No. 5258
Zaterdag 29 November 1902.
27 ste Jaargan
2)aü6laó voor <3%oovó* on Suió~3CoHon
Weber's Goliath.
St. Nicolaas-cadeaax.
Vervroegde winkelsluiting
ctreule van cJSronan.
Toch Opwaarts
De Erfenis eener Moeder
U 1 T iü LI L A JN
O
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Premie-nitgaven
Nieuwe Haarlemsche Courant.
Frankrijk.
Duitsohland.
Amerika.
Engeland.
RuBland.
Kerkvervolging in Frankrijk.
IROWE M41LMSMI (III RHl
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
VA» DB
«I »H+<n
Sooiale Boman
DOOR.
H. J. B. KÜPPERS
Prps t 0.30. Franco per post f 0,375.
DOOR
JULIUS.
Prjjs f 0.30. Franco per post f 0.35.
Metrisch vertaald
DOOR
A. H. M. RUYTEN,
professor te Rolduc.
Prjja f 0.50. Franco per post f 0.60.
Er zit heel wat vast aan de quaestie
der vervroegde winkelsluitingTeiwjjl
eenerzjjds de propaganda voor die zaak
al zoo aardig op gang is, komen ander
zijds de bezwaren opdagen. Eerstens de
vraag of en in hoeverre de wetgever zich
met een vervroegd sluitingsuur heeft in te
laten een vraag, die vooral voor Ju
risten van niet te eindigen omvang is.
Tweedens, en dit is van meer practisch
belang, de aangelegenheid van de belan
gen der winkeliers.
Laten we deze twee omstandigheden
even onder de oogen zieD, wjjl zede zaak
der winkelsluiting veel ingewikkelder
maakt dan ze «igenlyk is en daardoor
niet alleen f'e oplossing alles behalve in
de hand werkt, maar z- lfs koren is op den
molen der tegenstanders van sluitings-
dwang.
't Is natuurljjk verre van ons, de be
langen der winkeliers ook maar in t
minst te willen schaden, maar om die
belangen, voor zoover ze ten minstg winst
en verlies betreffen, gaat het niet, als we
spreken over vervroegde winkelsluiting, we
hebben dan alleen op 't oog de sociale
belangen, zoowel van het winkelpersoneel
als van de patroons. Gaat men verder, haalt
men er ook de quaestie der concurrentie
1.) Ingezonden.
FEUILLETON.
5.
Vervolg.)
Hanna, die het jonge meisje met geweld
wil weghalen, richt niets uit; zij heeft be
loofd het kind te verplegen, tot de moeder
terugkomt. Er blijft Hanna niets over, dan
ook te wachten
Maar wie niet terugkeert, heelemaal niet
meer, dat is de landloopster; zij weet, dat het
ongelukkige schaap in goede handen is, en zij
is blij van den 'ast af te zijn.
Op rechtstreeksch bevel van den geneesheer
verlaat I itacha eindelijk het kind, adat men
haaT beloofd heeft, dat oom Joachim er voor
zorgen zal, als het be'ert, en dat zij het mag
opvoeden.
Maar het wurm sterft, en Ditscha s vertwij
feling is groot. Weder eindigen hare klachten
met den uitroep
Pet zou mj zeker wel lief gekregen
Arme Ditscha I Zij voelt, wat haar ontbreekt
het Yolle bezit vaneen menschenhart. Hier
hebben allen hun hart verloren, zij zijn niet
meer in staat, alles te geven, en eene natuur
zooals Ditscha heeft, verlangt naar warmte en
zonneschijn, geene koude, treurige jammer
klachten.
Arme Ditscha, fluistert Clementine, wat
by, dan wordt de zaak s'eeds moei
en ingewikkelderlaat men ze er buiten,
let men alleen op de sociale voordeelen
van een vervroegd sluitiogsuu-, dan is deze
aangelegenheid heel eenvoudig en de op
lossing licht ean te geren.
De tegenstanders van eluitingsdwang
vinden hun tolk in de Nieuwe Courant
die de botsing der belangen van groote e»
kleine winkeliers in den breede nagaat
en dan tot de volgende onderstelling komt
//De groote winkelier «moet" sluiten omdat
hij eenvoudig niet verkiest, hetzelfde werk
als zijn bedienden en als kleine winkel-ers te
verrichten. Hjj is een //heer" en werkt dus
niet als de burgerman, maar hij wenscht
zijn heer zijn niet te betalen door eenige
winstderving. Daarom moet de burgerman
worden gedwongen ook te rusten, zoolang
de heer rusten wil. om de concurrentie.
Zoo wordt dus feitelqk geëischt, dat ('e
staat kunstmatig den kleinen winkelier een
concurrentie-voordeeltje ontneme ter wille
van den grooteren".
De onderstelling is wel juist, evenals
d s conclusie, welke er uit valt te frekken
de Staat moet zich metde winkelsluiting
maar liever niet bemoeien, want dan raakt
by aan met elkaar botsende belangen.
Met al die juistheid blyven echter de
winkelbedienden, blyven ook de kleine
winkeliers, die geen personeel er op na
kunnen houden, de dupen van de histo
rie; blyven zij gebukt gaan onder al de
zwarigheden van een te langen arbeids
dag, waarvan de winkelier mét perso
neel geen last heeft.
DeNieuwe Courant gevoelt oikheton-
gewenschte, het ongezonde van dien toe
stand, want zy betreurt, dat de winkel-
bedi mden met de groots patroons samen
vervroegde winkelsluiting vragen, een
compagnieschap, waardoor de beweging
voor de bedienden op zy geschoven is
door den stryd tusschen kleine en groote
winkeliers, welke laatste in hun bedien
den onbetaalde hulptroepen hebben. Im
mers, zoo zegt het blad
„De noodzakelijkheid van de bescherming
van den bedien Je werd door alle partijen
erkend, argumenten ^buiten het belang van de
patroons tégen een opneming van winkelbe
dienden in de Arbeidswet werden nog niet
gehoord.
Hun moreel reeds gewonnen zaak hebben
de bedienden thans vastgekoppeld aan een,
waarover lang en hevig en principieel zal
worden gestreden, om hoogstwaarschijnlijk
op niets uit te loopen.
We zouden juichen, wanneer de patroons
hun bedienden hielpen tot het verkrijgen
van een beter lot ornaat zij begrepen, dat
lotsverbetering van de laatste per se in
het belang is van de eerstenmaar zooal»
zal er van je worden? Koi zij zelve maar
meer doen maar hoe lang zal zij nog le
ven Ja, ik wil haar helpen, zeker, maar de
moed ontbreekt haar, om bet jonge meisje, wier
oot/en zoo verlangen! en vragend door het
raam staren, bij zich te houden in de stille
ziekenkamer. Clementine is zoo bescheiden
geworden, zij speelt de minste rol in het huis
houden, het wonderlijke, origineele huishou
den op Beetzeu. De kracht ontbreekt haar
om het kind op te heffen in de rijke wereld
van hare gedachten en verlangens, zij hee't
het willen doen, maar na de eerste poging is
haar de moed ontzonken, om Ditscha belang
in te boezemen voor hare lievelingsbezig-
De kranke leeft voor de wonderen der
schepping, en boven alles trekt de sterren
hemel haar aan. In baar eenzaam leven, waar
in zij alles moet ontberen, put zij uit het
oneindige den troost, dien zij noodig hee't
zij leert zich tegenover deze onmetelheid als
een niets, een atoom kennen, wier leven een
stofje is in de schepping, een niets, en toch
iets, dat bewonderen en aanbidden kan, dat
dankbaar en schuchter de wonderen zoekt te
doorgronden, die de wetenschap voor ons meer
en meer' onthult, en deze wetenschap tracht
zij te volgen, met de kracht, die haar nog is
overgebleven.
Voor het raam harer woonkamer, in den
hoektoren is een uitmuntende verrekijker aan
gebracht Op hare tafel liggen boeken over
de nieuwste ontdekkingen eu het portret va"
bar oline He-schel hangt tusschen reusachtige
PBIJS DEB ADVEBTBNTIBN.
Van 16 regels 59 Cants
Elke regel meer7Vt
Groote letterB worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiea Contant.
AGUE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubhcitéEtrangére
G.L. DAL/BE ty Co JOHN., E. JONES Succ. Paris 316w Faubourg Montmartrs
de band thans is geknoopt, gelooven we,
dat de bedienden veel te duur hebben be
taald voor den steun van hun patroons, die
in de Volksvertegenwoordiging niet zooveel
invloed uitoefeneu als achter hun eigen
toonbank
De N. Ct. raadt daa ook den bedien
den aan, hrt compagnieschap op te zeg
gen een goede raad, die ons vanzelf
op zuivet terrein brengt: de quaestie
der winkelsluiting moet louter bezien
worden van sociaal standpunt. De lange
arbeidsdagen eu deze worden iu de
winkels en magazjj' en maar al te veel
gevonden moeten worden ingekort,
omdat zy schadelyk zyn voor de gezond
heid, schadelyk dus voor het algemeen
welzyn.
Hoe daartoe nu te geraken7 De N.
Crt. geeft het al aan: de winkelbedien
den moeten opgenomen worden in de
Arbeidswet. Er moet eenvoudig voor hen
een werkdag worden vastgesteld, waar
aan de patroons zich hebben te houdeD.
Willen dezen hun winkels langer open
houden, wel, dan s'aan kleine en groote
winkeliers voor hetzelfde gevalzelf ach
ter den toonbank te gaan. De grooten
zullen er geen zin in hebbendat moeten
zy weten. Maar aan hun gemakzucht mag
het belang der zoo breede klasse van het
personeel niet worden opgeofferd. Zij
zullen dus sluiten. En is het nu zoo on
denkbaar, dat de kleinen, eenmaal de
groote magazynen gesloten ziende, ook
eens een rustigen avond znllen verkiezen
boven een vooitrekken van den arbeidsdag?
't Is wel jammer, dat door het te vee1
vooropstellen van den sluitingsdwang de
hier besproken aangelegenheid eigenlyk
in een verkeerd spoor is gekomen, waar
door het sociaal belang dreigt al te
stuiten op de concurrentie. Dat verkeerde
spoor moet verlaten. En dit kan onzes
inziens 't beat geschieden, door niet meer
te spreken van vervroegde winkelsluiting
vandaar het vraagteeken en het op
schrift boven dit artikel maar louter
te vragen inkoit ng van te lange arbeids
dagen. Hiertegen kan niemand bezwaar
makentenzy misschien de een of ander,
wieu het egi'isme boven allesgaat. Wordt
de beweging dien kant uitgestuurd, dan
kan geleideljjk en zonder dat de Staat zich
met tegenstrijdige belangen bemoeit, aan
de veelbesproken quaestie een kalm en
bevredigend einde komen.
De heer Samuel Perivier, oud-
eersle piesident van hst Hof van Appel
hemelkaarten aan den wand,
Maar ach, wat bekommert ach het hart
van een achttienjarig meisje om die eeuwige
sterren daar boven? Ditscha heeft geduldig
g luisterd naar hetgeen tante Clementine van
Mars vertelde, zij heeft ook gehoorzaam de
schoone plamet door den verrekijker bewon
derd, maar taute Clementine moet zich ten
slotte bekennen dat de planeet -— aarde ge
noemd met hare voor Ditscha nog onop
geloste wonderen het meisje oneind'g veel meer
be'ang inboezemt, dan die roode, schitterende
ster daar boven.
Ja, ja, Clementine heeft den tijd niet ver
geten, dat het bij haar ook zoo was Arme
Ditscha, wat moet er van uwen toestand wor-
den
Gij, Heer, die den loop der sterren be
paalt, ontferm u over het jonge, naar levens
lust dorstende menschenhart, en leidt het in
de rechte baanbidt de zieke.
Ditscha sliep dezen nac it met.
Hans van Perthien rijdt in- gedachten ver-
van Parys. die indertyd presideerde in
de Panamazaak, waarbjj Ferdinand
de Lesseps werd veroordeeld en in
het proces-Z o 1 a, is te Parys plotse
ling overleden.
Het vorige jaar had hjj gelracbt met
niemand minder dan B o u 1 a i n e, den
nu gevangen genomen bankier, een Land-
bouw-Credietbaok te stichten, doch men
bad de leeoiug niet geplaatst kannen
krygen.
Te Marseille is het nog zeer ru
moerig. Zes schepen kondeD, door dat er
geen stakers aan boord waren, niet ver
trekken.
De Overheid neemt maatregelen om de
orde niet te laten verstoren.
By de Marine te Kiel is uit Berljjn
telegraphisch bericht ontvangen dat de
drie kruisers Amazone, Adriadne en Ni-
cobe onmiddel.yk op oorlogsvoet moeten
uitgerust worden met bestemming naar
Venezuela.
Tegen het midden der volgende week
zullen deze oorlogsschepen gereed zyn
voor vertrek.
De stad Berlijn zal een leening aan
gaan van 228 millioen francs teu behoeve
der gasfabriek; de waterwerken, riolee-
ring, vtrplaatsiog en uitbreiding der
markthallen. Verder voor nieuwe bruggen
Öl/4 millioenvoor den bouw van een
vierde krankzinnigengesticht en een
nieuw ziekenhuis worden 10 millioen
mark uitgetrokken.
De Gioot-Hertog van Hessen gaat
10 December a.s. een reis ondernemen
naar Oost-Indië.
Een telegram uit Kingstown te New-
York ontvangen, maakt melding van een
hevige uitbarsting van de Sjufrière, waar
door Georgetown en Chateaubelair ge
teisterd werden; bede plaatsen zyn op
nieuw ontruimd.
Een echt Ameribaansch huwelyk is
iu de stad St. Nico'aas gesloten. Het jonge
paar begaf zich om den huwelijkszegen'
te ontvangen in een leeuwenkooi. Het
gold een weddenschap. De predikant, die
het huwelyk inzegendewas zoo voor
zichtig om zichzelven niet io de kooi te
wagen.
De gevaarlyke onderneming liep zon
der ongelukken af.
Te Liverpool is een groote bankiers
firma voor reusachtige sommeu er onder
doorgegaan. Een onderzoek in de boeken
moet een tekort van eenige millioenea
hebben aangetoond. De Directeur, W i 1-
liam Stauton geheeten, is met bjjna
een ton verdweuen en wordt nu door de
polit e gezocht.
Lord Salisbury is van zyn ver-
bljjf te Beaulieu naar Engeland terugge
keerd en heeft zyn intrek genomen in
zyn hotel te Londen. Da voormalige eerste
en inister ziet er uitstekend uit.
stad Hamburg» wat te verkwikken want na
de paar glazen rjjnwjjn en de koeken is hjj
wat flauw geworden. j
Hij geeft den knecht een sigaar, rijdt naar
de stad toe, en nadat hij in de duistere stra
ten den weg gevraagd heeft, naar het loge
ment, dat tevens een soort van sociëteit is, I
die door de notabelen der stad bezocht wordt,
Hij moet wat naders over de Van Kronens
trachten te vernemenDitscha's lief, treurig
gezicht hee't hem bevallen; maar natuurlijk,
alszjj de noodige „geeltjes// niet mee ten hu-
wel ijk brengt, zal hij wel oppassen.
Eene rijke vrouw heeft hij noodig, anders
kan hij zijn landgoed niet honden, zjjn vader
maakt het eeDe gat open, om h.t andere te
stoppen. Een slechte tijd voor een toekom-
stigen landedelman, vele schulden te betalen
en allerhande kostbare uitspanningen, die ver
duivelde schulden in Halle, zij verbitterden
hem het leven niet weinig.
In de lage gelagkamer, die met rook ge
vuld is eu waar petroleumlampen aan de zol
dering hingen, zit een groot aantal heeren,
diept over den donkeren straatweg. Mijnheer meest allen liefhebbers van een goed glas bier,
Van Kronen heeft hem een zijner bedienden denkt hij bij zich zelren. In de andere ka-
meeo-egeven, tot aan de brug opdat hij, geheel mer wordt billart gespeeld. De blonde keil e-
onbekend als hij ie met de streek, ten minste
den straatweg kan bereiken, zonder te verdwa
len, Behouden op den hoofdweg aangekomen
ziet hij van verre lichten schitteren en ver
neemt, dat daar Butzow ligt en dat hij diebt
bij deze stad moet langs rijdeo, om naar Uchte
te komen. Hij besluit, omdat het nu. al zoo
laat geworden is, zich in het logement//De
riD met een gelaat vol zomersproeten eu een
helder witte schort voor, die het bier naar
zjjn eenzaam tafeltje breogt, vertelt hem, dat
de heeren daar ginds aan de rechtbank thuis
hoo.-en en de anderen een paar vrijwilligers
zjju uit Uchte.
Praten en u'tvisschen denkt hij, dat is
misschien wel mogelijk, en als h j de kamer
Omtrent de reis van den minister
Chamberlai nen zynvrouw aan boord
van de bruiser <Good Hope,* wordt ge
meld, dat het oorlogsschip op 4 December
te Lenz wordt verwacht. Terwyl het schip
daar kolen inneemt zal de Minister waar-
schynlyk een bezoek brengen aan Kaïro.
6 December wordt de reis voortgezet naar
MombaBsa, waarde heer Chamberlain
uitstapt. Met een andere boot reist hy
naar Zanzibar, waarheen de kruiser hem
voorgaat om den kolenvoorraad opnieuw
aan te vullen. Den 17en December ver
trekt de tGood Hope* met den Minister
ean boord naar Durban, waar de heer
Chamberlain 21 December aan land
stapt om zjjn reis door Zuid-Afrika te
begiuneD.
De Times verneemt uit New-York,
dat president Roosevelt over het
beroep der YenezolaanVcbe regeering op
de Vereenigde Staten juist zoo denkt als
de Tribunede Unie zal Venezuela niet
in bescherming nemen tegen billjjke ver-
toogen van Duitschland en Engeland. De
President geeft te kennen dat Venezuela
het best zyn vriendschap ten aanzien va
de Vereenigde Staten kan toonei door V-
handelen naar recht en billijkheid.
Uit Aden wordt aan de Daily Tele
graph gemeld, dat men geen overlast mee/
heett van de Arabieren. Deze zyn aan
de grens door Turksche troepen vervangen.
Volgens een beticht uit Saloniki
aan de limes zyn de Macedonische be
roeringen geenszins gedaan. Revolutio
naire beuden trekken nog door de ontoe
gankelijke bergstreken.
Met verontwaardiging is door geheel
Rusland de veroordeeling vernomen van
den Russischen geschiedschrijver M i 1 j o e-
k o f. Hjj werd veroordeeld tot zes maan
den eenzame opsluiting op water en brood,
wegeDS vermoedens van met de ontevre
den studenten te sympathiseeren.
By een ander proces zyn 925 boeren
wegens oproerigheid in hechtenis geno
men.
Een 20-tal rechtsgeleerden, die de boe
ren verdedigden en beweerden dat de ver
oordeeling der beschuldigden reeds bjj
voorbrat vaststond, zyn op bevel van den
Minister van Binnenlandsche Zaken, we
gens deze stoute bewering, ieder een jaar
eenzame opsluiting toegedeeld.
De Franscbe minister-president Com
bes is nog niet genezen van zyn ver
volgingswaanzin tegen de kerkeljjke in
stellingen. Aanstaande week zal hy den-
keljjk in de Fransche Kamer van Afge
vaardigden de wetsontwerpen neerleggen
betreffende 61 mannenorden, die de toe
lating gevraagd hebben. De Minister wil
slechts aan 6 orden toestemming gever,
waaronder de Broeders van den H. Joan
nes de Deo, de Trappisten, de Witte
paters van Algiers en drie anderen. Van
de vrouwenorden hebben er 515 de toe
lating gevraagd, doch het Ministerie heeft
biuneDgaat, ziet hij, dat zij als toeschouwer*
bij het billard staan,
Perthien zoo laat nog! vragen zjj.
Van Beetzen, antwoordt hjj. hjj laat
zich voorstellen en herhaalt nogmaalsVan
Peetzen!
Weggestuurd natuurlijk vraagt een re
ferendaris.
Erg jammer .Kaartje afgeven
De hemel beware mjj 1 antwoordt hjj op
ge rekten toon.
De vesting van Beetzen binnengedron
gen roepen er twee verwonderd.
Wel zeker!
Dan moet gij wel een tooverwoord be
zitten, om dezen drempel te overschrjjden.
Boe hebt gjj het dan aangelegd, om den
ouden holenbeer te temmen
Hoe gaat het met de mooie Sophie
Zoo vraagt men door elkander.
Ik heb heelemaal niets gedaanmjjn
vader en Kronen zijn vrienden geweest van
hunne jeugd af, dat is alles.
Hjj doet of hjj de vraag naar Ditscha''niet
hoort.
Ean man van den ouden stempel, die
Van Kronen, merkt een ander op.
Eelacheljjk trotschl Wat niet van de
Montmorency s afstamt beslaat voor hem niet,
bevestigt weer een ander.
Anders een heel fideel huis, met den
dollen Jochem.
[JPordt vervolgd.)
