No. 5296
Zalerdae 17 Januari 1903,
27ste Jaarga. g
H&agBlaó voor cfiooró- en SCuió-éCollanó.
De laatste strijd.
cTroulo van %Xronan.
BUIT 8 N L 1 N D.
BINNJÜff L ASdT"
BUREAU: St. Jansstr&at. Haarlem
Frankrijk.
Duitschland.
Zwitserland.
Venezuela.
HIM
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 8 maanden yoor Haarlemf 1,20
Voor de oTerige plaatsan in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
PBIJS DEB. ADVBRTBN1IBN.
Vsn 1—6 regels Gents
Elke regel meer7Vi
Groots letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant.
AO-iTJS MA. NON AGI1ATB
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublieitiEtrangèr*
G.L. DA ÜBR de Co JOHN., tJ ONES SuccParte 31 bit Faubourg Montmartrs
Een der belangwekkendste boeken over
den Boerenoorlog is dat vands. K estell,
Betiteld Mét de Boeren-CommandosVoor-
interessant is hetgeen ds. K e s t e 11
Meedeelt over het meest tragische van
den geheelen oorloghet teekenen van
het stok, waardoor twee republieken haar
onafhankelijkheid verloren na een worstel-
Btrjjd van bijna diie jaar, d e in de we
reldgeschiedenis zjjn weet ga nauweljjks
▼indt.
Donderdag 15 Mei begonnen te Ver
eniging de beraadslagingen van de zes
tig afgevaardigden der Boeren-regeerin-
gen. Als leden der commissie tot onder
handeling werden benoemd B o t h a, d e
W'ut, De la Rey, staatsprocurenr
m u t s en rechter Hertzog. In de
Vergadering van 28 Mei der Vrjjstaters in
de te^t érao D e W e t werd een brief voor
gelezen van president S t e y n. Hjj moest
degens toenemende krankhe d zjjn pros:-
dentschap neerleggen en stelde De Wet
als waarnemend president aan. Des mid
dags reed S t e y n met dr. v. d. M e r w e
vreg. De beraadslagingen werden v- ort-
gezet en eindelijk Zaterdagmiddag 31 Mei
hwam men tot eea besluit. Voor men zoo-
Ver kwam, bleek 't duidelijk, dat er twee
Partjjen waren die den vrede wilden,
vttzen op den hacheljjken toestand. Van
den anderen kant meende men, dat men
doorvechtende nog kon winnenterwijl
deze vrede den nekslag gaf aan ht t volks
bestaan. Hoofdzaksljjk waren hetVtjjsts-
ters, die wilden doorvechten.
Zaterdagmorgen stelden de generaals
Nieuwoudt en Brand (Vrjjstaters)
Voor, Engelands vredesvoorwaarden te
Verwerpen. Daarentegen stelde Smuts
ten stnk op, dat P. R. V i 1 j o e n en
gen. H. A.Alberts (Transvalers) voor
de vergadering legden. In dat stuk wer
den de Regeeringen gemachtigd om de
Voorwaarden der Engelsche Regeering aan
te nemen en werden uitvoerig de redenen
uiteengezet die de afgevaardigden tot dat
besluit gedrongen hadden. Zou er nu ten
vlotte verdeeldheid zij a
Iets zeer schoons gebeurde. Was
bet niet de leiding van God om bet volk
tot op het laatste oogenblik een te hon
den Het was ditDiegenen, die
Voort wilden gaan, instede van naar de
eer te dingen van als standvastigeu, ge
doemd te worden,stand vastigen, die slechts
door de overgave van anderen ertoe ge
dwongen werdsn zich over te geven, in-
stede daarvan, schaarden zjj zich aan de
zijde van hen, die niet meer voort kon-
FEÜILLETON.
44.
{Vervolg)
O, mijn lief schutje, roept Grete vol ver
rukking uit, nu ziet ge er uit als eene prin
ses. Wacht maar, moeder zal u nog wel mooi
ere jurken koopen, wacht nog maar een beet
je. Tegen Hanna echter zegt zjj een uur later
°p verwijtenden toon.' Het kind wordt!
bier verwend, zoo'n arm schaap dat anders
hog nooit iels dan een katoenen jurkje aan
gehad hesaft t
Op zekeren dag het is vier uur in den
hamiddag, krjjgt Grete een brief. Zij is juist
bezig met het monogram van een fijn tafel
laken, houdt echter op als zij den brief ge
lezen heeft, en begint de oogen te wrijven en
'e snikken en een half uur later klopt zij met
roodgeschreide en gezwollen oogleden aan Dit-
*ch»'g kamerdeur.
Het jonge meisje werkt aan een tapjjt voor
bare bruidegom, dat zij hem met Kerstmis
teh geschenke wil geven, want dit Kerstteest
Jul immers, het eerste werkeljjk schoon voor
baar worden.
O, God, freule, zoo'n verdriet
^ho'n ong luk 1 snikt Grete treuiig.
Wat is er gebeurd P raagt l'itseha ver
wrikt.
O, mjjn arme man 1 Nu willen zjj hem
den gaan, gevoelende, dat indien zjj sa
men streden en geleden hadden, zij ook
samen vallen moesten.
Het gebeurde op drzs wjjze Gereraal
Botha en generaa' de 1 a Rey gin
gen vroeg in den morgen van den 31 Mei
naar hooidcommandant De Wet, en
toonden hem aan, dat het toch nu dui-
deljjk gebleken was, dat men met de zaak
niet voortgaau kon. Waarom zou er nog
verdeeldheid zijn vroegen zjj. Was men
in den strjjd tot op het oogenblik één
geweest, dan was het toch verkeerd op
het laatste oogenblik gescheiden te zjjn.
Hoofdcommandant D e W e t zag het in,
en kwam mat de andere twee generaals
overeen zjjn burgers afzonderlek te ont
moeten, terwjjl de andere twee afzon
derlek zouden spreken, met het doel om
tot eenstemmigheid te geraken.
In de vergadering gekomen zpide
gaf dientengevolge hoofdcommandant D e
W e t het aan de haDd, dat er, om ver
deeldheid te veorkomen eene commissie
aangesteld zou worden om een derde
voorstel, dat voor beide partgen aanne-
neljjk zou zjjn, op te stellen: en dat
terwjjl de commissie met dit werk bezig
was, de Vrjjstaatsche en Transvaalsche af
gevaardigden afzonderljjlr zonden beraad
slagen, met het doel om tot eenstemmig
heid te komen.
De vergadering keurde dit goed en
stelde tot die taak generaal Smuts en
rechter Hertzog aan.
Daarop gingendeVrjjsUters tot detent
van hooidcommandant De Wet, terwjjl
de Tiansvalers in de tent der samen
komst bleven.
Ik (ds. K estell) ging met da Vrjj-
staatschen. Nooit zal ik vergefep wat ik
daar getuige van was. Generaal D eW e t
toonde aan dat er geen kans meer was
om den strjjd voort te zetten, en zei, dat
men riet verdeeld moest zjjn, maar, in
dien mogeljjk, unaniem voor één voor
stel stemmen. Ik zie hem nog, dien on-
buigbaren man, met zjjn doordringende
oogen, zjjn sterken m nd en kinik zie
hem nog daar als een leeuw in een hin
derlaag gevallen. Hjj wil niet, hjj kan
niet, maar hjj moet den strjjd opgeven.
Ik zie nog de sombere getrokken aan
gezichten van de tot op dat oogenblik
onbeweegbare officieren die afgevaardigd
waren, om de onafhankelijkheid te hand
haven. Ik zie ze nog starende als in het
ledige. Ik zie op hun aangezichten iets
onbeschrjjfeljjks gegraveerddat vraa gt
Is dit het bittere einde van ons Ijjdea
en strjjden, van ons geloof en roepen
tot God? {Slot volgt)
ook uit zjjne nieuwe betrekking wegjagen, als
hij niet betaalt, en zjjn loon hebben ze ook
ingehouden en nu weet ik waarlijk niet, wat
er van hem worden moet, als ik het geld niet
krijg t o, God, freule heb toeh medelij
den met mij en leen my die paar honderd
gulden ik wil er u op de knieën voor
danken.
1 itscha ziet haar verwonder! aan
Maar ik kan toch niet
O, freule, soo waar als ik hier sta -
over een half jaar zult gjj het geld terug heb
ben. En de vrouw snikt en jammert om iemand
het hart te brek n.
Ditscha bezit nog het geld voor haar uit
zet van haar oom, want omdat zjj niemand
vinden kon, die met lriar mede naar Berljjn
wilde paan voor de noodige inkoopen het
moedertje is heel onverwacht vertrokken, om
dat een kleinkind ziek werd, en tante Anna
houdt haar Terblyf in het stift te Eikenhage
had het jonge paar besloten, de meubelen
voor Ditscha's kamer op hunne huweljjksreis
te koopen.
Hjj zal zich doodschieten, hjj zal zich
doodschieten, snikt Grete zjj speelt haar
rol meesterlijk.
Hoeveel hebt gij noodig P
O, God, het is zoo verschrikkeljjk en
ik zeg het ook maar omdat wij het eerlijk
zullen teruggeven, freule acht honderd
gulden I
Ditscha verschrikt, kan zy dat doen, zon
der er met haar oom over te spreken Ik
zal het aan mijn oom vragen, zegt zy.
Onder de Bretonsche sardinevisschers
heerscht groot ellende.
Te Brest loopen heele gezinnen ts be
delen. Ia het afgeloopen jaar hebben zich
in het geheel geen sa: dines op de kast
van Bretagne vertoond, hetgeen thans
ten gevolge heeft, dat 20,000 menschen
honger en gebiek lijden.
Te Parjjs zjjn Dinsdag e igevolge
van de hevige koude drie maonei omga-
komen. Deze mensc'-en heeft men doodge
vroren op straat gevonden.
Waar de Roomsche godsdienst
wordt vervolgd, treedt de zedeloosheid op
den voorgrond. Dat ondervindt de Re
geering der Fransche Republiek. Da Mi
nister van Justitie Val lé, heeft zich
dan ook genoodrarkt gezien aan de Pre
fecten te bevelen dat alle zedelooze pren
ten, teekeningen en beelden uit de win-
keluitstallingeu of kiosken verwjjderd
moeten worden. Hjj heeft verder gelast,
dat schrjjveri, teekenaars, en uitgevers,
die de onredelijkheid bevorderen, moeten
vervolgd worden en wel langs den kortst
mogeljjken weg.
Als een ministerie geljjk dat van Com
bes, zulke maatregelen moet nemen,
dan moet het voorzeker ver gekomen
zjjn in de Fraosche Republiek, die de
wereld overstroomt met zedelooze ge
schriften en teekeningen.
Ein grappig geval heeft z'ch in
de Fransche Republiek voorgedaan. Ter
gelegenheid van Nieuwjaar werden lint
jes uitgereikt en Combee had de ver
regaande brutalteit er eenige tebeitem-
rnon voor Bisschoppen, terwjjl de re-
ligieusen in de B sdommen door hem ver
volgd worden.
De Bisschoppen hebben da officiers- en
ridderkruisen van het Lpgioen van Eer
van de hand gewezen. Voor Combes
schoot niet anders over dan een rab'jjjn
en een prolestantschen dominé te deco-
reeren.
De rechtsgeleerde raadslieden in zake
het echtscheidingsproces van den Krom-
prins en Kroonprinses van Saksen, noe
men de raedsdeolingeu ah zou de Prin
ses zich terugtrekken in een kasteel in
Bohemen, een verzinsel.
—Groot- hertog A dolf vanLuxem-
bnrg, die zich in Beieren bevond, is
daar ziekgewo dea ea wordt op het kas
teel Hohenberg verpleegd: de erf-groot
hertogin van Balen, zjjn dochter, bevindt
zich aan zjjn legersponde de groot-her
tog is reeds 86 jaar.
In de wandelgangen van het Rjjks-
dargebouw verzekerde meD, dat de be
handeling der begrooting aanleiding zou
geven tot levendige gedachtewisseling
de pan-germanisten zullen te keer gaan
tegen het samenwerken met Engeland
tegen Venezuela ea tegen de lauwe hon
ding tegenover China; de socialisten zjjn
van plan het smoren van het Krupp-
Nu valt Grete voor haar op de knieën, O,
doe dat niet, doe dat niet, freule, liever nog
spring ik met Ella in het water o, doe
dat niet I
Ditscha maakt haar kleed uit Grete's hand
los, gaat in de slaapkamer en komt een paar
minuten later met een handvol bankbiljetten
terug.
Grete kon een kreet van vreugdeniet weer
houden, zij wil Ditscha de handen kussen en
bedankt met een omhaal van woorden, ter
wjjl de tranen haar over de wangen loopen
en zjj snikt, dat zjj het altijd wel geweten
heeft, dat de freule haar niet vergeten heeft,
dat de freule goed is, en dat de freule haar
niet vergeten heeft, en dat de freule toch oo k
wel wist, dat Grete Busch zwijgen kan als
het graf en dat zjj nooit en nooit en nimmer
tegen geen levende ziel iets van toen gezegd
heeft
Ditscha leunt plotseling met de hand op
de tafel en is doodsbleek geworden,
De kat is begonnen, om met de muis te
spelen
En de menschen zyn immers zoo slecht,
gaat Grete voort en als iemand er iets van
hoorde, dat gjj uren lange rendez-vous in
onze mooie kamer gehad, hebt dan nam geen
haDd een stnk brood meer van u aan, freule.
En juist nu gjj verloofd zijt met zoo'n
knapp: heer maar de mani.en freule, zijn
in zoo iets zoo lastig o, lieve, beste freule
ik dank u duizendmaal, en ik ben als het graf
zoo stil als het graf.
Ditscha staart haar na, of zij een afschu-
schandaal te berde te brengenen tus-
«chen agrariërs en zekere leden van den
conservatieven groep bestaan genoeg ha
ken en oogen over de douanetarieven,
dat man ook hier op menig hartig ver-
wjjt mag rekenen.
Fd geland.
Omtrent de Transvaalsche leening be
vestigt de heer Leopold Alba, een der
bekende financiers, aan de Daily ChrO'
nicle, dat de bjjdrage van Transvaal in
de oorlogsko en dertig millioen Pond.
Sterling zal bgdragen. Dit bedrag ral
verkregen worden door een vut percents
leeniog, volteekend door de mjjnmaat-
sehappjjen asn den Rand. Zg zal aan de
Engelsche Regeering worden terugbetaa ld
in drie jaarljjksche termijnen van 10
millioen Pond Sterling, te beginnen met
1904.
De leening van 30 mi'iioen Pond Ster
ling voor verschillende openbare werken,
zooals de uitbreiding van het spoorweg
net in Transvaal, en ds Oranje-Kolonie
zei drie percent rente geven.
De heer A I b u verklaarde, dat de Rand
gemakkeljjk een oorlogsschatting van 30
millioen Pond Sterling kan dragen.
De Italiaansche anarchist Machetto,
die onlangs werd gearresteerd tengevolge
den aanslag tegen de Sint Pieterskerk te
Gscève, heeft medegedeeld, dat er dyna-
miet-iepot3 zgn, en wel te Lyon en te
Vienna voor Frankrjjkte Rome voor
Italië, te Barcelona voor Spanje, en te
Warschau voor h t Russische rjjk.
Volgens een telegram nit Caracas zjjn
de vreemdelingen niet verplicht d*el te
nemen aan de gedwongen Vennzuelaan-
sche leening, zjj zullen echfer uitgenoo-
digd worden aan de inschrjjving deel te
nemen. Daze leeuing zal twee millioen
Bolivarè-i bedragen. Da Venezuelaoen
zullen echter gedwongen worden, naar
mate van hun bezit, deel te nemen. Een
vierde der leening moet onmiddellijk wor
den volteekend.
Dit zal de binnenlandsche crisis ver
haasten.
Indien de blokkade niet binnen vjjf
dagen opgeheven is, zal Caracas voor
hongersnood staan; in andere steden in
het binnenland is de toestand nog erger.
Pres-'dent Castro heeft aan de Re-
geeringte Washington, Engeland, Duitsch
land en Italië doen weten, dat hjj b reid
is de kosten der blokkade te betaleD, wan
neer deze onmiddelljjk wordt opgeheven.
Er wordt door de Europeesche koop
lieden, die beginnen te pruttelen over de
blokkade zeer aangedrongen deze zoo spoe
dig mogeljjk te doen eindigen, en niet
zonder reden nu te Liverpool voor meer
dan 100.000 pond aan koopmansgoede
ren wachten om naar Venezuela te wer
den gezond, n. Te Hamborg is ook voor
een aardig sommetje in de pakhuizen op
geborgen om voor Venezuela te worden in
gescheept.
De handel wordt door de blokkade
groot nadeel berokkend.
weljjk spook gezien heeft, of de bliksem den
afgrond getoond hee t, waar zjj aan den rand
gestaan heeft. E» plotseling slaat zjj de han
den voor het gezicht en haar heele lichaa m
beett.
Mjjn God, zegt zjj luid. hoe vreeselijk
straft gij mij I En dan bljjft zij op een punt
zitten staren, tot het duister wordt, eindeljjk
zelfs donker, en zjj schrikt op als er aan hare
deur geklopt wordt en het kamermeisje zegt,
dat mjjnheer Rothe zoo even aangekomen is.
Boortje, ik kan niet beneden ko
men ik heb zoo'n vreeseljjken hoofdpjjn,
zegt zjj, ik laat wel om verontsohuldiging vra
gen.
Zij zinkt weder achterover in den stoel. O,
niemand zien, het allerminst hem.
Dan hoort zjj op de trap en in de gang
een sleependen tred, het volgende oogenblik
werdt er aan de deur geklopt en haar oon
komt binnen. Ditscha kan hem niet herken
nen, maar zjj we t toch, dat hij het is.
Nu, dat is wat moois waarom zit
gij zoo in 't donker, kind Waar zjjt gjj dan?
Maak toch om 's Hemels wil licht zjjt gjj
dan zoo ziek? Fn waar zit gij toch Als ik
uw borduurwerk en andere dingen van de
tafel loop, kan ik er niets aan doen, zegt hjj
in de duisternis.
Ditscha steekt de lamp aan en wendt het
gelaat naar den ouden man.
Gjj ziet er werkeljjk ziek uit 1 Wel
drommels, Ditscha, wat scheelt er toch aan
vraagt hij: Gij werkt te veel 1
Dat gjj vrouwen u zelve ook altjjd voor de
Een afvallige op zijn plaats gezet. Wjj
weten dat de pater Jezuïet graaf Von
Hoensbroedk, zjjn geesteljjke waar
digheid aan den kapstok heeft gehangen.
Deze afvallige heeft aan keizer W i 1-
h e 1 m zjjn werk: Das Papsttum in seiner
socialkulturellen Wirksamkelt, durven toe
zend#. Wat deed nu de Duitsche Keizer?
Z. M. liet den Minister van Eeredienst
het werk terugzenden, vergezeld van een
scbrjjveD, dat hjj zoo'n geschrift niet
kon aanvaarden. Voorwaar, een harde
pil om te «likken voor den Gratf, te meer
die weigering dss Keizers voor Von
Hoensbroec keene vernedering is wjjl
Z. M. Von H o e n s b r o e c k's Ultra-
montanisme» iudertjjd onder dankbet liging
had aangenomen.
De Kölnische Volkszeitung vindt de
weigering des Keizers vreemd, maar geeft
do oplossing als volgt: «misschien heeft
het Ministerie van Eeredienst overwogen,
datH oensbroe ck's Papsttum eea totaal
onwetenschappelijk schotschrift,het blauw
boekje eUltramontanisme* nog verre over
treft in domheid en vervalschingge
noemd Ministerie had dan ook geadvi
seerd den Keizer niet in gevaar te bren
gen, voor zulk knoeiwerk als Hoem-
b r o e c k's Papsttum dank te betuigen.
Uit Rome wordt gemeld da.t de toe-
s*aid van Dr. Schae'p'man niet on
tevreden mag genoemd worden. De zie
ke sliep gisteren-nacht eenige oren vrjj
rustig. Verbetering wordt door Dr. Zom-
p a geconstateerd. Dr. Schaepman
schreef gisteren een klein briefje.
Z. K. H. Prins Hendrik is door
zjjn ongesteldheid verhinderd gevolg te
geven aan zjjn voornemen om op 17
dezer te Berljjn het jaarfeest bjj te wo
nen der stichting van de Orde van den
Zwarten Adelaar waarvan Z. K. H. als
Ridder deel uitmaakt.
Delft, 15 Januari. Door Burg. en
Weth. is aan den Gemeenteraad voorge
steld om aan H. M. de Koningin te -"er-
zoeken, dat de Gemeente Delft w (e
toegelaten tot bet zelf-iragen van st
risico der uit de Ongevallenwet J >1
voortvloeiende verplichting tot verz< )-
ring van werklieden.
Amsterdam, 15 Januari. Dejjs- 1 h
alhier opende heden hare banen, en
schoon een vrij sterke wind het tarnt
koud maakt, waren et toch dadel jjk v
honderden liefhebbers aanwezig, >ue
onder de tonen van de muziek het jjs
voor de eerste maal in dit jaar bereden.
Heemstede, 15 Jannari. Aan het post
kantoor alhier en de daaronder ressor-
teerende hulpkantoren werd gedurende
bruiloft ziek moet maken met uw linnengoed
en ander zulk tuig meer. Kunt gjj dan niet
goed naar beneden komen, een en kal oogen
blik maar, opdat Rothe zien kan, dat gjj
nog leeft Hjj ia er heel en al door van streek.
Nu gaat het niet? Ja, kom maarl
Oom, zegt zjj plotseling vast besloten en
treedt met een bleek, trillend gezicht voor
den ouden heer. Oom,ik heb u telkens willen
vragen
Gjj zjjt heelemaal hsesch, kind, laat u
door Hanna een natten doek om de keel doen
hebt gjj koorts
Zjj weerde zjjne hand af, die haar den pj ls
voelen wil.
Ik heb u telkens en telkens willen vragen
oom, herhaalt zy hebt gjj 0p den dag onzer
verlovjngde geschiedenis van my en van Hans
Van Perlhien wel aan Kurt verteld, sooal. gjj
my beloofd had?
Hjj wordt zeer verlegen
Begin toch over die oude'geschiedenis
niet weer te zeuren, spreekt hjj vol ergernis.
Ujj hebt het dus niet gedaan f vorscht
zy.
Voor den duivel neen roept hjj
toornig uit. Waar was dat ook voor noodig
Gij kunt het hem zelf wel vertellen, als gjj
zilveren bruiloft viert
[Werit eettelfi,)
