No. 5214
Woensdag 8 October 1902,
27ste Jaargang
Q)ag6laó voor eSftooró- on SCuió-tJCollanó.
Emile Zola en zijn werken.
©0 gevolgen van een
misdaad.
15 U 1 iü N LA fn 1)
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Yoor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PRIJS DER AD VERTEN HEN.
Van 16 regels 50 Cents.
Elke regel meer7ys j>
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AÖIiü Mi NON AQITAl'K
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PuhlicitéEtrangire
G.L. DADBE Co JOHN., B. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
Met groot wereldsch praalvertoon heeft
Zondag de begrafenis van E m i 1 e Z o 1 a
te Parps plaats gehad. De Fransche Re
geering liet zich officieel vertegenwoordigen,
terwjjl een gedeelte van het Fransche leger
gebruikt werd om de krpgseer aan den
gestorven goddeloozen romanschrijver te
bewijzen. De man, die door zjju vuile ge
schriften zoo zeer heeft bijgedragen tit het
zedebederf van de Fransche Republiek, is
dooi de godsdiensthaters verheerlijkt bp
zjjn dood. Hem is buitengewone hulde ge
bracht omdat bp meesterstukken van het
satanisch vernuft heeft geleverd, die ge
noemd kunnen worden de triomf der god-
delooze wetenschap, een vuurbaak van de
toekomstige zedeleer.
De goddelooze pers ook van ons land
stelt den zedeloozen gestorven Zola voor
als een genie, een echt kan stenaar een
zedepreeker zelfs in wiens werken men
de grondslagen vindt van de onafhanke
lijke zedeleer, die de tien geboden Gods
moeten vervangen.
Welke zedeleer werd door Zola be
tracht Wat zjjn zpn lettergewrochten 1
m heeft meeiterljjk als men wil
alle ondeugden, alle lage drifteD, alle wal
gelijkheden en verdorvenheden die diep ge
zonken schepselen eigen zpn, ter markt
gebracht. E m i 1 e Z o 1 a kende geen ziel:
voor hem was de mensch niets anders dan
een min oi meer volmaakter bezit dan de
dieren der schepping, en in dat beest koos
hp enkel het laagste het onedelste, het
afzichtelijkste tot onderwerp zpner stu
dies.
En had hp dan nog maar de verdor
venheid onzer eeuw afgeschilderd met een
zuiver en verheven doel, om er afschrik
voor in te boezemen, en door de tegen
stelling van bet kwaad, tot bet goede aan
te wakkeien Maar neen, dat heeft Emile
Zola niet gedaan, hp wentelt de lezers
van zpn romans in poelen en stinkende
moerassen van afzichtelijke ondeugden
zonder een enkel woord van afkeerhp
draait zpn lezers rond in alle hoeken en
kanten, om hun toch geen de minste vui
ligheid te sparenhp dringt met voor
liefde aan op de walgelijkste bijzonder
heden en vindt er een innig genoegen in,
al wat afschuw verwekt, in het volle dag.
licht te stellen en aan de kranke nieuws
gierigheid van een verdorven publiek prjjs
te geven.
In alle zjjne romsns, in geheel de reeks
zpner werken is geen de minste zedelpke
strekking te vindeD. IntegendeelZ o 1 a
FEUILLETON.
138
Vervolg)'
Ge hebt mij nog niet omhelsd, mompel
de de jonge vrouw.
Hij antwoordde bijna knorrig
Ik kan u toch niet in tegenwoordigheid
van al die menschen omhelzen.
Zjj drukte zich vreesachtig tegen hem aan.,
O gjj bemint mij niet meer, en ik heb
buiten u niets op de wereld.
Waarom zou ik u niet meer beminnen.
Omdat hij niet meer spreekt zooals vroe
ger, gjj ziet mij niet op de zelfde wijze aan.
Hjj glimlachte.
Dwaas kind.
Daarop liep hij snel voort, zonder verder
te spreken.
Den volgenden dug en verder alle dagen
keerde Hector naar Parijs terug. Hij vond
"iets. Het geld was verdwenen. Hij leende en
'peelde, maar het geluk kee de hem den rug
|°e, sedert hjj gehuwd was, scheen alles tegen
hem en hjj schreef dien slechten invloed aan
Z1jn huwelijk toe.
Joennic moest moeder worden.
verontschuldigt de gemeenste ondeugden
om de walgeljjkste personen voor te stel
len als slachtoffers eener verkeerd begre
pen erfelijkheid, om de schoonste en in
teressantste rol te laten spelen door de
laagst gevallen schepselen. Zoo er in de
werken van Z o 1 a eenige zedelijkheid be
staat, dan is het deza hoe laag de mensch
ook gevallen is, hoe schandelijk hp zich
ook ged aagt, hoe zeer hjj zich ook aan
de vurigste driften overlevert, er zpn nog
altjjd menschen die zich nog schandelijker
gedragen en die nog meer de prooi hun
ner driften zpn
i En welk besluit trekt de lezer der
Z o 1 a-romans uit hetgeen hem wordt
voorgelegd 1 Dat bp ongelijk zou hebben
om zpn driften te beteugelen, zpn slechte
neigingen tegen te werken eu zpn onde ug-
den te willen uitroeien. Volgens het stel
sel van Zola is hem dat opmogeljjk,
tenzjj in zeer bijzondere gevallen enten
tweede, Zola leert den mensch het leven
genieten in den slechtsten zin van het
woord, omdat .er zoovelen ruimschoots
misbruik van maken.
Eu dan bewonderen zoovelen nog de
verfoeilijke Z o 1 a*lectuur. Voor Emile
Z o 1 a is de beestachtigheid en de wulpsch-
heid de Koningin der wereld. Hjj ver-
beft de schandelpke schepselen tot ver
heven figuren, die de ongekunstelde ma
tuur wreken over de banden, welke de
godsdienst aan de menschelpke driften
wil opleggen. Want daarop komt hoofd
zakelijk de strekking van zpn weik neer.
De deugd erkeut Zola nietzjj is voor
hem enkel schijnheiligheid de zedelijk
heid is voor hem niets anders dan hui
chelarij. Waar anderen schoonheid, rein
heid, adelheid en. zielegrootheid zoeken,
tracht Zola dieilpkheid, geilheid en
vuiligheid te vinden. Wp willen hier niet
verder op ingaan om onze pen niet ineer
in den drek testeken, waardoor de kiesch-
heid onzer lezers geweld aangedaan zou
kuunen woiden. Wjj doen echter en vol
breng n een onzer heiligste verplichtin
gen door te waarschuwen voor den sch in-
deljjken Z o 1 a-roman, want het karakter
van de werken van Z o 1 a is zoo walgelpk,
dat wp het niet grondig kunnen weer
geven, zonder onwillens de modder waar
in hp zich verlustigd heeft, te doen rond-
spatten.
Eo nu spreke men ons niet van kunst
op het gebied der letteren, van Z o 1 a-
kunst die vernedert, verlaagt tot het dier-
ljjke. Neen, de kunst veredelt, en ver
heft, de werken van Zola verlagen eu
bezoedelen. M n zegge ook niet, dat zpn
wtrk, alhoewel vuil en walgelpk op zich
Zij had dit bericht aai haar vadergesc re
ven, maar deze had niet geantwoord Van dien
kant was dus niets te hopen en de armoede
stond voor de deur. f' ector zette alle vooroor -
deelen ter zijde.
Hjj verbond zich met eenige oplichters en
begon partij te trekken van de onnoozelen.
Dat zou duren zoolang als het kon en in af
wachting zou men kunnen leven. Inderdaad
het geld stroomde hem toe. Joennic wist van
niets. Zij was geheel onbekend met de zaken
van haar man. Zij was gelukkig dat hij uit de
verlegenheid was geraakt, maar thans, nu hij
geen geldgebrek meer bail w rd hij, in plaats
van vroolijker, somberder dan ooit. De angst
kwelde hem, de vrees, de schrik Telkens
vreesde hij dat al'es om hem heen zou instor
ten en dan zou hij zijn eer, zijn vrijheid ver
liezen.
Zoo ging er een jaar voorbij.
Joennic had een dochter, die dan voornaam
droeg van Yvoane. Yvon Kernadec had ken
nis van de geboorte gekregen, maar nog gaf
hjj geen teeken van leven. Toch ontving Joen
nic tijding van haar vader door den ouden
Pennaik dien zij geschrev n had. Die berich
ten waren niet gunstig. De grijsaard verzwakte,
werd door verdriet ondermijnd, maar de haat
verminderde niet. Hij zocht naar middelen
om zijn vermogen aan z:jn dochter en zijn
schoonzoon te onttrekken en sprak er gedurig
over.
I ij zullen niets van mij hebben, niets, geen
sou. Wanneer het om mijn vermogen is, dat
hij mijn dochter heeft ontstolen, dan zal de
zelf, toch een zedelijken indruk kan maken,
het is niets anders dan eene opwek
king tot geilheid en ontucht.
Het leven van Emile Zola bewpst
dat er niet de minste zedelpkheid gele
gen lag in zpn karakter, evenmin als in
zijne werken .een goede, zedelpke strek
king lag. Het is toch alom bbkend c(at
hp er een tweede huishouden op nahièld
en dat hij de huichelarij der samenleving
enkel uit eigen ondervinding beschreef.
Hp bracht de onafhankelijke zedeleer
van een wellusteling, de vrpe lietde in
al hare afzi^telpkheid, met hare erg
ste uitspattingen, met hare walgeljjkste
losbandighede n in praktpk. Neen, wij be
wonderen gaan talent, "dat zich zeiveen
den geest zpner lezers bezoedeltwp ver
foeien dionafhankelijke zedeleer, die
zich in een poel van ondeugden wentelt en
den mensch tot beneden het dier verlaagt.
Laat de godsdiensthaters, vrijdenkers
van velerlei soort met de Regeering der
Fransche Republiek den gestorven roman
schrjjver hulde brengen aan de geopende
groeve, zooals zjj dat gedaan heelt tp-
dens zpn leven, wp doen daar niet aan
mede en verheffen ouverschrokken onze
stem tegenover zoo'n afschuwwekkende
vergodiDg van een man, die de duur
zaamste instellingen van zpn land heeft
ondermpud, die den godsdienst heeft ge
hoond en geladerd, die hst meest mis
schien van de schrpvers der XIX eeuw
het zedebederf en de losbandigheid heeft
help n verspreiden en wiens werken de
schepping zpn van een verdorven gesst.
Hoe men de zaak ook keere of draaie
het werk van Zola is niets anders dan
een werk van ontucht.
De bewonderaars van Zola spreken
met diepe aandoening over hun held. Zp
maken groot vertoon, achter zpn ljjk volg
den zjj hem. Zeer aandoenlijk, onder bloe
menkransen werd het stoffeljjk overschot
naar de begraafplaats gebracht. Omslaat
dat alles koud. Die houding van hen die
Frankrpk vertederen en naar den afgrond
voeren, walgt ons. Die houding, dat zede
loos gebaar, deed de Mouquette met zien.
't ls epptig De Moaquettdie de oneer
biedigheid jegens het gezag verpersoon
lijkt dieals zjj een gendarm zag zich
omkeerde en hem averechts begroette,
als zp op het graf van Zola aanwezig
was geweest zou 'i de waaidige bekro
ning zpn geweest van een leven, bpna
uitsluitend gewjjd aan het zedebederf
en de stelselmatige verguizing van alles
wat de weldenkende lieden eerbiedigen en
lielhebben. Evenals zpn dood,ware dan
Zola's begrafenis in volkomen overeen -
schurk wel gestraft worden.
En wanneer men h-m deed opmerken,dat zijn
dochter eenkind had,een onschuldig kind op wie
de straf niet kon terug vallen, dan zeide
Hij
Ik zal zorgen dat zij alles krijgt, maar
wanneer zij meerderjarig is, opdat de vader
en de moeder er gei voordeel van zullen
hebben.
Yvon Kernadei ging thans veel uit.
Van 's morgens tot 's avonds liep hjj door
Préfaillesrond,sprak me'ieder dien hij ontmoette
over de ondankbaarheid van zijn dochter en
over zijh wraakplannen. Hjj liep langzaam en
moeiljjk, geleund op een sterken stok. Zijn
hoogroods gelaatskleur was verdwenen, zijn
wangen waren ingevallen, baard en haar wa
rên sneeuwwit geworden en men kon zien dat
hij verzwakte.
Op zekeren dag kwam Hector doodsbleek
uit Parijs terug.
Zonder eenige inleiding zeide hij tegen zijn
vr uw
Ge moet naar Prefailles gaan.
Waarom F
Om uw vader te spreken
Mijn vader F
Ja, gij moet hem smeeken dat hij ons
te hulp komt.
Maar hij zal mij wegjagen, hij zal mij
vloeken.
Misschien.
O 1 ik hen er zeker van, gij kent hem
niet,
Dus ge weigert
stemming geweest met zpn arbeid op
letterkundig gebied.
Engeland.
Te Londen is j.l. Vrpdag reeds sneeuw
gevallen.
Het Eogelsch gouvernement zal in ver-
eerngiug met de Belgische Regeering een
Iaternationa'enconferentie bijeenroepen om
krachtige maatregelen te nemen tegen
de botervervalsching.
Naar de Financial News meldt, zal
Chamberlain in het Parlement een
wetsontwerp indienen, houdende machti
ging tot het aangaau eener leeuing van
30 mil io9n pond voor Transvaal. Daar
mede zullen de indertpd door de Boeren
uitgegeven obligatiën worden terugge
kocht en werken van openbaar nut wor
den betaald. De bpdrage van Transvaal
in de oorlogsschatting zou drie tot vier
jaar uitgesteld worden.
Dultaohland.
Te Brrlijn is een Latposche Cou
rant verschenen getiteld Civis Romanus
die eens per maand verschijnt.
Een botsing tusschen een expres en
een personentrein bp het station Gat-
schina wordt aldus den volke verkondigd:
«Apud Gatschinam tractus csleruinter
Ptt'opolim et Eydtkuhnen currens cum
trac'u person arum colliditur.»
Oostenrijk Hongarije.
De Pelen in Oostenrijk leggen groote
bedrijvigheid aan den dag om hunstam-
genooten in Pruisen te ondersteunen. Er
is onder voorzitterschap van graaf Stan-
nislas Baden i, een bond gesticht,
voor doel hebbende te beletten dat in
Oost-Pruisen de Poolsche landerijen in de
handen van Dnitschers overgaan. Ti
Krakau hebben de Poolsche edelen eene
hulpkas gesticht voor de Polen, nit Prui
sen gebannen.
Amerika.
Er komen klachten uit de Vereenigde
Staten over de schandelpke bejegening
die de landverhuizers ondervinden. Erge
geldafpersingen hebben plaats en men zal
begrijpen, dat dvze zaak van belang is
als men weet, dat de 400.000 landver
huizers ia 1901 te New York aan wal
gestapt, meer dan 25 millioen franks in
hun bezit hadden. -
Een groot aantal ambtenaren, die zich
hebban schuldig gemaakt, zjju uit hun be
trekking ontslagen.
Ita'ië.
Volgen de Gazetla di Venezia dreigt
de kerktoren van San S'efano te Venetië
in te storten. Mm weet dat kort na den
val van den St. Marcustoren daarvan
reeds sprake was, maar men meende nu
het gevaar geweken. Om te zien of
er nog afwijking was in den bonw, werd
er een marmerenkolom tegen aan geplaatst
en nu heeft men gez'en dat deze gebar
Ik durf niet.
Dan is alles gedaan, zeide Hector, mor
gen word ik in hechtenis gen men.
Hij viel als vernietigd op een stoel neer.
De vrouw zag haar echtgenoot verschrikt
aan. Zij las in zijn oogen een uitdrukking van
vngst en verwijfeüng.
01 mijn God, mompelde zjj, wat is er,
wat hebt gij gedaan.
Het zou mij weinig baten o' ik u dat
nu al uitlegde, daarmee wordt er toch niets
aan veranderd. Wanneer ge uw echtgenoot
liever onteerd, gevangen genomen wilt zien,
dan u aan den toorn van uw vader bloot te
stellen, dan heb ik niets meer te zeggen.
Wanneer ik wist, dat ik u daarmee kon
redden, van dienst zijn
Ind en ik alleen maar de zekerheid heb,
dat onze dochter eenmaal van haar groot
vader zal erven, zooals men het u gezegd
heeft, dan zal ik er mij wel uit weten te red
den. Ik zal geld vinden eu alles is geschikt.
Eu hoe zou ik die zekerheid kunnen
verkrijgen F rroeg Joennic, die doodsbleek
was gewor !en en wier bloed naar liet hart
terugliep.
Misschien zal hij het u zeggen zal
hij zich tot iets verbinden in elk ge
val zult ge weten hoe daarginds de zaken
staan Men zegt dat hij ziekelijk is, dat hij
verzwakt. Gij zult hem zien, hem oppassen en
misschien verzoent hij zich met u. Hoe dan
ook, ge zult weten, welke maatregelen er ge
nomen moeten worden.
Ik zal morgen vertrekken, zeide Joennic,
sten is, ean tweede marmeren kolom on
derging hetzelfde lot.
De toren van de Sint Carlokerk te
Pendrige, is ingevallen. Twee personen
werden gedood ouder de puinen van daan
gehaald, twee anderen werden gekwetst.
Frankrijk.
De Fransche Minister van Eeredienst
heeft aanJ22 Bisdommen, waarin semina
ries bestaan, een circulaire gestuurd waarin
hp verklaart, dat het voortaan verboden
is nog religieusen bp het onderwps toe te
la'en.
Het verbod van den minister-president
Co mbes die de portefenille van Ere
dienst in handen heeft, treft niet alleen
de groots seminaries, maar is ook in het
bpzonder bestemd voor de kleine semi
naries waar de aanstaande priester reeds
gevormd wordt.
De verloopen seminarist, die thans in
Frankrpk, tot onheil van het land aan
het bewind staat,wil wel dat de religieusen
onderwijs geven niets uitsluitend aan hen
die zich voorbereiden tot priester voor de
F.ausche missies in den vreemde, maar
niet voor de parochies in de Fransche
Republiek. Wat goed is voor de Fran
sche Koloniën, dat is dus niet goed voor
het moederland.
De Gaulois deelt mede, dat gene
raal P ere in, kabinetschef van den Mi
nister van Oorlog, in de woning van
Zola den vroegeren kapitein Dre j-
f u s op in 't oogloopeide wpze de hand
had gedrukt.
Graaf Castellane heeft zich daar
over bjj den Minister van Oorlog be
klaagd, In een schrpren drukte de Graat
zpn leedwezen nit over het ongehoorde
feit.
Dreyfus—Zola.
De gewezen kapitein Dreyfus van
het Fransche leger die tpdens zpn
proces wegens landverraad door Zola
in bescherming werd genomeaheeft zich
tegenover zpn beschermer zeer dankbaar
betoond.
De nacht voor de begrafenis van het
stoffelpk overschot van Z o 1 a, heeft hp
en zpne vrouw, doorgebracht in de sterf
kamer van zpn vriend. Hp was op het
kerkhof toen hit ljjk van Zola er werd
gebracht en onder de kransen op de kist
was er ook een met een lint, waarop de
woorden: «AlfredDreyfus aanZ ol a.»
Alle hoofdpersonen uit de zaak Drey
fus woonden da begrafenis van Emile
Zola bp o. a.:Picquart,Mathieu
Dreyfus, Lazare, Labori, Rei.
nach, YvesGuyot, Clémenceau,
Sé v erin e, en ook de bekende «dame
blanche,» die al de zittingen der proces
sen heeft bp gewoond. Verder was ook de
Vorst van Monaco aanwezig, die destpds
zpn huis ter beschikking van D r e y f a
stelde.
De Libre Parolede lntransigeant, de
Echo de Paris en de Gaulois hebben naar
aanleiding van de aanwezigheid vanD r ey
f n s, het navolgende ter kennis van het
Fransche volk gebracht.
De toestand vau Hector de Maurrat was
sedert eenige dagen inderdaad hachelijk.
Ten einde raad. had bij zich verbonden met
eenige vrienden, van de club, even berooid als
hfj, om een bank;ershuis op te richten la
Biinque du P rogrès, bestemd om, op zeer aan-
lokkelijke voorwaarden, uitvinders te helpen.
De kosten voor de inrichting werden bestre
den met eenige biljetten van duizend francs,
die de deelgenooten zich hadden weten te'
verschaffen en uit de storting tot borgstelling
van de talrijke bedeenden en daarna was het
spel begonnen. Men stelde alles in het werk
en inderdaad het gelukte. Door groote re
clames en geruchtmakende brochures wist men
verscheidene onnoozelen in het net te lokken
en hun geld ging over in dat der deelgenoo
ten, die er mee speculeerden of het ten eigen
bate aanwendden.
Ongelukkigerwijze kon dat niet altijd zoo
voortduren. Er waren reeds aanklachten inge
diend en de bedienden eischten hun geld
op-
De val was nabij, en elk oogenblik kon men
de politie verwachten, toen er eensklaps een
redder op kwam dagen. Het was een woeke
raar, die aanbood het noodige geld voor te
schieten om de zaak te redden, op voorwaar de
dat men hem het dubbele terug zou geven en
op solide waarborgen.
(Wordt vervolgd)
C0GR4MT.
MN TIEND
