No. 5297
Maandag 19 Januari 1903.
27ste Jaargang
ïïagBlaó voor eSfSoorè- en Suió-éCoUanó.
De laatste strijd.
JFroulo van cXronen.
B U 1 'f IS L A JN O.
HlJNNENLAN d7~
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
DuitsdPacd.
I
Ootenr ij k-Hongarije.
Rusland.
Venezueia.
België.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
P^r 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÓPPERS.
f 1,20
2,90
0,03
FBIJ8 DER ADVERTBN1IEN.
Ven 16 regels 5i Os sta
Elke regel meer7x/t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Geataat.
AGiTE Ml NON AO IT A TB
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Generale PubUeité, Etrangïre
G.L. DAL BE 4' Co JOHN., b. JONES Succ. Parit 31 bit Faubourg Montmmrtre
{Slot)
Geueraal De la Rey had op den vo
egen dag in de vergadering uitgeroepen
'Gjj t( reekt van geloof —wat is geloot
Heere, Uw wil, tfi' t mjjn wil geschiede
Ik vernietig mg onder Cods wil!» Daar
°nder de sterke mannen, die het volk tot
op dat oogeLblik geleid hadden, ieder ge-
'oelt wat die woorden beterkecden
Wat was toch de aandoening!
Ik zrg daar de lippen beven ran man-
fen die nooit voor een vjjand gebeefd
hadden. Ik zag daar tranen wellen in
oogen, die drcog waren, toen zjj hun
dierbaarsten in het graf hadden zien weg
brengen
Mm kwam weer in de tent bjjeen, en
het stuk van Smuts, door hem zelf en
Her tt o g gewjjzigd, werd aangenomen.
Dat was het bekende besluit van Vereeni-
ging.
Met 54 stemmen tegen 6 nam de ver
gadering dit besluit aan. Zoo was het
pleit dan beslist. Maar wa« alles ver
loren
God heeft bet Afrikaaneche volk in
den grooten strjjd gevormd. Het is
niet uitgedelgdzjjn taal is niet ver
nietigd. De macht van den vijand heeft
het wel overweldigd, heeft het als een
machtige golf overstroomd maar de Afri
kaner zin en geest bestaan nog. Geen
swaard kan den wil doen buigengeen
geweld kan den geest onderdrukken. Het
Afrika»nsche volk bljjft een onuitdelg-
baar element in het Britsche rjjk.
En het Afrikaansche volk zal aaneen
gehouden worden vooral door haar, die
door het heetste des vuurs gegaan zijn—
onze moeders.
Zjj toch leden het meest. Zij toch brach
ten het grootste offer.
Ochwoorden ontbreken my als ik
over onze vrouwen poog te spreken—
over wat zjj te ljjden, want zjj te verduren
hadden.
En nooit heb ik haar hooren kla-
gea
Zy zjjn steeds bereid geweest eiken
last te dragen, elke ontffering te doen,
zoo toch de vtjjheid van ons volk niet
verloren ging. Ja, zjj zjjn het d e ons volk
aaneen houden zullen.
Toen het besluit gevallen was, zei de
waarnemende president van Transvaal,
Schalk Burger: «Hier s'aari wjj bjj
het graf van twee republieken.» En hjj
zei voorts dat er nu veel te d< en was,
om bet volk bjj Mkaar te houden. E i
F E I L L E T O N.
45.
Vervolg
Zjj antwoordt niet. Hjj loopt driftig de ka
mer op en neer, zoodat het licht flikkert,
hoest, snuit gewei lig den neus, wil spreken
maar doet het niet en vraagt eindelijk Nu
zult gij naar brneden komen of niet Dit
scha f
- Ja, over een kwartier zal ik er zgu
Goed, maar zwjjg nu eiu 'elijk over
die ongelukkige geschiedenis 1 Als men zoo
iets heel deltig verteli, ziet het er uit sis
een drama, en het was toch maar een baga
tel, een belachelijk niets Kom nu spoedig
hij denkt anders, dat gij op sterven ligt, En
hjj gaat.
Over een kwartier, heeft zij gezegd
aan dit kwartier echter zal zij denken, zoo
lang zij leeft. Zij wil hem haden nog eens
zien, nog eens hebban, voor zjj eeDe beken
tenis voor hem afl gt en hem voor eene be
slissing plaatst. Net als gewoonljjk zal zij zjjn
Want morgen zal zij hem schrijven, alles, ook
dat van Grete Busch, zonder iets te verzwij
gen, of zich ze've te verschoonen, zjj zal hem
smeeken te beslissen dood of leven, want
too kan het niet verder gaan, Met een ge
voel in het hart, zooals Jeftha's dochter ge
joeld moet hebben, toen mea haar nog drie
dan: «O jk aan de ontrouwen moeten wrj
denkendat gedeelte van het volk mo
gen wjj niet verstooten Laat ons leeren
te vergeven en t9 vergeten.»
Men verdaagde en kwam 's middags
weer bjjeen en benoemde een commis
sie om te zorgen voor het inzamelen van
middelen om in de behoeften te voorzien
van weduwen en weezen, vrouwen en
kinderen en anderen die door den oor
log nooddruftig waren gewordeD.Een ge
bed «loot de byeenkomst te Yereeniging.
Dien avond kort voor elf nur waren
de beide regeeringente Pretoria. Zjj wer
den naar het huis van Kitchen er
gebracht. Een oogenblik bleven zjj al
leen. Het besluit werd nog eens voor
gelezen om te zien, dat er geen fout in
was, Toen kwaaien Kitchener en
M i 1 n e r binnen.
De twee vertegenwoordigers van het
Britsche Gouvernement zaten aan het
hoofd van de tafel naast elkander aan
het zuideinde van het vertrek. Natst
lord M i 1 n e r, ter linkerhand, zat waar
nemend president S. W. Burger, en
vervolgens aan de zjjde der tafel zaten
staatssecretaris F. W. R e i t z, comman
dant-generaal L. Botha, genetaal J.
H. De 1 a R e y, de heer J. C. K r o g h
en oud-generaal L. J. Meyer, Naast
lordtK i t c h e n e r, ter rechterhand, zaten
waarnemend president C. R D e W e t,
generaal C. H. Olivier, rechter J. B.
M. Hertzog en waarnemend staats
secretaris W. J. C. B r e h n e r.
Hst contract was in quadraplo op per
kament door een schrjjfmachine geschre
ven. Eén exemplaar was bestemd voor
den Koning van Engeland, een voor loid
Kitchener, een oai bewaard te wor
den iD de archieven te Pretoria, en een
in die te Bloemfontein.
Alles was doodstil, toen waarnemend
president Burger de pen in de hand
nam.
Ik keek op mjjn horlogehet was vjjf
minuten over elf op den één en dertigsten
dag van Mei in het jaar negentienhon-
deid twee.
President Burger teekende. Na hem
teekenden de leden van de Regeeringder
Zaid-Afrikaansche Republiek. Toen waar
nemend president De W e t, en vervol
gens de leden van de Regeering vand n
Oranje-Vrjjstaat.
Lord Kitchener volgde, en de laatste
van allen teekende lord M i 1 n e r.
President S t e y n was er niet. Het hart
bloedde, dat hjj door een gevaarljjke krank
heid getei»terd werd maar toch was het
my of ik verplichtingen op dat oogen.
dagen levea gunde, voor zjj sterren moest,
ging Ditscha naar beneden.
t ig komt haar reeds op den drempel der
kamer tegen, en ziet h ar angstig en bezorgd
aan. O, Diticha, wo:d niet ziek, nu niet,
terwijl ik het recht nog niet heb, u te ver
plegen
Zij ziet hem met groote oogen aan 7al hjj
morgen dit recht ook nog willen
Achim is ook bensden. Hij speelt domino
met oom Jochem
Te kleine man, clie het sp-1 nog niet be-
grjjpt, doet de wonderlijkste zetten en ooms
gelach klinkt elk oogenblik door de kamer.
Ditsclia en haar bruidegom zitten in het
hoekraam op hit ouderwetsche bontin ko
zijn, hand in hand, zooals eiken dag van hun
verlovingstijd, Hij praat en vraagt haar we
gens hare hoofdpijn en ?jj moet maar niet
praten en bljjven eten zal hij ook niet.
l aar zal hij morgen wel een uur vroeger
voor komen.
O blijf toch, vraagt zjj hem ameekend, het
is werkelijk al wat beter.
pij doe- het maar al te gaarne.
Ik heb gedroomd, vertelt zij dm ver
der, dat gij mij niet meer lief had.
O dwaze Ditscha 1
Ik heb ik had in den droom iet»
gedaan, vroeger, eer ik u kende ik geloof
dat het iets verschrikkelijks was dat ver-
te'de ik u, en toen liet gij mijne hand los en
vvendet uw gelaat van mij af.
Wat hadt gj dm gedaan, lieve Diticha
vraagt hjj op vriendelijken toon, terwijl hij
blik aau die krankheid had, daarom dat
*y het was die den President van den
OraDje-Vrystaat verhinderde te doen wat
hsm de grootste smart in de wereld zou
gegeven hebben. Hjj had eens gezegd
«Mjjn hand op papier zettenwaar ik de
onafhankeljjkheid van mjja volk prjjsgtef
dat doe ik nooit Wreede omstan
digheden, die hjj toen weldadig kon noe
men, hadden het zoo laten uitvallen, dat
bjj niet doen konwat hy niet doen
wilde.
Het document is geteekeud.
Alles zwygt in dat vei trek, waar er zoo
veel gesproken weid.
Nog zit men een oogenblik stil.
Daar staan de ieden van de Regeerin
gen der nu gewezen Republieken, als ver-
bjjsterd, op, om de zaal te verlaten.
Lord Kitchener gaat van den een
tot den ander en biedt ieder de hand
We are good friends now (Thans zjjn
we goede vrienden) zegt hjj.
Gaf dit voldoening Schoot geen pjjl
van smart, van wroeging hem door zjjn
hartbjj de gedachte, dat hjj een groot
aandeel had genomen in het veidelgen
van een vrjj volk
Maar hjj sprak als een krygsman moest
tot een dapperen vjjand, die zjjn zwaard
had moeten opgaven en de leden der Re
geeringen trachtten wat hy zeide aan te ne
men in den geest waarin het gesprokenwerd.
Maar het hart was verbrijzeld.
Daarop verliet men de zaal.
De eerste officier aan boord van het
Duitsche oorlcgsschip Vinela, die door
keizer Wilhelm naar Duitschland was
teruggeroepen om verslag te geven over
de vernieling der Venezuelaansche sche-
peD, heeft zich ts Hamburg gezelfmoord
De protestanLche Reiclubote, bespreekt
het verbal der Evangelische kerk in
Duitschland.
De jonge dominees, zegt het blad, spot
ten met den bjjbel Om een plaats mach
tig te worden maken zy zich een geloof
en een godsdienst die met het Evangelie
niets gemeen heeft door allerhande
holle en ronkende woorden, draaien zy
om het Evargelie heen, en bedriegen dus
doende de geloovigen.
«De p otestantsche dominee zegtu: De
kerk vordert van my een preek, die tegen
mjjn overtuiging indruischt.
Welnu, ik preek zoials mea het my
beveelt, en ik smoor mijn overtuiging in
mijn hart.
De bekende dominee S t c k e r, oud-
predikant aan 't Berljjnscne Hof uit zjjn
beklag o.a. in deze woorden
«Het Duiteche protestantisme is zoo
in zijn SilerUch dialect vervalt,
Raad eens I
Gestolen P
Neen Kurt.
Nieuwsgierig gewe»»t
Zij schudde het hoofd.
Oom Jochem boosgemaakt, o Hanna P
Neen
Of in stilte geklaagd: Ach God, nu is
de schoone, vrije tijd als jong meisje spoedig
voorbij, en ik hoor de ketenen al rammelen,
de onverbreekbare ketenen, die mij aan den
hatelijken, ouden wijsgeerigen Kurt verbinden
moeten
Neen
Dan weet ik het niet, lieveling
Er is toch nog iets andersIk droomde
dat ik u vertelde, dat ik reeds vr eger ge
meend had een anderen man lief te hebben.
Hij laat haar oogenblikkdjjk los, zoo haas-
tig, dat het bijna is, of hij haar terug,
stoot.
Ach, ziet gij, zegt zjj op zachten toon.
Eene heele poos heericht er diepe stilte
tusschen hen eindelijk vat hij hare hand en
drukt ze innig.
Vergeef m'i, smeekt hij, wat kunt gij er
aan doen, als gij zoo dom droomt, want ver
der wilt gij daarmee toch niets zeggen, niet
waar,
Ik weet het niet natuurlijk niet
stamelt zij eu voelt hoe haai eene huivering
door de leden vaart, en zjj voelt zich ver
licht, als Cilly de kamer binnen komt, die
sedert eenigen tjjd verschrikkelijk huiselijk
deerlyk verdeeld en verscheurd dat het
niet meer den invloed en de kracht bezit
die een duidelijke en vaste geloofsleer
kan geven.
I Niets ban het feit verbloemen, dat de
evangelische kerk zo: der macht en invloed
is zoowel op de hoogere als op de 1. 3
s'anden.»
«Welke nieuwe wer 1, roept de evan
gelische Moniteur van u jjn uit, welke
nieuwe wereld (op godsdienstig gebied) is
er in 50 jaren tjjds ontstaan
H t is de geloofsverzaking der volks
klassen, die men voor 50 jaar niet eens
vermoeden kon
De oude Koning Georges van
Saksen is het gevaar te boven; in de
laatste dagen is Z. M. zooveel verbeterd,
dat hy spoedig naar Cannes of San Remo
zal kunuen vertrekken om aldaar volle
dig herstel van krachten te vinden.
But Saks'sche Hofschandaal heeft een
slachtoffer gsëiseht. Bvonea von Fres-
tich, de Grootmeesteres, de aan het Sak
sische Hof der thaus gevluchte Kroon
prinses de betrekkingen tusschen di
Prinses en d n heer G i r o n ontdekte en
aanbracht, beeft haar ontslag gekregen
en het Hof verlaten, om op het kasteel
van haren echtgenoot bjj Meissen te gaan
wonen.
Bljjkens de statistiek, door dr. W e li-
me r samengest-ld, zjjn er tegenwoordig
in Duitschland 28,127 geueasheeren. Het
aantal neemt, sedert 1897, jaarlyks met
ongeveer duizend toe. Pruisen telt thans
17.126, Beieren 2.790, Saksen 2.148, het
Groothertogdom Balen 1,147, Wurfem-
berg 937, Elzas Lotharingen 814geuees-
heeren. De rest is onder de andere klei
ne Staten verdeeld.
Ke'zer Frans Jozef gevoelt zich in
de laatste dagen zeer onwel. He gebeur
de aan het Saksische Hof heeft hem ge
weldig geschokt.
Onlangs heeft hy een operatie onder
gaan op het kasteel te Sctöjbiüm, die
volkomen is peslaagd, maar 2ya alge-
rnsene toestand is van dien aard, dat de
Pttit Bleu het bsricht uit Weenen op
neemt, dat er weer sprake is van het af
treden des Keizers ten gunste van zjjn
neef aartshertog Frans Jozef.
De Duitsche Kroonprins is gisteren voor
middag om 10 uur te St. Petersburg aan
gekomen.
De gezondheid van den Czaar laat
veel te wenschen over. Verschillende Rus
sischs bladen spreken over eene verplaat
sing van het llof naar de kust van de
Krirn omdat de Czaar daar een betere
lucht zou vinden voor zjjn longeD. In Li
vadia zou een ruim paleis met bjjgebou-
wen voor de ministerieele departementen
wordan gebouwd.
President Castro heeft een decreet
ui'gevaardigd waarbjj de haven Vil'aMi-
geworden i» en nu ontelbare brieven schrjjft.
Zij zegt, dat. z i over een paar dagen hare
inkoopen voor Kerstmis te Berlijn gaat doen,
waarover de groote Jochem iet» onverstaan
baar» bromt en de kleine begint te vragen
Mag ik niet mee, mama?
De hemel beware me, waar moet ik u
laten
Ik moet toch ook nog bezoeken afleggen 1
Breng mij dan zoo lang naar oom Bre-
dow, «teil hij voor.
Cilly wordt vuurrood en bromt tegen het
kind, toch niet meer zulke domheden te zeg
gen, maar belooft hem tevens iets wonder
mooi» mede te brengen.
Dan komt Ere der ik zeggen, dat de taf el ge
dekt i», en men gaat naar de eetkmier, Cilly
is vroolijk, en oom Jochen laat zich door haar
opvroolijken. Rothe i» uit zjjn humeur en
Ditscha zit stil als een wassen beeld. Men
spreekt over Kerstmis; het kind laat hen niet
met ru»t, sedert het van mama gehoord heeft,
dat zij den knecht Ruprccht in Berh.n zal
zien.
Vergeet het niet, oom Kurt
Neen, mjjn jonge.
Oom, wat schenkt Dit»cha F Zeg het
mij zachtjes, verzoekt hjj. En het kereltje
itaat op en strekt zijn oor tegen het gezicht
van den man, die hem iets toefluistert.
Ha I roept hij vorbaisd uit, naar dau
kan Ditscha blij zijn het heele slot
Nu hebt gij het toch verraden, kleine
booswicht, zegt Rothe op schijnbaar ernstigen
toon, en halt luide voegt hij er hijJa, denk
car aan de Columbiaansche grens geopend
wotdt voor d9n doorvoer 'van koffie en
andere koopwaren. Het zal diens volgens
mogeljjk zjjn Columbiaansche koffie ter
waarde van millioenen dollars over Mara-
caïbo nit te voereD.
—De Duitsche bevelhebber van het oor
logsschip Vineia heeft een daad verricht
die zeer wordt afgekeurd. Gisteren-avond
heeft hjj op het fort ts Lavigia een gra
naat afgeschoten. Het projectiel ontplof
te zonder schade aan te richten. Deze han
del wjjze van de Duitschers verrast» de
menschen. Admiraal Scheder liet de
overheid weten dat hjj een granaat had
afgevuurd, omdat men tegen zjjn uitdruk-
keljjk verbod de aanwezigheid van per
sonen die daartoe niet gemachtigd wareD,
in Lavigia had opgemerkt. Deze personen
waren, volgens bjj den vlootvoogd ontvan
gen inlichtingen, soldaten. Uit deze laatste
mededeeling bljjkt dat de vlootvoogd ver
keerd is ingelicht.
De Belgische Regeering heeft aan pre
sident Castro van Venezuela een heel
gemoedeljjk voorstel gedaan om het ver
schil onderling te regelen.
Aan den heer G o ff a r t, Belgisch
zaakgelastigde te Caracas, heeft president
Castro dan ook concessie verleend,
krachtens welke ds vorderingen van Bel
gië op Venezuela zullen worden geregeld
door een commissie, waarvan een lid
Belg een Venezolaan zal wezen en een
door beide partjjeu worden benoemd. Goed
zoo, andere had de Belgische vloot mis
schien ook nog moeten opereeren
Toen de vrouwenmoordenaar Vidal,
wiens doodstraf door den President der
Fransche Republiek veranderd is ic vens-
lange gevangenisstraf, voor het I f van
Aix moest verschjjnen, wachtte 1 i een
zeer veibolgen menigte op en zo ar de
gendarmen het konden beletten, g - men
hem te lyf. De procureur-gene liet
een afdeeling soldaten ontbieden ie in
de bunrt aan het exerceeren wa en
met veel moeite kon men V i d a nde-
ljjk nit zjjn benarde pesitie verlosi Hjj
was geducht toegetakeld en moest ir het
gevangenis-hospitaal verbonden werden.
Te Parjjs bestaat reeds eene af dea
ling politie-agenten op rywielen, men
krjjgt er nu ook een op automobielen.
De prefect van politie te Parjjs is be
zig met het vormen van een brigade po
litieagenten, die per automobiel de met
zulk een voertuig vluchtende overtreders
kunnen vervolgen.
Vyf agenten hebben reeds met goed
gevolg hnn examen als chauffeur gedaan.
Dr. Schaepman. De toestand van Dr.
S chaepman bljjft volgens berichten
uit Rome vooruitgaande. Dr. Sampi,
de geneesheer die den zieke behandelt,
noemt het een vooruitgang zooals hy niet
durfde verwachten.
eeu» aan, het heele slot, met alle» wat daar
in i», en mijzelf erbij f
Diticha kan hare tranen nauwelijk» bedwin
gen En zich zelf erbij I
Liat mij u tot aan h»t hek ran het park
vergezellen, verzoekt zij «meekend, al» hij van
tafel opstaat.
Maar Ditscha!
O, laat ipij, laat mij De lucht aal mijn
hoofd goed doen,
Hij hangt haar in de gang den pehmantel
om, laat den wagen vooruitgaaü, en beiden
wandelen langzaam over den kiezelweg
voort.
Het i» doodttil buiten en eene heldere
vriezende lucht, de sterren fonkelen aan den
helder blauwen hemel. Lang» het tuinman»-
huis heen, tot aan den ingang van het paik
gaat zjj mee, en daar geeft zij hem beide han
den en zegtVergeet mijals ik u verdriet
dsed, ik wilde dit niet, want ik heb u zoo
lief.
Dan heeft zij zich snel omgekeerd, zonder
hem den tijd tot een afscheid te laten. Hij
blijft half ontsteld staan en schudt treurig
het hoofd.
In hare kamer gekomen gaat zij voor hare
schrijftafel zitten, Twintig en meer blaadjes
papier verscheurt zijen middernacht is reed»
lang voorbij, voor het haar gelukt is den
vretselijken brief te voltooien.
{Werit tirftlfi,)
