No. 5257 Vrijdag 28 November 1902, 27sle Jaargan Weber's Goliath. St. Nicolaas-cadeaux. Uit Den Haag. freule van dfironen. Toch Opwaarts De Erfenis een er Moeder BUITKULANÜ, y BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem Premie-uitgaven Nieuwe Raarlemsche Courant. H»l België. Duitsohland. Engeland. Amerika. Rusland. WerkBtaking in Frankrijk Sill Hfragêlaó voor eStooró- on S£uió-<JCollanó. ABONNEMENTSPRIJS. Por 3 maanden voor Haarlem f31,20 2,90 0,03 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS. VAN Dï Sociale Roman DOOK H. J. B. KÜPPERS Prjjs 1 0.30. Franco per post f 0,375. DOOK JULIUS. Prjjs f 0.30. Franco per post f 0.35. Metrisch vertaald DOOK A. H. M. RUYTEN, professor te Rolduc. Prjjs f 0.50. Franco per post t 0.60. De Koelie-schandalen in Deli zjjn in de Tweede Kamer ter sprake gekomen. Hossel catuurljjk alle leden de in dit blad besproken brochure van Mr. v. d. Brand gelezen hadden en de Regeering zelve een rappört over de Ko lie behan deling zp het dan elders dan in Deli had overgelegd, vond de socialist Melchers het noodig, nog wat cita ten uit die orochure te gaan voorlezen. A's dat nu geen verkwisting is van den nationalen tjjd, dan weet ik het niet. Uit het antwoord van den Minister bleek, dat de Regeering alles behalve ontkent, dat de behandeling der koelies hier en daar te wenschen overlaater worden dan ook gerechtelijke vervolgingen inge steld tegen de plegers der onmenscheljjke daden jegens de arme contract-arbeiders. De bakende brochure slaat echter de plank mis, waar zjj den it druk vestigt, dtt de be sproken schanddaden algemeen voo komen. Bij de groote Deli-ondernemingjn zjju de Koelie-toestanden ongetwjjfeld behoor lek,een vsrklariig, welte de heer Van Kol beaamde, zoodat ze stellig juist zal zjjn. Het goede toch wordt door dien afgevaardigde niet sposlig erkendhij acht 't meer zjjn taak te critiseeren en op schaduwzijden te wjjzen, een eigen- dommeljjkheid waarmede rekening is te houden, bij de beoordeeling der talrjjke Van K o l'sche ridevoeringtn. FEUILLETON 4. Vervolg.) Als nu het ongeluk wil, dat zoo'n wind hond want dat is er een, ik ken diejonge heeren, ja, waarachtig, freule, eeD windhond is hij, ik heb het aan zijne oogen gezien, toen hij juffrouw Sophie aankeek als die nu in hui» komt en dan al dadelijk op den besten rijnwijn outha ld wordt, die anders slechts op geboortedagen op tafel komt, wat moet hij dan wel denken? Brutaal zal hij worden en onze freule dom heden voorpraten, en die zal hei gelooven, ja wel, gelooven zeg ik, gelooven uit pure ver veling zal zij het doen, want, 't is God ge klaagd, zjj weet zelf niet, waarvoor zij haar jonge leven heeft. Hanna, Hannal vermaande freule Cle mentine de oudste der vier zusters van Kro nen. Ja, freule, ik zeg misschien te openhar tig, hoe ik er over denk? Hanna, gij moet u afwennen, om zoo te critiseeren, dat komt u niet toe. W at Moet ik mij afwennen te criti seeren P Neen, dat doe ik niet, want dat is mijn plicht. En gij ziet het ook, freule, zoo Om nog even bjjde Koelie-zaak te blij ven, het is alaoo duidelijk dat de aandacht der autoriteiten er flink op gevestigd is, zoodat naar afdoende verbetering, ern stig en met kracht zal worden gestreefd. Over de middelen, om tot een algemeen goeden toestand te geraken, is men het echter nog niet eens. Melcher» wilde afschaffing van het Koelie-contract, zoodat de bruine arbeiders vrij zouden blijven in stede van voorzekeren tjjd aan de betrok ken plantage gebonden te zjjn. De Mi nister merkte dienaangaande leukjes op, dat men in Europa juist naar een ar beidscontract verlangt, uit welke opmer- king ongetwjjfeld mag worden afgele'd, dat Z. Exc. niet voor afschaffing van het contract der koelies te vinden is. Mjj goed, als er maar doortrstende maatre gelen worden getroffen welke den arbei ders in In8ulinde een behoorljjke behan deling verzekeren. Behalve dit koelie-debat verdient uit de gedachtenwisseling over de Indische Begrooting gememoreerd, dat het in mjjn vorigen brief besproken incidentC r e m e r- Y a n Kol onbehoorljjk veel tjjd in be slag had genomen zonder behoorljjk resultaat. Of ja, er was toch een resultaat Men weet dat het ging om de Van K o 1 s c h e opmerkingen in het afdee- ÜDgsonderzoek. Deze zouden in het Voor- loopig Verslag niet volkomen tct haar rocht zjjn gebracht. Rapporteur C r e- m e r sprak dat tegenhij had zich ge houden aan al wat nieuw was iu het atdeelingsverslag, dat de heer Van Kol zelf had goedgekeurd. De afgevaardigde van Enschedé interrompeerde toen Ik heb dat verslag niet gfe/«en.Maar den volgenden dag bleek uit een mededeeÜDg van den afdeelingsrapporteur, den heer V a n d e n Heuvel, dat deze het verslag aan den heer Van Kol had voorgelezen. 'iWil me voorkomen, dat hiermede alle recht tot Van K o I's interruptie vervallen bleek. l)at ze toch was gedebiteerd is een b «wps dat de heer Van Kol, laten we 't zacht uitdrukken, niet altjjd au séritux is te nemei De behandeling der Indische Begroo ting, waarbjj de gebruikeljjke Indische stokpaardjes de revue passeerden, werd voorts gekenmerkt door de maidenspeech van den nieuwen Minister van Koloniën, den heer Idenburg. Alle partpen zjjn het er over eens, dat die rede een uit stekenden indruk maakte. Er bleek uit, dat V a n A s c h van W p k's opvol ger een man is, die groote wilskracht aan groote werkkracht paart, die niet zal schromen zjjn wil door te zetten, waar goed als ik het zie. Is dat een leveu voor oo'n jong meisje? Geen genoegen, geene be zigheid voor hare jeugd, terwijl hare aderen vol levenslust zijn, en hare ziel vol verlangen om wat te zijn, wat te beleren, zich nuttig te maken in de wereld. Haar in een glazen kastje zetten, opsluiten als in een cel, kousen breien,en de roten van verre zien bloeien, is dat rechtvaardig? Wij hebben het nu eeima il geleerd in dit oude sto' ti ademen, maar zij met haar achttien jaar Houd je maar bedaard, Hanna, gjj noch ik kunnen daar iets aan vet anderen! Hanna had al scheldend de kamer opge ruimd en is nu naar He aangrenzende slaap kamer gegaan. Ja, ja, bromt zij, onze f eule heeft wel gelijk, wij kunnen er niets aan ver anderen. Maar zwijgen deed zjj niet zoo licht en daarom riep zij nog: Waarom moast haar vader ook weer trouwen, ot had hjj anders niet een oudere kunnen nemen, die bij hem paste, dan had freule Sophie bij hem kunnen blijven. Maar zoo, nu de stiefmoeder zei' nog een kind is! Als daar nu cog kinderen komen? Pat kan freule Ditscha zich den mond afvegen en de erfenis met het huis Beetzen mag z i nakjjken, en kan zij misschien een plaatsje krijgen bij haar broeder, zooals freule Clementine en freule Anna nu bij mijn heer den baron hebben. En zitten wij dan hier niet goed vroeg de zieke op zachten toon, en de lijdende trek op haar gelaat werd nog dieper. Hanna, zwijg van avond, want hij loo^t over van onterre- ntiismit- PRIJS DER ADVERTENTIBN. Van 16 regels 56 Cents Elke regel meer7% Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieContant. AGUTJB MA NON A31TATE Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitêEtrangire G.L. DA O BE 4' Co JOHN., F. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Mont mar tre hij dit noodig acht, en die met vaste hand het Departement van Koloniën zal beheeren. Hp toonde, goed op de hoogts te zjjn van de Indische toestanden en geenszins vóór alles militairist te wezen al bleef Van der Zwaag dit ook beweren. Dit geschiedde naar aanleiding van Atjeh. De heer Van Kol had een motie ingediend, welke op onmiddellpk vrede slatten aandringt, maar de Minister is van meening, dat we in Atjeh op de zelfde wpze dienen voort te gaan sis thans, zp het met vermeerdering der «pacificatie-troepen» oftewel de mare chaussee. Hiertegenover mocht de heer v. d. Zv aag na al uitspelen, dat deze Minister niet moet steunen op 't zwaard maar op 't recht,gelijk hpv- i. Z w a a g n. b. liever had gezien. De Indische Begrooting nam dit jaar heel wat dagen in beslag, daatbjj duurden de zittingen tot over half 5 in den na middag, dank de algemeene beraadsla gingen die anderhalven dag duurden. Er mag wel wat worden »oortgemaakt, want Kerstmis staat voor de deur eer men 't weet en dan moeten alle begroo tingen klaar wezen. Tenzp de Kamer er een deel der Kerstvacantie aan wil geven.... Tegen het te Brussel verschijnend anar chistenblad Le Flambeauzal eene ver volging worden ingesteld wegens ophit- seijj tegen de gestelde machten. I)e anarchist R u b i n i die een aanslag ondernam op het leven van koning Leo pold, moet verklaard hebben, dat hp uit het blad Le Flambeaude voornaam ste anarchisten heeft leeren kenneD. De toestand der suikernpverheid in België wordt zeer onrustwekkend. De suikerrjjkdom der bieten was dit jaar gemiddeld slechts 14 t. h. tegen 15 1/2 t. h. verleden jaar, en de gemiddelde opbrengst per hvctaar is van 33,000 op 25,000 kilo's gedaald. Het gevolg is dat de prjjs van den. Huiker opslaat. Frank rfjlr. De Bisschop vau Quimper beeft in een herderlpk schrjjven afgekondigd, dat bet verbod van het gebruik der Bre- tonsche taal bij het godsdienstig ouder wijs in Bretagne, gelijk staat met bet verbod van den godsdienst. Z. D. H. drukt de hoop uit, dat de Regeering dit verbod zal intrekken, doet de Regeering dit niet, dan vreest de Bisschop dat de openbare orde in gevaar wordt gebracht. Gisteren is Friedrich Alfred K r u p p te Essen begraven. De fabrie- deuheid zooals de dakgoot buiten van den regen. Niet om mij zelve, bromde de kleine dikke persoon, terwijl zij terugkwam en dan hielp zj hare freule u:t den stoel en droeo- haar op hare trouwe armen naar de slaap kamer. Mijn God, freule Fine, zei zij 0p teede- ren toon, nu moet gij toch weer een beetje zwaa'der worden, gij zijt zoo licht als een veertje. Vandaag heb ik van den pachter prach tige eieren en een paar jonge du: ren gekre gen, gij moet eten, freule, eten, want kijk eens, als gij komt te sterven, dan weet ik niet meer', wat er van freule Ditscha worden moet. En daarbij rollen haar de tranen uit de oog n op de hand van de zieke. In die spreekt op zachten, vroolijken toon: Domme Hanna, ik denk nog nietaan ster ven z iolanggij b j mij zijt is het niet mogelijk, gij laat den man met de zeis niet bij mjjn bed komen O, lieve God, freule, ik zou ook ster ven, want gij zijt de zon hier in huis voor Ditscha eu voor mjj Daarbij zjjn de groote weldaden van freule Anna niet meer dan een bleeke maneschijn, en freule, morgen moet gij Ditscha een poosje bjj u houden, want de windhond moet haar uit het hoofd, niet waar En freule Clementine lachte en beloofde alles Zij lag nog lang wakker en dacht aan Ditscha Hanna heeft zoo volkomen gelijk arme Ditscha! Wat moet er 'au haar wor den keu stonden stimaar de werklieden kregen hun loon. Het socialistenblad Vörxearts zal ver der zwijgen o'tr de beschuldigingen tegen Krupp uitgebracht. Wp laten die be schuldigingen voor hetgeen ze zpn, maar dat K r u p p op het eiland Capri, alles behalve een voorbeeldig leven leidde, is bekend. Krupp had op Capri eene club op gericht, zegt «au Belgisch Katholiek blad, om de reügieusen te bespotten tot groote ergernis van de katholieken van het eiland, Hp gaf feesten in een soort vau grot, die met echte braspartijen eindigden. Daar tegenover staat, dat de laster den Overledene naar het houfd geslingerd wordt tegengesproken en dat hp van feiten wordt beticht die op Capri zouden zpn geschied ten tpde, dat K r u p p niet op het eiland aanwezig was. Een telegram uit Essen meldt: De begrafenis vau Krnpp had op plech tige wpze plaatsde geheele bevolking van Essen nam met de autoriteiten deel aan de plechtigheid. De Keizer volgde den ljjkwagen te voet van het stamhuis tot het kerkhof. De Keizer vertrok om 127a uur weder van Essen naar Berljjn. De Frankf. Ztg. ontvangt uit Rome van zjjn correspondent aldaar, eenige me- dedeelingen in verband met Krupp' s verscheiden: Maandag werd op Capri een treurgodsdienstoefening voor den Overle dene gehouden. De burgemeester zond naar het Duitsche gezantschap, den Duit- schen consul te Napels en aau de direc tie der fabrieken te Esseü en den bur gemeester dier plaats telegrammen van deelneming. In de Fransche bladen komt nog een merkwaardige mededeeling /voor- van iemand, die langen tjjd op het. Italiaansche eiland vertoefde en verschillende dingen omtrent Krupp te weten kwam. Vol gens deze mededeelingen zou Krnpp zich den haat vau een deel der burgerp op den hals hebben gehaald door in ge- meeateaangelegenheden de partjj le kie zen van den bargeme3ster, die teven» eigenaar was van_ het hotel waar hjj ge regeld logeerde, terwjjl de geestelijkheid fel op hem gebeten was, om zpn ruwe grap met het geven van dwaze voorstel lingen iu een als heilig beschouwde grot. Te Londen heeft de vinnige koude van verleden week en het natte gure weer dat er op gevolgd is, den dood veroor zaakt van een groot aantal stakkers die den nacht onder den blooten hemel ple gen door te brengen. Maandag kreeg de Coroner van Centraal-Londen kennis van 20 steifgevallen van dien aard. Het Heils leger heeft geen ruimte genoeg om 's nachts de zwermen rampzalige dakloozen te herbergen. In het Lagerhuis maakte gisteren iemand er den Minister vanOorlog op merkzaam op, hoe onbilljjk het was dat getiouwde onderoffic eren en manschap- Zij heeft zoo'n diep voelend karakter Enkele kleine trekken uit het leven van het meisje komen haar voor den geest, en altijd spreekt daar een duidelijk idealistisch streven u t, eene op fferende liefde zonder gelijke, een streven, om lief te hebben, met de volheid van haar overvloeiend hart en een verlangen om ook bemind te worden. Als een klein, mager meisje van vjjf jaar, komt zij van de straat naar binnen ioopen, onder 't stof, met verward haar, zonder hoed, haar jurkje gescheur l en de tranen hebben vuile sporen op het verhitte gezichtje achter gelaten in hare armpjes houdt zij een klein, mishandeld hondje, dat zij du iu haren pop penwagen verzorgt, streelt en voedert en dat zij smeekt toch niet te sterven ach, toch niet te sterven Zjj is zoo opgewonde», dat men haar met geweld van het jankende dier tje moet verwijderen om het weg te laten brengen en te dooden. Zj wringt de handen en schreit uren lang, zonder dat er tranen willen komen men haalt den dokter, men geeft haar poppen, en zegt eindeljjk dat de hond dood is, en nu houdt zij op met wee- nen. Heeft hij nu nog pijn Neen neen, Ditscha Hjj zou mij zeker lief gekregen hebben al» hjj beter geworden was, zegt zij en begint weer te schreien, f Op een anderen keer, zij was toen vijftien jaar oud, brengt zij het heele hui» in op schudding door het reemde gezelschap, waar mede zij thuis komt, eene in lompen gehulde pen van regimenten, die drie jaer en meer van den tijd dien zij anders in Engeland nadden doorgebracht, iu Zuid-Afrika zjjn geweest, nog langer van hun vrouw en kinderen ge»cbeiden bljjven. Lord Stanley antwoordde uit naam van den Minister van Oorlog, dat het in vele gevallen veel erger voor die getrouwden en hun gezinnen zou wezen, als die mannen terugkeerden en in Engeland gebrek leden. Eenige jaren geleden weid eeneParjj- sche naaister in dienst genomen bp eene Amerikaansche familie om met haar als gezelschapsjuffrouw naar de Vereenigde Staten te vertrekken. Weldra was zp de vertrouweling der familie. De vronw des huizes en de kinderen zpn gestorven. De vader heeft de gewe zen naaister tot universeel erfgename benoemd. Hp bezit een fortuin van 27 millioen francs. Ue JVjedomosteen te St. Petersburg verschpnend blad bevat een artikel over de AfghaaDscbe quaestie in verband met de rol die in dat land door Rusland en Engeland gespeeld wordt. Hoewel het ar'.ikel niet direct geïnspireerd schpnt, moet het toch wel een indruk geven van de in Russische regeeringskringen heer- schende stemming. De kern van het be toog is, dat de staat van zaken in Af ghanistan abnormaal is, daar bpv. Rus land met zpn buurman slechts kan onder handelen door bem:dieÜDg der Indische Regeering. De pogingen van Eugeland om Afghanistan steeds meer tot vaza'- staat te maken, worden door het blad afgekeurd' China. Uit Peking wordt gemeld, dat een Oosteniijksch matroos, die de functie van politieagent uitoefende, aldaar door een Italiaansch matroos met een revolverschot is gedood, nadat de eerste getracht bad den te luidrnchtigen Italiaan te arres teeren. Dit geval heeft groote verbitD-ricg gewekt tusschen Oostenrpksche en Ita liaansche soldaten en de commandanten hebben wpselpk besloten de manschap pen in hun barakken te cousigneeren. T Da Minister-president Combes "heeft in den Ministeraad medegedeel^ dat de werkstaking ten einde liep, maar dat 'n het Loire-Departement de vrede nog niet is hersteld. Hp meende echter, dat spoe dig ook daar den arbeid zal worden her val, ook daar is de zaak in handen van scheidslieden gesteld. De beide arbiters van het Loire-Departement zpn het echter niet samen eens. Vandaar dat zjj naar Parps vertrokken zjjn om aldaar hunne overleggingen voort te zetten met den derden arbiter, Ballot-Beaupré, eerste president van het hof van cassatie. Niet overal heefteen vonnis van scheids lieden den twist beslecht. Zoo is de direc- vrouw met een kind op den arm, eene land loopster van de ergste soort, die nergens een onderdak kan vinden. Ditscha verlangt kort en bondi/ opname voor haar, omdat het kind aan diphtherites lijdt. Alles komt in beweging. Oom Joachim seheldt en pruttelt, tante Anna trekt h«nr mee naar het raam en kijkt haar in den hals en tante Bertha beveelt de vrouw te verwij deren en naar een groot steenen gebouw te brengen, dat in het dorp als hospitaal dienst deed en dat een der voorvaderen van de Kro- neus had laten bouwen en dat nog altijd op een goeden steun van de familie aanspraak mocht maken. Maar Ditscha was eene andere meening toe gedaan, zij beeft en wordt bleek. Dat is niet goebrengt zij met moeite uit als gjj er bang voor zijt, dan mag zij in mjjne kamer wonen ik zal het kind verzorgen. Neen! Want afgezien van al het andere is de ziekte besmetteljjk roept oom Joachim haar toe. Als alle menschen er zoo over denken wilden, zegt zjj, en hare oogen beginnen te fonkelen. Maar zjj is machteloos en de vrouw gaat naar het ziekenhuistante Bertha pakt voor Ditscha's oogen eenen kort volmetklee- dingstukken en levensmiddelen zjj kijkt er niet naar. Des avonds mist men haar, men zoekt en vindt haar in het ziekenhuis, waar zjj bij het kind waakt, terwijl de vrouw vol gen» haar zeggen naar de stadsapotheek g - gaan is. [Ifsrit versolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1902 | | pagina 1