No. 5299
Woensdag 21 Januari 1903,
27 ste Jaargang
Hbagêlaó voor <3loorè- on Suuió-éCollanè.
Amsterdamsche Brief,
c&reuto van cffronen.
BÜITHNLAND.
BINNENLAND,
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
iê Gents
7%
Engeland.
Amerika.
Duitschland.
Frankrijk.
België.
Kerkvervolging in Frankrijk.
Ollltïï
ABONNEMBNTSPBIJS.
Per S maasden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
PBIJS DER ADVERTBNlUN.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 C-rit» per advertentie h C e t a a t.
AGITE Mi NON AGITATE
19 Januari 1903.
Terwjjl de Hagenaars zich kunnen ,er-
blflden, dat de verschilleade brandende
kwestie's zoo langzamerhand van de baan
'aken: de Iramkwest'e, in beginselopge-
ost, de schouwburgkwestis op het punt
opgelost te worden buiten den Raad om,
de havenkwestie, de kiosk-kwestie vooi
het Kurhaus en weet ik niet wat al kwes
ties nog, staat de Amsterdamsche Gemeen
teraad voor dit jaar al weer voor zeer ne
telige vraagstukken.
Daar hebben we vooreerst de slooping
der Oude Beurs, nu de Nieuwe in April
in gebruik genomen wordt, en hst ge
bruik van het terrein, dat daardoor tus-
«chen den Dam en de Nieuwe Beurs vrjj
zal bljjven nadat ds noodige strsatver-
breeding van het Damrak zal zjjn tot stand
gebracht.
Wat zal #r met dat open terrein gedaan
worden. Een planisosn gemaakt? Bjj den
financieelen nood, waarin Amsterdam thans
/verkeert, zal men de terreinen zeker be
ver produetief maken. Tiouvens de Dam
vordert van dien kant ook eene afslui
ting die niet door een plantsoen kan ge
geven worden. En wanreermen toch aan
het sloopen gaat, zou men dan niet te
vens het Commandantshuis, dien keljjken
sta-in-den weg kunnen opruimen.
Edoch, al hoewel er nog heel wat zal
geleuterd worden orer diesloopiDgenover
het gebruik der terreinen, staat er nog
iets tandheel wat meerder belang voor
de deur. Nameljjk hoezalmen de hoofd
stad behoorljjk van drinkwater voorzien
Men weet," dit er in het vorige jaar
onderzoek is gedaan om een prise d' eau
te verkrijgen op de Veluwe, maar de
landbouwers van de Veluwe schgnen vol
strekt niet or op gesteld te zjjn hunne
gronden te laten leegpompen ttr wille
van het naar water dorstende Amsterdam.
Of ze geljjk hebben? En de Regeering
echjjnt ook volstrekt niet genegen te zjjn,
in dit opzicht de Amsterdammers ter hulp
te komen contra de Veluwbewoners.
Dan is er een voorstel om water te put
ten uit de heide bjj Hilversum.
Maar, helaas, dat zal hoogstens tot 1914
in den nood voorzien. En eindeljjk bestaat
er een groot, een afdoend plan, om Am
sterdam voor goed aan drinkwater te hel
pen en dat isRjjnwater van Gorcum naar
Amsterdam te voeren en het als drinkwa
ter te gebruiken na het behoorljjk door
fitters te hebben gereinigd. Dat laatste
plannetje zou zoo wat 12 a 14 millioen
FEUILLETON.
47.
(Vervotg)
Of zjj ongesteld i» Zjj moeit het hem
toch schrijven, want dan zou hij ondanks al
les reizen.
7jj schrjjft hem, dat zij zich wel gevoelt en
dat hjj ïich niet bezorgd behoeft te maken.
Maar ondanks deze verzekering komt er een
brief, die zijn terugkeer meldt, op dien en dien
tjjd dus overmorgen Hanna brengt Dit-
icha den brief in de woonkamer, waar zij met
oom en Achim alle dagen zit.
Hanna kan niet gaan, zonder te schelden
over deze brutale deern, Greta Busch. Op
eens weg te blijven midden in het welk 1
Schrijft me daar tien dagen geleden, als ver
ontschuldiging, dat zij naar haren u an toe
moet, die ziek geworden is. Die zal ook wel
niet dadelijk sterven. En als het nu nog maar
niet juist het mooiste tafelgoed was, dat zij nu
zoo plotseling heeft latsn liggen.
Ditscha vermoedt, waarom zij gegaan is,
«ij brengt het geld in veiligheid.
Iemand anders kan hat wel afnaaien,
'-•gt zij verstrooid, het heeft immers geen
baast.
Geen haast De hemel beware me,
'reule Ditscha, over veertien dagen is het
kosten wat meer ot wat minder nnar
dan was men ook afdoende geholpen.
Ja, als er geen doctoren in Amsterdam
waren en geen gezondheidscommissies, die
er van overtuigd zjjp, dat rivierwater ver
schrikkelijke ziektekiemen kan bevatten,
bacteriën van monsterachtige kwaadaar-
ligheid en dat alle mogelijke filters en
filtratie geen genoegzamen waarborg aai-
biedt tegen de mogeljjkheid, dat het ge
bruik van rivierwater allerlei kwade en
besmettelijke ziekten kan brengen over de
hoofdstad. Maar er moet toch water zjjn.
En nu komt de heer Pennink, Di
recteur der Waterleidingen, verklaren, dat
hjj dageljjks 20 a 25 duizend kubieke
meters te kort komt om alle Amsterdam
sche burgers behoorljjk van water te voor
zien.
Nu hal de Amsterdamsche Gemeente
raad reeds meer dan half overtuigd, dat
er meer water moet verschaft worden, ten
vorige jare reeds een sub-commissie be
noemd, om prae-adviea uit te brengen over
een Rjjnwaterleiding. Met vjjf tegen zes
stemmen had die commissie de wensche-
ljjkheid eener dergelijke waterleiding aan
genomen maar in de Gezondheidscom
missie, welke onder voorzitterschap van
mr. G. A. van Hamel daarover eene
buitengewone vergadering hield, kwam
het zesde lid der Commissie, de heer P.
L. Tak, die wenschelijkheid ontkennen
en vóór eene heide-waterleiding pleiten.
Indievergadeiing dar Gezondheids-com
missie toonde men allerlei meeningen.
Er waren geneesheerea, die meenden
dat er volstrekt nog zoo'n greot gebrek
aan drinkwater niet was. Amsterdam kon
met 85 L. per dag en per hoofd, het
heeft er na 78.5— best volstaan, waar
Delft er maar 32 en Utrecht 35 heeft.
Een kleine vermeerdering dus en men wa»
geholpen, indien het drinkwater maar goed
verdeeld werd.
«Precies zeide een ander maar dat
goed verdeelen Wat helpt het Pen be
woners der bovenverdiepingen, dat er ge
noeg water is, als die der benedenverdie
pingen het voor hunne oogen verknoeien
en verspillen en het niet boven laten ko
men
«Rjjnwater Past maar op voor de bac
teriën,» profeteerden er weder, wat een
ziekten zullen er komen en dan die filters!
Den hal ven tjjd werken zjj niet bebooi-
Ijjk en dan zit men te kjjken Neen, heide-
water moet er komen 1»
«Maar, als je het niet krjjgen kuut.
Zoo'u Veluwsche boer is maar zoo niet
te overtuigen en de Regeering laai ons in
den steek.»
bruiloft en dan geen haast? Nu, dat is ook
wat
Ditscha antwoordt niet, zjj kykt strak op
het zelfde punt, dan sjjringt zij op en loopt
de kamer uit. En nu weerklinken stemmen in
haar hart, zoete, vleiende stemmen
i itscha, ga den brief terugbalen, maak
den braven man niet ODgelukkig; gij hebt niets
gedaan, waardoor uwe eer bezoedeld isuw
oom zegt het immers ook. Gjj hebt g.e recht,
u en hem ongelukkig te maken.
Baar hart klopt geweldig bij de gedachte
aan een weerzien met hem een verlangen
zoo brandend, zoo onwederataanbaar grijpt
haar san, dat zjj naar de schrijftafel toesnelt,
om deu dienaar op Dombeek mede te deelen, dat
zij den brief terug erzoe t, dien zij eenigen
tijd geleden aan mijnheer Eothe geschreven,
heeft; de inhoud orvan is nu waardeloos, om-
dat er eenige verandering heeft plaats ge
had.
Maar waarvoor is eene verontschuldiging
noodig 'ij eischtj eenvoudig deD brief terug,
dat is genoeg. Morgen vroeg zal zij hem laten
halen.
Zij is wat kalmer, alt z'j vo:>r het avond
eten beneden komt. Cilly plaagt haar over
hare bleekheid cd roodgeweende oogen. De
jonge vrouw is heel vergenoegd uit Berlijn
teruggekeerd, het is daar prachtig geweest en
zij heelt nieuwe japonnen meegebracht en een
verbazend grooten koffer met Kerstgeschenken;
een bruiloftscadeau voor DitscLa zit er ook
in, pmchtig, rijk en elegant. En als Cilly al
leen is in hare kamer, droomt zij van prach
Ja,» meende zachtkens een optimist,
«met de Regeering is er missch en nog
wel wat op te vinden. Zóó beslist afwjj-
zend is baar antwoord niet.
Meeningen in overvloed in die gezond
heidscommissie. En zoo zal het ook wel
zjjn in den Raad.
Eerste vraag«Is er meer water doo-
dig Antwoo-d «Ja,» hier, «neen,»
daar.
Tweede vraag «Zal het heidewater zjjn
Antwoord «Ja,» hier, «teen,» daar.
Derde vraag «Moet er eene Rjjuwater-
leiding komen?» Antwooid: «Ja,» hier,
«neen,» daar.
Of er ook wat te bedisselen zal zjjr,
alvotens Amsterdam's beschreven vaderen
het dozjjn millioentjes zal gevoteerd heb
ben, die de wateren van den Rjjn, welke
de zoute golven na te Katwjjk in haren
echoot opwachten, in buizen en door filters
zullen doen persen om de dorstige kelen
der Amsterdamsche burgers te gaan Ia vent
De pracht-'ge woning van generaal
French, de .gewezencavalerie-aanvoer-
der in Zuid-Afiik», gelegen te Aldarshof,
is door brand vernield. De brand werd
des avond«te81/,uar,terwjjlladyFr ench
zat te diueeren en de Generaal zich in
Londen bevondt, ontdekt.
Een t-fdeeling grenadiers heeft met groote
moeite een groote hoeveelheid meubels
eD kostbaarheden gered. Van het prach
tige gebouw is slechts een ronkende j uin-
hoop over.
Lord Robertt weigert de Kou-
senband-o.' kosten te betalen, welke on
kosten ongeveer twaalf duizend gulden
beloopen. Lord Roberts beweert, dat
wjjlen koningin Victoria hem bjj zjjn
benoeming in de Orde beloofde, heru van
de daaraan verbonden geldelijke verplich
tingen te zullen ontslaan.
Naar men in verschillende kringen
in Engeland wil weteu zal aan minister
Chamberlain na zgn terugkeer uit
Zuid-Afrika den'adelstitel van pair worden
aangebodenhjj zou zich dan noemen
Chamberlain «gtaaf van Birming
ham.»
Te Pittsburg in de Vereenigde Staten
heeft een vreesel jjke vergissing plaats ge
had. Men heelt daar een man uit de ge
vangenis gesleept die beschuldigd was van
moord op een politie agent. Een galg
werd opgeslagen en de ongelukkige op
gehangen. Het vonnis was nauweijjks vol
trokken toen h?t tou v brak de verblinde
menigte greep haar slachtoffer weer beet
en hieuw hem het hoofd af. Kort daarop
bleek, dat de ongil <kkige onschuldig was
geweest, zjja broeder had den moord ge
pleegd.
tige bloemruikers en allerlei dw»ze plannen
voor de toekomst- Zjj en bij, Monte Carlo,
Nizza, Florence, ?»netië, B-me, Napels! In
één woord, zelfs de schijn van datgene wat
men geweten noemt, bezit deze bekoorlijke
rouw nier. Zij noemt dat leven 1 Hoe kan een
man toch op dat vervelende spook van een
Ditscha gecharmeerd worden 1 Maar zjj moet
toegeven, dat het spook wonderbare oogen
beeft, met lange wimpers omzoomd, in wier
diepte eene genegenheid, eene treurigheid ligt
zooals men ze bjj een vrouw nog nooit ge
zien h#«rt maar zij is er zelve wat bang voor,
zij begrijpt haar niet
Nu, 1 itscha komt nu overmorgen
Kurt, om met bet moedertje uit Silezië te
spreken? vraagt zij op vroolijken toon bet
blseke meisje. En als oitsjha ja knikt, voegt
haar oom er bij Het wordt ook hcog tijd
al nader en nader, dat gij ons verlaten
zult.
Ditscha, blijf toch hitr, zegt Achim half
huilend.
Cilly lacht.
Oom Eothe kan immers hier komen
wonen, beweert Achim
Of gij gaat mee naar Dom'eek, stelt Cil'y
vol jjver voor. Zoudt gij dat willen
Neen, ik wil bij oom Jochem bljjven,
zegt het kind. De oude heer grijpt naar zijn
zakdoek en snuit krachtig den neus, want de
genegenheid van den kleinen jongen roert hem
steeds.
Van mij zegt hij niets, merkt Cilly op,
O, gij ondeugende jongen!
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génsrals PubUsitiXtrangère
G.L. DA ÜBE Co JOHN., b. J ONES Succ. Parts 31 bis Faubourg Montmssrire
Keizer Wilhelm l eeft van Barones
Oppenhei m - Co hn twee millioen
mark geërfd. De Barones heeft ook drie
millioen murk aan de stad Dessau en drie
millioen aan de Israëlitische gemeente
der s'ad vermaakt. Hare bloedverwanten
zullen zich tev.eden moeten stellen met
een millioen mark, dat nog overschiet.
Keizer Wilhelm heeft al weer
een poging gedaaD om de ey npathie der
Amerikanen te winnen. Hjj liet n 1. pre
sident Roosevelt een exemplaar aan
bieden van het w»rk «Die Reform des
höheren Schulwesens in Preuszsn», waar
van het titelblad met een portret van
den monarch is versierd.
President Roossve lt betuigde zjjn
harteljjken dank voor de bewezen op
merkzaamheid.
Het Berl. lagebl. ziet hierin een be-
wjjs, dat de Triendschappeljjke betrekkit -
gen tnsschen Duitschland en de Unie on
danks de Venezuelaansche-quaestie onge
stoord zjjn.
De heer B 1 o w it z, onlangs afgetreden
correspondent van de limes te Parjjs, is
aldaar op 78 jarigen leeftjjd overleden.
Op den 28 December jl. nam bjj als
journalist zjjn outslag, om wat rust te
gaan nemen. Hjj was afkomstig uit Oos-
tenrjjk maar liet zich reeds op jeugdigen
leef tjjd als Fransen man naturaliseeren.
Van zgn werk zjjn het bekendst zjjn in
terviewen met Thiers, den Sultan, den
Khedive van Egypte en nog naar men
wil van Bismarck «in het bad»,
Gambetta «in den luchtballon» en den
Duitschen Keizer «in hemdsmouwen.»
Blowitz is plotseling overleden. Hjj
heeft van het pensioen, dat de Times hem
had toegezegd, niet veel pleizier gehad.
Koning Leopold, die er steeds opuit
is om Brussel te verfraaien en aan zjjn
hoofdstad een plaats onder de schoonste
steden in Europa te verzekeren, heeft nu
weder het klooste. der Dames van het
H. Hart tusschen de Rue Quatre Bras en
de Rue Grand Cerf aangekocht, met hst
doel dit te laten aib eken en dan een
plein te msken, dat een onbelem nerd ge
zicht geeft op het Paleis van Justitie,
van den kant van de Waterloo boule
vard af.
De Fransche Ministei-president heeft
op de meest brutale manier zoo maar
eventjes een dnizend aanvragen van de
cong egat ën, om hun religieusen arbeid
te mogen uitoefenen,naar de snippermand
verwezen. Inmiddels laat hjj verschillen
de religieu8e scholen sluiten. Hjj doet dat
naar willekeur z oils 't hem belieft.
I In Bretagne is de Kerkvervolger nog
niet klaar, nu Mgr. D a b i 11 a r 8, bis
schop van Qaimper, aan de gees' eljjk-
heid het bevel gegeven heeft, voort te
gain in de Bretonsche tial te prediken
Wat moet ik dan zeggen, mama fvraagt
hij verwonderd.
Ik kan lang in uwe kamer zitten, zonder
dat gij er iets van merkt, omdat gij altijd
schrijft. En toen ik u gisteren vroeg om een
touwtje aan mijne zweep te knoopen, hebt
gij gezegd, dat ik u toch om 'a Hemelswil
met rust zou laten. En mademoiselle is ook
altijd even onvriendelijk ik mag haar niet
meer lijden. Ditscha d et altijd dadelijk voor
mij, w»ar ik om verzoek en Ditscha moet
hisr blijven.
Daar hebt gij het nu, zegt Cilly tegen
Ditscha, schrijf Eothe maar af.
Ditscha antwoordt niet
Dezen nacht doet Ditscha geen oog dicht.
Wat zal het zijn, als Hothe heden avond on
verwacht terugkeert en nu den brief ontdekt,
hsm vol vreugde haastig openmaakt, om dit
te vinden dit 1 Almachtige GodZij
tan het nist verdragon, hem te verliezen, zij
wil liever sterven En' als hij haar vergeeft,
j zal hij het dan ooit kunnen vergeten? Zal er
j niet een soort van wantrouwen overblijven,
dat hem altijd en immer kwellen moet Is
i dat nog niet duit ndm&ul erger, dan hem in
onwetendheid laten.
Ja, ja, zij moet den brief terughalen
En dan spreekt weder haar hart, haar voor
naam, rechtschapen harteeilijk zijn, Ditscha,
ds waarheid zeggen, de volle waarheid, er
moge van komen, wat wil 1
Zjj gevoelt zich werkelijk ziek, als zij opstaat
en met moeite naar haar raam gaat. Zij is
evenmin in staat den brief terug te laten ha-
en de kinderen, die geen Fransch ver
staan, de catechismis in 't Bretonsch te
onderwijzen.
De bevolking in Bretagne is nog niet
gemoderniseerd, zjj is te godsdienstig om
zich het geloof en den godsdienst te laten
ontnemen door een Fransch vrijmetse
laars-ministerie met een Combesaan't
hoofd.
Door alle kneTelarjjen, die Co m b e a
de congregatiën aandoet, wordt voor de
Rel'gienssn in de Fiansche Republiek^de
toestand met den dag treuriger.
Het lot der kloosters is reeds lang
beslist, nn de meerderheid der leden van
den Senaat en de Kamer met den Kerk
vervolger een lijn trekt.
Waar moeten de religiensen heen nu
zij uit hun eigendommen gedreven ook
van hun geboortegrond worden gejaagd,
De Correspondance de Strasbourg, offi
cieus orgaan, althans vermeldt het vol
gende
Geen enkel lid der Fransche Congre
gaties heeft verlof gekregen in Elzas-
Lotharingen de fnncties uit te oefenen
van een ordeaan geen enkel lid eener
congregatie zal worden toegestaan zich
hier dunrzaam te vestigen, en geen enke
le der religiense vereenigiogen, in
Frankrjjk ontbonden zjjn, zal zich i £1-
zas-Lotharingen mogen vestigen.
Dr. Schaepman. De toestand va ten
ljjder is verbeterend. Hjj heeft echt 1e-
vige pjjn in de voeten en beenen ar
men zegt tengevolge der hartkwaal. h
neemt Dr. Schaepman iangzaa n
kracht toe.
Gisteren zond Z. H. de Paus dr. L a p-
poni, die overigens niet meer komt, om
bjjzondere groeten te brengen. De H. Va
der informeerde steeds met groote belang
stelling bjj zjjn ljjfarts naar den toestand
van Mgr. Schaepman.»
De gunstige toestand, waarin Doctor
Schaepman verkeerdeis helaas ern
stig geworden.
Volgensgisteren-middagontvangen tele
grammen is de ljjder thans weder beden*
keljjk.
Ongevallenwet. De Minister van Binnen-
landsche Zaken heeft een circulaire ge
zonden aan de Gedeputeerde Staten der
onderscheidene provinciën, om hun te ver
zoeken, zich te vergewissen, of de door
hen aan te bevelen personen voor een
door de Koningin te doene benoeming als
voorzitter en als onder-voorzitter der com-
missiën van toezicht, bedoeld bjj art. 86
der Ongevallenwet, voor die benoeming
in aanmeiking zouden wenschen te ko
men.
Delft, 19 Januari. De Commissaris der
Koningin heeft benoemd tot secretaris
dar Gezondheidscommissie welke zetelt te
Delft, den heer H. E e k h o ff. B, en W.
van Delft hadden voorgedragen mr. J.
M. van Munnekrede,
len, sis troost te putten uit de gedachteGjj
doet goedAls zjj voor hst ontbjjt naar bs-
nedeu komt, schrikt zelfs oom Jochem Tan
haar treurig uitzicht
Frans mag wel om dsn dokter gaan,
zegt hij. Maar Ditscha beweert, dat zij niet
ziek is.
Na afloop van het ontbjjt heeft Hanna
allerlei zaken te bestellen, die betrekking
hebben op het Kerstfeest en de bruiloft.
Elke vraag doet Ditscha pijnljk aan. Nu
staat zjj in de kamer, waar de schatten
van linnen voor haar uitzet opgehoopt zjjn,
en zjj ziet, hoe Hanna met eene groote, vlakke
kist bezig is het biuidskleed is aange
komen
De naaister heeft het wat vroeg jgezon -
den, zegt Hanna, nu beter dan te laat, freule.
En ais iemand naar een model moet werken,
dan bljjft het altijd de vraag of het passen
zal, als is zjj tienmaal eene hofmodist. Wil
dat oude, domme diog dan volstrekt niet
open
Laat het toch maar, zegt Ditscha op
moedeloozen toon.
Dat is wat mooisroept Banna uit. Pan
kunnen er vouw«n in komen en gg zult sr
in de kerk uitzien of gjj zoo van 't bed ge
stapt zjjt I
(Wsrit vsttdfdj
