No. 5286
Maandag 5 Januari i 903.
27ste Jaargang
ïïagBlaó voor
on Suió-eJColla
Wat te doen
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem agtte ma non agitate
€&reule van kronen.
iJ UIT K N L A JV i).
Frankrijk.
Fngeland.
Duitschiand.
Het Dresdener Hofschandaal-
Het jaar 1902.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem1 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1)50
Yoor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0)03
Dit blad verschpnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTEN5IEN.
Van 1-6 regels Ge.tv
Fike regel meer7y,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Co. t an t.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etranoiri
G.L. HAD BE df Co JOHN., P. JONES Succ. Pa~is 31óm Faubourg Montmartrt
Met de snedigheid, welke wp van het
blad gewoon zjjn, heeft He Nede> lander
dezer dagen de aandacht gevestigd op de
oorzaak der steeds bedenkelijker afme
tingen aannemende breedsprakigheid van
de Tweede Kamer. Niet slechts wordt er
«te veel gesproken, maar tegelijkertijd te
weinig afgedaan, zoodat debat over het ge
heel genomen e^n onbevredigenden indruk
achterlaat; terwijl toch tiet mag worden
oütkend, dat zeer vele leden bljjk gege
ven hebben van toewjjding aan de pu
blieke zaak; van ijver zelfs van groote
inspanning.»
De oorzaak van dit verschijnsel zoekt
het blad in de ommekeer, welSe ons La
gerhuis sinds de uitbreiding van het
kiesrecht heeft ondergaan. Vóór 1888:
„trachtte ieder lid de eischen van den
Staat, d.w.z. van het geheel, in het oog
te houden. Men besprak en beoordeelde den
financieelen toestand des Rijkstoetste ook
daaraan de meerdere of mindere gematigd
heid in de uitgavenhield, bij het aan
dringen op verbeteringen, het geheel der wet
geving, zoowel als het verband van het be
lastingstelsel in het oog kwam voor district
belangen slechts eenigszins schoorvoetend
op, om niet den indiuk te geven, dat men
den regel vergat dat de Staten-Generaal het
geheele Nederlandsche volk vertegenwoor
digen. H
Thans evenwel is de Tweede Kamer
een meeting van partijen geworden. Zjj
die daar saam komen zjjn niet in de eerste
plaats mannen, die zich toeleggen op be
studeering van het staatsbestuur, maar
afgevaardigen van partpen, die van het
gouvernement moeteo verkrjjgen, wat den
kiezers beloofd of voorgespiegeld is.»
Scherp hekelt de Neg. de behartiging
der districtbelangetjes, waardoor de «Ka-
merdrukte» zoozeer doet toenemen
Elk Kamerlid dient te zorgen dat zijn,
uit vele groepjes bestaande, kiezers een
trekje kunnen doen. Is dat onmogelijk, zijn
er te veel aan 't bod, dan moet althans
een krachtige redevoering 't bewijs le
veren dat het Kamerlid op zijn post was
en zijn best heeft gedaan. Men spreekt zoo
dra men in de Kamer is. Op de hoogte
van staatszaken te komen is niet noodig.
Daar nu vele groepjes kiezers, zonder veel
politiek inzicht, eenvoudig loopen naar het
Kamerlid, dat het meest drukte heett weten
te maken, zoo moeten vele Kamerleden, om
hun zetel niet te verliezen en alzoo wan t
't gaat natuurlijk altijd om H publiek be
lang allen op hun beurt hetzelfde herhalen.
't Wil ons voorkomen, dat de Kan er
het met deze afstraffing wel doen kap.
FEUILLETON.
34.)
Ver rc;g)
Beiden zwijgen Als na korten tijd de oude
dame over heengaan spreekt, stemt hij toe,
en daar de baron zegt, dat hij mevrouw den
boom toonea wil, die zijn grootmoeder eene
geboren van Schneeblatt geplant heeft ter her
innering aan de een of andere gebeurtenis,
laat men den wagen vooruitrijd n en gaat,
terwijl men de croquet-plaats vermijdt, door
de schaduwrijke laan, waarop reeds de eerste
bladeren liggen het oude paar vooraan, en
Ditscha naast Rothe achter hen.
Dit scha volgt met oogen vol welbehagen de
voor haar loopende oude vrouw hoe sier
lijk het //moedertje// daarheen schrijdt in haar
eenvoudig gewaad van zwarte zijde en den
ouderwetschen mantel uit dezelfde stof. Door
de zwarte kant van het mutsje schemert
het zilverwitte baar en aan den arm draagt
zjj den pompadour uit eene lang voorbij ge-
gane mode.
Rothe bemerkt haren vriendelijken blik en
lacht er om.
Nu is het heel wat gezelliger op ü.m-
beek zegt hij, en freule, nu komt gij, neen,
nu moet gjj eens overkomen.
Ik weet dat de baron geene bezoeken meer
aflegt ja, ik weet het, onderbreekt hij
Het was trouwens noodig, dat op het
praateuvel eens flink de aandacht werd
gevestigd, waut wat is bp de Begrootin
gen bet gevolg geweest van al het gepraat?
Dat het Landbouwdebat moest vervallen,
achten wjj niet zoo erg, want bp de be
handeling van het in deze kolommen
bereids besproken wetsontwerp tot het
instellen van Landbou-vraden zal er ge
legenheid te over zijn om de belangen
van het platteland in 't licht te stellen.
Wel betreuren wp echter, dat de Be
grootingen van Suriname eu Curafao zoo
a'gerofleld moesten worden. Aan de In
dische Begroeting zijn zoowaar négen
volle dagen gewpd, terwijl onze West-In
dische bezittiugen ternauwernood een uur
iu beslag namen. Bp die haast weid een
gewichtige zaak over het hoofd gezien
de subsidieeriDg van het bpzonder ondei-
wjja op Curayio. Het Vicariaat heeft ver
hooging aangevraagd der bescheiden sub
sidie, die slechts f 9000 bedraagt, een
verzoek, dat door den Minister van Ko
loniën aan het oordeel van den Gouver
neur is onderworpen Bp de Beg ooting
nu wes het oogenblik daar, om naar dat
oordeel en naar 's Ministers denkwpze te
vragen, 't Is echter in den steek gebleven
zoodat in 1903 het onderwjjs van het Vi
cariaat op dezelfde zeer zware lasten zal
bljjven zitt-n, terwijl in het tegenover
gestelde geval allicht de kans op een sup-
pletoire Begrooting voor die subsidiever-
hcoging waie geopend geworden.
Ook had, dunkt ons, de toestand in de
West, die toch in geen enkel opzicht
rooskleurig is, wel eens grondig bespro
ken mogen worden. De haast, om toch
maar tjjdig thuis te komen, heeft echter
onze Koloniën in Amerika voor de zoo-
veelste maal stiefmoeder! jjk doen behan
delen.
Om nu terug te komen op de zoo ge
gronde klacht Tan de Ned., het blad
vraagt nog
„Zal niet, naarmate de strijd om belan
gen bevrediging en die tusscben de par
tijen onderling toeneemt, de controle op
bet staatsbeleid zelf s'eeds meer verzwak
ken
Zal er tijd overschieten voor behoorlijke
behartiging van het landsbelan;
Men behel t zich met moties De zaken
waarvoor nu geen tijd meer overschiet, wor
den uit bet debat gelicht, om later weer te
w.rden ter tafel gebraeht.
Heel fraai.
Maar wat geven die moties, niet vastge
knoopt aan behoorlijk voorbereide wetsvoor
stellen
Zal, op den duur, op die wijze een land
goed bestuurd kui.nen worden?
baar antwoord, maar gij kunt toch ook wel
eens alleen komen Nu mijne moeder bij mij
is, kunt gij elke bijgedachte laten varen, zelfs
de strengste zederechter zal het niet wagen
Zij kijkt hem met groote oogen verschrikt
aan, hij begrijpt dezen blik verkeerd, ik be
grijp immers volkomen, vervolgt bij, ik ben
werkelijk een beslist tegenstander der moder
ne emancipatie van de goede, oude zeden, en
vind, dat tegenwo, rdig evengoed als in vroe
ger dagen, de vrouw nooit een haarbreed van
het pad atwijken mag dan de etikette haar
voorschnjft.
Was mijne jongste zuster bij mij op bezoek,
ik zou u dit verzoek niet d. en, maar mijn
moedertje, die geheel en al de plaats eener
huisvrouw inneemt, bij haar moogt gij toch
komen, niet waar
Ik ben niet pedant, antwoordt zij, om
toch iets te zeggen
O, tot op zekere hoogte moet gij dat
wel zijn, zegt hij ernstig. Gij kunt u gerust
bij mijn inzicht aansluiten, ik ben in datop
zicht de onverdraagzaamste mensch.
Als oom het hebben wil, zegt zij met
afgewend gelaat.
Hij houdt haar voor preutsch en zij zou
er over willen schreien. Daar, vlak voor haar
komt het tuinhuis tussehen het groen der
boomen te voorschijn, waar zij zoo dikwijls
heimelijk naar toe geslopen is. Eene verlam
mende schaamte komt o^er haar zij zou het
liefst maar uitroepen:
Wat zoudt gij zeggen, als gij eens
wist
Het autwoord op deze vragen luidt na
taurlpk ontkennend. Maar... veruer zjjn
we nog niet.
Natuurljjk heeft het zijn waarde, dat
een vei keerde tce.-tand wordt ingezien,
dat op de gevolgen en den omvang van
een kwaad werdt gewezen. Nog hooger
waarde heeft evenwel het ainwjjzea van
een geneesmidlel voor de steeds bedenke
lijker wordende kwaal.
En dit ontbreekt nog. Er ware reeds
iets gewonnen, indien b. v. de «alge-
meene beschouwingen» werden verp'aatst
naar het Adres-debat, onmiddelljjk na
de opening der Stateu-Generaal. Dan is
er nog tjjd genoeg. Daarmede is evenwel
de Kamer het gansche jaar door niet ge
holpen. Nu zal men misschien zeggen:
de voorzitter moet de teugels maar wat
strakker houden-Best. Maar waar on beperkte
vrijheid van spreken bestaat, kan zelfs
de strengste voorzitter tegen langdurige
sprekers niets doen, zoolang deze binnpn
de «orde van den dag» bijjven.
Er dient dus ir.ts op gevonden te wor-
d n, te meer, wjjl de Kamer toch alzoo
omslachtig werkt met breede voorloopige
verslagen en nog breeder memoriëu van
toelichting. Welnu: als de spreeklust der
Afgevaardigden dan eens aan tjj Ingebon
den werd? 't Is toch wel doenlijk, zpn
gedachten in beknopten vorm te gieten
De Kamer vraagt geen mooie redevoe
ringen, geen ellenlange aanloopjes of rol
lende peroraties. Men beware die voor de
kiezers. In de Kamer kome uien slechts
met z-iakijjke betoogen, ontdaan van
alles wat naar mooi-doen zweemt. Als dsn
sprekers zekeren tjjd wordt toegemeter,
zullen zjj wel leeren kort zpn.
Wij geven ons denkbeeld gaarne voor
beter. Er dient evenwel iets gedaan te
worden, liefst vóór de stroom der breed
sprakigheid zoo breed wordt, dit er aan
geen indpken meer valt te denken.
De Fransehe Regt ering heelt de volgen
ds maa'regelen met betrekking tot den
toestand iu Marokko genomen.
De verschi lende garnizoenen langs de
Algerpisch-Marokkaansche gre s zijn v- r-
sterkt of zulien versterkt word-n. Laugs
den spoorweg zullen een aantal soldafe.i
met voorraden vervoerd worden naarT em-
cen, Ain Sefra en Duveyrier, om te
verhind ren dat Marokkaan1 che benden
de Algerijnsche gr-ns overtrekken. He!
oorlogsschip Du Chayla, op dit oogen
blik te Chan, ligt klaar om op het eerste
bevel naar Tandzjer te gaan en daar troe
pen aan wal te zetten.
/ij is een paar stappen achter gebleven, als
om adem te scheppen. Als hj zich omwendt,
ziet hij haar zoo bleek en veranderd, dat hij
vraagt, of zij niet wel is.
Zij schudt zwijgend het hoofd.
De baron en de oude dame hebben een zij
pad ingeslagen en stuan nu reeds voor den
boom dien de grootmoeder eens.geplaatst heeft
Er is daar niet veel te zen. Ditsc a vindt de
linde, die volstrekt, geen prachtexemp'aar is,
maar waar aan den voet eenen steenen bank
staat, nu eerst interessant,
Men gaat naar den u tgang van het park
Kurt tothe praat verder. Hij heeft eene bi'
bliotheek kamer ingericiit en vraagt, of Dit
scha gaarne leest, en wat zij gaarne lees1.
Men heett mij altijd zeer kort gehou
den met geestelijk voedsel, tante Anna heeft
de bibliotheek gesloten, toen zij jaren geleden
bemerkte, dat ik daar somtijds een boek haalde;
tot nu toe is ze niet weer geopend.
Oom Jochem leest behalve zijne kranten
bijna niets en is evenals allen in huis de
meening loe.edaan, dat lezen meer schade
dan voordeel aai brengt, zegt zij en lacht,
terwijl haar de tranen in de oogeii komen.
Het komt er toch maar op aan, wat men
leest, en hoe men een goed boek leest, roept
hij vol vuur uit, zouder op hare opmerking te
letten. Het is eene ongehoorde wreedheid,
freule Van Kroueu
Dan zwijgt hij, hij wil haar geen pijn doen,
haar niet nog duidelijker de armoede van
hair leven toonen, nu niet, terwijl hij haren
dorst nie lesschen kan, de dorst, die uit el-
Volgens de Echo de Parisworden te
Toulon nog eei ïge schepen van het M d-
dellandsche-Zee-eskader uitgerust voorde
Marokkaansche wateren. Het Nieuwjaars
verlof voor de officieren en manschappen
van da GauloisCharlemagne en Lincis
is ingetrokken.
Aan de 'limes wordt uit Tandzjer ge
meld, dat de troonpretendent op vier uur af
stand van de troepen vaa den Sultan
staat. Dezen zijn uitgerukt om hem in
zijn op arsch te stuiten. De sultan heeft
zijn broeder M o e 1 a i Mohammed bij
zich ontboden, om het volk te toonen dat
het gerucht als zou M o e 1 a i den preten
dent vergezellen, valsch is.
De Standard verneemt uit Madrid dai
Enge land's, Fi ankr jjk's, I talië's en Duitsch-
land's verzekeringen Spanje gerust hebben
gesteld Deze Mogendheden verklaarden
dat zjj in Marokko niet tusschenbeide
wenschea te komen en zelfs geen demon
stratie beoogen, zoolang men hun onder
danen niet hindert.
Nadat mevrouw W«d. Krupp be
sloten had af te zien van een vervo'giug
tegen het socialistenblad Porwarts voor
de hatelijks aaotjjgingen tegen wjjlen haar
echtge oot, had dit blad de verregaande
brutaliteit dien laster staande te houden.
De socialisten hebben om de zaak op
te helderen,een hunner, zekeren Grad
n a u e r naar het eiland Capri gezonden
om de zaak te onderzoeken. Gradnauer
heeft niets kunnen ontdekken ten laste
van Krupp.
Ook de Belgische socialistenbladen
Le Peuple en Vooruit, hebben niettegen
staande de verklaringen van den socia
list de door hen verspreid n laster om
trent den overleden heer Krupp niet
herroepen.
De Kon'ng van Saksen is ernstig
ongesteld, prof. Cnrschmann is uit
Leipzig naar Dresden ontboden om met
de gewone geneesheeren van het Hof con
sult te honden.
Zeer duideljjk is bewezen dat het hof
schandaal te Dresden te wijten is aan de
vuile romans van Z o 1 a en andere ze-
de'ooze geschriften. De aartshertog Le c-
pold Ferdinand en zijne zuster
prinses Louise, zijn er door in het ver
derf gestort. Zij hielden niet meer van
een ingetogen en d ftig leven, zooals zij dat
in hunne familie vonden zij wilden vrjj
zjjn, onafhankeljjk o.u aan al hunne
grillen en drilten te kunnen voldoen.
De Kroo'prins»s van Sikseu en haar
Broeder onttrokken zich aan hunne
cbris'eljjke plichten, zjj verloochenden den
godsdienst. hu ner familie, omdat zjj er
een hi derpaal in vond n, die hen belet
te zich aan hunne kwade driften en nei
gingen over te geven.
De Kroonprinses verklaarde nog jl.
Dinsdag aan een j urnalist te Geneve;
de Kon nkljjke familie van Saksen was
ken trek vaa haar ernstig gilaat eu uit hare
treurig vragende oogen zoo duidelijk spreekt,
Zoo gaan zij zwijgend langs hot met kam
perfoelie begroei le prieel van de tuinmanswo
ning voorb Ditscha kijkt niet naar de wo
ning, de herinnering heeft haar heden zoo
geweldig aangegrepen. Zjj geeft Rothe aan het
hek van het park eene ijskoude, bevende hand
«ti duldt, half bewusteloos dat de oude vrouw
haar vol teederheid in de armen sluit en
kust.
Tot v eerziens zeggen moeder en
zoon e i werktuigelijk zegt zjj ook //Tot weer
ziens
Het is na tafel. Ditscha heeft alleen met
oom Jochem gegeten, de kleine Achim, die
vermoedelijk te veel ijs gehad had, en zich
niet wel gevoelde, moest door zjjne bonne
weggebracht worden, zijn snikken en schreien
dat hij boos was op zijne moeder, omdat zij
de ooms en tantes, die bij haar op bezoek
waren, veel liever had, dan hem, klinkt nu
nog in Ditscha's ooren. Oom zet een boos ge
zicht en Ditscha leest hem als gewoonlijk in
de woonkamer de krant voor
Hij luistert blijkbaar geheel verstrooid en
nu buigt hij met den steel zijner pijp het
blad vaa de courant neer, waarin bet jonge
meisje leest.
Ditscha
Zij kijkt verwonderd op, dat beeft zoo
eigenaardig geklonken, Ditscha, beg.nl hij
mjj te katholiek, zjj was vrjjzinniger en
had breeder opvatting van geest. Wat
de diep gezonken vrouw daardoor ver
staat, doet zjj maar al te best zieD, door
haar afschuwwekkend gedrag, nu zjj
haar plichten als echtgenoote en moeder
met voeten treedt. Zjj heeft het voor
beeld gevolgd van de figuren, wier on
deugden en misdaden zjj in de zedeloo-
ze boeken opgehemeld vond en die zjj er
in leerde bewonderen. Wat deze vrouw
geworden is, weigert hier onze pen neer
te schrjjven. Haar broeder, aartshertog
Leopold Ferdinand, is geworden
een man van d3n meest zedeloozen le-
Vtnswandel, ven vrjjdenker en vrjjlever,
die niet het minste godsdienstig begrip
meer heeft.
Het a'gsmeen consistorie der Evange-
ische Luthersehe kerk in Saksen heeft
aan al de geesteljjken bevel gegeven den
naam van prinses Louise weg te la
ten in de gebeden voor de koninklijke
familie.
Eindelijk zegt de Gaulois, zjjn wjj ver-
lost van het jaar 1902. Het noodlottige
jaar, dat ons droefheid en schande en ver
nedering heeft gebracht.
Gedurende de twaalf maanden, die nu
voorbjj zjjn, hebben de lieden, die ons land
nploiteeren en degradeeren hun slagen
gericht tegen de twee groote symbolen
van het Christelijke en militaire Frank-
rjjkhet kru:s en de vlag.
Nu zjj het leger niet kunnen opheffen
dat hen ondanks alles verdedigt tegen hun
eigen vrienden, hebben zij z'ch aitge-
sloofd het neer te halen door het te ge
bruiken voor ont9erende doeleindendie
Franschen van de repnblikeinsche verde
diging hebben onze soldaten in 't ge
weer gebracht tegen vrouwen en welke
vrouwen! geesteljjke, heilige zusters, die
de arme kinderen opvoeden, de zieken
verzorgen, de gewonden op de slagvelden
opbeuren en vei troosten, die in een woord
zich hebben gewpd tot het lenigen van
alle menscheljjke ellende.
Zgn dat werkeljjk Fransehen, die offici
eels agenten vaa de internationale vrij
metselarij.
Er zpn werkeljjk Franschen, zegt pater
Dupanloup, die noodig geneutrali
seerd moeten worden.
Zjj, die ons regeeren zpn geboren
Fraukrjjk, maar zjj hebben geen der aa
geboren eigenschappen van ons rasz
zijn Diet dapper, zjj zpn niet ridderlp
zjj komen niet in trilling bp bet hoor
van de trom of van de trompet; vrouw:
beleed gen en op vroawen jagen,datdoenz;
Zelfs bezitten zjj onze ondeugden nie
want ik acht ze niet in staat tot ee
edelmoedige dwaasheid of een heldhaftige
malligheid.
Combes 13 eea man van de Spaan-
sche inquisitie uit de vjjftiende eeuw,
eng en woest in zjjn fatanisme, de ket-
te s in de politiek vervolgend zooals To r-
q u e m a d a ter jacht ging tegen de ket
ters; Rouvier is een Armeniër, intel
ligent en sluwP e 11 e t a m doet mjj
aaizeleud eens moet men er toch over spre
ken, en sedert eenige dagen, sedert ik hier
z oveel mee aanzie. Cat mij te denken geeft,
driugt het mij bet betreft uwe toe
komst, kind, hoe stelt gij u eigenlijk uw
leven voor, als ik dood ben en Cilly hier als
koningin-moeder haar verblijf houdt. Natuur
lijk hebt gij recht op een tehuis op Peet-
zen, maar zult gij u dan hier tehuis bevoe
len
Gij harmonieert zoo weinig met alle ande
ren en
Oom, zegt zij verschrikt, spreek niet
van sterven o, dat niet I
Ja wel, Ditscha, ja well Wees zoo
goed, mij eens te verklaren, wat gij denkt
te doen Hoe zult gij uw leven inrichten
Als gij het dan volstrekt wilt, zal ik u
i eerlijk antwoorden, oomIk wil niet hier
j blijven, ik zal een betrekking zoeken, een
I levensdoel, werk, opdat ik.
Dan wilde ik ook rog weten, wat gij
voor eene betrekking wilt zoeken valt hij
haar in de rede. Gij kunt t ch niet als huis
houdster gaan dienen? Dat is ook niet noodig,
gij hebt nog genoeg om van te leven.
En al hat ik e n millioen, oom, ik moet
i iets doen, een werkeloos leven kan ik niet
j leiden. Ik denk b. v. dat het zoo schoon moet
zijn aan het hoofd eener inrichting, van zieke
kinderen te staan ik zou bemind wil-
1 len zijn.
1 Worit vervolgd,)
