No. 5316
Dinsdag 10 Februari 1903,
2 7 sle Jaargang
voor
cfiooró' en ££uió-<JCollanó.
De Pers.
dtraule van %Xromn.
H I N N E iVTT N P.
8 Ü"I T W N L N
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Frankrijk.
Engeland.
Amerika.
Rusland.
Venezuela.
Het Dresdener Hofschandaal.
De Venezaelaansohe quaestie.
ÏÏ)ag6laó
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 5# 6en t
Elke regel meer7yf
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Gon tani
Gr WE
txixNtas!
Ma KOK AGI'IA 8
Had de Heilige Apostel Pafius in onze
dagen geleefd, heeft een groot man ge
zegd, dan zou hp geworden zijn dagblad -
schi jjver.
Een eigenaardig gezegde, dat ons aan
toont hoe groot de invloed is der pers
op het volk, en welk eene uitgebreide
macht de Pers vertegenwoordigt.
Een vorstelijke gave is 't menschlijk woord, een
(vonk
Der eeuwige majesteit, die langs den chaos blonk;
Een nagalm van het woord, dat, uit des niets-zijns
(duister,
De wereld-orde riep tot leven, licht en luister.
zingt Dr. Schaepman, de groote
man van het woord.
En waarom is de Peis zoo machtig,
waarom haar invloed zoo aldoordriDgend
en omvangrijk Om de eenvoudige re
den, dat de Pers, optredende in dag of-
weekblad,periodiek of maandschrift,blaad
jes of losse vertcogen, in volksboek of cou
rant zoo onmiddellijk, directin aanraking
komt met het volk, do menigte voorlicht,
hun de vragen van den dag voorstelt en
opheldert en hnnne begiippen omtrent
dat alles vormt en tot bewustzijn brengt.
Wanneer men eenigen tijd met iemand
spreekt, vooral over politieke zaken of
onderwerpen van algemten aanbelang
dan bemerkt men aanstonds en al heel spoe
dig welk soort courant zoo iemand leest, want
zonder het zelf te weten of te bemerken,
zal hp bp u optreden als de vertegen
woordiger der richting van het blad,
waarop hp geabonneerd is, dat hp zich
aankoopt of in zjjn sociëteit of herberg
gaat lezen.
De Pers vormt, maakt de publieke
opinie. Wat de Pers voorhoudt, krpgt zpn
natuurlijke echo iu de gesprekken bin
nen de muren der koffiehuizen en pri
vate woningen. Hierbij zjjn zelfs alle scha-
keeriogen vertegenwoordigd.
Men erkent niet alleen den lezer zjjuer
godsdienstige richting, maar zelfs de fjjc-
sle nuancen in de verschillende soorten
van lezers.
Men merkt al spoedig in een gesprek
of iemand couranten leest van meer de
mocratische richting of wel, dat hjj zich
houdt aan de stevig oonservatieveo, of
het blad zjjner keuze meer naar het
vrjjzinnige gaat of ultra orthodox is,
ot zpne courant breeder is van opvatting
of wel nauwgezet, scrupuleus van gewe
ten.
Da man, die, met u spreekt, is een der
geesteskinderen van het blad, dat hem het
nienws brengt, maar hem ook tegeljjker-
tjjd zpne opinie opdringt.
F E I L L E TON.
6t.
Vervoig)
IV vermoedde het. Gij vertelde mij reeds
dikwijls van haar. Wilt gij geen plaats ne-
men?
Hij gaat tegenover haar zitten. Ik dank u,
miss Ellen, ik ben slechts gekomen, om u
vaarwel te zeggen, want ik ga nog dezen
nacht met mijne zuster naar Beetzen terug,
onze oude oom verlangt zeer naar mjj.
Over het schoone gelaat van het meisje
kwam een oogenblik lang een diepe blos, hare
oogen zien hem verschrikt aan, maar
slechts éee seconde, dan zegt zij op spotten-
den toon
Naar huis gehaald? Men is welbezorgd
voor den kiemen broeder?
Hij antwoordt niet.
Hoe voorzichtig en bezorgd de Duit-
schers toch zijn, vervolgt zij, bijna al te zeer,
want niemand kan hier zijn eigen leven ge
nieten uit bezorgdheid voor zijn lieve bloed
verwanten.
Er ligt een fijne plooi tusschen hare wenk-
brauwen en zij trekt met de witte tanden
de meiklokjes stuk, die zij nog in de hand
houdt.
Zij is verschrikkelijk teleurgesteld en zeer
opgewonden. Hare moeder is in een ware
Meu leest niet straff-loos bladen van ver
keerde richting. Ja, zegt u deze of geue,ik
moetdeliberale en neutrale bladen wel lezen
voor mjjne handelszaken ofschoon de man
dikwijls even weinig zaken doet als t en on
derwijzer of koster maar het staat nu
eenmaal gekleed groote bladen te lezen
en toch, die bladen zullen den arge-
loozen lezer als vanzelf hunne opinie over
menige aangelegenheid opdringen en hem
in de war brengen.
Beter is het dus, oneindig veel beter,
bladen, cou'antea te lezen van goede en
van zuiver godsdienstige richting.
Wie groot wil zijn en sterk, zij dienaar van den
[Heer
Ja, dienaar van den Heer buig, buig Uw hóófd
[ter neder,
Vraag uit des Ileeren hand het juk der dienst
maagd weder.
Zoo vermaant Dr. Schaepman de
Pers.
De Pers moet den godsdienst voorstaan
en aanprediken en dan vervult zp een
waar apostolaat onder de menschen.
Wandel over de aard weêr aan der Godsdienst
[hand.
Goede boeken en goede couranten geven
den menscb gezonde frissche, reine ge
dachten en heldere begrippen, sleuneD en
verhoogen het zedelijkheidsgevoel, wijzen
op hoogere plichten, sporen aan tot be
oefening van bet goede, veroordeelen het
kwade, doen samengaan in heilzame ver
dediging van godsdienst, vaderland en
eigen haardsteden.
En daarom rroeten wjj de goede Pers,
voor ons de Roomsch-katholieke Per*, steu
nen en aanbevelen. Prijzenswaardig zpn
de reeds hier en daar opgerichte pets-
cotnifé's voor de verspreiding van goede
dagbladen en tijdschriften.
Wij kunnen onze eigene Katholieke Pers
steunen door abonnementen door het
plaatsen van advertentie'#, door het in
zenden van berchten, door het koopen
onzer eigene Katholieke bladen.
De Katholiek n, die reizen, moeten aan
de stations vragen naar de couranten, die
I ons behooren.
Wauneer wij onze «'gene couranten steu
nen, dan doen wij een hoogst verdienste
lijk werk, dan bevorderen wij de versprei
ding onzer degelpk bevondene beginselen.
De Katholieke Pers staat tegenover
partpen in den politieken strjjd. Vastbe
raden moet de Katholieke journalist
staan, volhardend iu den strjjd, hjj heeft
het volk den Koninklpken weg te wjjzen
en zjj, die met macht bekleed zjjn, ver-
schafie hem de noodige hulp, waar zulks
noodig is. Een goed jonma'ist is voorf-
vlasg van razernij thuis gekomen. Wat .er ge-
beurd is, weet zij niet, zij vraagt er ook niet j
naar, zij is zoo op en top eene Amerikaau-
sohe, dat haar dat, wat hare moeder buiteD I
zich zelve brengt, n et verontrust. Maar zoo- 1
veel Duitsche is zij toch ook nog, dat zij veel,
innig veel van den Hinten jongen houdt, dat
zij zeer ongelukkig zal zijn, als zij niet met j
hem kan leven, op zijn van de wereld afge
legen landgoed, dat zij meent te moeten ster
ven, als hij haar verlaat.
Een paar tranen schitter n plotseling in
hare oogenhij ziet ze niet hjj kijkt hints 1
haar heen op de draperie boven de schilde- 1
rij. j
Eu eigenlijk, vervolgt zij met zachte
weeke stem, daar h:j zwjjgt, is het toch mooi
in dit land, waar men met eiken ademtoeht
het verleden, een roemrijk verleden inademt.
De heele atmosfeer is zoo zoet en bedwelmend i
zelfs voor onze oude, Duitsche gouvernante iu
New-York gevoelde ik veel sympathie. Denk J
eens, mijnbeer baron, dat zij eene porceleinen
vaas op den schoorsteen had s'aan. waarin
gedroogde bloemen waren j
Toen ik haar daarom verzocht, lichtte zij
het deksel op, en toen stroomde er een won
derlijke geur uit, een beetje verwelkte rozen j
en lavendel, een beetje stof, een beetje aarde
maar zoo geheimzinnig, zoo aangrijpend was
dat, en zij zeide toen met een ernstig gezicht
Snuif eens op, miss Ellen, dat is Duitsche
lucht
O, ik zou gaarne in dit land blijven, en ik
weet dat ook mama het verlangt, masr
varend op zjjn weg, vrij van eiken band,
ie leer der Kerk verdedigend, vervult hij
zjjn verheven roeping op de wereld, om
in tjjden van vrede en strij 1 de waarheid
te verkondigen en de zwakken en ver
drukten te steunen hjj voert strjjd z n-
der hoop op stoflbljjke belooning, vaak
nut het brengen van groote offers, om
met de grootste ondankbaarheid te wor
den beloond.
De Pers is een machtig wapen, waar
zjj haar plicht betracht in bet bestrjjden
van den afschuwelpken modernen tijd
geest.
Men kan niet volstaan met het kwade
te laten begaan, men is wel degelpk ver
plicht het goede te doen. Weg dan met
dat zijn toevlucht nemen tot allerlei spits
vondigheden om te ontkomen aan de
erkenning van goede daden door kleine
fouten of beuzelar jjen breed uit j,e meten.
Werkl de Pers ten goede, dun ver
dient zjj onzen hoogst^n lof, dan her
halen wij haar jubellied:
Gezegend zij de hand, die onder Haarlems walles
Den ruw gesneden vorm in 't mulle zand deed
(vallen,
Gezegend zij de blik, die al de grootheid mat
In 't schijnbaar kinderspel verborgen en bevat,
Die aan den klar.k den vorm, aan 't woord de
(letter paarde,
Neen ied'ren lettervorm wtêr duizendvoub her
waarde
En 't woord een dienstmaagd gaf, die al zijn tee-
(derheid
Bewaarde en toch verschiep voor de onvergask'
(lijkheid.
Da officieren van het garnizoen te
Clermond-Ferrand, hebben de vier van
de bp de regimenten ingedeelde leerlin
gen der Polytechnische school faeateljjk
ontvangen, een betooging dus tegen den
Minister van Oorlog wegens de bestraffing
der militaire kweekelingen.
Te Nantes heeft een geheele com
pagnie soldaten geweigerd deoeteringeu
bp te wonen, onder voorwendsel, dat zij
ziek waren. Zjj klaagden over slecht
voedsel, waarvoor zjj den luitenant Mar-
t i u verantwoordelijk stelden. Hun Com
mandant heeft alle weerspannigen gestraft.
Te Londen is een man die aan toe
vallen leed, met zijn aangezicht in een
grebbei met zes duim water gevallen en
verdronken.
Dezer dagen zpn te Londen twee
vrouwen door den strop ter dood gebracht.
Deee monsters, vrouw Saclr en Wal
ter, waren z. g. engeltjesmaaksters, die
aan hare zorg toevertrouwde zuigelingen
hadden uit den weg geruimd.
dan moeten er ook menschen om mij heen
zijn, van wie ik veel houd- Meer kan zij niet
doen, om hem bij zich te houden, en hij
z-ijgt nog altijd.
Wanneer komt gij terug, mijnheer ba
ron? vraagt zij met bij ra onhoorbare stern.
Hij richt zijn blikken op bet bekoorljjke
meisje en zoekt naar een antwoord. Hjj zoekt
nog steeds, als ruisehen van een kleed en
de zware ademhaling mistres? erth aankon
digt achter haar verschijnt de heer des
huizes.
Baron Van Kronen wil afscheid nemen,
mama, zegt het jonge meisje treurig, dat niets
van alles vermoedt
Jochem is opgesprongen, mistress Perth
lacht, een zenuwachtig, boosaardig lachje
zij laat zich in een schommelstoel neerval
len.
Wanneer komt gij terug herhaalt El
len, en hare oogen glinsteren als zij hem aan
ziet, ot er tranen in fonkelen, wij staan nog
niet gelijk met onze lawntennis party.
Gij moet vragen, wanneer veroorlooft
de freule uwe zuster, u den terugkeer, mijn
heer Van Kronen zegt mistress Perth rjjtig
en lacht weer.
Wat weet gij van mijne zuster af, me
vrouw vraagt hij op geraakten toon.
Veel! klinkt het boosaardige antwoord
O, zeer veell
Hij hreft plotseling zijn gelaat in een hoog-
moedigen, zoo gezet, neemt zijnen hoed van
den stoel en maakt eene buiging'
Het wordt tijd, dat ik weggaik heb
Hoof dagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublidléEtrangrr
G. L. D AL BE Co J O UN., b. JONES SuccParis Slits Faubourg Moi 'aartri
Toen de Aroerikaansehe zeeofficier
H o b s o d, dezer d 'gen ontslag vroeg
uit den dienst, verzocht hem da RegeeriDg
der Vereeoigde Staten, op dit besluit
terug te komen. In dat schrijven werd
melding gemaakt van zpn heldhaftig ge
drag op het schip tMerrimacte Santiago
en elders.
In Zuid-Rusland is e n samenzwering
van werklieden tegen de Russische Re
geering ontdekt. De samenzwering was
flink georganiseerd maar de Russische
geheime polite wist ze te ontdekken.
Vele werklieden zpn gearresteerd.
Volgens een m«>dedeeling aan de Lon-
densche bladen is het met de Venezuelaan-
sche kwestie aldu» gesteld:
Het eenige vraagstuk, waarove' op
net oogenblik de onderhandelingen loopen,
betreft de afscheiding van de eischen der
drie Mogendheden van die der overige
landen. Van bevoorrechting van Mogend-
heden is geen sprake.
De drie Mogendheden raden aan, ingeval
dat Bowen hnn voorstellen n;et aan
neemt, Roosevelt tot scheidsrechter
te benoemen en als deze weigert het
Hof van Arbitrage.
Verder wordt meegedeeld, dat de quaes-
tie over het bedrag der schadevergoe
dingen, aan de Mogendheden door Vene
zuela te betalen, en het tijdstip, waarop
deze betrlingen zullen geschieden, als
geen g-no8gzame reden wordt beschouwd
om eea redelijke schikking uit te stellen.
Duitsch'and.
Den Daitschers tit het niet ontvan
gen van de drie Boerengeneraals door
den Keizer nog altijd dwars. De weige-
ringkwam dezer dagen weder in den Rjjks-
dag ter sprake en moest de Rijkskanselier
eenige weken geleden de Regeer - ver
dedigen, die den B oeren de toeg g tot
keizer W 11 h e 1 verboden ha<.zoo
werd thans de zaak nieuw aau de orde
gesteld, door den afge .ardigde L i e b e r-
m a n n vonSonnenberg.
Het antwoord van graaf V on Bülow
was ongever r hetzelfde als hpden21st9n
Januari gaf, en daarmede kon Lieber-
m a n n naar huis gaan.
Van goed ingelichte zjjde legt men er
den nadruk op, dat de rechtstoestand der
Kroonprinses en de loop van het proces
door de verwijdering van G i r o n onver
anderd blijven. Een terugkeer naar het
Saksische Hof is ondenkbaar, doch een
verzoening met haar eigen familie is
waarrchjjnljjk en de Kroonprinses zou
zich voorgoed in Oottenrpk mogen ves
tigen. Of later eens een wederzien van
haar kinderen zal kunnen plaatshebben,
hangt af van de beslissing des Konings
na de uitspraak van het vonnis.
de eer de dames goeden nacht te wenschen
mijnheer Ferth, viarwel I
Grete Busch staat nog steeds in dezelrde
strijdvaardige houding. Zij weet, dat zij den
man voor hare Ellen verloren heeft dien,
welken zij hare dochter het meest gegund hid
in haar dommen hoogmoed, in hanr streven,
om Bitscha te vernederen. Volgens hsre mee
ning is deze gehate zuster vier en twintig
uren te vroeg gekomen was de verloving
een voldongen feit geweest, dan zou ze ok
niet meer verbroken zjjn, daar zou zij als moe
der wel voor gezorgd hebben
Veel! klinkt het nu nogmaals luid en
scherp genoeg, om te doen begrijpen, dat zij
met recht zoo trotsch mag zjjn, als zij zich
voordoet.
Herhaal dat woord nog eens, eischt Joa-
chem van Kronen op kalmen toon, ik begryp
u niet goed
Grete Busch heeft reeds alle zelfbeheersching
verloren voor de dreigende blikken, die haar
uit het doodsbleek gelaat van den jongen man
tegenvlammen.
Gij geeft er de voorkeur aan, te zwij-
gen, zegt hij, n aar Perth zal mij zeker wel
j nadere ophelderingen kunnen geven, niet
waar
Mynheer Perth houdt met schommelen op
en kijkt uit de courant.
Maar dear child zegt hij op verwijten
den toon, wat zegt gij daar toch I Mynheer
baron, mistress Perth is heden avond wat op
gewonden, let maar niet op hare woorden
Gy, mijnheer, zyt verantwoordelijk voor
Onder voorzitterschap van d» Koning
heeft de Saksische ministerraad wjjzend
beschikt op het verzoek der Kr «nprin-
868 om gednreaiie enkele uret en be
zoek te mogen brengen aan >?»ir ziek
zoontje. De beslissing luidde t haar
terugkomen op de plaats die 'p onder
zulke pijulgke omstandigheden vt-laten
heeft, onmogeljjk was, en dat het noven-
dien aanleiding zou kannen geven tot eene
beweging onder de bevolking waarvoor
niemand de aansprakelijkheid op zich zou
mogen nemen.
Men meldt uit Weenen aau de Nete-
York Herald*
»De eigenlijke teden waarom prinses
L o n i 8 e en de heer G r o n Mento ne
hebben verlaten, moet gezocht worden in
het feit, dat de FraDSche ïegcering inza
ge had verzocht van hun identiciteits
papieren, die bun recht zouden geven tot
het voeren van den naam van den heer
en mevrouw G i r o n, onder welken naam
zjj zich bjj hunne aankomst hadden
doen inschrjj en.
De Fransche Regeering d-ong hierop
aan in de hoop en hierin zsg zjj zich
niet bedrogen dat het paar Mentone
weder zou verlaten. Indien zjj gebleven
waren zou de geboorte vau het verwachte
k;nd aldus wellicht op F ansch grond
gebied hebben plaats gevonden, eene ge
beurtenis waarvan men verwikkelingen
vreesde.»
Naar uit Washington wordt gemeld
heeft president Roosevelt geweigerd
als arbiter op te treden voor ds geschil
len tusschen den heer Bowen, als ver
tegenwoordiger van Yenïzuela ea de Mo
gendheden. Het is nu zeker, dat de pun
ten, waarop geen eenstemmigheid is
verkregen, verwezen zullen worden naar
het H iagsche Hof van arbitrage tot ver
dere regeling.
Het protocol, geteekend door Bowen
en de vertegenwoordigers der Mogendhe
den, is geseind naar de Europeesche Re
geeringen ter goedkeuring. Wanneer het
door haar is gesanctionne srd, verwacht
men, dat de blokkade opgeheven zal wor
den, maar tot dusver is er geen vooruit
zicht, dat de Mogendheden de zaken wen
schen te bespoedigen.
De particuliere moeilijkheden tusschen
Bowen en sir Michel Herbert
zpn op vriendschappelijke wpze^jjgelegd
door bemiddeling van den Duitschenge
zant baron Von Sternburg.
Verdraaiing van woorden. Nadat de
Fransche minister C o m b c s in de Ka
mer van Afgevaardigden in een opwelling
van rechtzinnigheid verklaarde, dat er een
godsdienst noodig is voor het volk, dat
de zoogenaamde onafhauk-Ijjke redeleer,
welke men in de openbare scholen onder
wast, niet voldoende is, dat de tedeleer
welke men de menschen meet inprenten,
op godsdienstige begrippen moet berusten,
werd hjj lastig gevallen door de Afgevaar-
wat in uw hui» gesproken wordt, beweert de
jonge man. Ik wind my tot u wat wil
mevrouw met deze onverklaarbare woorden
zegg n
Gy hebt u juist tot den rechten man
gewend, roept nu de vrouw uit, die niet lan
ger haar nijd bedwingen kon, juist tot den
rechten man I
Geen mensch kan u beter inlichtingen ge
ven over genoemde dame als myn man.
Maar Grete roept hij op driftigen
toon ik verzeker n, mjjnheer de baron
kindergeichiedenissen dwaashedrn uit de
jeugd. Hij is van zijn gemakkelij ken stoel
opgestaan en staat nu voor Achim vau Kro
nen. Niets van bcteekenis, mijnh er baron;
de dames oordeelen zoo streng in zekere din
gen, en
Verder! spreekt de jonge ma' op be
velenden toon.
Als gjj er op staat - maar ik weet
niet
Ik sta er op, zeker
Nu, ik had jaren gelede», re rer, de
verloofde van nw zaster de freule tc zjjn
dat is alles.
Ellen, ga de kamer uitroept mevrouw
Ellen is reeds gegaan. Dat is niet alles
voegt zjj er dan bij, en nu regt zjj iets,
zegt het met korte, honende woorden, dat de
jonge man in-'enkrimpt en een steun zoekt.
{Worii vervolgd.)
