden is.»
Boeken, wier lectuur door een liberaal
afgeraden wordt
Daar moet dan^toch wel een' grooten
«teek aan los zija. Bepaald, de nieuws
gierigheid is groot, om uit eigen ervaring
eens te zien, wat er aan mankeert't
verbod«ne trekt.
Hector stapte uit de boot in het water, en
bracht Joennic op het droge.
Zij gingen over het zand langs het pijn
bosch en kwamen zoo aan bet dorp. Zij wa
ren doornat; kond, uitgeput van honger gn
vermoeienis. Twee schipbreukelingen. Zij steun
din elkaar in het loopen.
Zoo bereikten zij het dorp Saint-"révin, waar
zjj zich herstelden van de doorgestane ver
moeienissen, en waarna Hector de Mauvrat
en zijn gezellin te Saint-Nazmre den trein na
men naar Parijs. Van daar hadden zij aan Yvon
Keruadec geschreven om hun hun toestand
bloot te leggen, hem vergiffenis af te smee-
ken en zijn toestemm ng te vragen tot het hu
welijk, dat zij zoo spoedig mogelijk wilden
voltrekken.
De oude Bretagner antwoordde koel, dit
hij geen dochter meer had, dat hij haar niet
meer wilde kennen en dat zij zich om hem
niet n eer behoefden te bekommeren.
Dit wreede antwoord trof Joennic zoozeer,
dat zij naar Préfailles wilde terugkeeren om
haar vader te voet te vallen, maar H ector hield
haar daarvan terug. Er was op hetoogenblik
niets te beproeven, dat was duidelijk uit den
toon van den brief op te merken, men deed
beter te wachten, met den tijd zou de toorn
van Yvon Kernadec wel overgaan. Joennic
hield te veel van hem die haar echtgenoot zou
worden, om de kracht te hebben hem weer
stand te bieden en hem te verlaten. Zij on
derwierp zich.
Het huwelijk had plaats, zonder dat Yvon-
Kernadec zich had laten verteederen, ver van
IIESD
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingeu 25 Cents per advertentiea Contant.
AGi-fl Mi NON A3ITA rsfi
50 Cents.
7yf
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangire
G.L. D AO BE fy Co JOHNB. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Maar behalveBoissevain is er nog
een ander, die da lez'ng van Zo la ver
biedt, is daar nog de Rootnscbe Index,
welke kinderljjke gehoorzaamheid vraagt.
Ea niemand zal ontkennen, dat gelet
op bovenstaande welsprekende citaten
da Index ongeljjk heeft.
Wij zullen dus maar geen Z o 1 a-li
teratuur ter hand nemen, die de zeden
verwoest.
De Ieren toonen. waar zij kunnen hun
afkearing tegen al wat Engelsch is, nu
weer beeft de gemeenteraad van Lime
rick besloten het eereburgerschap aan
te beden aan kapitein O'Donnel, een
Iersch officier, die medestrèed in de Boe-
ren-gelederen.
DeEngelsche commissie benoemd om
de vonnissen te herzrnn in Zuid-Afrika ge
veld, onder de werking der Krjjgswet
heelt hare taak volbracht.
De leden, lord Alverstone, mr. J us-
tice Bigham en Sir John Ar-
d a g h, zijn Donderdag aan boord van de
Kinfauns Castle in Durban scheep gegaau
naar Engeland.
De mijnwerkers in de Fransche Repu
bliek zijn weer zeer rumoerig. De werk
staking 'in het Departement Pas-de-Ca-
lais breidt zich voortdurend uit, dank zjj
de stakerspatrouilles, die de doorwerken
de kameraden overhalen den arbeid neer
te leggen. Te OstricQurt ontbraken Don
derdag bij den aanvang van het werk
903 mgnwerkers en slechts 189 daal
den af.
Ook in de mgnen van Lens is een af-
gemeene werkstaking uitgebroken.
Te Toulouse vlogen de leden van
den gemeenteraad tijdens de_ zitting el
kaar io het haar. De burgemeester beval
de zaal te ontruimen, teen greep men
elkaar bjj de keel, het regende vuist en
stokslagen; nadat de po itie de raadzaal
ontruimd had werd het helsche lawaai
buiten op straat voortgezet.
De gewezen kapitein Dreyfus
heeft mevrouw Zola toestemming ver
zocht om het Ijjk van den romanschrij
ver bjj de begrafenis te mogen vo'gen.
Mevrouw Zola deelde Dreyfus mede
dat zjj ongerust was en vreesde dat zjjnc
tegenwoordighe d betogingen zou uitlok
ken. Alfred Dreyfus gaf daarna te
kennen, dat het hem zeer speet niet te
kunnen voldoen aan 't geen hij zich ten
plicht r< kende en drong er nogmaals sterk
op aan de plechtigheid te mogen bjj wo
nen. Mevrouw Z o 1 a was zeer bewogen
en smeekte hem van zjjn voornemen af
te zien. Dreyfus zwichtte eindelijk voor
het verzoek der weduwe.
De vrienden van Dreyfus trachten
hem echter over te halen de begrafenis
bij te wonen.
hem, zonder eenig vertoon, met vier getuigen,
die terstond n i het diner, waarop men hen
genoodigd had, heengingen en de jonggehuw
den alleen lieten.
Hector de Mauvrat had te Asuières een
klein huis met tuin gehuurd. Daar gingen
zij zich vestigen. Zij waren bijna zonder geld.
Den dag na zijn huwelijk vertrok Hector naar
Parijs om een betrekking te zoeken. Het was
niet zooals hij het zich had voorgesteld.
Hij was nu even weinig vooruitgekomen
alsof hij een vrouw zonder vermogen had ge
huwd. Hg schaamde zich in Parijs terug te
komen en bij zijn vrienden aaD te kloppen,
vooral nu hij gehuwd was, Hoe zouden zij
hem uitlachen. Geen geld en zich dan nog
een viotiw op den hals» te halen. Het was al
te dom.
De liefde van Hector, minder sterk dau
zijn trots, was niet machtig genoeg om tegen
al die zorgen en moeiten te kampen.
Wat te doen
Hector vras tot geen werk in staat.
Kantoorbediende worden P
Daar zou hjj zich nooit aan kunnen ge
wennen.
Speculeeren P
Daar was geld voor noodig en dan was hjj
nog niet zeker te zullen slagen.
Terwijl hg in den trein naar Parijs zat,
ontstak hij in woede tegen den oudeu, kop-
pigen Bretagner, die zich door niets hal la
ten innemen, die wel in staat was om zijn
goederen bij zijn leren weg te schenken of
een andere list te verzinnen, teneinde zijn
Bij de behandeling in revisie van het
Leipziger bankproces sprak het Rjjksge-
richt den voorzitter van den Raad van
Beheer, den' heer D o d e 1, vrjj van de
beschuldiging van ontrouw beheer.
De directeur Exner werd iueen ge
val de beschuldiging van ontrouw en be
drog vrijgesproken.
In de andere gevallen werd het vonnis
vernietigd en de zaak ter nadere behan
deling teruggezonden naar het gerechts
hof te Leipzig.
Keizer Wilhelm zal in den loop van
Februari een reis naar Italië oudernemen,
doch niet den landweg nemen, maar
per «Hohenzollern», Napels bereiken,
waar hij voet aan land zal zetten.
In de mooie zalen van het Hohen
zollern Kunstgewerbehans is een eigen
aardige tentoonstelling geopend, die de
belangstelling van de Berljjnsche vrou
wenwereld levendig bezighoudt. Hef is
een groots tentoonstelling van nieuwe
vrouwenkleeding, zoogenaamde «reform-
kleeding voor dames», die in Berljjn reeds
veelvuldig gedragen wordt. De tentoon
stelling telt vele inzendingen en onder
de geëxposeerde dameskleeding is elke
soort, van het eenvoudigste werkcostuum
tot het elegantste galakleed, vertegenwoor
digd.
Er zjjn zeer elegante maar ook zeer
leeljjke costumes bjj. Z^er smaakvol zjjn
de door een Belgische dame, Anne de
V r o y tentoongestelde toiletten. Geheel
overeenkomstig het principe der reform-
kleeding vervaardigd, zjjn zjj toch vol
komen naar de heerschende modede
kleurensamenstelliag is goed in toon en
voornaam, de versiering kostbaar, de be
werking zeer nauwkeurig.
P-esident Roosevelt heeft een on
derhoud gehad met de presidenten der
spoorwegen over welke kolen worden ver
voerd en met een vertegenwoordiger der
mjjnwerkers, ten. einde tot een oplossing
van de werkstaking in de kolenmjjnen te
geraken. Roosevelt hedt een krach
tig beroep gedaan op hun ge ist van va
derlandsliefde om toch eenige regeling
te treffen. Aan het einde van 3e con
ferentie legde de vertegen woord er der
mjjnwerkers er nadruk op, dat neu tot
geeu regeling was geraakt.
Te Indianapolis heeft z:cl een ge
leerde aan grafschennis schu'dig gemaakt.
De Professor die aldaar doceert in de
scheikunde is in staat van beschuldiging
gesteld, terwjjl een zevental ne rs, die
Ijjken gingen opgraven en naar de sng-
kamer van den professor brachten, ge
vangen zjjn genomen.
In het Balgische plaatsje Steendorp is
Rosalie Vermeulen vermoord ge
vonden. De moordenaar, Leopold van
Strydonck genaamd, 25 jaar oud.die
sedert verschillende jaren relaties met het
dochter te on'erven. O I als hjj het geweten
had Hij had altijd gehoopt dat de man zich
zou laten verzoenen, er zich in schikken zou
wanneer hg zag dat er toch niets aan te doen
was en dat hg zijn dochter liever gehuwd dan
voor altijd van hem gescheiden wilde zien,
maar neen, ^von Kernadec was ongevoelig ge
bleven en nets de d voorzien dat hij eenmaal
zou veranderen.
Hector kwam te Parijs, waar hij in maan
den niet geweest—was, bij dompig en mistig
weer aan. Men kon bjjBa niet zien, hoewel het
midden op den dag was. De huizen waren
vochtig, op straat waren weinig menschen en
de voorbijgangers geleken wel schimmen in
den nevel. Hector nam een rijtuig en reed
door Parijs.
Groote verwondering bjj zijn vrienden toen
zij hem zagen. Men vroeg van waar hij kwam,
wat hij al dien tijd gedaan had en toen hjj vertel
de van zjjn huwelijk, nam de verwondering toe.
Gehuwd Hij was gehuwd. Dan zeker wel met
een rijke vrouw.
Een weduwe
Neen, een meisje.
Schoon.
Z»er schoon.
Menjwenschte hem geluk.
Hij kwam er niet toe om over zijn behoef
te van geld te spreken, en ging overal heen
zooals hij gekomen was, zonder een woord
over zijn belangen te hebben kunnen «pre
ken. Iedereen geloofde dat hij rijk wa» en
overal beklaagde men zich. In plaat» van hem
slachtoffer had, heeft bekend dat hg het
meisje ineen opwelling van jaloezie hefft
gedood.
In den nacht van Donderdag op Vrjj-
dag is de kotter Conzales* uit Nieuw-
poort, op 3 mjjlen afstand van de haven
aangevaren door een Engelsche stoom
boot. De kotter heeft al zjjn tuigage
verloren en bereikte met moeite de ha
ven. Maar dat is niet aan het Engelsche
schip te danken, dat zjjn weg vervolgd
heeft zonder te letten op den kritieken
toestand, waarin zich de Belgische vis-
schers bevonden.
Te Pont de-Loup nabjj Chatelet
schrok Donderdag het paard, gespannen
voor een wagen, waarin twee boeriunen
zaten, voor het fluiten van een locomo
tief en ging op hol. Een der vrouwen
redde zich door uit het rjjtuig te springen
en kwam met eenonbeduidende verwonding
vrg. De andere bleef zitten. Het hol
lende paard rende de spoorbaan langs
tot het op een locomotief liep die niet tjjdig
genoeg gestopt kunnende worden, paard en
wagen verpletterde en de vrouw op slag
doodde. Het Ijjk werd afgrjjseljjk verminkt
onder de overblgfselen van den wagen te
voorschjjn gehaald.
Zekere M a e s te Vredene bg Os-
tende is plotseling krankzinnig geworden
Hg stak zjjn woning in brand die ge
heel in de vlammen opging. De onge
lukkige is door hem gevangen te nemen
onschadeljjk gemaakt'
Katholieke politiek. Wanneer wjj deze
woorden schrjjven dan bedoelen wjj daar
mede te doen uitkomen hoe onze katho
lieke politiek wordt gevoerd hoe door
onze politieke leiders naar aanleiding van
het Protest der tentoonaangevende bladen
den boel in het honderd wordt gestaard;
hoe er een Katholieke Kamerclub bestaat
van weinig-doenders, die het hebben dur
ven bestaan de Katholieke perswaaraan
de leden van die club in hoofdzaak hun
zetels te danken hebben, te negeeren.
Wjj hoorden nit den mond van een'lid
der Katholieke Kamerclub, dat hjj met
kracht heeft geprotesteerd tegen het ge
nomen besluit, om slechts aan de Residen
tiebode alleen mededeeling te doenvan het
verhandelde in die club. Nu die club wei
nig of niets uitvoert, zou ons het genomen
besluit koud hebben gelaten, ware het
niet een der leden van de Redactie van
de Tijd geweest, die deze zaak ter hand
had genomen om te protesteeren over de
kleinsteedsche wjjze vau doen, de bevoor
rechting van een enkele en de onthou
ding aan de katholieke pers door de Ka
tholieke Kamerclub. Ia defze zaak diende
één ljjn te worden getrokken, want waar
de hooiden der katholieke partjj hun
pers negeeren, waar moet het dan heen
Waarom bet Centrum zich buiten de
quaestie heeftgehouden bsgrjjpen wjj zeer
goed. Dat blad heeft immers rekening
te houden met den president van de Ka
tholieke Kamerclub.
De Telegraafhet protest meldende,
geld aan te bieden, vroeg men hem er om,
stelde hem winstgevende zaken voor, waartoe
men de middelen miste. Hg beloofde alles
wat men wilde, maar kwam tevens tot de
overtuiging dat hij bjj zjjn vrienden niets be
hoefde te teproeven en beslo.t elder» te zoe
ken.
Waar
Hjj wist het niet, rooit was hjj in zulte
groote verlegenheden geweest.-
Toen hg *og alleen was, had hjj nooit
zorg gehad voor de toekomst, miar thans
was zijn' verantwoordelijkheid grooter, er rust
ten nieuwe
plichten op hem die hij niet kon
nakomen en zgn onbezorgdheid van vroeger was
'verdwenen.
Treurig en misnoegd kwam hjj te Asniè-
res terug nog wanhopiger dan 'g morgans.
Joennic was aan het station om hem af te
halen. Zij was daar reeds lang en had ver
scheidene treinen zien aankomen.
Op een toon van verwjjt zeide zjj tot hem
Wat komt ge laat.
Daarna, t en zjj sjjn somber gelaat op
merkte, vroeg zjj
Wat sch e't tr aan
Hjj haalde de schouder» op.'
Niets.
Ge ziet er zoo treurig uit j
Neen, ik beu niet treurig. Laten wij
naar huis gaan, wilt ge?
Hij nam haar arm en zij gingen naar hun
hui».
(Wordt vervolgd)