No. 5330
Donderdag 26 Februari 1903,
27ste Jaargang
!jui
HbagBlaó voor eSföooró
en SBuió-éCollanó.
Hinken nn twee nsdachten. "TJen. dite met.geen s!ok naar ee" vere°ni- juDg van eeu ZOo eerigk bedoek wets
HIT GEHEIM
U I T E iN L l Al D.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
lillincil U)l inCB yuliuulllull. ging zlJn te driJven) zal mea ook wel niet s V
van Generaal Heatherstone.
Duitsch'and.
Amerika.
Fngeland.
Rusland.
te brengen. Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
L Dl U Uioauuvu »wvx IjUV
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
TT aam U a! l* 1.11 a n 1 o vi d m m k O A n
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
2.90
0,03
IKTLEND
PRIJS DER ADVERTEN1IEN.
Van 1—6 regelsCents
Elke regel meer 7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE,
Naar aanleiding van hot wetsontwerp
tot instelling van Landbouwraden is der
Regeeiing «hinken op twee gedachten»
verweten, 't Was de Nieuwe Courantdie
dit te kennen gat, en wel op grond vaD
deze redeneering: het ontwerp beoogt
wettelijke organisatie van den landbou
wenden stand, maar in stede van die
organisatie zelfstandig beslissingsrecht toe
te kennen, wordt de Rjjkslandbouwraad
slechts adviseur der Kroon, zoodat ver
tegen wooidiging van het landbouwiecfrt)'/
het resultaat blijkt van het streven.
Wjj laten deze redeneering voor wat
zjj is. Waar de Regeering het blijkbaar
ernstig bedoelt met haar ontwerp, gevoe
len wjj allerminst roeping, al bjj voor
baat te zeggen, dat het niet zal beant
woorden aan de verwachtingen. Wjj zjju
trouwens zoo pessimistisch niet gezind,
't Kan voor den landbouw niet anders dan
gunstig en voordeelig zjjn, dat zjjn ver
tegenwoordigers zich in een officieel
lichaam kunnen doen hooren, een lichaam,
juist daarvoor in 't leven geroepen, dat
tusschen Regeerirg en landbouw (waar
onder begrepen tuinbouw) steeds voeling
kunne zgn.
Waar m wg daarom dat verwjjt ran
«hinken op twee gedachten» dan opha
len? Omdat wjj de vraag wilden stellen,
wie zich daaraan schuldig maakt: de
Regeering dan wel het Landbouw-comité
en met dit College de Nieuwe Courant.
Men zal zich herinneren, dat genoemd
comité met groote meerderheid zjjn afkeu
ring heeft uitgesproken over het wets
ontwerp betreffende de landbouwvertegen-
woordiging, in welk ontwerp het een
sterk politiek karakter meende te onder
kennen. Er sprak, zoo werd betoogd,
minachting uit van de landbouwvereeni-
gingen, een minachting, die hieruit te
verklaren viel, dat de Regeering elemen
ten in de vertegenwoordigende lichamen
wenscht te brengen, die vroeger
d. w. z. in het Landbouw-ccmité geen
invloed op den landbouw uitoefenden,
omdat het vakbelang niet sterk genoeg
sprak om zich bjj een der vele vererni-
gingen aan te sluiten.
Dit verwgt was gericht tegen het
streven der Regeering om ook land en
tuinbouwers, die niet tot een vakorga
nisatie toetraden, stem in het kapittel
te geven bjj de samenstelling van de
landbouwraden. Eu de Nieuwe Courant
vindt dit verwgt zóó gegrond, dat het
blad als «zaak» roemt de opmerking van
het Landbouw-comité lid Reugers:
FEUILLETON.
8.) (Vervolg.)
«Maar kan door een hersenschim van mijn
vader mijus broeders haar grijs worden en
mijn moeder wegkwijnen.»
„Zeker» zei ik. //Op den langen duur moet
de prikkelbaarheid en ongedurigheid van uw
vader zulk e n invloed uitoefenen.
«Neen, neen», hernam zij hoofdschuddend,
«ik ben ook aan de prikkelbaarheid en onge
durigheid blootgesteld, maar op mij heeft het
zulk een invloed niet. Dat komt omdat ik dat
schrikkelijk geheim niet ken en zij wel.»
«Mjjn liefste, die dagen zijn voorbij. .Er
zijn geen spoken meer, wij moeten dat dus op
zij zetten. En wat blijft ar dan over F
Niets. Geloof mij, het geheele geheim is,
dat het klimaat van Indië storend gewerkt
heeft op uws vaders geest.»
weet n:et wat zij had willen antwoorden,
en zachten gil, keet rond en de
ertoonde zich op haar gelaat,
ik ook zelf een schok
t achter een boom zag
dat naar ons gluurde
als in doodsangst,
kwam hij te voor-
e generaal.
ging zijn te drijven, zal men ook wel niet
naar de stembus kunnen krijgen, tenzij,
op grond van andeie overwegingen dan de
belangen van het land bouwbedrijf.»
't Z tl wel hoogst nobel wezen, de niet-
georganiseerden en met hen de Regee
ring van bijoogmerken te verdenken Dat
wjj de gegrondheid dier verd nking niet
kunnen inzien zal wel liggen aan het
beklagenswaardig feit, dat wjj niet be-
hooren tit «het denkend deel der natie».
Men pleegt daar, naar wg bescheidenljjk
behcoren aan te nemen, scherper te on
derscheiden.
Maar wsl hebben wjj 't hoogst zonder
ling gevond n, dat het Landbouw-comité
en in zgn gevolg de N. Crt. de ongeor
ganiseerde landbouwers van invloed op
de samenstelling der Landbouwraden ver
stoken wilden laten.
Vooral va:i geuoemd orgaan is dit
vreemd. Naar aanleiding van de jongste
stakingen toch werd het ook am den
Lutherschen Burgwal te 's Gravenhage
ongehoord genoemd, dat georganiseerde
arbeiders hun ongeorganiseerde collega's
wilden uitsluiten. Men zag daarin terecht
onrechtmatige pressie: zoowel de vrjjheid
om te arbeiden als die om zich te ver
eenigen dient ongerept gehandhaafd, zoo
dat de welbekende eisch, door de Am-
sterdamsche Transportarbeiders gesteld, in
hooge mate onbilljjk was.
Zeer juist. Maar nu komt de N. Crt.
toejuichen, dat het Landbouw-comité ge-
ljjke meeuing huldigt als de stakende
veemwerkers. De Standaard kenschetste
de beslissing van bedoeld comité naar
waarheid aldus
«Alleen de georganiseerden, de leden Van
landbouw-rereenLwgen, mogen iets te zeggen
hebben over de samenstelling van de Land
bouwraden alle anderen moeten als een soort
«onderkruipers» behandeld worden.
«Is dat niet een ongehoorde fyrannie, die
het Landbouw comité aan onze landbouwers
wil aandoen, waar het hen wil dwingen om
lid van een vereeniging te worden op
straffe van anders geheel buiten de landbouw-
vertegenwoordiging te staan
«Precies zooals thans gehandeld wordt met
de «georganiseerde» werklieden tegenover de
niet-georganiseerde.v
Eu uu vragen we: hoe komt de N. Crt.
er toe, zoo op twee gedachten te hinken:
in het Landbouw-comité goed te keuren,
wat ze in de stakers laakt 't Zit 'm
zeker in dat «rake» argument van den
heer R e n g e r s.
Dat men toch de politiek er niet bui
ten kan laten, zelfs niet bjj debeoordre-
ontwerp als dat der Laodbouwvertegen-
woordiging! Men moest het o. i. alleszins
en algemeen toejuichen, dat de Regeering
die vertegenwoordiging zoo algemeen en
compleet mogeljjk wil maken. Maar neen,
men zoekt er zélfs politiek achter, dat
de Regeering den Rjjkslandbouwraad zelf
wil aanvullen met leden uit die land
bouw- of tuinbouwkringen, welke er nog
niet in vertegenwoordigd mochten zijn.
«Dan snjjdt bet politieke mes aan twee
kanten,» zegt meergenoemd blad.
De Regeering late haar tegenstanders
zooveel en zoolang «op twee gedachten
hinken» als zjj maar willen en ga rustig
voort met haar streven om den landbouw
datgene te geven, wat daaraan door de
opeenvolgende liberale kabinetten maar
al te lang onthouden is: een officieele
vertegenwoordiging, die recht en reden
heeft om zich te doen gelden. Natuurljjk
zal op goede wenken ter verbetering van
hst ontweip terdege worden gelet. Maar
argumenten als wg boven hoorden aan
voeren kunnen geen opbouwende critiek
worden genoemd.
HOOFDSTUK VI.
Ik word in het garnizoen van Clomber
ingelijfd.
«Naar je kamer, meisje!» riep hij woest en
met den arm naar het huis wijzende.
Hij wachtte tot Gabri 11e, na een vluchti-
gcn blik op mij, verdwenen was en toen kwam
hij op mjj af met zoo iets moorddadigs in de
oogen, dat ik twee passen terugweek en mijn
eikenhouten stok in mijn hand klemde.
„Jij jij!» riep hij als dol van woede,»...
hebt gij het durven wagen in mijn woning
binnen te dringen. Denk je, dat ik dien muur
heb laten maken, om alle schelmen en land-
loopers bij mij te laten komen O, je bent
dicht bij je dood geweest, knaapje! Kjjkeens
hierb ij nam een ouderwetsch zwaar pistool
uit zijn borstzak. „Als ge een stap verderge
gaan waart, had ik je het licht uitgeblazen.
Ik wil hier geen vagebonden hebben. Ik weet
hoe lieden van dat soort te behandelen of zij
bruin of blank zjjn!»
„Mijnbeer,» zei ik, »ik had geen kwaad in
den zin en begrijp niet waarmee ik die barsch-
beid heb verdiend. Ik moet u doen opmer
ken dat uw pistool nog altijd op mij gericht
is en dat htt, nu uw hand zoo zenuwachtig
trilt, gemakkelijk kan afgaan. Als gij het niet
afwendt, zal ik genoodzaakt zijn u de kracht
van mijn stok over uw handen te doen ge
voelen.»
»Wat voor den duivel kwaamt ge dan hier
In den Daitschen Rijksdag heeft de
nieuwe Pruisische minister van spoorwe
gen, de gewezen generaal B u d d e, zgn
m8eniug uiieen gezet en een z. g. pro
gram gegeven over het ^spoorwegver
keer.
De Minister zei, dat het moeiljjk was
36.000 menschen aart de spoorwegen, al
len geluk en tevredenheid jte'jverscbaf-
fen. Ug zou er echter zjjn best voor doen,
maar zou nooit dulden organisaties, die
hij m t den naam van «revolutie» zou
willen bestempelen. Mjjn geheel leven, liet
de Minister er op volgen, is u een waarborg
dat ik een dergeljjk streven krachtdadig
zal keereu. Ik volg in zoover het voor
beeld vau mjjn voorgar ger dat wg al
degenen uitstooten die z>ch daar niet naar
willen schikken. Mjjn voorgauger heeft
in een a inschrijving bepaa'd dat wie
mededoet aan sociaal-democratisehe'agi-
tatie onder het spoorwegpersoneel, !als
ai beider dadel jjk onfs'agen wordt. Wie
als tjjdelgk aangesteld beambte hetzelfde
doet, dien wordt de dienst opgezegd, die
wordt ontslagen. Wie als beambte dei-
eed van trouw heeft gezworen, en zich
eraan schuldig m»akf, wordt eenvou
dig langs discipliuaren weg verwjjderd.
Dat is een erfenis die ik aanvaard heb,
en daar zal ik mij ook aan jblgvenjhou
den.
De Minister sprak over de'treurige en
hoogst nadeelige gevolgen der"jwerksta-
kiüg van het spoorwegpersoneel in een
naburig land (Nederland.) Hjj raadt aan
tegenover de ook in Duitschland gaande
gij hier komt ronddwalen'eu loeren. Hebt je
niet voor je zelf niet het ee of ander te doen
En mijn dochter? Hoe weet je iets ran haar
en wat heb je met haar te maken? Toevallig
zult je hier wel niet,wezen?»
//Neen, toe allig was ik hier niet,» ant
woordde ik stoutweg. Ik heb reeds-meermalen
gelegenheid gehad uw dochter te>'ontmoeten
en haar te leeren hoogschatten. Wij zijn ver
loofd en ik kwam hier opzettelijk om haar
te zien.»
In plaats van losbarsten, zooals ik verwacht
had, slaakte de gentr al een kreet van ver
bazing en toen ging'jhjj tegen het hek staan
leunen en lachte.
«Engelsche terriers' zei hij, //spelen graag
met wormen, en als wij ze mee namen naar
Indië gingen zij buiten in de wildernis loo-
pen om te snuffelen naar hetgeen zjj dachten
dat wormen waren. Maar de worm bleek een
vergiftige slang te zijn en het arme hondje
moest het gelag betalen. Ik geloot dat gij ou
geveer in denzelfden toestand verkeert als
zoo'n hond?»
//Gij bedoelt toch niet een onaangename
vergelijking voor uw dochter te maken,vroeg
ik, gl eiend van verontwaaidiging.
„O, neen, op Gabrielle valt niets te zeggen»
hernam hg onverschillig,» maar onze familie
is nu juist niet een als ik j inge lieden zou
aanbevelen om in te trouwen. En zeg mij eens,
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicite, Etrangbre
G.L. D AL BE 8f Co JOHN., f. JONES SuccParis 31 bi* Faubourg Montmartr»
zjjnde beweging der socialisten oplettend
en voorzichtig te zgn.
Wjj zorgen voo onze ondergeschikten,
ik heb zelf, toen ik a'.s luitena nt naar
Fraukrjjk marcheerde, mjjn buurman,
een fusalie-, die zwaar leed onder den
last van zjjn raDsel, hem dezen afgeno
men en een poosje zalf gedragen. Ik ben
bereid, dag en nacht voor mijne onder
geschikten te zorgen. Maar ik verlang
tucht en orde, en ik wil nu reeds elk
spoorwegbeambte in ons land raden dat
hg weg kan gaan, ergens anders heen,
waar hg werk vindt, maar dat wjj in
den spoorwegdienst geen revolutie zullen
dulden. Wjj zullen bg de administrat e
alle voorzorgsmaatregelen namen, om
zulke aspiraties en verschjjnselen met alle
kracht tegen te gaan.
De Minister gaf nog een overzicht wat
al gedaan was voor de arbeiders en voeg
de er aan toe«ais men mg persoon-
Ijjk vroeg, zou ik mjjn ljjstje ook niet
bevredigend invullen».
Na den Minister verklaarde Z e h n-
h o 1 f, van het Centrum, dat de leciaa!-
deinocratie, door het vervullen van de
gelijke wenschen het best koa bestreden
worden. Baron E r f f a, conservatief, be
pleitte strenge tucht. De vrjjzinnige
Oeser laakte de eeozjjiigheid en de
krasheid, waarmede de Minister zgn stand
punt tegen de sociaal-democratie ontwik
kelde en zoocis te begrgpen is, p otesteer-
den de sooialistenpartjj luide tegen de
opvatting van den Minister. Daarop ant
woordde de Minister dat hg was voor
geljjk recht voorallen, maar elk die
revolutionnair doet, moet elders werk
zoeken. Niemand is de pen en de mond
gesloten.
De Minister werd aanhoudend door de
rechterzjjde toegejuicht.
Eju rjjk inwoner van Ne v O leais
heeft onlangs een eiland gekocht voor
derd guldens Thans is de waarde meer
dan 30 milliards
De Amerikaansche millionnair John
Rockefeller heeft nog een millioen
dollars toegevoegd aan de som vau 200,000
dollars, welke hij reeds bad gegeven voor
het stichten van een Geneeskandig In
stituut.
Dat gesticht, het Rockefeller-Instituut,
zal te New-York worden gevestigd en
het bevorderen vaD geneeskundige onder
zoekingen van allerlei aard ten doel heb
ben, door speciale^laboratoria en stadie
beurzen, toe te kennen aan verdiensteljj-
ke onderzoekers.
Hoe ontrouwbaar de Engelsche bladen
zgn omtrent hunberichten, geeft ons de
Daily News te lez-n. Er staat in het
blad niets minder dan bet volgende
«De toestand is te Amsterdam zeer cri
tiek gedurende dS^aren is er^ thans een
algeheele werkstaking van het spoorweg-
pe soneel en geen trein is te Amsterdam
in dien tjjd in of uitgegaan.»
Volgens een verz«ker"ng vau den Times-
correspondent te Moskou bljjft Rusland
zich op^ groote schaal wapenen, met het
oog op'belangrjjke gebeurtenissenjiie op
het Balkan Schiereiland verwacht worden.
Hetj Russische j legerbestuur^ houdt al
die maatregelen stipt geheim, maar toch
is uitgelnkt dat de troepen in Zuid-Ras-
land op oorlogsvoet gehouden worden
sedert de najaarsmanoenvres, terwjjl
100.000 reservisten van de le klasse en
180,000 vzn de tweede klasse bevel heb
ben gekregen, zich gereed te houden om
binnen veertien dagen onder de wapenen
te komen.
SpaDje.
umi uiu i hoe komt het, dat ik niets gehoord heb van
doen?" vroeg de generaal op wat kalmer toon, dat aardige a'spraakje tusschen u beiden?»
terwijl hjj zjjn pistool weder bij z ch stak. VVij wa-en bang, mijnheer dat gij ons
//Kan iem nd hier niet rustig wonen zonder dat zoudt scheiden,» antwoordde ik, begrjpenae
Onder het spoorwegpersoneel in Spanje
js een enaaa geKoinc voor hee.rschf 8'oote opgewondenheid. De op-
62 en eeu halve cent. Hg sl iot deze ™'ier8 hebbeu de menschen het hoofd op
vreemdsoortige koop met de regeering ooi gebracht.
der VereenigJe Staten. van de socialistische raddraaiers
De koopwaar was een der eiland- .ifihechtenis&nomen. Te Vigo
jes, iu de onmiddellijke nabjjheid der kust dreigt het spoorwegpersoneel met^ een
bedroeg 25 dollarcenten (dus plm. weJ"k.s{;afr,ng-
02 /s cent Ho.laidsche munt). De nieu- Mnnresa, in Gatalon zgn giste-
we «koning» van het eiland heeft reeds *en een. Passagiers- en een goederentrein
eeu «paleis laten bouwen, waadn hg 10 boi81a8 gekomen. Veertien menschen
voornemens is zjjne zomervacantie door werden daarl>g gewoid.
p atzonderiQg doet den man weiiets. Door overdreven snel rjjden kwam na-
op Robinson Crusoe ge'gken, doch dat bgMaiseille een automobielen botsing met
O «r wlgehP w overeetako.c?8t een rjjtnig. Een automobiel reiziger werd
O e gebrek toch aan het een of ander gedood, de vier anderen zgn zwaar ge-
zal hg geenszins behoeven.teklagen want wond en de automobiel is vernield, het
een stoomboot zal dagelgks versche le- rjjtuig werd zwaar beschadigd, de inzit-
veusmiddeleu u t da naburige havenstad temTen kwamen met den schrik vrn.
aaa r0Dg_eu- In het Fransche dorp Comtes, bij
Nu wg over eilandenverkoop spreken Montieuil sur Mer, werden onlangs drie
is het met te gezocht ook te gewagen menschen door een dollen hond gebeten,
van het e.liud Mahattan, waarop thans Zg gingen naar het Pasteur-gesticht te
de wereldstad New-York rs gebouwd. Rg8Sel, 0m daar behandeld te worden.
Voor wat glazen snuistergen ter waar- Een hunner, heider van beroep, kwam
de van eemge honderden guldens werd dezer'dagen weder thuis, maar kort daar-
taet voor een kleine drie eeuwen geleden na^werd bg door hondsdolheid'aangetast
van ern Iudiaan gekocht. Een paar non- en^stierf binnen vier-en-twintig'*uren.
dat oprechtheid hier het beste wa«. Het is vaar dat ik daardoor loopen mocht, is mij trwn
mogelijk, dat wij ons vergist hebben, maar voor oortje waard
g;g een beslissing neemt moet ik er u op wjj- „Je ,raat als een dolleman» antwoordd.de
zen dat ons beider geluk op het spel staat, generaal nauw glimlachend „het*is~irmakke-
1Q u_7 macllt ou* te scheiden, maar lijk een gevaar gering te schatten' als men
onze zielen zullen voor eeuwLg vereenigd.bljj- nietgweetlwat voor gevaar het is
r> ket dan vroeg ik snel „Er is
//Beste jongen,» hernam de generaal veel geen gevaar, dat mjj zal verjagen van Gabriel,
vriendelijker »gij weet niet wat gij .vraagt, legzijde. Zeg het mij en'stel mh oude proef
Er rs een kloof tusschen n en de Heathersto- Neen, neen, dat kan ik niet G Kn Sn
nes dre nooit overbrugd kan worden.» alsof hj in zichzelf sprak, ging hij voort-
Mijn familietrots vatte vuur op die woorden. „Hij is een flinke, sterke jongen, misschien
."7 klo°f ka° m,ade5 b1reed*?a daa het n°g *oo dom niet, gebruik van hem te
denkt» antwoordde ik koel. //Wij zgn met maken, boor eens W est, vergeef me d.tik
van de straat opgeraapt, al wonen wjj hier wat ruw was. Het is nu reeds de tweede mul
in dezen uithoek. dat ik u dat moet vragen. Het zal niet meer
Van vaderszijde ben ik van oud Engelsch gebeuren. Ik ben wat zonderling in mijn ver-
bioed en mgn moeder was een Buchan van langen om alleen te zijn, maar ik heb daar
Buchan. Ik kan u zeggen dat er met zulk goede redenen voor. Terecht of verkeerd ik
beeldt!»61 tu3schen 0,13 13 al» gij u ver- heb het mij in 't hoofd gezet, dat er den'een
onzen0 tl /erk?er(L, Het ia alleen aan g^ur^^Al? «oo'ieTz gebeu^'dan^
onzen kant dat het onderscheid ligt. Er zgn ik zeker op uw hulp rekenen'»
redenen, waardoor mijn dochter nooit zal hu- //Geheel en al
wen. Het zoa waarlijk niet in uw vooideel „Du. als ge een boodschap krijgt eenvou-
zgn met haar te trouwen.» d'g weg „kom» of nog eenvou& ilïï.
//Waarlijk mijnheer," hernam ik, „ik kan ,/Cloomberdan zult gij begrijpen dat het
et best mijn eigen voordeel beoordeeleen een verzoek om hulp is en onmiddellijk ko-
6 "Vi. uer mef wonen is dat zeer men, zelfs al was het midden in dsn nacht
°!™aI ].k,,Wil' verf ker.u.(ll4t het eenige „Dat zal pk 'zeker „doen» antwoordde ik.
W- Jvvutgu
voordeel dat al het andere iu het niet doet
verzinken, dit is, dat ik de vrouw die ik lief
heb tot ecbtge.ioote verlang.
Nu de zaken dus zoo staan kunt gij mij
Gabrielle veilig tot vrouw geven, al het ge-
„rnaar mag ik u vragen, wat voor soort ge
vaar het is, dat gij vermoedt4//
gggjf
(fVordt et tolgd.)