No. 5314
Zaterdag 7 Februari 1903
27ste Jaargang
Hbagêlaó voor <3ftooró- on SCtiió-tJCollanó.
j
Amste'damsche Brieven.
aGitE Ma jsor agitate
Ursula van cXronen.
tl U 1 T 8 S L N 0.
BUREAU: St. JansBtraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Rusland.
Frankrijk.
Engeland.
Duitschand.
Kerkvervolging in FrankriiK.
De Venezuelaansohe quaes tie.
UIISI II
ABONNEMENTSPRIJS,
Por 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KLIPPERS.
PRIJS DEB ADVERTEN JHN.
Van 16 regels 69 Gent
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangir*
G.L. 1)A ÜBE if- Co JOHN., b. .JONES SuccParis 31£>is Faubourg Afontmartre
4 bebruari 1903.
Een Amsterdamschen Briefschrijver
en geen woord spreken van de werksta
kingen, die achter den rug en die, welke
nog loopende of in htt verschiet zijn,
is v el niet doenlijk, en toch er is
reeds zooveel over gezegd, dat het nau
welijks de moeite loont er nog veel over
te spreken.
Iedereen beschouwt de zaak op zijne
wjjze, maar ten slotte moeten allen
daarin overeenkomeo, dat de arbeiders-
vereenigingen op een oogenblik, dat hun
gunstig toescheen, gebruik of misbruik
hebben gemaakt van dt kracht, die er
ligt in hunne aaneensluiting om hunne
macht te doen gevoelen aan hunne pa
troons, hunne direct'ën en zelfs aan den
Staat, en dat jpat'OODS, directiën en
Staat machteloos zjjn gebleken tegen
over het besliste optreden van de rer-
eenigde werklieden. Hier is volstrekt
niet de vraag naar recht of ourecht. De
arbeiders steldeu hunne eischen en dwon
gen die af. Mjjns inziens is dit voorne
men niet spontaan opgekomen, maar
hebben wjj te doen gehad met een wèl
overwogen en wèlvoorbereid jlan, waar-
Tan de uitvoering slechts op een gunstige
gelegenheid wachtte. Niet de besturen
van de verschillende veieenigingen, die
in die werkstakingen betrokken waren,
hadden daarbjj de draden in hander, maar
wel, indien ik mjj niet zeer vergis, de
leiders der socialisten, dia langs verschil
lende ljjnen in de organisatie, in da be
weging van verschillende werklieden ver-
eenigingen en in alles de hand hebben,
al meenen vele, bjj hunne veretnigingen
aangesloten arbeiders zulks Diet.
Edoch, wie ook de draden in handen
moge gehad hebbeD, waaraan de poppen
zich bewogen, het feit, dat die mannen
het in hnnne macht hebben op een vol
gens hen gunstig oogenblik den handel
en het vei keer en God weet, wat meer
te doen stil staan,is van zóó groote beteeke-
nis, dat men met schrik denkt aan de
toekomst. Men moge nog zoo mooi praten
van het verhevene der solidariteit, die de
werklieden getoond hebben, en van de
kalmte, die de stakeis hebben behouden
dat zoo vele honderden op bevel van
enkelen hun plicht en hnn eed hebben
vergeten, waarschijnlijk zonder eenoogeD-
blik te denken san de schrikkelijke ge
volgen, die hunne daad had kunnen
hebben, en alleen met het doel hun wil
door te zetten en van hinne macht te
doen bljjken, getuigt van den hoogen
FEUILLETON.
Vervolg)
Ah, lieve, beste freule van Kronen, welk
een verrassing, roept'sij uit, op een toon van
de grootste blijdschap
Ditscha doet, of zij haar niet bemerkt, zij
wjjkt wat ter zijde uit en gaat haar voorbij.
Een paar dames, die dit kleine toóneel be
merkt hebt en, vermaken zich over de korte,
dikke, krampachtig naar adem hijgende vrouw,
die de slsrke, voorname gestalte met woedeDde
blikken nastaart.
Ditscha is thans in den foyer gekomen. In
het geloop en gedrang der pratende en wan
delende menschen, waardoor hij gevuld is,
valt het haar moeilijk, haar broeder in het
oog tfc krijgen. Eindelijk ziet zij hem naast
het sehoone meisje staan zijn gezicht straalt,
h ij spreekt ijverig met haar.
Het kost haar moeite, bjj hem te komen,
als zij hem genaderd is, legt zij hare hand
op zijn schouder en zegt met klanklooze stem:
Breng mij naar het hotel, Jochem ik gevoel
mij niet wel.
Een blik cp haar veranderd gelaat bewijst
dat zij waarheid spreekt. Hij is terstond be
reid, neemt verward afscheid van het sehoone
meisje, dat verwonderd de ernstige bleeke
ernst van den tegenwoo digen toestaud,
maar ook van de buitergewone
lichtvaardigheid, waarmede met vuur en
buskruit wordt gespeeld. Een enkel on
bedacht woord, een enkele slag, een enkel
schot, wie durft borg staan voor elke
handeling van zoovele opgewonden hoof
den en het bloed had g stroomd.
Terwjjl ik dit schrjjf, is men in den
Gemeenteraad bez'g met het bespreken
van de eischen tot loonsverhooging etc.
door de werklielen der gemfente in alle
tabken van den Gemeentedienst, gask-
bricatieduinwaterleiding, brandweer,
stadreiniging, telefoondienst, enz. enz.
Deze toch hebben gisteren vergaderd en
het besluit is geweest «indien de ge
meente onze eischen niet inwilligt, dan
staken.» «En, voegde de ex president
van Recht en Plicht, de heer Wessels
er bp: «dan zullen we iu Amsterdam nog
eens een grapje beleven, als de stads-
kranen geen druppel water en de gas
fabrieken geen straaltje licht meer leve
ren.»
Wel ja, een mooi grapje! Het heeft
veel van galgenhumor en toont, hoe ern
stig die mannen denken, die nog wel lei
ders zjjn, over zoo hoogst ernstige zaken.
Ook hier echter staat men weer voor
het feif,dat gemeente-ambtenaren enwerk-
lieden bij gemeentebedrijven, die contrac
ten hebben geteekend, waarbjj zjj verbla
ren tot geene werkstakingen te zullen
overgaan, hun woord breken en hunne
hardteekenirg verloochenen, gelijk straks
de spoorweg-ambtenaren hun eed braken.
Hoe hardi ekkig en onverantwoordelijk
die leiders te werk gaan, bljjkt ook hier
uit, dat op het verzoek van leden der
Werklieden vergadering, debrandweervan
de werkstaking uit te sluiten, geantwoord
werd door de leiders, dat dit niet kon.
«Men moest strijden mat de wapens, die
men had,» zoude dus aaustaauden Maan
dag de werkstaking uitbreken en er brand
ontstaan, daD bljjft de brandweer i.. de
kazernen. Laat dan maar branden.»
De heeren werkstakers of liever hunne
leiders, werpen eenvoudig de schuld op
j de leden van het gemeente bestuurdie
niet aanstonds bereid waren op hunne drei
gementen met algeheele inwill'ging aller
beleefdst te komen aandragen.
Zal de Gemeenteraad dit doen In de
heden gehouden zitting moesten zelfs de
heeren Polak en Douwes, socialist
en werklieden-candidaat zelveD erkennen,
dat de eischen binnen zoo korten termjjn
niet voor inwillig ng vatbaar waren.
Die inwilliging trouwens zoude naar een
vluchtige berekening van den Burgemees-
dame opneemt cn vraagt bezorgd, hoe het met
zijne zuster gaat.
Ditscha is doodsbleek, maar spreekt geen
woord, ook in het rijtuig niet. Zal ik mee
naar boven komen vraagt hjj, als zij voor het
hotel uitstappen.
Ik had. dat gaarne, zegt zjj.
Boven in de kamer van het hotel doet Dit
scha den mantel af en als de kellner verdwe
nen is nadat hij voor de beide thuiskomenden de
kaarsen op de spiegelconsole aangestoken heeft
roept zij, de handen naar haar broeder uit-
stekend
Jochem, kom met mij mee naar Beetzen
dezen nacht nog ik smeek het u
Er ligt zoo'n zielsangst in dezen uitroep,
dat hij haar in zijne armen sluit en tot be
daren poogt te brengen.
Ditscha, wat scheelt u loch om Gods
wil, gij beeft I
Gij moogt haar niet weerzien, roept zij
uit, en hare bleeke lippen sidderen kom
met mij mee
Hij leidt haar naar de sof», schenkt haar
een glas water in en zegt dan Gijweet, Dit-
schihoeveel waarde ik steeds aan uw raad
gehecht heb, maar gij moet mij dezen keer
ten minste verklaren, waarom ik hem zonder
verder onderzoek moet volgen.
Zij is geene vrouw voor u, brengt zij met
moeite uit.
Waarom niet?
De familie de moeder Jochem
het is onmogelijk, gij kunt ons dat niet
aandoen-uwen ouden naam niet daarvoorleenen?
ter dar gemeente op eene meerdere uit
gave van 8 ton per jaar komen (e staan,
wat bjj den tegeuwoordigen florissauten
fiaancieelen toestand d -r gemee .te natuur-
zoo heel veel niet fe beteekenea heeft!
Geea wonder, dat de Gemeenteraad he
den besloot den werklieden te doen weten,
dat aan eene inwilliging hunner eischen
vóór Maandag niet kon gedacht word n
maar dat de Raai zoo spoedig mogaljjk
die in ernstige overweging zoude nemen.
Laten wjj zien, of die mannen zich
daarmede vooiloopig tevreden zullen stel
len. Veel zal dat afhangen van de man-
Den achfer de schermen, en van hnn ant
wcord op de vraag, of een langer uitstel
hunne pilannen in de hand of tegenwerkt.
De influenza heerscht nog in Odessa
en in andere steden van het Czarenrjjk
in hooge mate. Volgens de Standard is
de ster!te zeer groot. Alleen in Odessa
zjjn reeds 25.000 ljjders.
Een incident is gerezen tusschen
Rusland en Bu'garjje,
Da Russische gezant te Sofia richtte
verwjjten tot prins Ferdinand over
openbaarmaking van een vertrouweljjk
schrijven van een Minister te Petersburg,
waarin eea hooggeplaatst persoon werd
genoemd; de verwjjten 7an den gezant
zouden ia nog al heftige bewooi dingen
zjjn geuit. Do«h de Prins bleef er het
antwoord niet op schuldig. Van het een
kwam het ander en prins F e r d i n a n d
beklaagde zich in de hitte van het ge-
spr-k, dat de Ozaar de geruchten had
laten verspreiden, dat bjj de Macedonische
opstandelingen aanmoedigde en het Op
standelingen-comité ze'fs van fondsen
voorzag.
De woordenwisseling is van dien aard
geweest, dat de Russische gezant onmid-
delljjk Sofia verlaten heeft en naar Pe
tersburg is gereisd.
De Republikeinsche groepen van de 1 n-
kerzjjde der FrauscheKamer behandelden
dezer dagen de aulorisatie-verleening aan
de congregaties en het «blok,» vergade
rende onder leiding vandeD h< er E tien-
u e, verklaarde zich vjjaüdig tegenover het
verwerpen zonder meer der autorisatie-
aanvragen. Meu stelde zich op het stand
punt van Waldeck Rousseau om
de autorisatie bjj decreet en Diet tg een
afzonderljjke wet te verleenen. Er werd
ook een motie aangenomen, zeggende dat
de liukerzjjde hecht verhouden zal bljj-
ven om de con,;regatiewetten ten uitvoer
te leggen, waarom men de Regeeiing zal
bljjven steunen.
Het ontslag van dea Eranschen ge
neraal Tournier wordt gevolgd do..r
dat van kolonel De Liegontes, di
recteur van het artilleriepark van Cler-
Kunnen njj er dan niet bedaard over
spreken
Neen neen daarover valt niet
te spreken 1 roept zij buiten zich zelve. Oom
zal u vloeken, in plaats van zegenen ge
loof mij 1
Kent gij deze vrouw dan vraagt hjj
plotiding haar verwonderd aanziende.
Ja.
Vanwaar, 1 itscha 1
Zjj wordt nu doodsbleek en tast naar een
stoel. Zjj is zij is te Beetzen geboren,
en de dochter van onzen vroegeien tuinman
Busch.
Ach, dat hebt gij niet goed gezien Hjj
begint hartelijk te lachen. Ditscha, lieve zot
tin, dat is onmogelijk.
Zij is het, zegt de zuster, wjj hebben el
kander herkend.
Zjj ging vroeger met haren man en haar
kind naar Amerika met de dochter hebt
gij gespeeld, Jochem, als kleine jongen
denk maar eens na de moeder naaide toen
in ons huis,
i Hjj schudt het hoofd, bij kan zich niets
i herinneren.
Heet zij dan Perth? vraagt hij, nog al
tijd in de me.-ning dat Ditscha zich vergist.
Neen, hoe zij aan dezen naam gekomen
is, weet ik niet.
i 1 aar gaat hem een licht op Ellon Perth
j heeft hem verteld, dat mijnheer Peit haar
stiefvader is. Hij is in eenen stoel neergezon
ken en staart voor zich uit en op eens ligt
I Ditscha op de knieën voor hem.
meatFerrand, en van dea luifeaant-ko-
loi' ei De Cadoua), onderchef vau den
étatmajor van het 14da legercorp», welke
beide hoofdofficieren tg de bekende quass-
tie betrokken zjjn.
De F.ansche forpedoboot Espingole
die in aanvaring kwam met de torpedo
boot Rallebardeis gezonken, alle man
aan boord zgn eclPer gered. De Hallé-
barde is zwaar gehavend, maar zal ver
moedelijk niet- verloren wezen. Vier top
ped ibooten en sleepbooten met personeel
van het fort Toulon zjjn ter plaatse.
Na J a u i 8 verklaring twjj'elt men
niet in 't minst meer of V AAaire komt
weer aan de orde. De eerstvolgende Mi
nisterraad zal zich onder voorzitterschap
van L o u b e t met de kwestie van de her
opening der Dreyfus zaak bez'ghoaden.
De ziekte van den Koning van Enge
land wordt toegeschreveD aan de plotse
ling ingevallen koude. Een oud, erveren
journalist, verzekerde, dat alleen het feit,
dat couranten en nieuwsbureaux een kolom
vulden, ten einde uiteen te zetten dat de
ziekte dMs be!eekent, bewjjst, dat de
ziekte ernstig is.
Het bezoek aan Chatsworth van den
Koning is uitgesteld, zoodat de Hertog
van Devonshire, die groote kosten had
gemaakt om Z. M. te ontva^g-m, zeer is
teleurgesteld.
De Daily Mail verneemt uit Pesja-
war, dat de verhouding tusschen den emir
van Afghanistan en de Ecgelsch-Indische
regeeriDg ge-pannen wordt. De Emir zou
niet alleen verboden hebben dat Engel-
Bche fabrikanten kanonnen naar Kabul
opzonden, maar zich onlaags een partjj
Duitsche wapens hebben laten z-nden,
waaronder snelvuurgeschut, 18 stukken
veldgeschut ea 850 kisten met muiitie.
De Eogelscbe wapenfabrikanten protes
teeren tegen deze bevoorrechting van d«
Duitschers, en eischen schadev rgoeding.
- Een staaltje hoe in het Engelsche
leger wordt gediend
Drie jonge officieren van het regi
ment gardegrenadiers werden eenigen
tijd geleden door eenige oudere officieren
op ruwe en vernederende wjjze ont
groei, d. De drie jonge officieren waren
zonen van lords en ramen hun vaders
in deo arm. Deze dieudeD beklag in ij
lord Roberts. Lord Roberts n
overste Kinloch, dei evelhebber van
het regiment, ter Ter;, woording. In
hoeverm deze voor de zaak aansprake
lijk gehouden kan worden, weten wjj
niet. Maar 't eind is geweest, dat over
ste Kinloch, nadat hg vergeefs een
beroep op deo Koning heeft gedaan, zgn
ontslag heeft gekregen. Waarschjjnljjk
zal er over deze zaak veel gewrjjf ko
men.
fn het Duitsche Rgks laggebouw
heeft de sociaal democratische afge
vaardigde Agster, in een aanval vbd
vaaozin eenige ontsteltenis teweeg ge
bracht door met een niet scherp geladen
Mjjn lieve jongen, smeekt zij, en de
tranen rollen haar over de wangen, ik zou
n.jjn leven willen geven, om u gelukkig te
maken, maar voor de noodzakelijkheid, dit
meisje te moeten vergeten, kan ik u niet be
waren, hoe smarteljjk het u ook vallen moet.
Ik zou oom dringend willen sineeken, hare
afkomst te vergelen maar dat is het niet
alleen Ik kan het niet zeggen, vraag
mij niets oom heeft deze vrouw eens met
de zweep het huis uitgejaagd.
Ditscha sta op, zegt hjj op zachten toon
gij behoeft verder niets meer te zeggen ik
kom met u mee
Hij is zeer kalm en zeer bleek en begint
de kamer op en neer te loopen. Zjj heeft hem
nog nooit zoo gezien, zoo verslagenzoo ver
nietigd, maar zjj kent immers bet ljjden, dat
hij doormaakt, en dat zij niet verzachten
kan.
Jochem, mjjn lieve, beste jongen! fluis
tert zij.
Hij knikt slechts en gaat verder. Eindeljjk
blijft hij voor haar staan.
Mama moet ik toch wel goeden dag
zeggen en dan mijn koffer nog pakken.
Wanneer vertrekt er een trein
Om éen uur, Joehem.
Het is nu reeds over tienen.
Weder loopt hij eenige oogenblikken heen
en weer, dan zegt hij
Ik zal er spoedig een eind aan maken,
dat is het beste. Mama is van avond niet
thuis ik schrijf haar een briefje, pak een
paar dingen in «n ben dan op tijd weder bier.
revolver een schot op zich zelf te los
sen. Daar Agster reeds geruimen tjjd
in de war scheen, heeft men aa het ge
beurde noodig geoordeeld hem nas* een
gesticht over te brengen.
Hoe de Fransche minister C or es
zgn vervolging t9gen de Kerk vc 'et,
verklaait de Gazette des Trlbunaux 3et
blad wijst er op dat de Ministe iet
juridisch te werk gaat door maa elf
al die autorisaties te behandelen, z< er
daarbjj de dossiers nsar dan Ministe. -d
te zenden, die er toch, minstens geno.n._ia,
ook in zou moeten gekend worden.
Alle aanvragen die hg in handen krggt,
worden ooherroepeljjk geschrapt, uitge
zonderd de gasthuiz n die door de Reg e-
ring niet vervangen zgn.
Eenig8zins matigt hg zich dus wel, dat
moet men zeggen, maar dat komt ook
alleen maar door omstandigheden, die
sterker zijn dan zjju wil.
Een priester, de zeereerw. h*er L e-
m a r e x a I, is door de Rechtbank te
Lannoiu (Cötes-du Nord) veroordeeld tot
200 francs boete, omdat bjj het optreden
van Combes tegen de relig-eusen heeft
durven afkeuren.
Er heeft een merkbare verkoeling plaats
tusschen Engeland en de Vereenigde Sta
ten over ds Venezuelaansche qnaestie, ter
wjjl de Engelsche pers het verbond met
Dnitschland voortdurend afkeurt; daar
tegenover verdedigt de Engelsche Regee
ring, dat verbond niet alIeeD, maar toont
zich bovendien sterk Dnitsch-gezind.
De New York limes zegt hierover:
«Wjj zgn er niet verwonderd over wan
neer Dnitschland geen rekening houdt met
Amerikaansehe wenschen maar wij be
treuren liet dat de Engelsche R geering
het geduld der V. S. op een harde proef
stelt en van de* vriendschap van de V. S.
misbruik maakt.»
De Duifsche gezant te Washington ba
ron Speek vonSternbnrg ontrmg
belangrgke instiucties uit Berljjn, waar
van de inhoud onbekend bleef; doch na-
dat hjj Bowen, gezant der Vereenigde
Staten in Venezuela,)had gesproken, zeide
de Duitsche gezant, dat hg hoop bad op
een spoedige oplossing der quaestie.
Dientengevolge wordt uit Washington
geseind, dat alles thans wg'st op eene
spoedig te verwachten minnelgke schik
king.
De eenige moei gkheid is Engelaad'a
geneigdheid om Bowen andere denk
beeld te aanvaarden e i de vraag der pre-
lerentieele rechten aan het Haagsche Hof
te onderwerpen. Maar Duitschland schgnt
zeer geneigd daaraan niet mede te doen.
Engeland's fcoudiDg wordt echter niet als
onveranderlgk beschouwd.
Het gerucht loopt, dat de vertegen
woordigers van Engeland, Duitschland ea
Italië te Washington zjjn overeengekomen,
hun RegeeriDgen op de hoogte te bren
gen van het standpunt, door de Vereenigde
Het i» het beste, dat zij niet weet, dat gij
hier geweest zijt, Ditscha.
Hadt gij het een of ander plan voor he
den avond, Jochem? vraagt z'j.
Hij ziet haar met groote oogen aan.
Ja, zegt hjj dan kort. Ik geloof, dat ik
mij verloren wilde, verder niets.
Mijn God, stamelt zij.
Ik was voor de eerste maal bij hen uit-
genoodigd.
Bij de Perths P
Ja 1
Om 's Hemels wil, gij wilt er toch niet
naar toe, Jochem vraagt zij.
Hij antwoordt met, hij zoekt naar zijn over
jas en stok.
Een lafaarl ben ik niet, Ditscha, wgt hij
dan, en ik wil haar nog eens zien .Vaarwel,
tot straks 1
Het is Ditscha te moede, of zij hem met
geweld vast moet houden, maar zij staa \ar
midden in de kamer, met slap neerhan; de
armen, en kijkt naar de deur waaracht* hij
verdwenen is, alsof zij hierop een raat ou
kunnen lezen. Nn eerst, nu zij alleen is er-
valt haar de volle verschrikking dezer oi oe-
ting en alle oude herinneringen komei iet
onweerstaanbaar geweld naar boven.
Een kellner verschijnt en brengt een in
souper mijnb er heeft dit besteld.
Wordt vervolgd.)