No. 5378
Zaterdag 25 April 1903.
28ste Jaargang,
ïï)ag6laó voor $toorè* SCuiè-cJCollanó.
Onze Regeering.
Wie is èe erfgenaam
BUIT Hl NL A N D.
BUREAU St, JanBstr&at. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Rusland.
Engeland.
Oostenrij k-Hongarije.
Frankrijk.
Duitschland
De Macedonische quaestie.
Kerkvervolging in Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
Redacten r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
PRIJS DER AD VERTEN! IEN
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Diens taanbiedi'n gen 25 Cents per advertentie a Contant,
50 Cents
7%
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor liet BuitenlandCompagnie Génerale PublicitèEtrangêre
G.L. DAVBESfCoJOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
't Beate bewijs voor de kranige hou
ding, welke onze Regeering aan dendag
heeft gelegd, is wel gelegen in het feit,
dat de liberalen nu gaarne meedeelenin
de eer voor het vlug en cordaat afwik
kelen der moeilijke omstandigheden, wear-
in ons Vaderland heeft verkeerd.
Men kent de positie der liberalen ten
dezelo ze vrosgen terstond na de eer
ste staking, waarom het gezag niet beter
was gehandhaafd2o toen de Stakings-
wetten kwamen, werd het krachtig beleid,
door de Regeering daarin aan den dag
gelegd, afgekeurd; 3o terstond na de
Memorie van Antwoord, waarin de wet
ten werden verduidelijkt met volle be
houd der strekking, juichten de liberale
bladen de Regeering weer toe nadat
inmiddels was gebleken, hoe weinig die
couranten de meening hunner lezers had
den vertolkt. En thans, nu de handelwijze
van het Kabinet met schitterenden uit
slag werd bekroond, thans schreef de N,
R. Ctdat ze in deze voor ons vader
land zoo gewichtige dagen, voortdurend
aan de zjjde der Regeering had gestaan.
Jawel 1 Er mankeert nog maar aan, dat
b.v. het Handelsblad de eer van de wetten
voor de liberale party komt opeischen.
Misschien verschijnt er nog wel zoo'n
vorderingmaar wjj zullen er ons niet
door om den tain laten leiden. De ver
klaringen, door Mr. Kolkman en mi
nister K a y p e r bjj de stakingsdebat
ten afgelegd, zigu duideljjk genoeg, too-
nen onwederlegbaar aan, dat 't de op
bouwende critiek der rechterzijde geweest
ia, welke de brug bouwde, waarover de
liberalen zoo dolgraag de Regeering te
gemoet liepen.
Alles wel beschouwd hebben wij de
jamnierljjke gevolgen der staking diep
betreurend reden te over, om ver
heugd te zjjn, dat 't een Christelijk Ka
binet was, een Regeering van ome kleur,
welke de wagen van Staat met kloeke,
forsche hand voor déraillement heeft be
hoed. Toen de ontsporing dreigde mogen
we al eens gedacht hebben jammer, dat
de werkzaamheid der Ministers zoo wordt
vertraagd en belemmerd, nu alles zoo
goed afliep mogeo we ons er op beroe
men, dat onze mannen geen handbreed
zjjn afgeweken van den weg, hun door
plicht voorgeschreven, dat zjj geen duim
breed achteruit zjjn gegaan voor libera
le, «sociale» en anarchistische bedrei
gingen. En nog is het eind niet ver
schenen, dat den arbeid moet kronen.
Dat einde isde overtuiging, hoe
FEUILLETON
26
Vervolg.)
Jeugd oordeelt hard en schept vele idealen
waarvoor zij strijdt, en hoe reiner hart en
ziel is, des te dieper is de vereering der ide
alen. Neen, zij zou nooit Wulff-Dietrich tot
man nemen, doch hem haar geheele Ier n
dankbaar blijven, dat zou zij. Zjj had h m ge
ruïneerd, hjj had haar een schat gegeven in het
vernieuwde vertrouwen dat er nog wel edele,
goede mannen zjjn.
De hertogelijke familie vertoefde bijzonder
lang op het bal en de doorgaans verongeluk
kende cotillon was een ware triomf.
De hertogin had hare getrouwen in den
cotillon allerlei lieve verrassingen bereid. Al
len ontvingen een geschenk met het hertoge
lijk monogram versierd.
De ceremoniemeesters hadden reeds her
haaldelijk op hunne horlog s gekeken. Het uur
waarop de rijtuigen besteld waren, was reeds
lang verloopen. Pia had gedurende het bal
hare ouders niet gezien, thans, nu zij gekleed
bij de leuning der trap wachtte, gleed haar
blik onderzoekend over het g-laat van haren
vader.
De overste staarde zwijgend voor zich uit
en zjjn vrouw sloot als vermoeid de oogen.
gunstig de wetten werken ten bate
van den ordeiievenden we.kman, diezija
eigen weg tot lotsverbetering wenscht te
bewandelen. Die overtuiging zal onge
twijfeld uit de omstandigheden voortsprui
ten, zoodat we niet bekommerd zijn, aan
welke zjjde de mannen van orde en ge
zag zich bij een volgende verkiezing zul
len sebareu
Inmiddels gaat de Regeering kalm haar
gang. Al ondervond zij van de liberalen
aanvankelijk weinig medewerking bjj de
vervulling der moeieljjke faak, waarvoor zjj
zicb —als gevolg van de r liberalen wanbeleid
plotseling gesteld zag,zjj bljjft niettemin
de onpartijdigheid bstrtehten. Zulks bljjkt
alweer uit de benoeming der Staats
commissie, welke dit jaar de spoorweg
enquête moet verrichten. Onder een libe
raal bewind zou zulk een comité een
besln-t liberale tint hebben gehad; hoog
stens zou er een auti-Iib6raa! lid in zjjn
toegelaten. Dat weten we bjj oudervin
ding. Maar thans? Voorzitter is het libe
rale oud-kamerlid Mr. J- D. V e e g e u s.
Yan zoo iets kannen de liberalen geen
precedent aanwjjzen. De overige samen
stelling der commissie echten wjj voorts
zeer gelukkig. Zitting toch hebben: de
Utrechtsche professor Mr. W. L. S. P.
Molengraaf, het lid van den Hoogen-
Raad, Jhr. Mr. S. Loman T r i p(
pastoor Dr. A r i n s, van Steenderen
en het kamerlid T a 1 m a. O. i. zjjn hier
alle waarborgen voorhanden voor een
degeljjk onderzoek.
Degeljjke volksvrienden, die zich Diet
door de richtinglcoze idtëan onzer dagen
laten misleiden, hebben zitting naast
scherpzinnige rechtsgeleerden, die toe
standen en grieven, contracten en loon
lijsten aan wet en recht zullen toetsen.
Het rapport, door die commissie uit te
brengen, mag een veilig richtsnoer geacht
worden voor de maatregelen, welke de
Regeering verder wenscht te nemen.
We zjjn wel benieuwd naat de beoor
deeling der liberale organen. Die van
de socialistische pers kennen wij reeds
't is natuurljjk niets. Opiiifc roode oor
deel behceft natuurljjk volstrekt, geen
acht geslagen te worden. Zoolang de
jammerljjke gevolgen der revolutionaire
staking zich in honderden gezinnen doen
gevoelen, moast de revolutionaire pers
zoo wijs zjjn, bsscheidenlijk op den ach
tergrond te bljjven. Als er toestanden te
beoordeelen en te verbeteren vallen, mist
zjj recht van meespreken, waar zjj nog
niets deed dan vei knoeien,
't Lidmaatschap der Commissie is in-
tusschen sinecure. Men weet, dat haar
Het rijtuig van den vrijheer Von Nord-
lingen, schreeuwt een latei.
Met ongewone haast liep de vrijheer de
trappen af. Pia wisselde nog eenige vriende
lijke woorden met eeni e officieren éi galant
hare bouquetten droegen, die zoo talrijk wa
ren dat hare handen ze niet konden houden;
onder hen was Hartwig. liij leidde haar near
het rijtuig waar hij buitengewoon hartelijk
afscheid nam, de vrijheer echter was koel en
afgemeten.
De onbeschaamde, brutale rekel, mompel
de hij, moet dat misschien sp t beduiden,
siste hij, bijna niet bij machte zijn drift te be
dwingen.
Over wien heeft u het, papa P
Over dien charmanten broer van uw
verongelukten vrijer natuurlijk
Mijn vrijer, o, graaf Wulff-Dietrich
Hij is ziek, zegt men. Wel vreemd juist nu.
Niemand schaen echter aan zijne ziekte te
gelooven en zijn wegbleven scheen men alge
meen te beschouwen als een blauwtje dat hij
mij liet loopen. En dat nu ik nog wel zoo
lief te, en hem had willen zjjn.
De vrijheer bromde onverstaanbaar en me
vrouw Von Nordlingen snikte met een zak
doek voor de oogen 't Is een doodelijke
beleediging die men ons aangedaan heeft, 't
is onverantwoordelijk van de Niedecks om
ons kind op aller tong te brengen als zij niet
eens zeker zijn van hun zaak.
Maar moedertje, troostte Pia, graaf
Wulff-Dietrich zal wel een volgenden keer
komen.
onderzoek dit jaar mjet e'ndigen, zoo-
dat er niet bjjzonder veel tijd is'/3 deel
des jaars ia al om. Eu er valt heel wat
te onderzoeken, waarbjj natuurlijk all6
partijen gehoord moeten worden. Maar
de leden zijn voor geen beetje werka ver
vaard, naar wij van da meestan van hen
by ondervinding weten, terwjjl het feit,
dat zij verkozen zjjn door een Regee
ring, die zoo goeden kijk op de zaken
bljjkt te hebbeD, voor ons een bewjjs is,
dat zjj de degelijke verwachting, welke
wij hebben, niet zuDen beschamen. Hun
rapport kan en zal zjjn een document
van bljjvende waarde op sociaal-oecono-
misch gebied eea document, dat zich
waïrd'g zal aansluiten by dat de Re
geering bereids verrichtte.
Den Russischen gouverneur in Finland
is alle macht toegekend. Met uilzonde
ring van de Universiteit, w^rdt het ge-
hee'e Staats- en Gemeentebestuur hem
onderworpen. Hjj kan aan alle ambtena
ren en beambten, buiten hunne chefs
om, bevelen geveu, en zoowel hen als
gewone burgers bjj zich ontbieden. Het
onderwjjs staat onder zjjn toezicht, opdat
den minderen genoeg liefde voor den
Czaar van Rusland zal worden ingeprent.
En als de omstandigheden 't vorderen,
mag hjj zelfs de grenzen van zjjne uit
gestrekte macht overschrijden. Dus eene
volle dictatuur
De Exchange Telegraph agentuur te
Rome, deelt thans mede, dat koning E d-
w a r d tijdens zjjn verblyf te Rome niet
naar het Vaticaan zal gaan. Wij deelen
dit bericht onder voorbehoud mede. De
Kamer van Koophandel te Glasgow heeft
verklaard de beweging te steunen ten
gunste van een arbitragetractaat tusschen
Engeland eo Frankrjjk. Er beeft zich te
Glasgow tot dit doel een comité gevormd,
waartoe o.a. behooreu de burgemeester,
lord Inverelydeen lordOvertown.
De Extra Post deelt med>, dat een
Hongaarsch soldaat is gevangen genomen
nadat deze m een kroeg een verhaal had
gedaan van eeu onder verschillende Hon-
gaarsche soldaten bestaand complot om
bjj de groote manoeuvres in Hongarije
keizer Frans Jozef te vermoorden.
Het Weener blad beweert verder, dat
zoowel de militaire autoriteiten als de jus
titie, elk van hun kant, een streng on
derzoek hebben geopend.
Over het a.s. aftreden van deD minis
ter C o m b e e, deelt een redacteur van
de Matin mede Combes heeft nooit
Nu echter springt de overste woedend op:
Mijnheer kan doen zooals hem gelie't,
komen of niet, doch uit mijn huis blijft hij
weg 1 Denkt dat mispunt dat ik hem mijn
dochter nogmaals op een presenteer) laad je zal
aanbieden. Wij hebben geen schoonzoon met
zest'en kwartieren noodig en ge kunt wel een
goede partij f oen zonder op den graaf te
wachten.
Nu is Pia's tijd gekomen.
Heusch, papa, ik gevoel het belcedigen-
de van het geval nog dieper dan u, en daar
om, laat mij weer naar Den Haag teruggaan
't Is waar, ik ben pas thuis maar dan als ik
getrouwd was, had ik toch ook heen moeten
gaan en dan ontneem ik nu den toekijkers
het recht om te zeggen, dat ik hier op den
graaf zit te wachten.
Even heerschte er volkomen stilte in het
rijtuig, toen zeide de overs'e: Qe hel,t
gelijk, Pia, ge behoeft hier niet te zitten wach
ten, in Den Haag hebt ge ruime keus. Over
veertien daag gaat ge naar oom en tante
terug.
Nu hield het rijtuig stil. De overste stapte
eerst uit om de deur te openen voor de dames
in baltoilet z:ch in den sneeuwstorm waagden.
Vele dagen waren weer voorbijgegaan.
Gravin Von Niedeck had een bezoek ge
bracht, maar, daar de familie niet thuis was,
bad zij niemand te zien ot te spreken gekre-
gen.
naar macht gehaakt of verlangd. Het
rustige leven van een studie-man bevalt
hem beter dan te zitten opeen ministers-
stoel. Hg aanvaardde indertjjd de be
stuurstaak op aandrang van L o u b e t
en omdat, waar de omstandigheden moei-
Ijjk waren, eene weigering gebrek aau
moed zou hebben beduid. Maar de heer
Combes wist best, toen hjj minister
werd (zei hjj) wat hem te wachten stond.
Men scheldt hem uit voor ty au, Robes
pierre, beul. 't Laat hem koud, want
«hjj weet wat hjj wil, en wat bjj doet.»
Over geloof en godslienst moet C o m-
bes gezegd hebben, dat het geloof on
misbaar is, doch tevens het ft men re
kening te houden met den geheimzinni-
gen «froom, dis vooruitgang heet. Wat
Combes hier heeft willen zeggen is
niet erg duideljjk, daar de vooruitgang
zeer wordt tegengewerkt door zjjn op
treden tegen de Kerk. Immers de groot
heid van Frankrijk is gelegen in den
R-omsch Katholieken Godsdienst waar
tegen Combes met al de haat die in
hom is, optreedt. Een kerkvervolger breekt
af, hjj vermoordt den] vooruitgang en
sticht slechts verwildering en bandeloos-
he d.
Te Berlijn is Dinsdag eene Duitsche
mantschappjj tot stand gekomen voor dsn
aanleg van spoorwegen in China, voor-
nameljjk staatsspoorwegen. Het kapitaal,
dat geheel in Duitschland is gevonden,
is 10 millioeu mark groot, waarvan 25
pCt. dadeljjk gestort zjjn.
Keizer Wilhelm heeft zijn ioge-
nomendheid betuigd met de wjjze, waarop
zjjn oorlogsschepen zicb bjj de blokkade
der Yenezuelaanscne havens hebben ge
houden, dit kan o.awel bljjken uit de onder
scheiding, d:e Z. M. den commandant
van den grooten kraiser Vineta, kapitein
Sc he der, heeft verleend, doorhemden
Rioden Adelaar 2de klasse met eikenloof
te schenken.
Het strekt Z. M. zsket tot eer, dat hjj
steeds de verdiensten zjjner onderdanen
weet te waardeeren.
De Porte heeft een begin gemaakt met
de verdeeling der troepen iu Albanië
De Porte hoopt door een groote militai
re machtsontplooiing een einde te maken
aan het verzet der Albaneezen Alle ge
zanten hebben de gemeenschappelijke
stappen door de veriegenwoordigers van
Oostenrjjk-Hongarjje en Rusland, Vrjj-
dag bjj den Sulan ten gunste van een
energiek optreden tegen de Albaneezen
gedaan, ondersteund.
Volgens inlichtingen uit goede bron
hier in diplomatieke kringen ontvangen
uit Sofia, heeft zich een zwenking voor
gedaan iu de openbare meening in Bul-
garjje ten aanzien van Macedonië, Men
vindt nu, evenals de Bulgaarsche Regee-
ring, dat men zich behoort te voegen
naar den wensch van Oostenrjjk en Rus-
In Pia had een groote verandering plaats
gegrepen en al hield zjj zich in bijzijn harer
ouders ook ernstig, haar stralende oo„en en
rozige wangen logenstraften dezen ernst.
En boven op haar kamertje ga' zij haar
hart lucht in een eenvoudig volksliedje dat
zeide, dat als men al eer eu pracht had en
de liefde miste, het toch nacht om ons was
Neen, voor niets ter wereld zou zij de
liefde wille m'ssen. fapa zei, zjj moest een
goede partij doen, zou zjj daar ooit aan kun
nen voldoen De eene, de ware zou komen
dat voelde zij en op hem wilde zij wachten.
De middagpost bracht een brief.
Pia, riep de overste, die den brief zelf
aan zijn dochter ging brengen, een brief van
tante Johanna, van uit Niedeck, breek maar
gauw open, ik ben erg nieuwsgierig.
Pia brak den brief met bevende vingers
open, bevreesd dat het zou handelen over de
huwelijksplannen waarover Pia haar de laat
ste maal geschreven had. Doch neen 't waren
slechts een pnr regels waarin tante haar
dringend verzooht eens voor langen tijd op
Niedeck te komen logeeren. Tante Johanna
schreef dat hun plannen waren in het voor
jaar den Sijn langs te gaan, eenigen tijd in
Assmanshausen te blijven en vandaar naar
Scheveningen te gaan zoodat zij Pia. dan weer
heel gemakkelijk in Den Haag kon terug
brengen. Zij besloot: //Niedeck is in den
inter heel mooi, alleen wat eenzaam
O, voor de eenzaamheid ben ik niet
bang, riep Pia uit. O hoe heerlijk om dat
geheimzinnige slot eens te zoen, waar ieder
land, en de uitwerking afwachten der
invoering van de hervormingen in Mace
donië. Dit bericht zal een geruststellen
den invloed teweegbrengen in diploma
tieke kringen.
De Porte maakt melding van een
gevecht bjj Pesjtsjolo, waaraan naar 't
heet 500 Bulgaarsche dorpsbewoners deel
namen, die de Turksche troepen insloten.
Deze werden door aangerukte versterkin
gen bevrjjd en zetten toen de bende na.
Daar Radolisjte en Pesjtsjolo aan elkan
der grenzen, zullen het consulair bericht,
en dat van de Porte waarschijnlijk op
't zelfde gevecht doelen.
In Macedonië heeft een druk troe
penvervoer der Turkeu plaats. Mag men
de plannen der Turksche Regeering daar
naar afmeten, dan begint het nu lang
zamerhand te spannen voor de Albanee
zen. Men zegt, dat eerst tegen Ipek en
daarna tegen Djakova zal worden ge
ageerd. In de eerstgenoemde plaats zon
de verzoeningscommissie nog steeds ge
vangen worden gehouden door de bende
oproerlingen. De bevolking van Fio
rina en Dibra heet zich ook by de anti
hervormingsbeweging te hebben aange
sloten. Wanneer de Albaneezen op hun
stuk bljjven staan, en daar is alle kans
op, dan zuilen de Turksche troepen een
harde noot te kraken krjjgen en belooft
de strjjd bloedig te zullen worden. In
middels is een van de beide laatste slacht
offers der Albaneezen, een der door re
volverschoten verwonde rechters uit-
Skoetari, naar verluidt, overleden, wat
mogeljjk het begin der vyandelykheden
zal verhaasten. OmeiRoesjd ipasja,
die het opperbevel zal voeren, zooals men
weet, zal weldra in Oud-Servië 50,000
man onder zjjn bevelen hebben.
In de Fransche Republiek komen de
protesten en de openbare verzet-aanteeke-
ningen van de PrinsenderKerklos. Lang heb
ben de bisschoppen gewacht voordat zjj
zich in het openbaar verklaarden tegen
de vervolgingsmaatregelen van het tiran
nieke Fransche ministerie. Lydz&am traden
de Vorsten der Kerk op tegenover de
wet, die de religieusen smadelyk beje-
keut, thans echter, nu de Bisschoppen
de slechte bedoelingen der Fransche re
geering tegenover de Kerk in de volheid
van dan haat tegen den godsdienst kan
nen const steeren, treden zjj op in hun
volle waardigheid en met de hun van
God gegeven macht.
Z. D. H. R o u a r d, bisschop van
Nantes, heeft een schrjjven tot den kerk
vervolger Com bes gericht, waarin Z.
D. H. hem te kennen geeft, dat hjj
plichtverzuim zou plegen, indien hg de
prediking en het celebreeren der H. Mis
in niet door de Regeering geoorloofde
kapellen zou verbieden.
Spreekt men van rechten van den mensch
wjj zullen, zoo schigft de Aartsbisschop
van Cambrai, die van God handhaven. Het
Fransche volk wordt thans wakker, met
rieken gewapend loopen de boeten in de
een van spreekt en dat toch niemand ooit
gezien hee't. Niet waar papa, u geelt uwe
toestemming.
De vrijheer lachte bitter. Als ge het
kasteel graag eens zien wilt, ga dan maar
want ik gelooi dat er bitter weinig kans is,
dat ge er coit als meesterrese heen zult gaan
Ga naar mama en lees haar den brief voor.
Als zij 't goed vindt kunt ge begin Maart
er heen gaan, als dan W ulfl'-Dieteieh nog
niet //full speed// hierheen gev1 ogen is
Gelooft u dat hij d;it doen zal, papa?
Wel als het werkelijk waar is dat
„riekte// hem van het hofbal teruggehouden
heeft en het hem ernst is met zijn huwelijks
aanzoek zal hij stellig komen. In vier weken
kan een verst ikte voet genezen zijn en an-
deïs kan hij zich schriftelijk verklaren. Doet
hij dat niet, dan slaan wij van onzen kant
iedere toenadering af en kan hij zien hee hij
aan zestien kwartieren komt!
Pia knikte toestemmend. Dat is dus af
gesproken, papa, laat hij in vier weken niets
van zich hooren, dan is het voor altijd uit.
l elooft u dat P
Pat beloof ik. 't Is meer dan schan
dalig dat wij op hem zouden moeten wach
ten. Doch als hij eens werkelijk ziek was,
mogen wij niet onrechtvaardig zijn, cr staat
veel op het spel voor hem.
Wordt vervolgd)
