No. 5360
Vrijdag 3 April 1903
28ste Jaargang
*0)agËlaó voor *3fLooró~ on SCuió-JCcllanó.
De toestand in de Fransche
Republiek,
"TTiïmTFd7
is óe erfgenaam
BUIT N Li ff O.
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem
7.
Rusland.
Duitschland.
De Macedonische quaestie.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
XIEND
AGITE MA NON AGITATE
PRIJS DER ADVERTEJST IEN.
Van 16 regels50 Gents
Elke regel meer7Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
i'iT ijyjpiyfflftiM
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PuhliciteEtrangért
G.L. DA CBR 4- Co JOHN., b. JONES Succ. Paris Zlbis Faubourg Montmartre
De Fransche minister Combes heeft
drie pastoors van St. Brieuc van hunne
jaarwedden beroofd omdat zij in de Bre-
tonsche taal preekten en cattchismus-
onderwys hebben gegeven. Ais men nu
weet, dat de kinderen beter hunne lands
taal verstaan dan het Fransch, en de
Bretonsche taal, de taal van het volk is,
zal men toch moeten erkennen, dat de
kerkvei volger vreeseljjk zijn macht mis
bruikt.
Inmiddels zorgt het ministerie- Com
bes voor een leege schatkist. Het tegen
woordige Fransche Ministerie sluit de
religieuss scholen en is niet by machte
staatsscholen te openen. Voor de jongens
moet de Staat voorzien in de behoeften
der 144.200 scholieren uit de 1512 ge
sloten congreganistische scholen en zal
men 336 nieuwe scholen moeten bouwen
en 1519 onderwijzers benoemen.
Voor den bouw van nieuwe scholen,
zullen de onkosten 13.500,000 fr. en
voor de onderwyzersjaarwedden 2.300.000
fr. bedragen.
Voor de meisjesscholen moet gezorgd
wo den voor 583.400 leerlingen uit 9328
scholen, en de uitgaven zullen zjjn: 47
millioen voor scholenbouw, 7'/3 millioen
voor jaarwedden van onderwijzeressen.
Het verjagen der onderwijzende kloo;-
tsrorden zal, voor personeel alleen, de
Staatsbegrooting met 10 millioen doen
toenemen; en in den bouw der scholen
totaal 60 millioen aan de gemeenten
opgelegd.
De Staat loopt door de hatelyke wet
tegen de kloosterorden er in voor 26 mil
lioen francs. Voor het jaar 1904 zal de
Staat moe.en voorzien in schoolgebou
wen en onderwijzers benoemen, waardoor
de begrooting voor 't volgende jaar met
eene nitgave van 40 millioen Lancs be
zwaard wordt. De kerkvervolger Com
bes, kan dat alles niet schelen, want
de belastingbetalende bargers der Fran
sche Republiek zullen wel het gelag be
talen.
De afgevaardigde Rouvier wees e-
reeds op in den Franschen Senaat, dat
nieuwe lasten noodig zjjn om het even
wicht in de begrooting te brengen.
De Bisschop van Orleans, heeft in het
openbaar verklaard, dat de Fransche Re
geering de wet heeft gescholden, nu o ik
nog in de Fransche Kamer het voo-stel
is gedaan tot likwideering van de gees
telijke goederen. Dezs Prins der Kerk
heeft dus de Regeering in staat van be
schuldiging getteld en men is zeer nieuwt-
gierig of de verloopen seminarist C o tu
bes 't daarby zal laten zitter, of dat
hjj den Bisschop, die openljjk en fier
zjju meening zeide, voor 't gerecht zal
sleepeu.
Van een correspondent uit Rome ont
vangt het Bbl. v. Antwerpen het vol
gende aardige staaltje hoe men te Rome
over den toe^-tand vaa Fraukrjjk denk*-.
«Terwijl de jubileums-plechtigheden
voortduren, zoo schrijft hij, zet het offi-
cieele Frankrjjk van zjjn bant zjjn wed
loop voort in den weg der vervolging.
Welke bittere spotternij dan Fiauschen
gezant, N i s a r d, belast te zien, den H.
Vader plechtig te gaan gelukwecschen
in naam van den president der republiek,
ter gelegenheid van zjjn jubileum en
eenige dagen later den min stervoorzitter
eene redevoering te hooren uitspreken,
zooals Ben er geene meer gehoord heeft
uit officieelen mo id in het Fraosc'ie Par
lement, sedert de slechtste dagen d/r
revolutie!
Onder geen enkel der elkander opvol
gende regeeriugsstelsels sedert het eerste
keizerrijk, h=eft een Fransche minister
zoo duideljjk durven aaukondigen, dat
hy deze afzegging van het Concordaat
verlangde en als nabjjzijnde beschouwde.
Nooit bad zulk een toon van misprjj-
zen jegens h t Vaticaan geblonken in
eene ministerieels redevoering, 't Is een
ernstig verschijnsel van den naderenden
storm, die over de Kerk in Frankrjjk
zal losbarsten.
Nochtans dient er ieksning gebonden
van het uitwerksel, dat de ex-abbé zoekt.
Door a'dus te spreken aan de Fran
sche senatoren wilde hij zich vooral door
het Vaticaan doen hooren. Hg verheft
luide zjju stem en neemt zjju toevlucht
tot bedreigingen om aan den H. Stoel
de intrekking te ontrukken van den ge-
kenden Vulzin nobis nominavit, die voor
komt in de bullen der aanstellmg van
de bisschoppen.
Zooals men weet bljjven er drie be
noemingen van bisschoppen hangende,
ingevolge de weigering van de Frans :he
Regeering deze formuul aan te nemen
en van de weigering van den H. Stoel
ze in te trekken.
Dit veroorzaakt, een zeer ernst.igen
toestand, welke tot niets minder len t
dan tot berooving, in betrekkelijk korten
tijd, der kerk van Frankrijk van al hare
bisschoppen, of tot het aanstellen van
schismaGeke bisschoppen.
Achter die woordenbwestie, die kin-
FEÜILLEION.
Vervolg.)
Wee den in schapevacht gekleede, daarbo
ven op Niedeck I Zie hier wat er gebeurd was.
Niettegenstaande graaf Rudiger en zijn echt-
genoote te vergee'sjgetracht hadden op Niedeck
een bezoek te brengen, koesterden de edele
menschen hoegenaamd geen baat, want niette
genstaande deze hem onlangs aangedane be-
leediging, was graaf Rudiger nogmaals naar
Niedeck gereden, om zijn neef de hand ter
verzoening te bieden. Niet om zijns zelfs wille
daar was gem sprake van neen, alleen
ter wille dei arme, veronachtzaamde bewoners
van Angerwies. Hij had Willibald eens ern
stig op zjjn plichten en verplichtingen willen
wjjzen. Er moest een gemeenteschool gebouwd
worden, straten en wegen moesten verbeterd
worden, altemaal uitgaven die de arme stad
natuurljjk niet zelf kon bekostigen.
Men zag nu immers hoe handel en verkeer
opleefden, nn er slechts eerst sedert acht da
gen een waarljjk grafelijk optredend Niedec-
ker in de stad zjjn verblijf hield.
//Feesten zouden er, zooals de zaken nu
tonden, wel nooit op Niedeck gegeven kan
sen worden. A s er geen vrouw in huis is
nomt dit niet voor, en hoe zou een krankzin
nige coit kunnen trouwen had graaf Rudiger
gezegd, en ten slotte had hij allen de belofte
gegeven, dat hij nog een laatste poging zen
doen om zijn neef voor ds bevolking op An
gerwies te stemm n. Hij had er op aingedr m-
gen dat men den graaf een officieele uitnoodi-
ging zou zenden, om het bal met zijn tegen
woordigheid 'e willen vereeren. Als h'j wei
gerde zou dit voor hem een groote schande
zijn. 't Was haast onmogelijk dat hij bedan
ken kon.
Met luid gejubel was dit plan begroet, en
de gedachte aan de mogelijkheid dat graat
Willibald toch nog de uitnoodiging zou af
slaan, deed elks bloed v n woede koken.
Daarop was er een zeer vleiende en eerbie
dige invitatie opgesteld en door twee h ;eren
naar het slot Niedeck gebracht. Natuurlijk
kregen zjj den graaf niet te zien, men beloofde
echter spoedig antwoord
Heden was dit antwoord gekomen en
Liesje, hij komt nietAlle duivels, hij
komt niet, had de burgemeester, ziedend van
woede, zijn vrouw toegeroepen nadat hij het
antwoord gelezen had.
Mevrouw Liesje schudde het hoofd. Ik
heb 't er nooit op begrepen gehad, op die
uitnoodiging. Vroeger hebt ge we! eens gezegd:
Daar zouden we nooit aan deuken, dat zouden
we nooit durven doen, om een edelgeboren
graaf bij ons arme luitjes op visite te vragen.
En nu doet ge op eens of h j uws gelijke isi
Zwijg 1 zei de burgemeester woedend.
Gij begrijpt er heel maal niets van. Toonen
onze vriend Rudiger en zijne echtgenoote het
Verachtig schijnt, verbergt zich een kwes
tie van principe die hoogst ernstig is.
Niettegenstaande de toegevingsgezind
heid van den H. Stoel, is het zeer twij
felachtig dat het geschil kan eindigen
met het aannemen eener nieuwe formule
die én het Fransche gouverrement én den
H, Stoel voldoen zal.
't Is in alle geval een zeer gewichtige
partij die thans gespeeld wordt. De ge
schiedenis vermeldt er verscheidene vau
dien aard en alle zyn geëindigd met de
nederlaag van hen, die den H.
Stoel schaakraat hebben willen zetten.
Wij zijn het volkomen eens met het
Handelsblad van Antioerpen, want het is
duidelijk, dat de Regeeriog van deFran-
sche Republiek, het land naar den af
grond stuuit.
De geschiedenis van alle eeuwen van
het Christendom toont klaar enduidelyb,
dat de kerkvervolgers altjj 1 het ge'ag
hebben moeten betalen en dat de ver
volgde Kerk altyd als overwinnares uit
den stryd te voorschya trad die geschie
denis bewijst, dat elke kerkvervolging
een groot nadeel was voor het volk van
hetwelk de Regeeriug zich een g idsdienst-
oorlog ondernam.
De bewindvoerders der Fransche Re
publiek zijn met blindheid geslagen, de
haat heeft hun verstand beneveld, maakt
hen doof voor de stem van 't geweten,
maakt hen blind voor het ongeluk, waar
in vij niet alleen anderen, maar ook
zichzelven storten.
Combes en zjjn travauten zul'en
hun doel, de Republiek zmder en bui
ten God, zonder en buiten g/ddelyk ge-
I,od, niet he eiken. Wat zij bere ken zu'-
leti,isonzedelijke ve di-rljjkingvan het volk
Frankrjjk zal stian zonder priesters, zonder
bisschoppen, zonder kerk, zonder gele.ot
't zal worden een natie van zedelooze die
ren. De laagste dierlijke hartstochten zul
len ontvlanmen, een binnenlandsche
verwarring en verwildering zullen leiden
tot de snoodste, gruwelijkste gevolgen
en
Do Gr:oteMogendheden zullen aan dien
Poolschen Landdag een einde maken en
dat land onderling verdeelen.
Nadat dan die Augiasstal zal gezui
verd zyn, za'. Frankrijk opgehouden heb
ben te bestaan.
Dan h<eft die natie haar verdieed
Iood; die eeumsal beminde natie is der
christ ljjke beschaving een gruwel ge
worden sedert twee, drie eeuwan graaft
zij aan haar grafzjj zal haar doel be
reikeD.
Dit zal het einde zyn van den blinden
haat, die den Franschen overweldigd
heeft tegen het Katholiek Geloof.
Hier zal wraak zichzelve wreken.
Treurig mag de toestand in Finland
ger oemd worden. Er heeischt een onaf
gebroken strijd tuaschen de Fionen en
de Russische ambten ren- De onverbid
delijke gestrengheid der laatsten wordt
door de Finnen met een even strengen
boycott beantwoord. Zoo is te Petersburg
bericht ontvangen, dat de nieuwe mili
taire gouverneur van Sordaila door den
onwil der burgers geen woning heefc
kunnen vinden en zyn intrek dus heeft
moeten nemen in een oude kazerne. Na
tuurljjk zal de nieuwe goavtrnaur met
zjjn tegenwraak zal aan het langste eind
trekken.
Voor vorst Ferdinand van
Bulgarjje is niet alles couleur de rose,
nu Ruslanl zeer ernstig bjj Bulgarjje
aandringt op het nemen van krachtiger
maatregelen vo r het bewaren der rust.
Rusland stelt Bulgaryi verantwoordelijk
voor een mogelyk hard optreden van
Turkjje.
Uit Sofia wordt nog aan de Times
meld dat de herbenoeming van het mi-
nisterie-Dan ef het resultaat is vaneen
compromis. Ruslani weigerde een cabi
net d'uft lires te erkdnuea doch vorst
Ferdi nand dreef S a w o f s beno -
ming tot minister van oorlog en het
behoud van 11 i e t als chef van den
generale n staf door.
De Pruisische minister van spoorwegen,
die gezegd heeft niet het minste verzet
te zullen dulden van het spoorwegperso
neel om stoornis te brengen in den dienst,
tracht zich byzonder op da hoogte te stellen
van deu gaug van zaken. Hy houdt on
verwachte inspecties en reisde onlangs
als een gewo m passagier mede in een
waggon vierde klasse om het publiek uit
te hooren over zyn grieven. Hjj begon
daarom zelf kritiek te oefenen op den
dienst en de i .richting van de wagens.
De meeste leuigers warm bljj dat er
tegenwoordig gelegenheid was inde vierde-
klasse-wagens om te zitten. Sedert de
minis! er zelf vierde klasse reist, heeft de
diree ie vaa de staatsrpoorwegeu baken-
ge wou e haast gemaakt met de invoering
van de nieuwe vierde-klasse-waggons.
A in weerskanten van de nieuwe waggons
zjjn twee deuren, wat de ontruiming in
geval van een spoorwegongeluk veel ge-
mikkeljjker maakt. Verder is er gele
genheid om gemakkeljjk te zitten en in
e ken weggon een privaat.
De hardheid, waarmede de Koning
van Saksen zyn gewezen schoondochter
kroonprinses Louise, nadat zjj schande
had geb acht over zjja huis in zyn be
wuste manifest beeft behandeld, heelt geen
gewekt bjj den vader der
Prinses, den Groothertog van Toskanen,
I die K t plan beeft opgevat een notanaar
het Saksische Hof te zenden.
Hjj heelt zjjn voornemen aan keizer
Frans Jozef meegedeeld, die ant
woordde dat dit zyn zaak was en hy er
geen invloed op wilde oefenen. De po
sitie van de prinses is nu geregeld. De
groothertog van Toskanen verleent haar
den titel van «koninklijke hoogheid van
Toskane». Keizer Frans Jozef zal
dien titel erkennen. De Prinses wordt
behandeld als een aartshertogin die we
duwe is, en zjI haar intrek nemen op
een kasteel in Oostenrjjk, toebehoorendel
aan den Groothertog van Toskane.
De Italiaansche gezant te Konstanlinopel
markies Malaspina, heeft de laat
ste dagen bjj herhaling langdurige con-
fere. ties met den Groot Vizier gehad, hjj
drong aan op de snelle invoering der her
vormingen in Macedonië, en wees er op,
dat het noodig is in den toestand te voor
zien.
Te Konstautinopel heeft in diplomatie
ke en handelskringen het optreden van
de oproerige Macedonische benden bjj het
vermelen van de spoorwegbrug tusschea
Adrianopel en Mussapha een zeerongun-
stigen indruk gemaakt.
Vreeselyke moorden worden in Mace
donië gepleegd, nu eens door de opstan
delingen eu dau weer door de Turken.
De opstand is een feit, nu geregelde
gevechten geleverd worden tussehen de
Turken eD Macedoniërs. Wij moeten, zegt
het Russisch blad Nowoje Wremija er
kennen, dat de kansen op een goede op
lossing niet schitterend zyn. De hervor
mingen hebben tot nog toe geen bevre
digenden en verzoenenden invloed gehad.
Wjj vreezen, dat de bekendmaking vau
den uiterst beknopten eu daardoor duis
teren tekst der hervormingen een zeer
ongunstigen indruk heeft gemaakt op
de bevolking vaa Macedon en Bulgarjje.
Het blad spreekt verder gerechtvaar-
digden twyfel uit aan den ernst der
Turksche Regeering om de hervormin
gen in te voeren, en valt op krassen toon
uit tegen de leiiers der beweging, die
meenen Rusland te kunnen dwingen tot
interventie; maar die zullen ervaren, dat
zjj zich schuldig hebben gemaakt aau
wreed zelf bedrog.
dan niet, dat ze wél met ons kunnen omgaan?
En dat zijn t ch ook graven van Niedeck. Die
kennen geen ttofs en geen hoogmoed, zooals
die gek, daar gind", in zijn schapevacht om
als een voddenraper over straat te gaanMet
deze woorden ging hij drift1 g de kamer uil,
eu als een alarmklok liet de t ng van den
burgervader zich thans hooren, en alles schold j
en raasde en vloekte steeds dreigender en on- j
heilspellender. j
Baas handschoenmaker schudde het hoofd
Kalm, kinderen, kalm Wat geeft 't of
w» ons driftig ma'en?
Zoo F En most men zich dan van zoo'n
pek maar alles laten welgevallen? Zoo n^krank
zinnige hoort in een gekkenhuis thuis, dat
heett de gravin zelf gezegd.
Jongens 1 Dat zou koren op omen molen
zijn, als dat eeDS gebeurde. 1
Vraag het eens aau deu advocaat of we
dat niet op eene of ander manier kunnen
klaarspelen. i
Vanavond polsen wij den graaf.
Goed, vanavond I
Eq allen gingm woedend huiswaarts, of-
schooa zich hier en daar wel een enkele stem
deed hooren die vroeg of 't dan eigenlijk
wel zoo heel onbegrijpelijk was, wanneer een
menscheri9cbuwe zonderling, een uitnoodiging
ter bijwoning van een publick bal afsloeg.
De zon neeg ten ondergang. Als 't nu maar
ophield met regeneu! De moeders konden
stevige leeren laarzen aantrekken, maar de
dansHevende dochters
Oeh kom, men had zich wel meer ehol-
Hojberichten. H. M. de Koningin-Moe
der h8ett een bezoak gebracht aan de
Ve.eeniging cS imenwerking» eene phi-
lanthropische instelling, met eene spjjs-
kokery eoz. ti Scheveningen. Hare Ma
jesteit vertoefde eenigen tjjd in een lo
kaal dor inrichting waarin de Koninklij
ke school is gevestigd.
Amsterdam, 1 April. Van 1 Januari
tot einde Maart vervoerde onze tram
6.119,907 passagiers tegen 5.768,062 ia
1902.
pen. Bij gebrek aan een huurrijtuig deden de
reusachtige klompen uitstekende diensten.
Een halt uur voor den bepaalden tjjd hoor
de men dan ook eeD eindeloos klip klap
klip klap over de ongelijke str.atsteen n,
soms door een damesgilletje afgebroken, als
een dezer houten beschermengelen in modder
of plas bleef stek n.
Hier en daaT zag men een zwaaiend lan
taarntje da1 voor een der notabelen werd uit
gedragen.
De feestzaal vulde zich.
De heeren in zeldzaam lange rokken, met
wit garen handschoenen, enkele //overdreven//
jongelui vaar on der de advocaat, hadden zelfs
glacés aangetrokken, en allen sterk naar pom
made ruikende.
De dames hadden zich de ongeloofelij kste
moeite gegeven om elkander de loef af te
steken. De mama's haddea zich, harer waar
digheid bewust stemmig in zwarf, donker
blauw, koffiebruin, lila of grijs gekleed, gallen
door het driehoekig opgevouwen ka'ten fic-
hutje verlevendigd, zonder welk ornament
geen Angerwiesensch - balmoeder denkbaar
was.
De oudere dames hadden reusachtige kan
ten mutsen op het hoofd, eene versiering die
door haar echt svhoonmoederachtigen aan
blik allen vrijers het hart in de schoenen
deed zinken.
'De middel oort, die nog niet vergrijsde
dames, glimlachten bloemzoet onder de in
breede vlechten gev'ochten haren, terwijl een
paar papieren rozen of asters het liefelijk ge
heel voltooiden en gouden of ivoren kruis
jes en broche» aan hals of op boezem prijk
ten.
De jeugdige schoonen vormden de meer
derheid Op elke vier dames was er één heer
vandaar dat de jonge meisjes ook lustig met
elkaar rondsprongen. Een schok van verbazing
bewondering en afgunst g ng echter door allen
heen, toen de vrouw van den burgemeester
met hare drie dochters biimentrad.
Geheel nieuwerwelsch gecoiffeerd. Juist a's
de gravin. De haren aan het Voorhoofd kort
geknipt en tot krulletjes gebrand. Hoe heel
anders zagen die meisjes er nu uit. De beide
oudsten waren anders lang niet mooi n.a*r
nu hmof wat 't slechts gezichts
bedrog
Weer een rijtuig. De opperhoutvester en
ziju vrouw.
Nu waren alle notabelen present. Het werd
tijd dat de graaf eu gravin verschenen, allen
stelden zich langs de muren op, als een hot-
houding die hunne majesteiten verwachtte.
Gravin Melanie had intusscnen juist baar
toilet voltooid en haar kamenier weggezon
den. Het was de Fransche kamenier hare
nister die zoo goed als geen enkel woord
Duitsch verstond.
Wordt vervolgd