No. 5366
Vrijdag 10
1903
28sle Jaargang
IDaaSlaó voor cfëooró- ett Suió-eXollanó.
Uit Den Haag,
is do erfgenaam
PROCLAMATIE.
Manifest
BUIT
LA1* D.
BUREAU St, JansBtraat. Haarlem
Portuga'.
Amerika.
Duitschland
Rusland.
mm
a
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,50
Toot het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÓPPERS.
PRIJS DER AD VERTEN HEN.
Van 16 regelsCents
Elke regel meer7lA
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con taut.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicity, Etrangère
G.L. DA C BE Co JOHN., L.JONES Succ. Pans 31te Faubourg Montmartre.
De Burgemeester van Haarlem brengt
ter kennisse van de ingezetenen, dat hp
zal doen hetgeen in zjjn vermogen is,
om te voorkomen dat zjj, die willen wer
ken, daarin zullen worden verhinderd.
De Burgemeester voornoemd,
BOREEL.
Haarlui, 8 April 1903.
Aan onze werklieden en
alle ordelievende ingeze
tenen van Haarlem.
Het Bestuur v. d. afd. Haarlem v. d.
Ned. Aannemerstond in vereeniging met
de besturen van de gecombineerde Pa-
troonsvereenigingen in de bouwvakken,
in buDLe vergadering gehouden op he
den in de localen v. d. Aannemeisbond,
kennis genomen hebbende van de door
het z. g. n. plaatselijk «Comité van ver
weer» geproclameerde algemeene werk
staking in de bouwvakken, hebben na
ernstige oveiweging besloten als volgt;
le. Om hunne groote verontwaardiging
en diep leedwezen uit te spreken over
het proclameeren van deze hoogst wille
keurige voor de arbeiders in de bouw
vakken althans, door niets gemotiveer
de, en zonder tijdruimte in uitvoering
gebrachte staking, waardoor zoowel aan
werkgevers en patroons als aan hunne
werklieden groote schade worlt toege
bracht.
2e Om met alle hun ten dienste steaa-
de middelen en gesteund door de door
Heeren Burgemeesters van Haarlem en
omliggende gemeenten toegezegde kracht
dadige hulp van het gezag, aan het groot
aantal onzer werklieden, dat het uitbre-
ken van deze ongemotiveerde staking
verfoeit, de gelegenheid te verschaffen
den arbeid voort te zetten
3e. Om aan de werklieden, welke mis
leid door de onjuiste voorstellingen van
her, die zich als hunne liiders opwer
pen, den arbeid hebben neergelegd, de
gelegenheid te geven om binnen 24 uur
Da heden den arbeid te hervatten.
Aan hen, die zich niet binnen den
gestelden termjjn daartoe hebben aange
meld, kan verder geene vtrzeke-ing wor
den gegeven dat zjj weder in dienBt zul
len worden genomen.
Na alloop van de staking zal door de
patroons rekening worden gehouden met
de belangen der werklieden die aan het
werk zjjn gebleven.
Gedaan te Haarlem, 8 April 1903.
FEUILLETON.
Het Bestuur van de Afd. Haarlem v.
d. Nederl. Aannemersbond. A. Rinkema,
Voorzitter. B. Groenewegen, Secretaris.
Het Bestuur v. d. Patroonsverienigirg
Metselaars, Timmerlieden en Aannemers:
H. J. Gejjl J. Czn., Voorzitter J. Mi-
zerus, Secretaris.
Het Bestuur v. d. Schilders Patr. vei-
eenigingJ. W. Veldheer, Voorz., J.C.
Cramer, Secretaris.
Het Bestuur v. d. Smeden Patroons ver
eeniging D. Battling, Voorz., H. van
Putten Secretaris.
Het Bestuur v.d. Steenhouwers-Patroon*
vereeniging J. Sabelis, Voorzitter. V. H.
J. Troupin, Secr.
Het Besutur van de Stucadoorspatroous-
vt-r enigii g J. H. Martens, H. Doing,
Secretaris.
Het Bestuur van de Behangers en Stol-
feardeis PatroonsvereeniuingJ. Pander,
Voorzitter; M. Scheer, Ster.
't Is een veelbewogen tjjd in het Haagje!
Hiermede bedoel ik niet zoozeer de spoor
wegstaking, want deze hee'scht overal;
maar de parlementiaire drukte. Dinsdag
ochtend, toen de Tweede Kamer haar
zittingen hervatte, stonden voor dag en
voor dauw al lui voor de publieke tribu
ne om een plaatsje machtig te worden.
En den gantchen dag bleef er een iile
geposteerd, waarvan telkens ésn politie*
ke tinnegieter naar boven mocht als er
een collega, wien 't begon te verveleD,
terugkwam. De file werd vooral lang le
gen de pauze, want dan moeten alle
nieuwfgierigen van de tribune af, zoodat
er na de pauze kans kwam voor nieuwe
lingen. En toen viel het merkwaardig
verscbjjnsél te aanschouwen, dat veleu
dergenen, die van boven kwamen, zich
terstond achter de üle aansloten om te
trachten bjj de heropening der zitting
weer gelegenheid te krjjgen om zich aan
de staatkundige bron te laven. Nu, zjj
konden er toen wil van hebben, want
tot half 6 duurde het geredekavel, wat
de schuld was der socialisten. Zjj sche
nen het er op gezet te hebben, de alge
meene b'jruadslagit gen zoo lang moge-
ljjk te rekken. Hoewel er niets nieuws
meer te vertellen viel, hield Troeistr a
een redevoering van meer dan 3 uien;
en op hem volgden nog een paar roode
volksvrienden Indien d Voorzitter
de vergadering op den gewonen tijd ge
sloten had, d.w.z. om een uur of vier,
half 5, waren de socialisten den volgen
den dag weer met nieuwe speeches, des
noods met aaneengeregen c'taten voorden
dag gekomen. Daarom liet de Voorzitter
hen kalmpj s hun j voorraad uitputten.
Te half 6 was dit het geval en werden
de algemeene beraadslagingen gesloten,
zoodat Woensdag eindelijk met de be
handeling der artikelen kon worden aan
gevangen. Als deze brief in druk versch jjnt
zal de ondervinding al bewezen hebben,
wat er teiecht is gekomen van het plan
der welgezinden, om met de behandeling
zooveel moge'jjk spoed te maken door
zoo weinig mogeljjb te spreken. Dinsdag
ochtend gaven de rechterzijde en de groep-
M e e s hun voornemen reeds daartoe te
kennen door van dupliek af te zien.
'Nu, 't is dan ook noodig ook, dat de
wetten eindelijk aangenomen raken, want
de toestand van spanning en onzekerheid
mag niet langer voortduren. Het kalme
Nederland wekt de spotlust van Europa
opEn dit niet alleen handel en njj-
verheid gaan ons ook wantrouwen, zoc-
dat ze het zooveel mogeljjk buiten oi s
gaan doen. De stakingsleiders moesten
uiit uit het oog verliezen, dat Nedeilaud
het voor een groot deel van den transi
to-handel moet hebben; gaat deze onze
havens mjjden, waar moeten dan de werk
lieden bljjven, die er bun brood bjj moe
ten verdienen Waar is hij ons volk de
nuchtere geest gebleven, die 't aanzjjn
gaf aan de ware en behartigenswaardige
spreuk «Men moet geen oude schoenen
weg wei pen voor men nieuwe heeft.» Te
laat zullen de arme spoorwegmannen,
die liever zich laten ontslaan dan bjj-
tjjds z ch aan te melden, ervaren tot
welken ramp zjj door het onver-
autwoo:dejjk handelende «Comité
van Verweer» zjjn gebracht. Want dat
er vele slacht tofters zullen zjjn van deze
roekelooze strike kan men nu al met
zekerheid voorspellen. De maatschappjjen
staan sterk en ondervindon van vele zjj-
den steun, terwjjl de sympathie van bet
publiek niet voor do stakers is, zoodat
een eventueels inschrjjvicg voor de vrjj-
willig-werkeloozen niet ve 1 zou ople
veren. Ik wed, als we Troelstra en
de zjjnen eens in 't hart konden lezen,
dat we zouden zien, hoezeer zjj zelf deze
spoorwegstaking btt euren, welke hen
nog jarenlang zal worden nagehouden
als eeD fiasco en als een ramp voor de
arboidende klasse; deze spoorwegstaking
welke de Regeering en haar uitgebreide
voorzorgsmaatregelen zoozeer in 't ge-
ljjk heeft gesteld. Maar 't Comité van
Verweer had nu eenmaal degootetrom
geroerd en moest wel, voor zjjn eigen
prefVge, al'es op haren en snaren zet
ten. 't Was zoo iets als het quite ou
double van dea rampspoedigen speler.Eu
deze laatste worp van het geheime Co
mité moge al heel onaagenaam zjju voor
de samejleving, het eindresaltaat zal
wezen, dat de revolutionaire beweging
voor lange jarin verlamd is. En dit zal
zjj te meer wezm als bljjken zal,
hoe gunstig d) nu in bewerking zjjude
regeeringsinaatregelm werken als bljj
ken zal, dat het vereenigingsleven niet
wordt geknot, maar de vrjjheid va n ar
beid vooreen ieder worit verzekerd; als bljj
ken zal, dat de spoorweg-er quêtte en de
Rsgeeringsvoorschnfteu voor de di
rectie i eerljjk en ernstig bedoeld zjjn.
krachtige en degeljjke resultaten hebben.
Menige thans verleide huisvader, menige
arme huismoeder zal dan zuchten «Wa
re er maar geen Comité van Verweer
geweest.» Men zal zich dan nog meer
alkeeren van de roode bent, de Bo iden
der goedgezinden zullen nog meer steun
verwerven.
Hoezeer deze stakingsperiods ten goe
de komt aan het ware gezag bleek, bjj
de terugkomst, Dinsdagmiddag van de
Koningfin. Altjjd vind H. M. eerbiedige
groeten, maar dubbel levendig was thans
het welkom der scharen, wijl zjj besef
ten, dat daar langs hen heen reed de
Draagster van het Gezag, om wier Troon
alle goedgi zinden zich eendrachtig heb
ben te scharen, wil het ons vaderland
wel gaan. Gelukkig dat het roer van
Staat in handeD berust vau de paripen
die op het veilig compas dis Christen-
doms varen.
14.
Vervolg.)
Van hem, den beziteer van fabelachtige
rjjkdommen, zou iemand ooit rermoeden, dat
hjj uit eigen geldzucht zijn neef van Niedeck
wilde verwijderen.
Het was slechts op aanhoudend verzoek der
Angerwiesers dat Kudiger op zich mt'!1 naar
Niedeck te gaan. Bovendien kon men het ook
niet ten kwade duiden, dat hij over zjn toe
komstig eigendom waakte.
Ja, wèl was het plan geraffineerd. Zielsbe
droefd, geslagen hiel Willibald het hoofd op.
't Was zwart nu buiten, alleen waren daar
de eenzame sterren en de maan en Eén,
die zeide uw wegen zijn niet de Mijne.
Men sprak over niets anders dan over den
val van Niedeck in 't geheele hertogdom,—
Natuurlijk, zei men, men had het altijd wel
geweten, dat het dikke waterhoofd van graat
Willibald krankzinnigheid aanduidde.
Men ging verder en beweerde dat, op ver
zoek van den burgemeester van Angerwies,
graaf Rudiger en zijn vrouw een week daar
heen waren gegaan en alles nog erger gevon
den hadden dan zij reeds verwachtten. De
heer van Niedeck haalde de gekste streken
uit en het lag voor de hand dat onder zulk
een beheer het goed leu onder moest gaan.
Er was niemand, die het Rudiger kwalijk nam,
dat hij voorzorgsmaatregelen nam om de be
dreigde erfenis voor zijn zoon te redden.
Niet weinig echter was men verbaasd toen
op eens zich het nieuwtje verspreidde dat
graat Willibald von Niedeck in de residentie
aangekomen was, om zich tegen den vuilen
laster te wapenen, door zich onder persoon
lijke hoede van den hertog te stellen Hij
reed door de stad in open rijtuig en heel
elegant gekle d. Nu veranderde ook de opi ie
van het groote «men//, Na'mirlijk was alles
overdreven enfin, 't zou voor den puissant
rjjken Rudiger al weinig verse il ma'-en of
hij het proces won of verloor.
De heer van Niedeck was te onbekend dan
dat men er zich mee bemoeien zou. Het pro
ces ging kalm zjjn gang en men wachtte on
verschillig den afloop af.
In het mooiste gedeelte der residentie, te
midden van prachtige tuinen, lag villa Ca-
sabella, het eigendom van graaf Rudiger, den
hertogelijken kamerheer
Villa Casabella was, als een byouteriedoosje
waar het eene kostbare voorwerp op het an
dere ligt, volgepropt met kunstschatten en
weelde-artikelen.
Er was in 't eerst heel wat gelachen om
de mauicr waarop //la dame parvenue// haar
huis volpropte en haar schatten etaleerde.
Maar al spoedig had Kndiger's scherpe tong
alle verdere praatjes het zwijgen opgelegd,
want hoe trotsch en verwaand ook, hij was
toch overal zeer gezien E i Kudiger, die
steeds het meest op «/mésalliances// had af
gegeven, bewees de wereld dat men wel eens
van principe veranderen kan zonder daarom
direct de algemeene achting te verliezen.
In 't park, tusschen de hooge boomen loopt
Wulft-D etricb. Telkens ziet hij even om en
loopt dan gejaagd verd r. In het sierlijke
elegante prieeltje liet hjj zich in een tuinstoel
vallen en haalde een boek, het door den stren
gen huisleeraar verboden boek van de Egyp
tische koningsdochter, uit z;n fluweelen
kieltje.
En Wulff-Dietrich begreep wat hij las, want
zijn ziel was als een vijver, heel diep met
vele schatten, verborgen op den bodem.
Doch wie lette daarop in villa Casabella.
En daarbij kwam dat van den stillen, ernsti-
gen strengen Wuff- Dietrich lang niet zoo veel
notitie genomen werd als van zijn geestigen
broeder Hartwig, en vaak sprak de gravin
haar vrees uit, dat, als de jon en niet geheel
veranderde, hij een vervelende zedepreker
zou worden en hij van Niedeck een univer
siteit ot een klooster z~u maken
Hjj was een eigenzinnige knaap en hoewel
ouders en meesters voet bij stuk hielden en
hem bleven verbieden boeken te lezen, zon
digde hij steeds tegen dat verbod, zoodra hij
zijn kans maar schoon zag,
Diep over het boek gebogen las hjj ernstig
voort. Dof, getemperd klonk van veraf het
leven en rumoer der straat en boven hem in
't donkerdicht groen jubelden en juichten de
Koning Edward heeft Lissabon ver
laten, voor het afscheidoecnen bezocht
Z. M. de handelsrechtbank.
Ia antwoord op een adres van de
handelsvereenigingzeide koning Edward
te hoper, dat door eenheid van handels
politiek beide landen de uitbreiding van
den handel in de r< specrievelijt e landen
en koloniën zouden bevorderen.
De autoriteiten kwamen aan boord van
de koninkljjke sloep, die de gasten naar
het koninklijk jacht, waar een la ch
plaöts had, overbracht. Op de kade nam
koning Edward met een hand Iruk af
scheid van de leden van het corps di
plomatique.
De Eogelsche vorst bracht een toost
uif op koning Carlos. Er bestond,
zeide hg, tusschen de beide naties meer
dan een vei bond, nl. een krachtig ge-
voG )an vertrouwen. Eugeland had
evenals Portugal slechts ésn wenscb; de
eer der vlag op te houden en de kolo
niën, die zjj b zaten, te behouden, zon-
vogels. Hij hoorde het niet. Het gelaat van
den jongen is fijnbesneden en de groote brui
ne droomoogen schitteren van genot, t ij i
onberispelijk gekleed in een donkerfluweelen
pakje met Valenci ne kant over schouders en
handen. Weelderig valt het matbruin haar in
den nek. Ie eren dag zjjn die kanten nieuw
ied r n dag hoe zullen die kinderen net
heid en orde leeren en wat zal de maatschappij
met hen kunnen doen.
Zich ontzien en sparen noemt mama
//bourgeois//.
Een zacht geblaf en wat was er nu van dat
heerljjke tafereeltje a-\n de schoone boorden
van den Nijl, dat hij daar had gelee droomd?
Nn een zacht satijnruischen over het gras en
een koude viel over den knaap, 't waren
papa en mama.
Zijn besluit wes gauw genomen,- hij rende
het heuveltje op naar de ruïne en daar in
etn soort kelderkamer, waar de tuinlieden
hun gereedschap borgen, verschool zich de
toekomstige er genaam van Niedeck, ademloos
wachtend tot fjjn oudeis voorbij zouden zjjn.
Hij vergiste zich.
Langzaam, zwaar en dof kwamen zij nader
de schreden. Hij hoorde duidelijk den lan
gen, gerekten stap van papa, en driftig daar-
tusschei, het nijdige pasje van mama, en het
ritselen van den zwaren, zjjden onderrok, van
oranje met zwarte kant dichter kwamen
ze, heel dicht, in de ruïne hij hoorde
mama neervallen op de steenen bank en nu
stemmen.
't Klonk dot en vreemd van mama:
der op de bezittingen van anderen in
breuk te maken.
Koning Carlos antwoordde in zear
vriendschappelijke bewoordingen. Het
Kuuiuklflk jacht werd bjj het vertrek tot
een afstand van 20 mjjlen der kust door
twee Poitugeesche oorlogsschepen bege-
leii.
Te Sy ascase in de Yereenigde Sta
ten is een weikstaking uitgebroken die
eenig in haar soort kan genoemd wor
den. Omstreeks 650 leerlmgen der High-
School hebben het naar schoolgaan ge
staakt.
Tot groote verwondering der vreed
zame burgers trokken ze in optocht door
de stad, muziek aan het hoofd van den
stoet. Hun grieven zjjn dat ze 's mid
dags te veel magere kost krjjgen. Zoo
's g als de diiecteui der inrichting hun
alleen boterhammen, melk, havermout
enz. voorzet, zullen ze niet naar school
komen, verklaren ze.
De Erfprins vbd Saksen-Meiningen,
commandeerend Generaal van het zesde
Pruisische legercorps, heeit eeu legerorder
uitgevaardigd tegen de mishandelingen
van soldaten.
Den officieren wordt hierin gelast, hun
ondergeschikten er op te wjjzen, dat zjj
verplicht zjja alle gevallen van mishan
deling direct ter kennis te brengen.
Iu de verordening komen de volgende
opmerkeljjke zinsneden veor:
«Voor den soldaat is het beschamend
en vernederend mishandelingen te dul
den. Dienaangaande mag bjj de manschap
geen twjjfel bestaan.
«Aan de lieden moet derhalve door
de officieren nu en dan duideljjk worden
ge-maakt, d»t hun door mishandeling eene
onteerende behandeling wedervaart en
zij in hunne peisjorljjke eer gekrenkt
worden
«Het is noch overeenkomstig met den
wensch desKeizersen hunne andere superi
euren noch in overeenstemming met het ge
rechtvaardigd eergevoel van deu soldaat
wanneer deze zich een d-rgeljjke behan
deling stilzwggend laat welgevallen. Door
dit zwjjgen wordt de onwettige, ruwe
behandeling eer aangemoedigd, zoodat
de mishandelden van de on iervonden
bejegening rapport moeten maken.
«Wordt zulks niet gedaad, dan is het
voor de superieuren uiterst moeiljjk tot
beschermiug der lieden de uoodige stap
pen te doen en de daders ter verant
woording te roepen.»
Terwjjl dc Rassiscae Regeering bezig
is hervormingen in te voeren in het belang
der Christenen in het Turksche Itjjk,
doet het in Finland al het mogeljjke
om de Finnen het laat te greiatje vau
hunne onafhaakeljjkheid te ontnemen.
De Russische Gouverneur-Generaal
voert de hoogste macht uit onder de
Finnen, hjj is .door den Czaar met een
Hier zjjn we alleen, breek open nu en
leesHjj kon zjjn vader zien, geelbleek, ang
stig vegend van het voorhoofd, met deu zjj
den zakdoek, de groote angstdruppels.
Thuis is men geen oogenblik zeker, er zjjn
altijd ooren die luisteren en ik kan die on
zekerheid niet langer verdragen. Het één of
het ander, laat booren
Hjj stond als genageld, h t ventje achter
de kelderdeur, doer een kier kon hjj bet
gezicht zien van den vader, midden in de
zonnes'raal da zonnesto jes dansend er om
heen. 't Was nog geelwit, de oogen ver voor
uit, de handen bevend en de tanden bijtend
aan bloed de dunne, witte lippen. Toen een
rauwe gil 1 //'t Verzoek tot onmondig verkla
ren van Willibald afgeslagen Geruineerd
Nu. in den breeuen zonnestraal naast hem
zjjn moeder I Een vreeseljjke schrik overviel
den knaap. Die trekken, die mond, die kleur,
was dat zj,u moeder Eu die stem, hoog en
schel 1
Budigeralles voor niets geweest
Alles alles te vergeefsdie dagen in dat
kraaiennest
Een ruwe, ho-ge lach.
Knappe, slimme diplomaatHa, wist
ik het niet, dat al onze listen en lor en te
genover dien gek verspild zouden zijn?
Wordt vervolgd)
