No. 521)4
Donderdag 5 Januari 903
27ste Jaargang
ïïagBlaó voor fdfiooró* ££uió-<JCollanó.
Draaiende raderen.
aGHTE Ma non agitate
c&reule van cföronen.
t) U 1 T Hl N L A Ai 1).
Frankrijk.
Amerika.
Spanje.
Zwitserland.
Marokko.
Ce Venezuelftansche-quaestie.
Zuid-Afrika.
De.'opdaing van dan Pralsliohen
Landdag.
RlEll
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem,.f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,SO
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Bedacteu r-U i t ge v e r, W. KÜPPERS.
BUREAUSt. Jansstraat. Haarlem
IIENDKA
PRIJS DER ADVERTEN1IBN.
Vtn 16 regels 5# Cent»
Elke regel meer7y»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubbcitéEtrangèr»
G.L. DAUBE 4' Co JOHN., B. J ONES SuccParis 31 its Faubourg Montmartrs
't Is uit ondervinding bekend, hoe
jjverig de tegenpartij ernaar streeft, het
huidige Ministerie te betichten van tekort
komingen en partijdigheden.
Wat heeft men niet getracht, uit de
«Speetwet» kwado munt te slaanhet
duurde zelfs zoolang, dtt de socialisten
het vervelend en afgezaagd begonnen te
vinden wel een bewjjs, dat uit bedoeld
wetje al bitter weinig tegen de Regeering
viel te distilleeren, want de socialis!en
zjjn wel de allerlaatster, die voor oud-
bakben argumenten terugdeinzen.
Ook de Transvaal-quaestie, duidelijker
gezegd de Nota aan Engeland, heeft men
tegen het Bewind willen uitspelen tot
dat de rondborstige verklaring der Boeren
generaals, dat die Nota den vrede bevor
derd had, der tegenpartij de valschp,
kaart uit de hand kwam slaan.
De Regeeiing werkt te weinig, heette
het een anderen keer. Maar toen kwam
een man van ervaring uit het eigen pro-
teit-kamp, niemand minder dan de oud
minister Borgesius, verklaren, dat
li/a jaar inderdaad slechts voldoende zjjn
om aan de orde zjjnde quaestiën te bestu-
deeren, zoodat de tjjd voor de indiening
van wetsontwerpen nu eerst aankwam.
Zoo heeft men op ieder gebied getracht
de RegeeriDg fouten aan te wrjjven. Zelfs
da baitenlandsche reizen van den Pre
mier kan de tegenpartjj niet verkroppen,
zooals nog dezer dsgen bleek uit een
ven jjnige plant van de welbekende «Groene.»
Alle pogingen bleven echter vergeefs,
zoodanig zelfs, dat men van liberale zjjde
heeft hooren klagen over het niet vol
doende bljjken van het Christelijk ka
rakter der Regeering. Alsof de vrijzmni-
geu zich daar niet eer over dienden te
verheugen gesteld dat het waar was.
lntusschen critiek is onvermijdelijk en
noodig, aoodat bet ons slechte tot vreug
de kan strekken, dat de geachte oppo
nenten zoo weinig gegronde redenen voor
hun tegenwerking eu verdachtmaking
konden vinden.
Bedenkelijk is het evenwel, dat ook in
het eigen kamp mannen zjjn opgestaan,
die gemeend hebben een goed werk te
doen met de bestrijding en verdachtma
king der Regeering, inzonderheid van den
Minister-president. Natuurlijk worsen zjj
daarvoor toegejuicht door -de oppositie-
partjjen. Maar het is de toejuiching, wel
ke in den oorlog soldaten ten deel valt,
die hun vaandel verlaten en de rangen
der tegenstanders komen versterken
FEUILLETON.
42.)
Vervolg
Iets moet zij toch doen; rmtar wat Iets
goeds, opdat God de volle zaligheid van haar
hart zal zien. Zij besluit voor. de lamme Mar-
garetha, de behoeftige naaister stilletje» de
naaimachine te betalen die deze op afbetaling
gekocht heeftde eerste termijn is nog nau
welijks door haar voldaan, en Ditscha lacht
inwendig er om, hoe het bleeke schepseltje
zich verwonderen zal, als koopman Gerlach
in FutzoW het geld van haar niet meer ont
vangen wil, dat zij, wie weet wanneer bren
gen zal. Honderd mark kan Ditscha gerust
van het geld dat zij van haar oom gekregen
heeft missen, wat beteekent zoo'n kleinigheid?
Oom Jochem staat voor het raam als zij
terugkeert, naast hem drukt de kleine jon
gen het blozende gezicht te, en de ruiten, zij
knikt en wenkt hen toe. Hoe blij zij zijn 1
Ach, dis twee zullen haar erg missen, en dat
is ook een zoet gevoel, dat zij eveneens nu
leert kennen. Zij loopt snel naar de trap van
het terras en wil even snel de kamer van haar
oom binnengaan, als Hanna, over de leuning
heengebogen, tegen haarioept
Freule, freule l itscna, in de meiden
kamer i» iemand die u spreken wil. En nis
pitscha verbaasd opkijkt, zegt zij Ja, gij zult
Over'.oopers naar den vijand, zouden
wjj de personen willen noemen, die wij
hier op 't oog hebben, indien wjj niet
veeleer wilden gelooven, dat zjj in hun
verblinding aldus handelen, dat zij den
ken werkeljjk goeds te verrichten met
hun opruiend -Optreden. Wij kunnen toch
niet aannemeD, dat geloonge mannen als
de heeren Staalman en de Vries
waarom de namen verzwijgenmet lou-
tei egoistische en vijandelijke bedoelingen
het land afloopen om tweedracht te zaai
en in den boezem der anti-revolutiona're
partjj, om spec;aal die party op te zot
ten tegen den Premier ouzer Christelij
ke Rgeering. Maar hoogst te bejammeren
blyft inderdaad hun spelen in de kaart
der felste tegenstanders,
Het middel, dat zij daartoe hebben uit
gekozen is niet nieuw meer. Staal
man heeft het al in navolging van
onze tegenstanders by de Begrootings-
debatten gebez gd. Eu moeilijk of prach
tig gevonden is het evenmin. Zij doin
toch niet veel anders dan citaten knip
pen uit vorige geschriften van Dr. K u y-
p e r en aan de daarin vervatte uitspra
ken diens tegenwoordig gedrag toetsen.
Niets makkeljjker dan dat ook wat
het resultaat betreft. Iaimrs by die ver-
gelyking en nu citeeren wjj De Nsder-
lander«scbjjnt de «klove» inderdaad
zoo breed, dat zy moeilyk met moties en
alhaesiebetuigingen kan worden overdekt
en verborgen.»
Wie nu meenen mocht, dat by des hee
ren L o h m a n 's orgaan van eenig leed
vermaak sprake is bij 't constateeren van
die «klove,» heeft het glad mis. De Weef.
wjjdt integendeel een leerryke beschou
wing aan de in dit verband behartigens
waardige les der hist o ie «een volkslei
der staatsleider geworden, valt velen zy-
ner volgelingen tegen.» En het blad is van
meening, dat dit steeds terugkeerend ver-
schyusel «zeer wel verklaarbaar is, z ri
der dat aan slechte karaktereigenschap
pen behoeft te worden gedacht» een
meening, die met de volgende goed uit
gewerkte vergeljjking wordt toegelicht
«Indien wjj onze staatsmachine bezieftti-
ge», zien wij, dat het eeu zeer samengesteld
raderwerk is, waarvan alle deelen op elkaar
werken, evena's b.v. het raderwerk iu een
horloge.
«y aar wie windt tegenwoordig het hor
loge op? M. a. w wie brengt het rader
werk in beweging; van wie gaat de actie
uit
Van de kiezers en hun Vuorgangers,
zegt het blad en die zjjn allen vrjj en
ongebondsn. De voorgangers
er u wel over verwonderen, het is Grete Busch,
zooals zjj nu heet, vrouw Broze.
Grete Busch herhaalt Ditscha langzaam.
Ja, z'j wacht al wel drie uur, en heeft
mij de ooren suf gepraat, dat zij het zoo slecht
heeft. 7ij is bij hare oude moeder met een
kind, het andere moet bij haren man zijn,
bericht Hanna, terwijl zij nu de trap af komt
loopen.
Z nd baar dan naar boven, zegt Dit
scha en gaat de trap op naar hare kamer.
Het is haar te moede, if plotsel'ng alle zon
neschijn verdwenen is, die zoo even nog zoo
stralend over haar toekomst lag. Zij doet hoed
en mantel a' en staat met op elkander ge
klemde lippen midden in de katner, als er
op de deur geklopt wordt.
Binnen! roept zij. Eene kleine, corpulente
vrouw komt door de deur, zij is tamelijk ar
moedig gekleed.
Geen Kern randthoed, geen paletot van
pluche, alles zeer eenvoudig en ouderwetsch,
al is het ook wat damesachtig een eenvou
dige vilten hoed met lint opgemaakt, dat za-
ker al dikwijls opgeknapt is, een manteltje
om de schouders eene mooie vermomming
alleen het gezicht, het gluiperig drieste
gezicht is eebt en bout de kleur van eene
persoon, die de nachten doorwaakt en zich
overdag met blanketsel en andere poeiertjes
opknapt.
De slappe, vervallen trekken wijzen op eene
onregelmatige levenswij'e, hoewel zij moeite
doet, om er deemoedig en bescheiden uit te
zien.
„dragen wel meer, maar betrekkelijk toch
weinig verantwoordelijkheid; hun doel is
de msaischappelij e actie fe doen uitloopen
op één punt, opdat de personen, die later
als raderen moeten dienst doen, op hun
plaats komen. Zij gelooven gemeenlijk in
wat zij zeggen, en jagen de voorzichtigea
voorbij, willen zij althans succes behalen.
«Zoodra echterede door de kiezers aangewe-
zen radereu op hun plaats zijn gebracht,
wordt de toestand moeilijker. Hoeveel be
stuursleden, hoeveel Kamerleden vallen niet
tegen, verrichten niet wat tijdens de ver
kiezingen van hen verwacht werd.
«Zoolang echter ze nog in de minderhe d
z'jn, kunnen ook deze raderen nog wat op
zich zei ven draaien zij maken dan wel ge
raas, maar dit belet den gang van het uur
werk niet. Het volk, dat hen gades'aat, ge
looft dat zij inderdaad prachtig werk ver
richten.
Dit maaktbetoogt de Ned.tegen
woordig b. v. de kracht nit dor s c'aal-
democraten, die nog gerust alles kunnen
belo.en zonder dut zy spoedig geroepeD
zullen worden die beloften in te lossen.
Soms evenwel, vervolgt het orgaan
«Soms evenwel komt ook de man, die de
klok placht op te winden, zelf aan het roer,
zoodat hij deel wordt van het uurwerk. Het
rad kan nu niet meer draaien op zich zelf
maar is aan al zijn mederaderen gebonden.
Het loopt wel, maar snort Diet meer.
«Natuurlijk roepen nu zij, die zich ver
beeld hadden dat in de staatsmachine de
op zichzelve staande, snorrende raderen de
voortreffelijkste zijn, van stilstand, achter
uitgang, verraad.
Zoo doeu «de gebroeders Staalman-
De Vries.» En zjj zullen wel volge
lingen vinden ook, want «de groote massa
is altijd gewoon mee te gaan met wie
het hardst roepen, en hen, die waarschu
wen in den steek laten
Toch dient de waarschuwing gegeven,
dat een raderwt rk, al loopt het misschien
laDga&am, toch meer dienst doet dan een
in vrjjheid snorrend wiel.
Houden wjj dit by de be rordeel.ng der
daden vaa ons Kabinet alijjd in het oog.
Te Pa-ijs loopt het gerucht dat de
Fran cte Regeering er aan denkt om een
amnestiewetje in te d.enen voor de in
1900 veroordeelde nationalister D r o u-
lède, Buffet, Guérin en De Lur-
S a 1 u c e s.
De Daily Telegraph verneemt uit Was
hington, dat president Roosevelt
den kleurling Lewis, advocaat, tot
procureur-generaal van de republiek te
Kent de fieule mij nog? begint zij.
Ik zou u nauwelijks meer herkend
hebben, antwoordt Ditscha. Wat wilt gij van
mij
O, waarom zegt gij u tegen mij, freule,
ilat doet mij pijn!
Wat wilt gij vraagt Ditscha nog
eens.
Allereerst verlangde ik er naar de freule
weer te zien, er is geen dag of nacht voor
bijgegaan, dat ik niet aan u gedacht heb, en
toen ik las, dat de freule verloofd was, mijn
man hier zucht Grete diep zendt mjj
de courant met de advertentie uit Berlijn, heb
ik tegen mijne oude moeder gezegd ik moet
er toch naar toe gaan om de freule te felici-
teeren, wat ik u nu hierbij van harte doe,
ook voor mijne moeder, en ik heb gedacht,
ik kon wel eens vragen of de freule misschien
werk voor mij heeft. Bij zoo'n grooten uitzet
is er toch zooveel te doen. Freule, ik verzoek
u beleefd hier zocht Grefe naar hiar zak
doek en zet een huilend gezicht want het
gaat mij bitter slecht, freule.
Ditscha heeft zoo'n éérlijk en oprecht hart,
dat het snikken der vrouw haar geen oogen-
blik als huichelarij voorkomt.
Dat spijt mij zeer, zegt zij, ik zal er eens
met Hanna over spreken, er zal wel uat te
vinden zijn, gij kunt missehien handdoeken
zoomen
O, heel gaarne, freule, alles wat gij maar
wilt laten doen, opdat ik met mijn kind niet
heel en al ten laste mijner moeder kom.
Hoeveel kinderen hebt gij?
Boston heeft benoemd. Tot nu toe ble
ven alle benoemingen van kleurlingen
tot de Zuidelijke Staten beperkt, dezelfde
oppositie als daar heerscht in de Staten
van New-E gdand tegen de kleurlingen.
Lewis is een 1 chtkleurige mulat, stu
deerde aan de Harvard-universiteit en
speelde voetbal in het Elftal.
Aan het goederenstation te Madrid is
eeu kist ontdekt uit Barcelona vei zon
den, waarin zch een dynamietbom be
vondL De geardresseerde was nergens fe
vinden. Men veimoedt dat een anarchis
tische aanslag op til was.
Er zal te Madrid door de liberale party
eeu groote vergadering worden gehouden
om een opvolger te kiezea van Sagasta
Ia eene byeeakomst van gewezen liberale
ministers is men niet tot een besluit
karn n komen.
In den loop der onderhandelingen die
te Genève gevoerd worden tusschen de
advocaten Dr. Körner en Lacks-
n a 1, begint zich in de p'annen van de
Kroonprinses van Saksen een omkeer t)
veitoonen. De Kroonprinses moet er nu
niet meer zoo afkeerig van zjjn, zich
van Giron te scheiden, nadat haar van
hooger hand volkomen vryheid van be
weging is verzekerd, en haar is toege
staan haar bevalling af te wachten op
een kasteel in Oostenrijk. Reeds binnen
enkele dagen zal zjj een definitieve be
slissing nemen.
Ook wordt gemeld, dat prinses Loui
se, door een zenuwziekte is aangetast.
Giron moet zich zoo min te Genève
als te Lausanne beviaden, zyn afwezig
heid wordt druk besproken.
Vriend n der familie G i r o n te Bras-
sd, denken dat het avontuur van de
Kroonprinses van Saksea eene nieuwe
wending gek egen heeft en dat deschei-
ding tusschea haar en Giron wel
definitief zou kunnen zyn. M n denkt
ook dat tot de terugkeer van de Prinses
naar Saksen besloten is. Men heeft ver
nomen dat André Giron Zater
dag-avond uit Zwitserland naar Parjjs
vertrokken is.
De toestand in Marokko wordt met den
dag ernstiger. Voor de Europeanen wordt
het blijven te Fez, bedenkelyk, zy heb
ben den raad gekregen de stad te ver
laten. Het verdrjjven van den Sultan is
slechts een kwestie van tyd.
De Sultan heeft a»n de gouverneurs
der provinciën versterkingen gevraagd.
Maar of hij hi rmee vel succes zal heb
ben De tam B ni Msara bjjv. heeft
reeds den gouverneur verdreven. Een illus
tratie tot den toestand geeft ook het be
richt, dat de geldkaravaan, welke de op
brengst der douan n van Tanger naar Fez
zou brengen, en die reeds onderweg was
gegaan, op last van den Sultan naar Tan-
ger is teruggekeerd.
De Europeesche Mogendheden zjjn v
zou
t hy
agne
nen,
leeft
iig-
Twee - maar dal is reeds te
de man niets verdient.
En hoe komt dat?
O God 1 begint Grete. Hij heeft zoo'n
gr ot ongeluk gehad met twee paarden achter
elkander; het een is op de straat neergevallen
en moest terstond afgemaakt worden, het an
der in het cir ik bedoel de manege en
beide moet hij betalen, omdat de directeur
zegt, dat het zijn schuld is. Maar, freule, wat
kan hij er aan doen,als een jongen het paard met
steentjes gooit en d.t het andere een koppig
dier was en zijn kop niet wilde buigen, zoo-
at hjj het slaan moest, waarop het wild werd
en terstond dood neer viel Het eerste is be
taald, freule, zooveel geld hadden wij bespaard
het beest heeft twee duizend gulden gekost
en het andere veertien honderd.
Dat kan hij niet betalen en nu heeft de
directeur beslag gelegd op ons goed en mijn
man een slecht getuigachritt gegeven, en juist
nu, terwijl wij er aan dachten o s te kunnen
vestigen
Dat spijt mij zeer, zegt Ditscha.
En nu zoekt hij een nieuwe betrekking,
gaat Grete voor', en ik ben zoo lang met de
kleine bij moeder, den jongen heeft hij bij
zich gehouden, ik k on toch de oude vrouw
niet met twee kinderen lastig vallen. O, freu
le, als gij mij toch met wat werk kondt hel
pen
Ik geloof dat wel te kunnen beloven
antwoordt Ditscha en schelt, heb maar een
o genblik geduld. Het binnenkomende ka
mermeisje beveelt zij Hanna te sturen, en
nemens de dauanegelden in beslag te ne
men (wat, zooals men weet, de Russische
gezant ook zou verklaard hebben te zul
len doen,) wanneer de bestaande tracta-
ten geschonken worden. Frankryk en Rus
land die samengaan, rekenen op Spanje's
vriendschap. Het Fransche gezantschap
heeft de militaire commissie die uit is ge
zonden, teruggeroepen. Volgens een par
ticulier bericht, zyn de Europeesche con
suls en postagenten reeds uit Fes ver
trokken.
Volgens den correspondent van de
Times te Tandzjer is 's Sultans oom naar
de Rif-kuststreek gegaan om daar troepen
aan te werven, waarmede hy uit het
noordoosten de opstai delingen in den rug
wil aanvallen. De correspondent van de
Morning Leader seint, dat de positie van
den Sultan onhoudbaar geworden is. Zijn
hervormingsgezindheid vervreemdt het
volk van hem. Met den aanleg van »oor-
wegen en dergeljjke nieuwighed
men nog genoegen nemen, maar
uit Europa balletdanseressen, chan
en moderne kleeren heeft laten
wordt hem niet vergeven, 6n h
klaarblykeljjk het besef zyner w.
heid verloren.
De Globe verneemt uit Fes, iu de
troepen van den Sultan met die va fen
pretendent slaags geweest zjjn de l c» ag
van het gevecht was gunstig voor de op
standelingen. Men verzekert dat de be
volking van Fes reeds in opstand geko
men is. Te Rabat heerscht groote opge
wondenheid, de Europanen vreezen voor
een aanval.
Naar een telegram uit Washington
bericht, bljjkt het dat Castro, nuBo-
w e n in de Ver. Staten als zaakgelastig
de voor Venezuela optreedt, eischt, dat
de blokkade zal worden "opgeheven voor
B o w e n overgaat met de toebereidselen
voor een schikking ,te treffen en voegt
er by, dat Italië en de Vereenigde Sta
ten aan deze vordering hun moreelen
steun zullen verleenen.
De Daily Mail schryft: dat de b slof
te, door Chamberlain in Natal af
gelegd dat alle oorlogs-kwitanties ten
volle geldig zyn, Engeland dunt te staan
zal komen en een ontzagljjke opdryving
der oorlogskosten meebrengt. Het leger-
bsstuur bljjkt de gewone vergissingen
gemaakt te hebben by zjja berekeningen
en daar komt bjj dat de controle onmo
gelijk is wegens het groote aantal slor
dig opgemaakte.kwitanties.
Gisteren we d de Pruisische Landdag
geopend. Da Troonrede wjjtt op den wei
nig bevredigenden toestand dar financiën,
j De rekening orer 1901 sloot meteen te
kort van 37'-/, millioen Mark,en die over
1902 laat geen gnnstiger resultaat ver
wachten.
veel, als als de resolute kleine vrouw binnen komt,
deelt L itscha het ve zoek van vrouw Bröae
mee.
Zoo o o? vraagt Hanna
op gerekten toon. Kan zij dan wat Mono
grammen stikken en zoo Wieg en fijn werk
vers'aat en alleen maar zoo'n beetje naaien
kan, die krijgt geen stukvau den Beetzener
uitzet in banden.
Grete noemt hare kunstvaardigheid op en
toont, om hare woorden te bevestigen, een
m nsterdoek en dezen keer (en minste liegt
zïy niet.
Nu, kom dan maar mee en ik wil hst
een» met u beproeven, zegt Hanna, en u een
paar dozijn servetten meegeren.
Grete maakt et ne buiging voor Ditscha en
Ditscha vo lt ondanks haar afkeer mede
lijden met de vrouw, zij heeft zoo bescheiden
gevraagd en geene enkele toespeling gemaakt
op vroegere tijden. Zij roept haar nog na
A*s gij soms een paar gulden noodig bebt,
Grete
O, om 's Hemels wil, freule neen, ik
dank ui antwoordt zij, en haar taankleurig
gelaat wordt werkelijk rood
Ditscha houit het voor schaamte en veront
schuldigt zich, en Grete en Hanua verdwijnen.
(Wordt vttseifd,)
