No, 5270
Zaterdag 13 December 1902,
27ste Jaargaii
j
j
HbagBlaó voor «ffiooró- en SCuió-dColland.
De Grief der Linkerzijde.
r
O
dreule van cffronen.
BVJITKNLA.N D.
Frankrijk.
DuitscLl nd.
Engeland.
Oostenrijk-Hongarije.
Italië.
Kerkvervolging in Frankri
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschynt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
MN'TIENDRat
AGITE MA NOV AGITAT
PBIJS DEK ADVEBTENïIEN.
Vin 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicilèEtrangért
G.L. DA CBR fy Co JOHN., t. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartrt
Hoe buitensporig lang de algemeene
beschouwingen over de StaatsbegrootiDg
ditmaal ook waren boe breed de grie
len tegen de Regeering ook werden uit
gemeten bet wil ons vooikomen,
dat de hoofdgrief der linkerzijde niet aan
den dag is getredendat zy integendeel
is verborgen gehouden achter het vele
dat zoo breedsprakig op den voorgrond is
geschoven.
Het Ministerie voert niet genoeg uit,
Werd betoogd. Maar dit had zoo weinig
grond, dat zelf» de liberale oud-minister
H 0 e m a n-B orgesius wees op dekort-
heid der periode, welke de Regeering ach
ter zich heeft. En die kan het weten.
Hei Ministerie is reactionair, klonk een
andere grief, getuige de Speetwet. Maar
zelfs van socialistische zijde werd dit ar
gument cvervelend» genoemd, wat zeker
°iet zou geschied wezen, als er munt uit
te slaan viel.
Htt Ministerie komt ?iju beloften niet
öa, zoo luidde het van verschillende kan
ten. Maar hierby werd vergete, dat de
eerste Troonrede voor de gansche vier
jarige periode gold en de tweede eeist tot
uitvoering kan komen na de Begrootingen.
Het Ministerie gevoelt niets voor het
volk, was de gebruikelijke grief van be
kende zjjde. Maar,hiertegenover staat, dat
Verzekering tegen ziekte, ouderdomsver-
zekering #n uitbreiding der Ongevallen
wet tot landbouw en zeevaart nog altjjd
Vooraan staan op het werkprogram der
Regeering.
Het Ministerie Doch waartoe die
herhaling van de grieven, welke toch alle
Hechts dienden om den wrevel der L'tr-
kerzyde te luchten over de hoofdgrief, die
"ven om den hoek kwam gluren in de
zedevoeringen van den heer^D r u c k er.
De afgevaardigde uit Groningen maakte
zich zoowaar bezorgd over het uitblijven
van den «nieuwen koers.» Gesteld hyhadde
gelijk gesteld dat inderdaad geen nieuwe
zichting ware ingeslagen weldan zou
dit eendreden tot verheuging moeten zjjn
voor professor D ruck er. Maar neen,
hjj treurt erom En met hem al
die libirale en socialistische redenaars
Welke 't zoo druk hadden over het chris-
teljjk karakter der Regeering, een karak
ter, dat zjj rog maar altyd niet konden
bespeuren uit de genomen besluiten. In
dit verband maakte de Linkerzijde zelfs
een grief van de benoeming des heeren
Cort van derLindentotStaatsraad,
in stede van zich over deze onpartijdige
FEUILLETON.
18.)
Vervolg.)
Pst, freule
Het is Grete Buscb, die een doek omge
slagen heeft en setter haar aan komt loo-
pen.
Freule, kom toch mijnheer van Per-
thien is binnen.
Waar vraagt Ditscha, blijkbaar getrof
fen.
In onze mooie kamer. Gjj kunt elkander
hij dit weer hier huiten toch niet spreken, gij
Wordt doornat, freule.
Ditscha blijft besluiteloos staan.
Kom toch, lreule, niemand ziet u hier
Vader is iu de broeikassen bezig en moeder
Weet het. En Grete neemt Ditscha onder den
arm. H ierheen, freule, wat meer naar rechts,
200 daar is de denr.
En Ditscha gaat door het tuintje voor
het huig de deur binnen. Als de deur achter
haar dicht valt, terwijl zij zorgvuldig den ring
Vasthoudt, maakt zij plotseling een beweging
°m terug te keeren. Al het gewicht van dezen
stap, het sombere voorgevoel van een nade
fend ongeluk overvalt haar zoo geweldig en
duidelijk alsof eene bliksemstraal voor haar
eene donkere plaats verlichtte, alsof zij helder
Ziende geworden is. Maar het volgende oogen
onderscheiding van een liberaal te ver
heugen.
Maar hier wringt juist de sehoen De
Regeering is te onpartjjdig naar der libe
ralen en socialen zin. Zjj zouden zoo gaarne
zien, dat het Kabinet zich vierkant ver
zette tegen al wat de liberalen tot dus
verre tot si and brachten. Wat bemerken
zij evenwel tot hun grooten schrik Dat
b. v. zelfs de Leerplicht, met slechts één
stem meerderheid aangenomen veilig is
bij des heeren Borgesius' opvolger
dat bij benoemingen inderdaad en niet
in schyn gelijk tot dusverre placht te
geschieden naar kunde en geschiktheid
werd gezien ook bjj de tegenpartijdat
volstrekt geen fanatieke haast wordt ge
maakt met de oplossing der schoolquaestie,
maar integendeel rustig voortgewerkt aan
een eerlijke oplossing dat de sociale wet
geving in goede hauden is, getuige reeds
de degelijke voorbereiding der Ongeval
lenwet.
Als dat zoo doergaat zullen zoowaar
de Linkerzijde-mannen bjj een volgenden
stembusstrijd geen klinkende argumenten
hebben. Zjj zullen dan wol kunnen wjj-
zeu op degeljjken arbeid van het Kabi
net, maar van «christeljjke doordrjjverjj»
of iets van dien aard zal geen sprake kun-
ncq zjjn.
Gevoelt men waarom den tegenstan
ders, de nieuwe koers zoo tegenvalt. Zjj
zonden dolgraag gezien hebben, dat b. v.
een st. enge Zondagswet werd ingevoerd
of dat bjj benoemingen met groote par
tijdigheid werd te werk gegaan Dat hadde
klinkende verkiezingsleuzen opgeleverd
Vandaar, dat volhardend vragen naar
den nieuwen koers. Niet dat de liberalen
zelf naar dien koers verlartgen, maar het
Ministerie moet opgezweept worden, opdat
het zijn strikt rechtvaardige houding prjjs
geve. Het moet bang gemaakt word-n
met de ongenade der «kleine luyden,»
opdat het dezen in 't gevlei trachte te
komen. De Rechterzijde moet op het Ka
binet worden aangehitst met het voor
wendsel, dat door de Minis ers nitt ge
noeg gelet wordt op de belangen en wen-
schen der paitjjen, waai uit zjj voortkomen.
Kortom, alle middelen mceten worden
aangewend, om te trachten dat het Ka
binet zjjn onberispe jjke handelwjjze vaar
wel zegge en zich meer gedrage naar den
zin diergenen, welke verlangend uitzien
naar party zuchtige daden, waarmede zjj
de «kleurlooze middenstof» onder de kie
zers kunnen opzweepen.
Al sinds anderhalf jaar ziet is Linker
zijde vruchteloos naar zulke daden uit. Eu
naar uitDr.K u y p e r's houding bleek,zullen
blik hoort zij zijne woorden
Ditscha, mijn leven, mijne redster, mijn
geluk
Zjj stoot hem terng en kjjkt om zich heen
Grete blijft in de nabijheid. In twee sprongen
is Ditscha hjj de huisdeur, om weg te loopen
daar staat hij naast haar.
Ga maar, zegt hjj op treurigen toon, ik
zal u niet hier houden, ik wist immers hoe
het komen moest.
Zij legt een oogenblik de hand tegen het
voorhoofd, dan wendt zij zich om en reikt
hem de hand.
Vergeef mij, spreekt zij nauw hoorbaar.
In de mooie kamer van moeder Fusch brandt
etne lamp, Ditscha zit op deso'a, Hans loopt
in de kamer op en neer. Geen van beiden
spreekt een woord.
Zjj waagt het niet, de oogen op te slaan,
zij kan aan niets anders denken, dan dat zjj
iets doet, wat zij niet mag doen.
Hij komt eindelijk naar haar toe en fluis
tert, zoodat Grete het niet hooreu kan.
Ditscha, ik dank u, ik weet, hoe zwaar
u deze heimelijkheid valt, maar verlaat mij
niet! Gij weet niet, wat ik in deze dagen ge
leden heb.
Werkeljjk? vraagt zij.
Ik heb niet kunnen werken of rusten,
steeds gekweld door dezelfde gedachte zij
houdt niet van me Ach, ik had het water der
Lethe willen drinken, om u te vergeten, of,
nu dit edele vocht op de wereld niet meer te
krijgen is wijn wjjn
Zij vouwt plotseling de handen. O, doe dat
deze daden zich laten wachten ook Wel
roept een Staalman dapper mede in
't koor«Waar blijft het Cbristelyk karak
ter Maar zoo weinig laat de Premier
zich intimideeren,dat hij de eerste rede van
den Helderscheu Afgevaardigde niet eens
antwoord waardig beurde en dit openlyk
zeide. Sterker nog men had in 't debat
gezwaaid methet£/«fe-rapport en wel in ver
band met de daarin zoo dringend gevraagde
oplossing der Schoolquaestie. Dat zou toch
zeker wel inslaan, dacht men. Bet ant
woord was evenwel een kalm, zakelyk, en
overtuigend betoog, dat niet alleen op het
oogenblik aan dat (Au'c-rapport geen ge
volg kan worden gegeven, maar dat ook
'd Ministers plannen ten aanzien van het
onderwijs geenszins vervroegd kannen
worder.
Neen,succes hebben de Linkerzyd»-man
nen niet gehad met hua ophitsende
woorden, ten minste niet by 't Kabinet.
En evenmin, zoo mogen wy verwachten,
bij de Rechterzjjde en bjj de partyen, die
daarin zijn vertegenwoordigd. 7y zijn er
getuige b.v.de redevoering vanDr. N 0-
1 e n s niet in geslaagd het veitrou-
wen der onzen in de Regeering te schok
ken. Zjj zullen het moeten aanzien, dat
de gesmade «coalitie» eensgezind zich
blyft scharen in het Kabinet, wijl die
«coalitie» begrijpt, dat niet ieder door
het huidige bewind kan bevredigd wor
den wyl die «coalitie» ziet, dat het Mi-
n:.8teiie het terlyk er oprecht meent;
wyl die «coalitie» ook heel goed inziet,
waarom het din liberalen en sociaal-de -
mocratischen verkiezings-agitatoren te
doen is.
De Scmaine Religituse heeft eene in
schrijving geopend, die in weinige dag»n
de som opbracht om aan Z. Em. kardi
naal Perranil gedurende drie jaar lang
de jaarwedde te betaleD, welke het mi
nisterie-Go m b e s be loten heeft hem te
onthouden.
Als het noodig is, zegt de Semaine
Religieusszullen wjj over drie jaar weer
eene inschrijving openen.
Het Hof te Parjjs heeft den ban
kier Boulaine vrijgesproken van de
beschuldiging van oplichting en misbruik
van vertrouwen. Bjj werd echter tot 18
maanden gevangenisstraf en 3000 francs
boete veroordeeld wegens overtreding van
de wet op de vennootschappen. Zjjn me
deplichtigen zjj 1 gestraft met een maand
en een jaar gevangenisstraf en een boete
van 500 en 1000 francs.
De werkstaking te Marseille Dl ijkt
opgezet te zjjn door hen die djn kreet
Leve de Republiek! vervangen hebben
niet, het is zoo verschrikkelijk, en ik ben
zoo wanhopig geweest, toen ik hoorde, dat gij
te Butzow 200
Hij lacht, als hij echter in haar gezicht
ziet, begrijpt hij haar en wordt ernstig. Als
de goede engel zjjn aangezicht afwendt... sta
melt hij.
Wat zal er nu van u worden vraagt zij
na eene lange pauze
Ik weet het niet, antwoordt hij, alles
hangt van u a'. Als gij mij blijft liefhebben,
als ik u nu en dan eens zien mag, Can wil
ik braaf en vlijtig tn tevreden worden, en
zal wachtai op de toestemming uws vaders.
Maar waar moet ik u zien P [k kan 11
toch niet als een boerendeern ontmoeten I
Neen, dat kunt gij niet, en het wordt
ook winter.
Oom wil niet hebben, dat gij komt
ach, en nu om Kerstmis heelemaal niet. Ons
huis is als een grafik huiver als ik er aan
denk, dat het weder Kerstmis wordt.
Ik zeg u, Ditscha, ik meet u zien roept
hij heftig uit,
Zjj haalt bijna or merkbaar de schouders op
en ziet hem radeloos aan.
l ier zou het toch gaan, Ditscha.
F ier P Neen, neen 1 Deze Grete rusch
ziet m met zulke wonderlijke oogen aan.
lk mag haar niet lijden, ik geloof, dat zij
slecht moet zijn, fluistert zij O, hier niet 1
Maar z:; is nu eenmaal ingewijd I roept
hjj uit.
En wie deed dat! vroeg zij heftig.
Gij zelf Ditscha? Of deukt gjj, dat deze
door Leve de sociale rerolufii! die de
Marseillaise door de Carmaguole en de
driekleur door de roode vlag vervangen
willen zien.
Gelukkig dat niet alle zeelieden zich
laten leiden door de opruiers, het zal dus
zoo'n vaart niet loopen al wordt Marseille
als groote zeehaven groote schade toe
gebracht.
De socialisten en vakvereenigingen zyn
niet almachtig en werkelijk algemeen is
de staking geenszins.
Veel lawaai wordt gemaakt, dat slechts
ten goede komt aan de buitenlandsche
nyverheid op de eerste plaats tot nadeel
van den Franschen werkman en zyn ge
zin.
Nadat de afgevaardigd Basserman
in den Daitschen Ryksdag de aanneming
van het voorstel-K a r d 0 r f f en de ver
werping van alle amendementen had aan
bevolen, nam de rijkskanselier graaf Yon
3 u 1 0 w het woord. Hy verklaarde, dat
wanneer de Ryksdag tot de in het voor
stel-K a r d 0 r f f voorgestelde vermindering
van een aantal nijverheids-rechten zou
besluiten, de verbonden Regeerin
gen dit voorstel met al den ernst dien
het ge wicht der zaak eischt in welwellende
overweging zullen nemen.(Gelachlinks).Op
de motieven voor de veerechten kunnen
de Regeeringen niet ingaande Regee-
ringei zyn vast besloten by het afsluiten
van handelsverdragen de vaderlandsche
veeteelt te beschermen in een mate, die
haar voortdurende on wikkeling bevor
deren kan. De R^geeringen zullen ook
in handelsverdragen of overeenkomsten
met andere Staten geene bepalingen op
nemen, die haar zonden beletten om alle
noodige maatregelen van veterinair toe
zicht te treffen, teneinde den veesttpel
krachtig te beschermen tegen het invoe
ren van veeziekten uit het buitenland.
Deze verklaring weed door de meer
derheid met levendigen bjjval, door de
linkerzyde met gelach begroet.
President Graaf Balestrem deelde
mede, dat door den sociaa'-iemocratisehen
afgevaardigde Albreeht twee voor
stellen waren ingediend: het eene bevat
een amendement op het voorstel-K a r-
doiff, het andere stelt een wyziging
van het toltarief voor. De secretarissen
lezen deze voorstellen voor; de lezing
der 70 b'adzyden eischt 83 minuten.
De voorzitter wjj.t er op dat het moei-
Ijjk is de voorstellen te laten drukken,
daar hij het manuscript moot behouden,
en het voorstel niet in twee exemplaren
is ingediend, zoodat by het niet ter zet-
terjj kan geven.
Be bel valt d9 partyeu der mejrder-
heid en de Regeering heftig aan. Dat
het voorstel-K a r d o r f f zoo maar ia
een ommezien zou worden afgedaan, is
een vernederiug van den Ryksdag in de
oogen der wereld en van het Duitsche
volk.
Over - de vreeselyke armoede die te
Grete ziende blind en hoorende doof is? Als
een meisje eenen brief aan een jongen man
bezorgt, dan denkt zjj zeker dat er iets
in staat over een patroontje of zoo iets.
Ditscha buigt het hoofd en bijt zich op de
lippen.
O, gij houdt niets van me, Ditscha,
dwing u zelve maar nergens toe, zucht bij
en gaat bjj de steenen haard staan, wasrin
wat turf brandt.
Weet gij wel, dat zulk eene geschiedenis
niet uit te voeren is zonder eeae helpster.
Z'j is een ferm meisje deze Grete. En
wat zij er van denkt Niet heel veel, alleen
maar, dat wij twee menschen zijn, d e elkander
liefhebben, die nog geene toestemming tot
een huwelijk kunnen krijgen en toch niet van
elkander willen gaan. En als zjj nog meer
denkt, dan is het: Arme zielc-n, ik wil u hel
pen, opdat gij niet omkomt van verlan
gen en vertwijfelingen dat zou met ons het
geval zijn, d. w. z. met mij, van u weet ik
het niet, geloof het ook niet maar ik
zonder u is mij het leven geen cent waard 1
O, wat ik u bidden mag, zeg dat
niet.
Maar ik zeg het toch I roept hij uit, en
werpt de rijzweep op de tafel, ik zeg het toch
want het is de waarheid en als gij mij verlaat
nu ja gij weet wat er dan gebeu
ren zal
Ditscha denkt aan oom Joachim, toen zij
hem dronken gezien heeft, fcier, hier dus, ik
zal komen maar
Geen maarEn hij stelt zich aan, e
Londen geleden wordt en de oorzaak er
van, wordt gemeld: De oorlog in Zuid-
Afrika ie de voornaaxste oorzaak. Werk
loosheid is er door in het leven geroepen,
daar tienduizenden werklieden op de fa
brieken hebbsn gedaan gekregev. Te
Londan zjjo er eiken nacht heele seharen
die in de kou op straat moeten bljjven.
De toevluchtsoorden kannen niet meer
meer bevatten dan zij al herbergen. Een
verslaggever van de Daily Chronicle heeft
een onderzoek ingesteld en het bleek hem,
dat een groot aantal flinke werklieden
met geen mogelykheid iets konden ver
dienen en in de laatste weken een aan
tal nachten op straat hebben doorgebracht-
Keir Hardie bracht de zaak gisteren
in het Lagerhuis, maar Arthur Bal
four zeide, dat hy overdreef en behan
deling in het Parlement de zaak niet
verder brengen zoo. In West-Ham heeft
een gemeentelijk onderzoek uitgebracht,
dat in 20,000 huizen waar men navraag
deed, 5300 loontrekkers geen werk heb
ben. Te Birmingham heeft men op een
vergadering besloten, het stadsbestuur te
verzoeken dadeljjk een fonds van onder
stand te openen.
Graaf Alexander Pombelles,
gewezen ordonnanceofficier^van aartsher
tog Rudolf, die getuige was van het
drama van Meyerling, is krank
zinnig geworden. Men heeft hem in een
gesticht moeten opslniten. Sinds jaren
leefde hij afgetrokken te Szabadka.
De Koning van Italië schjjnt zich nog
al antikatholiek te toonen. Zyn gedrag
moet zelfs ergernis gewekt hebben onder
de koninkljjke familie. Z. M. moet over
hoop liggen met zyn moeder de Koningin-
weduwe: ook met zyn tante koningin
M a r i a-P i a van Portugal leeft hy in
onmin.
Koningin M a r i a-P i a heeft de jonge
Printes niet ten doop willen houden en
is naar Parijs vertrokken, weigerende me
ter te zyn van het kind des Konings. Ook
moet prins Nicolas van Montenegro,
schoonvader van den Koning, hebbt la
ten weten, dat hy de doopplechti aid
van de jeugdige Prinses niet zal t zo
nen.
Een 700 tal personen uit Bretago iet
admiraal de Cuverville, senate au
Fiuistère en de afgevaardigden O 1 i ar
en L a m y aan het hoofd, hebben te 1-
rjjs in een vergadering geprotesteeii a-
gen de geweldpleging van den mini; e -
president Combes. De aanwezigen
juichten den tegenstand toe die Combes
ondervindt en ondervonden heeft gedu
rende de zustervervo'ging.
Heftig werd geprotesteerd tegen het
ingrjjpen der Bretonsche taal, waai na de
volgende motie onder daverend applaus
werd aaDgenomeD.
7000 Bretons vereenigd te Parjjs, ge
hoord de verklaringen van den adm raai
hij half krankzinnig van geluk en dankbaar
heid is, terwijl het meisje een paar groote
tranen uit de oogen loopen, een tooneel of
eene moeder afscheid neemt van een zoon, die
de wijde wereld in gaat en hem haren zegen
geeft.
Mag ik het mijne moeder schrijven
vraagt hjj. En als zijn beeldschoon gelaat haar
aanziet met schitterende oogen, knikt zij toe
stemmend en zegt
Poe het en groet haar van mij, Hans 1
Fan staat zij op en zoekt naar haar man
tel. Pij verlaat voor hem het huis, hij heeft
op zich genomen, Grete nader op de hoogte
te brengen.
Grete lacht, als hij haar verklaart, dat zij
ne bruid en hij elkander bjj hare moeder wil
len ontmoeten. O, ja, zezt zjj, de freule
nu ja 't is overal hetzelfde, de eene men.ch
is als de andere, alt d dezelf le geschiedend
1 u, moeder is het goed.
Niet zoo onbescheiden, miju kind, zegt
hij op een toon van terechtwijzing, het is
niet altijd hetzelfde, al lijkt dat ook'zoo. Hij
heeft zijne m.its over de ooren getrokken,
knikt haar nog een paar maal toe en verlaat
de kamer.
Achter hem klinkt haar spottend gelach, en
als hij zich omwendt, ziet hij, hoe zij een
neus tegen hem maakt
{WorÜ vtrwlgd.)
