No. 5349
Vrijdag 20 Maart 1903,
27ste Jaargang
HfragBlaè voor cTSooró' ott Suid-<Xolland.
In zich zelf verdeeld.
B u i T '4 m l m u.
HET GEHEIM
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem
van Generaal Heatherstone.
Amerika.
Ooatenrij i-Hongarije.
Frankrijk.
Italië.
Engeland.
Duitschland.
f 1,20
1,50
2,90
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland c
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
XI F.ND
PRIJS DER AD VERTEN i IEN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiea Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicitê, Etrangère
G.L. BA ÜBE fy Co JOHN., F. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Montmartre
Adressen vóór en tegen de voorgestel-
de uitbreiding van het Strafwetboek. Ar
tikelen vóór en artikelen tegen de Straf- j
rechtDOvelle. Dit alles kunt ge vinden bjj
een en dezeltde partjj de liberale, 't Zal
nog zelden vertoond wezen, dat een po
litieke groep, nog wel pronkende met een j
«liberale Unie» (wie lacht daar zoozeer
innerljjke verdeeldheid met kinderlijke
openhartigheid aan den dag bracht.
Het zoogenaamd «adres der twintig»,
gericht tegen het wetsontwerp van Mr.
L o e 1 f, werd gevolgd door het adres
van Mr. K o r t h a 1 s A 11 e s, dat er vóór
pleit. Liberale tegenstanders van de straf-
novello lokten uit dit optreden van li
berale voorstanders, en onder dezen man-
ueu als de professoren de L o u t e r en
v. d. W ij c k. De jammerklacht van de
«Liberale Unie», die haar afdeelingen op
wekt tot adresseeren tegen het ontwerp,
gaf het aanzijn aan scherpe artikelen in
de libera'e blvden Nieuwe courant en
Utreclitsch Dagbladwelke de «Unie»
min of meer in 't ootje nemen.
Het V. D. b. v. spreekt van de
«knutsel-kunststukjej» van dezen libera-
len bond, critiseert scherp het manifest
aan de afdeelingen en verwondert zich
«dat twee juristen, mr. H. Goeman-'
Borgesius en mr. P. Rink, hun
naam onder zulken onzin durven zetten.»
't Is wel vriendelijk Maar nog, nog 1
scherper wordt het Tj. D., waar het be
spreekt het schitterende denkbeeld van
de «Liberale Unie» om zich uit de nes-
tergen te helpen door het viagen van
afstel. Men geniete even dat stukje
critiek, ten einde een goed denkbeeld te
krjjgen van de groote eensgezindheid van 1
denkbeelden, in de liberale partjj heer-
schende. Het Utrechtsche orgaan schrijft
dan over het manifest der «Unie.»
"Maar het mooiste is en blgft het evasive
idee, om de moeielijkheid, waar men in zijn
jammerlijke zwakheid geen weg mee weet,
zich door uitstel van het lijf te houden.
"De Kamer te verzoeken de strafwet-novel-
'e te verwerpen, op grond dat men de vak-
vereenigingen de macht in den Staat in han
den spelen wil, en met den schijngrond zoo
Kil wilt, dat het Nederlandsche volk behoefte
e aan de vrijheid om dwang, terrorisme
en overlaet op anderen uit te oe'enen en
wanorde te brengen in den Staat dat wa
re ten minste recht op het doel afgaan. //Maar
daarvoor ontbreekt de moed.
"De Kamer te verzoeken de strafwet-novelle
aan te nemen, op grond dat vrijheid van ar
beid en vrijheid van verkeer verzekerd behoo-
F E O I L L E T O N.
ren te b'jjven dat durlt men niet uit
vrees voor r o e 1 s t r a.
"En zoo vervalt men in zijn onuitspreke
lijke verlegenheid op de lumineuse vondst
uitstel!»
De christelijke pers kan zich waarljjk
de moeite sparen nog op de groote zwak
te der liberale partij te wjjzen de eigen
organen doen het kras genoeg.
De eigen organen. Wantook de Nieu-
ive Courant laat zich niet onbetuigd. De
ze zette duideljjk uiteen, wat de eigen
lijke drjjfveer is van de liberale protest-
adressen politiek, n:els dan politiekBjj
die uiteenzetting wordt meteen de Vrjj-
zinnig-democratische party vaa wat cri
tiek gediend. Ook met haar adres tot de
Kamer kan het blad zich vereenigen, 't
Zgn andere woorden, welke de linkerzij
de tot het land moet richten, meent de
N. Crtdie van de geestverwanten in
de Kamer hoopt, dat zjj zullen weten «te
overwegen, hoe groot het offer zjju mag,
van beginselen niet, maar van partijbe
lang, dat zjj wellicht zullen hebben te
brengen aan de zoo bitter noodige een
heid van Parlement en Kroon in dit
tijdsgewricht. Mogen zjj goed luisteren
naar de stemmen die meer vertrouwen
in hun beleid uitspreken, dan het kjor
dat hun taak zich by voorbaat toeëige-
nendom veiwerping verwerping roept.»
Natnuriyk lachen de socialisten in hun
vuistje, zoowel om de verdeeldheid bg de
liberalen als om dezer geroep om uitstel
of afstel. Door beide dingen toch wordt
gespeeld in de kaart der roode partgen,
die slechts voordeel kunnen hebben van
het liberale gedoe. Voordeel zoowel nu
in de Kamer, als straks bg de stembus.
Want als de liberaleD meenen, datzg de
socialistische kiezers gucstig voer zich zul
len stem men dcor hun slappe en zwakke
houding, dan hebben zg 't mis. Voor éene
zaak slechts hebben de socialisten ont
zag, slechts voor éene zaak zullen zg
zich van de consequenties huaner denk
beelden laten terughouden. En dat eene
iskloeke en vierkante oppositie, die
toont te weten wat zg wil, en te kuunen
wat zg wil. Een oppositie als thans door
de Regeering hen wordt geboden. De li
beralen zouden heel wat flinker op hun
beenen staan, als zg loyaal aan die op
positie meededen, iu plaa's van de par
tgen der omwenteling naar de oogen te
zien. Dau zouden zg bg di stembus nog
een woordje kunnen meespreken, terwgl
thans de strgd meer dau ooit zal gaan
tusschen christenen en socialisten. Tus
schen deze twee machten Zal het libera
lisme worden doodgekneld, tenzg bet tg-
1 dig naar het roode kamp overloope
In zich zelf verdeeld, hopeloos in frac
ties en coterietjes gescheiden, is de libe
rale partg. En de leiders hebben het aan
zichzelf te wg'en, dat huu politieke op
positie van thans die verdeeldheid nog
grooter heeft gemaakt, want talrgk zijn
de liberalen, die 't thans met de Regee
ring eens zyn. Stemmen en handteekc-
ningen komen het dag aan dag bewyzen,
terwgl prof. v. d. W g c k het duidelgk
heeft te kennen gegeven met het hooghou
den van het gezag, zooals dit Kabinet
het verstaat, volkomen te sympathisee-
ren.
Wacrlgk, het liberale beginsel is niet
het ware gebleken. Da loop der tydsom-
standigkeden heeft het aan het wankelen
gebracht, zal het eerlang gek rel ten val
breDgen. We zgn benieuwd, wat «het
denkend deel der natie,» er op vinden zal
om den schgn te redden.
26 [Vervolg.)
HOOFDSTUK. XV.
Het dagboek van John Berthier
Heatherstone.
Thull-vallei 1 October 1841 Het Be Ben-
gaalsche regiment en het 33e Koninklijke zijn
dezen morgen op marsch gegaan. Het dreigt
een harde winter te worden. De sneeuwlinie
is duizend voet gedaald maar de passen zul
len openblijven, en ze'fs al werden zij ge
blokkeerd, wij hebben zooveel depots in het
land opgericht, dat Pollock en Nott geen
moeite zullen hebben zich staande te houden.
Het lot van Elphinstones troepen zal hen
niet treffen. Een treurspel van dien aard is
genoeg in een eeuw.
Ellio't, van de artillerie, en ik zijn verant
woordelijk voor de veilige-commumcatie over
een afstand van meer dan 20 mijlen van het
begin dezer vallei tot deze zijde van de hou
ten brug over de Lotar. Goon?nough van
de Infanterie is verantwoordelijk voor de an
dere zjjde en luitenant-kolonel Sidney Her-
bert van de genie heelt het commando over
beide secties. Onze macht is niet sterk ge
noeg voor het werk dat wjj te doen hebben.
Ik heb anderhalve compagnie van ons eigen
regiment en een eskadron Sowars, die tus
schen de rotsen van geen nut zijn. Elliott heeft
drie kanonnen, maar vele van zgn manschap
pen zijn aan cholera bezweken, en ik geloof
niet dat hij er genoeg over heeft om twee
stukken te bedienen. Elk konvooi heeft bo
vendien nog een afzonderlijke bewakingstroep
maar dikwijls veel te zwak. De valleien en
ravijnen voor ons worden bewoond door
Afriedies en Pathans vermetelde roovers en
fanatieke Hindoes. Ik begrijp niet dat zij
geen onzer karavanen in de pan hebben ge
hakt.
2 October. Ik moet Herbert om een com
pagnie tot versterking vragen, want ik ben
overtuigd dat de communicatie zal worden
afgesneden zoodra er een ernstige aanval op
ons mocht worden gedaan Van morgen
kreeg ik van twee plaatsen bericht, op meer
dan 16 mijlen afstand dat een paar stammen
schenen op te trekken. El.iott ging met een
stuk geschut en de Sowars naar de verder
gelegen ravijn terwijl ik met de infanterie
naar de andere ging, maar het bleek een
valsch alarm. Toch schijnt het er op te wij
zen dat de bergbewoners zich verzamelen en
iets in het schild voeren.
Heeds eenigen tijd kregen wij geen tijding
van het front maar vandaag kwam een con-
vooi met gekwetsten met de mededeeling dat
Ghuznee door Nott ingenomen is. Ik hoop
dat hjj geen der zwarte schelmen gespaard
Een voorstel van de Irgentijnsche Re
publiek, raar aanleiding der gebeurtenis
sen met Venezuela, aan de regeering te
Washington, om een gezamenlyke verkla
ring der Amerikaansche Staten af te kon
digen waarin zou bepaa'd worden, dat
een gewapend optreden in de Nieuwe
Wereld niet zal worden toegelaten, wan
neer het eene schuldvordering geldt, is
door de Regeering der Vereenigde Staten
verworpen. Zg gaf te kennen, dat Arne
rika aan de Amerikanen moet behooren,
maar daarmede wil zg niet gezegd heb
ben, dat de Europsesche Mogendheden
de gewapei di macht niet mogen ge
bruiken om W8derspannige Amerikaan
sche Staten te dwingen hnnne vei binte
nissen na te komen.
De studenten te Lemborg zgn weer
zeer rumoerig. Zg trokken van een ver
gadering, waarin heftige redevoeringen
werden gehouden, in optocht naar hst
Russische consulaat om daar 63n vyan-
dige demonstratie te houden. De politie
was echter op haar qui-vive en wist de
betoogers uit elkaar te jagen, eer men
de schendende hand aan het bord van
den dubb len adelaar kon slaan.
Turkije.
Da Sultan heeft Ralimi Pacha
met een tamelyk gevolg naar Athene
gezonden om aan den Koning van Grie
kenland, den Kroonprins en aan den Mi
nister-president, ridderorden te overhan
digen.
Wie nu nog zegt, dat niet alles «cou
leur de ros is tusschen Turkye en Grie-
kenland, heeft het glad mis.
De Russi cae gezant verzocht de Turk-
heeft 1 Er kwam een afdeeling artillerie met
olifanten uit den Pendsjab, die er nog goed
uitzag. Er waren verscheidene herstellenden
bij die zich weer bg hunne regimenten moes
ten voegen.
Ik kende geen van hen behalve Mostijn van
de huzaren een de jonge Blakeslev. Tot elf
uur zijn wij onder punch en sigaren bij el
kander gebleven. Van daag een briet gekre
gen van Wills en Co1 over de rekening die
zij mij in Delhi gestuurd hebben. Ik dacht
dat men in den oorlog geen last daarvan zou
hebben. Zg schrijven dat zij zich nu recht
streeks tot mij wenden om geld, als zg nu
durven disponeeren, zijn zij zeker de dapper
ste kle rmakers van de wereld.
3 October. Prachtige berichten van het
front. Barclay van de Madras cavallerie
kwam hier door met depcches. Pollock is
den 16en September Kaboel binnengetrokken
en Lady Sale is veilig in het Bri sche kamp
gebracht met de andere gevangenen. De stad J
zal iu de asch worden gelegd, vooral het pa-
leis van den sultan zal verwoest moeten
worden; zoo zu'len Pu: nes, Mac Naghton en
zoovele dapperen weten dat hun krijgsmak
kers hen weten te wreken, zoo zg hen al niet
kunnen redden.
Het is hard in deze ellendige vallei opge -
sloten te zitten, terwijl anderen eer en roem
verwerven. Misschien zullen wij echter spoe
dig iets te doen krijgen. Wij hebben een
inlander gevangen genomen, die ons verze
kerde dat de stammen zich verzamelden in
de Teradapas, tien mijlen noordelgk van ons
sche Regeering hem nauwkeurige berich
ten o/er den gang der hervormingen in
MaceJonië te doen toekomen, daar de tot
nu toe ontvangen mededeelingen niet
volkomen bevredigend waren. Tot dusver
zya in de drie Macedonische vilajets 1500
gevangenen begenadigd.
In de rue Duperré te Pargs bestaat een
damesclub, zg heeft den dubbelnaam van
«Association feminine» en «Ladiesclub»
Er bevinden zich in het vereenigmgs
gebouw lees-, conversatie-, corresponden
tie- en eetza'en. Verder zga er lokalen
waar muziek en tooneeluitvoeringen kun
nen worden gegeven, vergaderingen ge
houden etc. Alleen dames kunnen na-
tuurlyk lid worden zelfs is de toegang
aan heeren streng verboden. Hierop
maken alleen eene uitzondering buiteu-
landscb.e journalisten, die tg ielyk te Pa
rgs vertoeven. Dezen worden een enkele
maal toegelaten. Disputen over politiek
en godsdienst, alsmede hazardspel, zgn
streng verboden in deze c'ub, die reeds
100 leden telt.
De werkstaking te Bazre waarbyde
dok- en entrepötwerklieden betrokken zgn,
duurt voortde stakers houden zich zeer
rustig. Door den vrederechter worden nog
steeds pogingen ia hst werk gesteld om
tot arbitrage te geraken. De stakers wil
len wel van arbitrage hooren, mits zg zei
ven arbiters zgn
De leider der liberale partg in Italië,
de he tr Giovanni B o v i o, is em- j
stig ongesteld, er bestaat geen hoop op
beterschap.
Het gewichtig vraagstuk over de al
of niet heilig verkla-ing van J e a n n e d'
A r c, is in het Vaticaan in ernstige
bespreking. Alle Kardinalen, wien deze
aaegel-genheid aangaat, zgn aanwezig,
ook Kardinaal Langénipux van
Reims en Kardinaal C o u 11 i e van Lyoa
die na de pauselyke feesten nog niet naar
hun diocesen terugkeerden. Het resul
taat der beraadslagingen zal men niet
vernemsn, eer Z. H. Leo XIII de
openbaarmaking heeft geoorloofd.
De liberale partg in Engeland heeft
een overwinning behaald. Haar candi-
daat, de heer Hutckenson, is geko
zen te Rye met 4910 stemmen; de con
servatief Roy le kre3g 4376 stemmen.
De vorige afgevaardigde voor dit dictrict
was conservatief en in 1895 zonder te
genstander gekozen.
Pe uitslag der verkiezing wordt als
van groote beteekenis beschouwd, vooral
met het oog op de nederlaag door den
regeering8caadidaat verleden week te
Woolwich geleden.
Chamberlain als looordaoerder. Ons
Landhet Kaapsche blai heeft een ver
slaggever, die Chamberlain eens
zeer scherp bekeken heeft bg zgn aan
wezigheid in Zuid-Afrika
en voornemens zijn het eerstkomend konvooi
aan te vallen. De waarheid van dit bericht
kunnen wij niet onderzoeken maar het is niet
onmogelijk. Ik zal den man laten fusileeren,
hij verraadt zijn landgenooten en als ik hem
vrij laat zal hij het ons doen. Elliot is daar
tegen maar ik houd niet van halve maatrege
len. Wij hoorden verder dat binnen een
paar dagen een groot konvooi uit de vlakten
kon verwacht worden.
4 October. Pe bergbewoners voeren ditmaal
ongetwijfeld iets in bun schuld Twee of
drie spionnen hebben ons het bericht van
het verzamelen in de Taradapas bevestigd.
Die oude schurk, Zemaun moet aan hun
hoo,-d staan. Ik hoop dat ik hem in handen
krijg. Morgenochtend verwachten wjj het kon
vooi en wij moeten daarop waehten alvorens
aan te vallen. Ik heb een prachtig plan
ontworpen, dat Elliott goedkeurt. Wij zullen
doen veronderstellen, dat wij naar de laag
vlakte gaan om het konvooi te ontmoeten,
maar in werkelijkheid naar het vijandelijk
kamp trekken. Als wij bjj het konvooi zijn,
zal ik mjjn tweehonderd man in de wagsns
verbergen.
De vijand die gehoord heeft dat wg zuidelijk
trokken cn dit konvooi noordwaarts ziet gaan,
zal het natuurlijk aanvallen in de meening
dat wij twintig mijlen weg zijn, Dan zullen
wij hem een lesje geven, dat hem heugen zal.
Elliott heeft twee van zijn kanonnen zoo gaed
vermomd dat niemand ze herkennen zal. Ar
tillerie bij een konvooi zou argwaan wekken-
Ik zal alleen wat infanterie van de voor en
Het blad geeft de volgende niet on
aardige beschrgving van den imperialist.
De heer Chamberlain zag er
lang niet zoo jong uit als men van zgn
portret zou afleiden doch aan den an
deren kant kwam het als een verrassing
toen hg later zei, dat hg waarscbynlyk
de oudste was in de vergadering. Kaal
geschoren, naar de laatste mode gekleed,
met zgn oogglas op het rechteroog en
zgn roode orchidee op de linkerzyde zg-
ner borst, zal niemand hem houden voor
de man van 67, welken ouderdom bg reeds
bereikt heeft. En toch, de nauwlettende
toeschouwer zag de sporen van kwelling
en de Iynen door groote verantwoorde-
lgkheid getrokken op zgn gelaat. De
omstandigheden der afgeloopen vier jaren
hebben stellig veel or toe bggedragen om
de sporen dieper en die Ignen dnidelg-
ker te maken. Ons Zuid-Afrikaansch kli
maat heeft ook zgn iavloed op den hoo-
gen bezoeker gehad. De kamerkleur van
Londen heeft plaats moeten maken voor
de bruine tint het onmiskenbaar be-
wgs van het verkeeren in de open lucht.
Van den heer Chamberlain als
redenaar valt aan te merken, dat hg den
indruk geeft van heel gemakkelyk en
zonder inspanning te spreken. Gebaren
met de handen komen niet dikwyls en
zgn bedaard en gering. Hg spreekt niet
bgzonder snel doch zeer duidelgk elk
woord is op zgn plaats. Nooit zoekt hg
naar een woord, en gedurende de lange
rede herhaalde hg slechts een of twee
malen een woord. Hg gebruikt zgn tgd
en denkt terwgl hg spreekt. Als bg
meent dat een idee niet heel duidelgk
is uitgedrukt, dan zet hg het in betere
bewoording doch dit wordt op zulk een
wyze gedaan, dat het gehoor er bgna
niets van bespeurt, Een voor een be
handelde hg zgn aanteekeningen.Over het
geheel genomen was zgn toespraak van
kritiseerenden aard, en slechts nu en
dan liet hg zgn gevoel doorstralen met
een veelbeteekenenden glimlach of met
aan zjjo stem een dieper toon te geven.
Daar stond hg voor de afgevaariigden:
kalm, bedaard, van zichzelven bawust,
te spreken zgn welsprekendheid be
staat niet in tierlantyntj es maar in het
wel spreken.
Er gebeurt bgna geen schandaal in de
wereld of de godsdiensthaters halen er de
geestelykheid bg. Was het niet zoo erger
lijk, dan zouden wg heteen grap willen noe
men, nu in ee officieel telegram uit
Berlgn bg de bespreking van het Mani
fest van den Koning van Saksen aan
zgn volk over het avontuur van de
Kroonprinses van Saksen, deze Prinses
wordt genoemd esn offsr van een jezuï
tisch complot.
Het hindert de godsdienstlooze pers
dat uit de kontnklgke familie van Sak
sen, een vry zinniger familielid is ver-
wyderd.
Bijtend zegt de VorwartsAls prin
ses Louise «reeds lang gevallen» was,
achterhoede plaatsen.
5 October. 7 uur des avonds. Triomf 1
kroon ns met lauwerbladen. Elliott en mjj
Ik ben afgamat teruggekomen, bedekt met
bloed en stof Het programma is uitgevoerd
zooals hel ontworpen was. Het konvooi had
twee compagniën van het 54e regiment maar
die zouden tegen een aanval niet genoeg zijn
geweest Met onze troepen tot versterking
kunnen wij den vijand staan. Chamberlain
kommandeerde het konvooi, een kranige jonge
man Spoedig hadden wij hem den staat van
zaken blo t gelegd en bij het krieken van
den dag was alles gereed om op te trekken,
hoewel wij proviand moesten achterlaten om
in de wagens ruimte te krijgen voor onze
s blaten.
Omstreeks 6 uur trokken wij op en de
gansche karavaan zag er inderdaad dood on
schuldig uit.
Thans kon ik zien dat ds stammen wer
kelijk iets in het schild voerden.
Van uit mijn observatiepost ondereen zeil
van een der wagens zag ik hier en daar
tusschen de rotsen getulbande hoofden en
noordelijk van ons een geschreeuw, zeker tot
waarschuwing, dat het konvooi naderde.
Wordt ver*olgdt)
