No. 5342
Donderdag 12 Maart 1903,
27 ste Jaargang
ïïagBlaó voor c? Tooró
Charles Boissevain
over Dr- Schaepiran.
HET GEHEIM
U I T JN L A i).
BUREAU: St. JansBtraat. Haarlem.
van Generaal Heatheretone.
Amerika.
i-V.j
Engeland.
Duitschland.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
inxiendrat
AGITE MA NON A .3 IT ATE
PRIJS DER ADVERTENTIE».
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicile, Etrangère
G.L. DAL BE 8f Co JOHN., F. JONES SuccParis 31hts Faubourg Montmartre
(Slot).
We zjjn in de basiliek van S:.-Pieter
te Rome. Onderden ontzagwekkenden dom
van den roemrjjksten tempel der chris
tenheid is een ontelbare menigte van
alle zijden toegestroomd, om een plech
tig hoogfeest der kerk bp te wonen. De
beuken der onmetelgke basiliek zjjn niet
ruim genoeg, om al de geloovigen te
omvatten, die aan kwamen spoeden van
heinde en verre, om den hoogepriester
hunner kerk, den paus, op het hoogal
taar boren 't graf van den apostel Pe
trus het offer der mis te zien opdragen.
Vijfhonderd bisschoppen trekken in
luisterrijken omgang langs het graf der
apostelen in hun purperen plechtgewaad
omringen de prinsen der kerk den eer-
biedwaardigen gijjsaard, die den vjjftig-
jarigen gedenkdag viert van zjjn pries
terschap. Met den gouden mjjter op het
hoofd, staat de H. Vader op de trap van
t hoogaltaar, en met zjjn krachtige en
welluidende stem heft bjj de eerste woor
den aan van het heerljjk «Te Deum».
«Te Deum laudamus, te Dominum
confitemurklink het van zjjn lippen,
en machtig als het ruischen der zee,
weergalmt het jubelend antwoord der
uizenden en tienduizenden aan 's pausen
voeten
TeacternumPatrem omtiis terra veneratur!»
Zonder gevoel en verbeelding moet de
man zpo, die onbewogen onder Michel
ngelo s heiligen dom kan luisteren naar
e tooverachtige, schier boveraardsche
melodie van het «Tu es Petrus» dat het
koor der pauseljjke kapel, helder en zan-
geng en met telkens hooger zwellende
kracht en bezieling, doet weerklinken,
al» de paus zjjn handen biddend omhoog
oft en hp zjjn zegen geeft aan de on-
a zienbare schare der knielende, neerge
bogen geloovigen.
Op zulk
een oogenblik vergeet men
a es, wat ons van onze broederen scheidt,
en herinnert men zich, door geestdrift
voor t onzienljjke gedrongen, alleen dat
men in een tempel is, opgericht ter eere van
den God, dien wjj allen aan bidden. Wan
neer met een geestdrift, die tranen in de
oogen brengt, de menigte, door één mach
tig gevoel vermeesterd, den heerlpken
ofpsalm aanheft, beurt men het hoofd
omhoog en jubelt mede:
«In te, Domine, speravi, non confundar
in aeternum!»
FE I L L E T O N.
19
Vervolg.)
HOOFDSTUK XII.
Drie vreemden op de kust.
Bet was ongeveer half elf uur toen ik ont-
Waukte en het kwam mij bjj het heldere zon-
t voor, alsof de woeste, schrikkelijke too
ngelen van den vorigen avond en nacht, niet
a ers dan fantastische droomen wartn ge
weest. Het was bjjna ongelooflijk dat het
uc tige koeltje, dat de klimopbladen langs
kUu venster zoo zacht, bewoog, veroorzaakt
wer door hetzelfde element, dat voor enkele
en het geheele huis op zjjn grondvesten had
uoen schudden. Het leek wel of de natuur
erouw had over haar uitbarsting en thans
trachtte te maken bjj de men
schen door wurmte en zonlicht te schenken.
Een vogelenkoor in den tuin vervulde de
lucht met lieflijk gezang. I
Heneden in de vestibule vond ik een aantal
van de schipbreukelingen, die na de nacht
rust verkwikt, thans opgewekt en dankbaar
schenen, Er waren schikkingen gemaakt om hen
Met eerbied aanschouwt men, terwjjl
deze woorden weerklnken, het hoofd
der katholieke kerk, die door ouderdom,
deugd, karakter en positie gelijkeljjk
achting vergt, en een van wiens liefe-
ljjkste eigenschappen juist dat onwankel
baar vertrouwen in Gcd is, dat dia dui
zenden tbans in den psa'm der aanbid
ding belijden.
Men is onder de betoovering der ge
heele omgevingde machtige basiliek,
waarin wjj knielen, spreekt tot ons met
onwedeistaanbare kracht van het roem-
rpk verleden der katholieke kerk, die
Eulke rjjke schatten van leven en geloof,
zulke edele tradities van reinheid, duugd
en heldenmoed bezit en bewaart. Men
denkt voornamelijk aan hetgeen de kerk
liefelijks en lofwaardigs deed, aan al
wat men8cheljjke beschaving, verlichting
en geluk ia vorige eeuwen te danken
hadlen aan de kerk, die de fakkel der
waardigheid omhoog hield, die Europa
tegen da Turkeu beschermde, en de rid-
derlpkhe'd, die bloesem van mannendeugd
en mannenmoed deed ontluiken.
Wanneer in een der heerljjke kathe
dralen der christenheid, terwjjl het Te
Deum onder de hooge gew.elven rnischt,
gevoelens en gedachten als deze het hait
kunnen vermeesteren van het kind der
eeuw, op hoe oneindig machtiger wijze
moet het kerkfeest in Sint-Pieter dan
hart en verbeelding aangrjjpen van een
getrouwen zoon der kerk, die priester,
die dichter is 1
Van een merkwaardige geschiedenis,
een rjjke lefteikunde, een heerljjke kur.st
en vele menschelijke deugden getuigt de
basiliek van St. Pieter aan het kind der
eeuw, doch voor den geloovigen priester
dichter beeft het schouwspel een mystie
ke beteekenis, een godsdienstige waarde,
die zjjn hart met ontzag vervullen, zjjn
verbeelding ontvlammeu moeten.
Rome, niet langer Jerusalem, is de
He lige Stad der Katholieken, en bede
vaartgangen naar Rome hebben de oude
pelgrimstochten vervangen naar de sted,
waar Christus heeft gestreden en geleden.
Rome is tegenwoordig het Sion der Ka
tholieken en men kan zich dus eeniger-
mate voorstellen, hoe de verbeelding
moet geprikkeld worden, hoe geestdrift
zich moet mersfer maken van den room-
schen priester, die het heden der kerk
nog hocger stellend dan haar verleden,
den onfeilbaren paus aanschouwd heeft
naar W igtown te rijden, vanwaar zij per spoor
naar Glasgow zouden vertrekken, en mijn va
der had gelas', dat allen voorzien zouden
worden van brood en harde eieren, als mond
kost voor onderweg. Kapitein Meidows dankte
ons met warmte voor hetgeen wij voor hem
en zijn scheepsvok gedaan hadden en de ma
trozen hieven een driewerf hoera voor ons
aim.
Daarop wandelden wij met hem en den
stuurman naar de plaats des onheils.
De baai was nog altijd zeer bewogen en de
golven sloegen klotsend tegen de rctsen, maar
het was toch niet meer het woeste Datuurtoo-
neel, dat wij in den nacht gezien hadden
Op een kabellengte van de kust konden
wij den grooten mast van //de Belindia// zien
drijven, tusschen kleinere stukken wrakhout
en kisten, waarvan reeds een en ander door
de vissehers op het strand was geborgen. Ik
zag een paar groote meeuwen over de plek
van de schipbreuk zweven alsof lij onder de
golven iets zagen, en soms hoorden wij hun
scherp gekrijsch alsof zij elkander mededeel
den wat zij hadden gezien.
//Het was een oude, lekke schuit// zei de
kapitein, naar zee turende, ernaar het is al
tijd een droevig gezicht de overblijfselen van
een schip te zien, waarop wij zoo lang geva
ren hebben
z/Hoa kalm is het nu// antwoordde ik,//wie
zou zeggen dat hier drie menschen het leven
verloren hebben.,/
//Arme drommels// hernam de kapitein,
„mochten zij aanspoelen, dan vertrouw ik]
in de basiliek der apostelen Petrus en
Paulus.
Voor iedereen, die een poging wil wa
gen om te begrjjpea wat de roomsche
kerk en vooral wat haar hoofd, voor
duizenden onzer landgenooten is, moet
het belangwekkend zjjn, naar de woor
den te luisteren van een katholiek Ne-
deilandsch dichter, die te Rcme het
grocte kerkfeest bjjwoonde, wiens ver
beelding er door ontvlamd werd, en die
don paus vereert zooals nog nooit de
eene sterveling den andere heelt geëerd.
Om Schaepman fe waardeeren en
zjjn idealen te begrijp; n moet men in
gedachten te Rome vertoefd hebben.
V\ ie den dichter wil verstaan,
Moet naar 't land des dichters gaan.
En Rcme, in welks'aarde hjj begra
ven is, was Schaepman het tweede
vaderland. j
Van de zeven heuvelen straalde voor
hem licht. Dit heeft hjj uitgedrukt in
het gedicht een van zjjn beste aan
de nagedachtenis van Alberdingk Thym
gewijd. Liat ons het lezen ter herinne
ring eau hen beiden, aan de twee kloe
ke, oprechte, bezielde katholieke zangers
van het Nederland der XlXe eeuw.
Gij hebt gestreden en geleden,
Gij hieldt het hoofd fier opgericht,
U, boven alles hier beneden,
Blonk hoog en heilig 't Roomsche licht;
Het licht, dat van de zeven heuv'len
In waarheid en in liefde straalt j
En over 't duister spel der euv'leu
In levensluister zegepraalt.
Daar rezen in der eeuwen glorie
Voor haar hebt gij de kroon gezocht,
Dat was uw wachten, bidden, hopen,
Dat ge in haar Ijjkwk rusten mocht
Nu rust gij in den schoonen vrede,
1 ien u die liefde heeft bereid,
Met p9almgeruisch en kinderbede
En palmen zaehtkens neergespreid
Neen, nu is 't lijkkleed neêrgegleden,
De Roomsche strijder staat iu 't licht.
Het volle licht der eeuwigheden,
De glorie van Gods aangezicht
De vrije kerk der Nederlanden
Begroet met lauweren haar zoon,
En met haar keizerlijke handen,
Biedt de Amstelstad hem de eerekroon
Wij knielen bij de lijkbaar neder,
Maar hooren 't jubelende lied,
Uit de assche rjjst de Fenix weder,
Des Heeren dichters sterve niet
Uw idealen hoog en fier,
In strenge ljjnen des historie
Omgolfd van altijd jongen zwier
Daar rezen ze in de schoone Vrouwe,
Hoog edel in haar stralenkrans,
Het wonder beeld van 's Heeren trouwe
In moedereere en maagdenglans,
Haar hadt gij lief met de eed'le liefde, I
Die ridders slaat, genieën wijdt,
Wier gouden straal geen hart doorkliefde, j
Of 't bleef doorvonkeld voor altijd
Haar hadt gjj lief, haar schoonheid zongen,
Uw lied'ren in verheven koor, I
Op uwer geestdrift vlammentongen
Vloog de oude naam de wereld do:r
Haar diende uw vaste, weiscte weten
Uw vonkend, tintelend vernuit,
Dat wie ten aanval zich vermeten
Door 't bliksemende spel versuft;
Zij was de zonne van uw dagen
Bij d'aanvang van uw jeugd begroet,
Die als de doodsnacht aan komt jagen,
Uw ziele vult met hemelgloed,
Voor haar hebt gij uw baan doorloopen
mijnheer Vest, dat gij hun een eerlijke be-
grafenis zult geven.//
Ik wilde juist antwoorden, toen de stuur
man in een ruwen lach uitbarstte en riep
«Als gij hen wilt begraven moogt gij ze
wel eeist grijpen; gij herinnert u wat ik
gisterenavond zei, welnu, kijk eens naar dien
hen rel en zeg dau, of ik gelijk had of
Diet.//
Op eenigen afstand langs de kust was een
lage duinreeks en op den top daarvan, stond
een gedaante. De kapitein staarde vol verba
zing daar heen en riep:
//Bij den Hemel, het is Ram feingh zelf?
Laten wij hem inhalen
En in groote overspanning snelde hij weg,
gevolgd door den stuurman en mij en een
paar vissehers, die de gedaante ook gezien
hadden. Maar de onbekende, die ons thans
ook bespeurd had, kwam kalm op ons toe,
met het hoofd op de borst gezonken, als
iemand die in gedachten verzonken is.
Ik kon niet nalaten de tegenstelling op te
merken tusschen ons haastig loopen en de
ernst en waardigheid van dien Oosterling, die
thans zijn donkere oogen opsloeg en het hoofd
boog tot een eerbiedigen groet. Ik voelde mij
als een schooljongen tegenover den meester.
De heldere oogopslag van den vreemdeling,
zijn schoon, regelmatig gelaat waaropeen uit
drukking van vastberadenheid, moest elk tref
fen.
De man was gekleed in een bruin flnwee-
len langen jas, donkere, korte broek, en wijd
uitgesneden hemd, zoodat een gespierde hals
Een vreeselyke brand heeft te Leiter,
Oostelijk Virginia, een groot hotel ver
woest. Zeven personen vonden daarbg
den dood in de vlammen.
De Valcaan Colima in Mexico is
in volle werking. De uitbarsting is ge
weldig, donkere wolken verduisteren de
lucht en een dikke aschregen valt neer.
Doffe slagen als van kanongebulder en
een onderaardsch gerommel met aanhou
dende aardbevingen, doen de menschen
sidderen van angst. Zjj vluchten uit de
huizen naar de bergeD en heavelen, men
ziet hen op straat op de knieën vallen
en bidden.
De aschregen komt zelfs neer op Uru-
rapan, honderd mijlen van Colima.
Een vreeselgk spoorwegongeluk
heeft met den trein van New-York naar
Lake Erie, van de Western-Railroad,
plaats gehad.
De trein, hoofdzakelijk bestaande uit
met petroleum gevulde 'wagens, brak gis
teravond door midden nabjj Olean in deo
Staat Naw-York. De beide deelen bot
sten tegen elkander, er volgde een Viee-
seljjkee ontploffing en de vlammen om
huld n alles. Er zjjn 14 dooden gevon-
deu, men gelooft echter, dat 25 men
schen zjjn omgekomen. Meer dan 40
menschen hebben biaodwonden, waar
onder sommigen doodeljjk, bekomen.
De profestantsche dominé der St. Mi
chielskerk to Shoredich is met een 40-
tal zijner parochianen tot den Katholieken
godsdienst bekeerd.
De Czaar en Czarina worden in deo
nazomer bjj het Hessische Hof verwacht
om er een tjjd lang te vertoeven.
Op raad van deskundigen heeft het
Oberkriegsgericht te Wilhelmshaven be
sloten den matroos Kohier, beschul
digd van den moord aan boord van de
Loreley te Athene, naar een krankzin-
zichtbaar werd. Hij droeg nog de rooden
Turksche muts, dien ik hem reeds den vo
rigen nacht had zien op hebben,
//Dus zijt gij behouden gebleven begon
hij op zachten, melodieusen toon, tot den
kapitein en den stuurman. „Ik hoop de arme
matrozen ook
//Wij zijn allen gered// antwoordde Mea
dows,// maar vreesden voor u en uw beide
vrienden het ergste. Ik sprak waarlijk juist
over uwe begrafenis met mijnheer West hier//
Pe Oosterling zag mjj glimlachend aan en
hernam
„Wij zullen mijnheer West voor hetoogen
blik die moeite nog niet veroorzaken. Mijn
vrienden en ik zjjn behouden aan land geko
men en hebben een schuilplaats gevonden in
een hutje op een mijl a'stands van de kust.
Htt is er eenzaam, maar wij waren er vei
lig.//
//Wij gaan van avond naar Glasgow// zei
de kapitein, //en het zal mij aangenaam zijn
als gijlieden met ons wilt medegaan. Als gij
nooit te voren in Engeland geweest zijt is
het niet aangenaam om alleen te reizen.,.
//Wij zijn u zeer dankbaar voor uw vriende
lijk aanbod// hernam Ram Singh, „maar zul-
ien er geen gebruik van maken. Nu de Voor-
z enigheid ons hier heen gevoerd heeft, wil
len wjj nog eenigen tjjd hier blijven.//
//Zooals gij wiltv zei de kapitein schouder
ophalend, //maar ik denk niet dat gjj hier in
d< ze streek iets zult vinden wat u belang in
boezemt.//
//Misschien niet// antwoordde Ram Singh,
nigengestichfc op te zenden om daar een
onderzoek te laten instellen naar zjjn
geestelijke vermogens.
De Parjjsche correspondent van de
7imes geeft de volgende beschouwingen:
De werkstakingen in Nederland en de
wetsvoorstellen der Regeeriug hebben voor
Frankrijk en voor het overige Europa
meer beteekenis, dan de Macedonische
quaestie over het Fransche tractaat met
Siam. Yoor 14 dagen liep het gerucht,
dat Duitschland, in verband met de spoor-
weg-stakÏDg tot de Regeering in Den
Haag vertoogen gericht had; dit gerucht
is noch bevestigd, noch tegengesproken.
Doch op hetvasteland wordt Duitsehland's
houding jegens Nederlan d nauwlettend
gadegeslagen. Een algemeene staking in
Nederland, na of later, bljjft mogelijk.
Deze zou van grooten invloed zjjn op
de handelsbelangen van Duitschland, en
Duitschland heeft het recht die te be
schermer, zoolang bet maar van Neder
land afbljjft.
Doch Duitschland toont meer dan han-
delsbelangstelling, vooral in zjjn afkeer
van het Haagache Hof van Arbritage.
De gemiddelde Duitscher erkent ongaarne
een gerechtshof boven zjjn monarch, bjj
de gratie Gods; doch het scheidsgerecht
bezit autoriteit en prestige welke belet
selen kunnen worden voor Duitschlands
buitenlanduche politiek. Deze blijvende
instelling in Den Haag zou Nederlands
neutraliteit versterken. Mocht de Konin
gin geen nakomelingen hebben, dan zou
Nederland geen Duitsch vorst acceptee-
ren, doch den Republikeinschen re-
geeringsvorm aannemen, onder geljjke
waarborgen voor zjjn neutraliteit als
Zwitserland heeft.
China.
Duitsche firma's worden beschuldigd
heimelijk wapens binnen China te smok
kelen, waar de onderkoning C h i n t u n g
bevel heeft gegeven, den invoer van wa
pens tegen te gaan, omdat men vreest
eene herhaling der troebelen van eenige
jaren geleden. Het Britsche gouverne
ment heeft de Engelsche handelaren ge
waarschuwd, volstrekt geen geweren of
ammunitie meer in het binnenland van
China in te voeren, welk verbod ook
andere Mogendheden ten aanzien van
hunne onderdanen hebben uitgevaardigd.
Ook de ChineeBche regeering~heeft offi
cieel belt old, geen wapenen in het bin
nenland in te voeren, doch het is bekend,
dat zjj in haar eigen arsenalen op groote
schaal ammnnitie en geweren laat maken.
België.
De Belgeu hebben het 25-jarig jubel
feest van Z. H. den Paus j.l. Zondag
met geestdrift gevierd.
In bjj na alle steden en dorpen van
eenige beteekenis was 't een enal vreug
debetoon. Ia optochten t ok men kerk
waarts en na de B. Diensten werden
muziekuitvoeringen gegeven, 's avonds
//maar gij weet, dat de menschelijke geest zich
overal kan bezighouden. Ik geloof, dat wjj .het
hier wel zullen uithouden, gjj vergist u als gij
denkt, dat het hier een onbeschaafde streek
is.
Immers deze heer is zonder twijfel de zoon
van James Hunter West, wiens naam beroemd
en geiierd is bij de geleerden in Indië.//
//Mijn vader is inderdaad iemand die veel
studie gemaakt heeft van het Sanskriet ant
woordde ik verbaasd.
//Als zulk een man ergens woont» hernam
de Oosterling, „verandert een; woestenij in
een beschaafde stad. Een groot verstand, is
beter maatstaf voor beschaving dan de groot
ste verzameling huizen. Uw vader is bijna
even diepzinnig als William Jones of even
veelomvattend als Baron von Hammer Pnrg-
stall, maar hij vereenigt veel van hun beider
begaafdheden in zich. Toch moet gij hem eens
uit mijn neam zeggen, dat hij dwaalt in het
verband dat tij niet vindt tusschen de Samoje-
dische taal en de woordstammen van Tamul//.
//Als gij besloten zijt hier eenigen tijd te
blijven,// zei ik, „zoudt gij mijn vader be-
leedigen, indien gij hem geen bezoek braoht.
Hij vertegenwoordigt hier de overheid en
het is een goede Schotsche gewoonte gastvrij,
beid te verleenen aau alle vreemdelingen,,/
Wordt vervolgd.)
