No. 5379
Maandag 27 April 1903.
28ste Jaargang.
QagBlaè voor tffiooró- @n Sniiè-óCollanó.
De hedendaagsche
beschaving.
is óe erfgenaam
HUI T E NÏTn D.
BINNENLAND.
BUREAU St. JansBtraat. Haarlem
Frankrijk.
Italië.
Duitschland.
Kerkvervolging in Frankrijk.
MM
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Toor het buitenland 2.90
Afzonderlpke nummers0,03
Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
AlNTffijSn
PRIJS DER ADVERTENJIEN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGXTE MA NON A3ITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publicité, Etrangère
G.L. BA VBE Sf Co JOHN., h. JONES Sues. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Het woord beschaving noemen wjj in
vele opzichten een echt schetterwoord,een
phase zonder beteekenis.
Het woord beschaving kan maar al te
vaak vergeleken worden met een mooie
mjjnheer, fgn' gekleed, nog fgner doende
in 't oog der menschen inwendig, eigeu-
!gk, inderdaad een sche'm van 't eerste
soort, een schavuit, een booswicht. Als
ge hem ziet, beantwoordt ge zijn strgkage
met een welwillenden heuschen groet.
Als ge hem zien kondt in zjjn hart,
gjj zoudt 's avonds met meer securiteit uw
huisdeur op 't nachtslot doen, gjj zoudt
niet voor nog zooveel hsm tegen willen
komen op een eenzamen weg.
Hoe vaak maken dezulken niet kennis
met de politie en justitie.
Onder de z.g. beschaafden treft men
zakenmenschen aan, die cotverseeren in
de voornaamste kringen der samenleving
maar die, waoneer anderen vermoeid zjjn
van den arbeidsdag en na de afmatting
der vermakeljjke soirees van pleizier
maken kan men ook moe worden in
zoeten slaap zich nieuwe krachten ver
zamelen. Wat doen dan de beschaafden
die wjj op het oog hebben In 't holst
van den nacht zinnen ze en gaan er
soms op uit om zich zonder te arbeiden
te verrjjken met een andermans goed.
Zjj schrikken zelfs niet terug voor het
plegen van-de snoodste daden en zorgen
daarbjj, zooveel mogeljjk uit de handen
van den strafrechter te big ven.
Zoo iemand levert ons een beeld der
hedendaagsche moderne beschaving.
Het mooio uiterljjk, de deftige klee-
ren, de fijne manieren, dat zjjn de
vooruitgang in wetenschap, in kennis, ge-
leeraard aan de hoogescholen en door de
mannen van naam.
Dat is diezelfde wetenschap in werken
van praktjjk te pronk gezet op tentoon
stellingen, of door de ujjvere industrie
in 't gareel geslagen om wonderstukken
te wrochten.
Dat is de strjjd aanbinden met de na
tuur door gebruik te maken van de na
tuurkrachten zelve met stoom en elec-
triciteit afstanden verkorten, de aarde
doorwroeten tot in haar ingewanden, om
na te speuren of daar niet nog meer
schatten liggen verborgen.
Dat is met lichtstralen den zieken
mensch doorkjjken on, te ontdekken wat
er aan hapert, aan die wonder fjjne be
werktuiging.
FEUILLETON,
87
Vervolg
Pia liet het mooie kopje zinken.
Ja, dat weet ik, er staat heel, heel veel
op het spel *oor hem. En in zichzelf dacht
zij, wie weet of in deze heele maand de veld-
diiivel hem niet de baas wordt, en in gedach
ten vo'gde zij baren vader door het smalle
portaal, de uitgesleten trappen af naar hare
moeder.
Haar oogen, die zooeven nog schitterden,
hadden nu alle glans verloren en zagen ern
stig en droef voor zich uit.
Vier weken is een heele tijd. Wat al goede
en edele voornemens kunnen daar in gedood
worden,
En stellig zullen de gravin en de graaf
alle redeneeriDvsgaven gebruiken om te trach
ten, hun onvers'andigen zoon over te halen.
Zij zal hem voorhouden hoe zooveel meisjes
denken alle vTeugd en geluk vaarwel te moe
ten zeggen, als zjj een man trouwen zonder
lieide en hoe deze juist vaak dc gelukkigste
vrouwen worden.
Mevrouw Melanie zelve was niet uit liefde
getrouwd en vond zichzelf toch een benij
denswaardige vrouw. Pia benijdde haar
niet I
Of eindelijk na te gaan onder bet vee!-
vergrootend microscoop de wereld van
levende wezens, die leven en zich bewe
gen in een enkelen waterdruppel.
Men zoa denken, dat de mensch met
zgn grootheid van wetenschap en keunis
in steeds sterkere verbazing staande voor
de heerljjkheden der natuur, niet ai>ders
kon doen dan neer te vallen op de knieën
in stille, nederige aanbidding van de
noodzakelijk bestaande eerste Oorzaak,
vFi den Schepper, die toch in dit samen
stel van den redeljjk denken le niet gemist
kan worden.
Men zou meenen, dat hjj door weten
schap graag zich tot godsdienst, in prac-
tjjk gebracht, gewillig zich tot deugd liet
brengen, die wel de hoogste en eenigste
beschaving mag worden genoemd.
Helaas, 't is heel anders. Want, met
zgn ontleedmes ia 't lichaam geen ziel
vindende, wil hjj, de ongeloovige geleerde,
ook den grooten, den oneindigen Geest
niet kennen en den loop dersterreD gaat
hjj wel na, maar Dengene, die den he
mellichamen hun banen voorschreef, te
zoeken, is hem een verdriet.
Van de kamer der geleerden ging dat
ongeloof over in de levensuiting van een
groot deel des volks, dat ook geen ware
beschaving kent, omdat de deugd hem
vreemd is.
Onze gevangenig-paleizen, maar al te
dicht bevolkt waar anderen wachten moe
ten om hun straftjjd uit te zitten, onze
grootere en kleinere rechtbanken waar
lange ljjsten veroordeelingen van te boe
ken zgn, de niet ontdekte, niet gestrafte
misdaden, zgn er 't gevolg van.
En wat is de moraal der regeeringen,
welke de hen leidende gedachte Waar
de eene oorlog begonnen worlt, voor de
andere is ten einde gebracht, waar voor
den onrechtvaardig verdrukte niemand
in de bres wil springen, waar eigen
belang de woorden en de daden regelt
waar de uitvinders van nieuwe moord
werktuigen elkander de lauweren betwis
ten van de eerste te zgn, waar de vre
delievende Mogendheden gezatnenljjk naar
een Haagsche Conferentie opgaan en elk
voor zich in 't sterkste pantser eigen
ljjf bergt en door spionnen zwakke plek
ken in de wapenrusting van anderen
opzoekt.
Waarljjk, men ga niet al te trotsch
op de beschaving onzer dagen, die uit
het Christendom geboren, toch zoo veel
wrange vruchten brengt.
En 't ware haast veiliger te bljjven
leven ia de arme hut op 't armste, meeat
onbereikbare dorp of gehucht ver in de
Wuift'Dietrich zal wel zoowat dezelfde idee-
en hebben als zijn moeder en stellig meer
gehoor verleenen aan de raadgevingen van
vader en broeder dan san de smeekbeden van
een dom arm meisje, dat niet het flauwste
begrip had van de waarde van geld, hoeveel
te "minder van een erfdeel als Niedeck
In een opwelling van medelijden had hij
aan haar verlangen om niet op het bal te
verschijnen, voldaan, doch nu men van alle
kanten op hem aandrong, hem de onpractische
zijde zijner handelwijs voorhield, zou hij nu
geen berouw krijgen en in die vier lange we
ken een middel zoeken om haar te ontmoeten?
Hij kon nu heel goed zeggenIk heb mg
gaarne aan uw verzoek w llen onderwerpen,
doch mijn vader dwingt mij.
Plotseling verbleekte Pia. Als Wuift Diet
rich eens aan haar verlangen voldaan had,
om langs omwegen, des te zekerder zjjn deel
te bereiken.
Zij siddert van ingehouden drift en trots.
O, als hij dat probeerde. Als hij zich
door list van haar trachtte meester te maken
dan dan zou zij hem haten. Tot nog
toe had zij niemand gehaat, doch dan zou
zij het leeren.
Een klopHet kamermeisje brengt een
visitekaartje.
De jonge graaf von NiedeckI
- Een zachte kreet ontsnapt Pia's lippen.
Welke graaf? vraagt de overste.
Mijnheer de luitenant van de dragon
ders 1 antwoordde het meisje met een triom
feerenden blik op haar jonge meesteresse.
hei, waarin plaals vauelectrisebo boog
lampen schittert het licht der voorvader
lijke deugdenwaar eenvoud van leven
en ruwe maar toeh brave zeden ia plaats
van de groote ontwikkeling der stads
mensehen heerschen. Stadsmenscher,
die ontevredenheidbrergen in desamen-
leving Zij voeren een stand, waartoe hun
da middelen ontbreken, werken kunnen
en willen ze niet.
De eenvoudige boer, die zjjn land be
ploegt en daarbjj 't veld van deugd niet
onbewerkt laat, wat staat hg veel hooger
dan de stadsche heer, die in de vreemde
talen de slechtste boeken lazen kan.
De volgens de wereld minder beschaafde
maar veel dieperen blik hebbsnde in de
dingen Gods, wat is hg oneindig veel
gelukkiger dan de man, die bjj de be
schaving onzer dagen, de boosheid van
onzen tjjd bezit!
Wjj herhalen: onze moderne beschaving
kweekt gevaarljjke menscheu, daarom
moet, trots alle hinderpaal, aan de hand
van de leer der Kerk tot i lgemeene ver
betering en beschaving gearbeid worden.
In de mratschappij moet eene van God
gestelde orde gehuldigd worden, waarte
gen zonder heiligschennis geen verzet
denkbaar is. Onze moderne beschaving
voert onvermgdeljjk tot despotisme en
slavernjj.
Een vreeselijk drama is fe Fontaine-
bleau afgespeeld De adjudant Remou-
sin van het 5e escadron treinsoldaten,
heeft zgn vrouw met een revolverschot
gedood, zgn zoon doodelijk gekwetst en
daarna zichzelven het leven benomen.
Toen de ordonnance 's morgens als
naar gewooct) in de woning van den
Over de reis die president L o u b e t
door Algiers maakt, wordt nog gemeld
Er valt veel regen maar een troost is 't
voor L o u b e t, dat de inboorlingen hem
beschouwen als den wonderman, die na
al de droogte, de sluizen des hemels
heett geopend De a-ma Kabylen,
waarvan een 20.000 ta TisiUsu saam-
gestroomd waren om den Presilent te
begroeten, maakten, bibberend in den
gietregea, een jammerlijken indruk. Da
heer Loubet moest in een gesloten
rijtuig big ven, zóo stortregende het. Da
President gewaagde van de wapeubroe-
derschap, die Franschen ea Kabylen ia
Achter-Iudië en op Madagascar hadver-
eanigd
Uit Algiers ward dd. 23 April ge
meld, dat de heer Loubet dien avond
zija reis naar Philippeville zou voortzet
ten om daarna over Constantino en Bone,
Tunis a.s. Maandag te bereiken.
Volgens de «Morning Leader" is het
bezoek van president Loubet aan Lon
den bepaald tegen de maand Juli.
Bjj de aankomst van Koning E du-
a r d te Napels, werd hem het welkom
gebracht door den Hertog van Abruszen,
den Duitschen Kroonprins, zjjn broeder
prins Eitel Frits en den Hertog van
Braganza, die den Koning aan boord van
zijn jacht kwamen begroeten. De Koning
ontving daarop een militaire deputatie
onder generaal P e d a 11 i, die den Ko
ning uit naam van Koning Victor
Emanuel het welkom kwam toeroe
pen. Gisteravoad waren de stad en het
eskader feesteljjk verlicht engingKouing
E d u a r d aan land om een ga'avoor-
stelling in den schouwburg bjj te wonen.
In den Duitschen Rijksdag hebbende
Csntrumleden G r o b e raaS 5 ot ze 1 eene
vraa* ge-ioht tot den Rijkskanselier, wat
dez en bekend is omtrent het dcoden van
Bjj het sluiten der kloosterscholen te
Angers hebbende ouders der schoolkin
dereu bevig geprotesteerd tegen het uit
de scholen zetten der paters Capuejjnen
van la Gour Saint-Laud.
Toen de politie tot het verzegelen der
scholen overging wilde het volk zulks
he etten. Een vechtpartjj tusscheu burgers
èn militairen had plaats voor het Gerechts
gebouw waar dragonders op de menigte
charges uitvoerden, verscheiden menschen
uit het publiek en een paar ruiters kregen
lichte kneuzingen. Het gerechtshof heeft
de protesteerende paters niet-ontvankeljjk
verklaard in hun verzet.
Te Havre werd gevochten voor het
paleis van justitie waar Djininikauer,
Franciskamer en nog andere broederor
den te recht hadden te staan; er wer
den doo: de politie 21 personen gearre
steerd.
Te Nimes joeg de politie de menigte
uiteen, die naar eenige hagepreekende
Fraiciskaners stoud te luisteren en deed
12 arrestaties. Ook te Poitiers werden
bjj clericale en anti-clericale betoogingen
een veertiental personen gearresteerd.
Te Mans vergaderde de algemeene
raad van de Sarthe, onder presidiam
van den oud-minister van oorlog Cavaig-
nactoen er een motie tegen de Rs-
geering werd aangenomen verliet de pre
fect de zaal. Buiten op straat betoogde
het publiek tegen Cavaignac en moest
de politie de betoogers verspreiden,
Het verzet tegen de regeeringsbeslui-
ten neemt ernstige verhoudingen aan.
Het volk wil ds religieusen behouden en
wordt tot het uiterste gesard. De minis
ter C o m b e 8 wordt in het openbsar ge
noemd de tirand er weerloozen, den beul
van Frankrjjk.
adjudant kwam, vond hij de twee lijken I,d» arWlsnst H a r t m a n n, door dea
en het tienjarig kind, dat nog ademde, fdelbowt H a s se ner, alsook of de Rgks-
maar bij zjjne aankomst in het gasthuis ■kanseher bereid is om mee te werken
tot het veranderen der voorschriften be
stierf.
Dit drama heeft in Fontainebleau, tfPfende het dragen van wapenen door
waar d« adjudant zeer geacht was, groote cadetten en manschappen met verlof,
opschudding verwekt. Men denkt dat de H"den komt de!e interpellatie aan de
ongelukkige gehandeld heeft in een plot- orcie-
selingen aanval van alcoholische woede,
want anders is er geen verklariog voor Zwitser and.
dit drama te vinden. j in het Zwilsersche kanton Waadtland
Hjj was 43, zijn vrouw 32 jaar oud. met de hoofdstad Lausanne, is het 100-
Z .er ernstige onlusten zjjn, vol- jarige on ifhankelijkheidsfeest gevierd.Het
gens een telegram aan de <Siècle> u;t- land had twee eeuwen onder de heer-
gebarsten in de Algerijnsche stad Tiem- schappij van Beru gestaan, dat het op
een sinds het bezoek vau den heer L o u- Savoje had veroverd toen de Fransche
bet. Alle Joodsche inwoners worden revolutie en de veldtochten van Napoleon
met den dood bedre'gd. Het telegram
vermeldt dat reeds 45 Israëlieten ern
stig gewond zgn. Men voo*zag deze din
gen, zoodat de Turco's eD andere mili
tairen van het garnizoen in de kazerne
geconsigneerd waren.
Dc vrijheer fronst dc wenkbrauwen.
Zeg mijnheer, dat het ons zeer spijt,
doch dat ik uit ben en de dames zmh klee-
den voor de opera.
Dat had het meisje niet verwacht en ver
baasd gaat zij heen.
Wij zullen hem eens sarren, zegt papa
Nordlingen. Vanavond gaan wij naar de opera
en Pia ge kant tegeii alle hreren vriendelijk
zij->, alleen tegen graaf Hartwig koel en on
verschillig.
Pia knik'e zwijgend. De opera, o, hoe haat
zij dieDe aangewezen plaats om ontmoe
tingen te bewerkstelligen't Is een geluk,
dat haar ouders arm zijn en er niet vaak heen
kunnen gaan.
Het jachtslot Razenstein ligt pittoresk tus-
schen hooge bergen. Op rotsen gebouwd, aan
drie kanten door eeuwenoude bosschen om
ringd, levert de voorzijde een ruimen bliK in
het verschiet tot waar de bergen zich iu de
wolken verliezen. Het was niet in een bepaal
den stijl opgetrokken. De gril van een reeds
lang tot - zijn vaderen verzamelden vorst had
het uit de overblijfselen eener oude ru'ine
laten bouwen. De j ren hadden het gemoder
niseerd, torentjes en vleugels waven bijge
bouwd en de bewoners schenen meer op het
innerlijk dan op het uiterlijk te letten.
rif 1 i 19 nl m VI m I' 1 17, I m f
in de lente van 1803 het
zelfstandig bestaan verzekerden. De her
innering is allerwege in het kanton fees-
telgfe gevierd, vooral te Montreux waar
da illuminatie der bergen buitengewoon
schitterend is geweest.
Als de regeerende vorst er verblijf houdt
wordt deze schilderachtigheid nsg verhoogd
door het klinken en schetteren van den jacht
hoorn, het trappelen en grinniken Aer paar
den en de rood gerokte ruiters die over de
krakende ophaalbruggen rijden.
Gedurende dr zomermaanden is er stellig
geen poëtischer plekje dan het slotdoch ook
's winters onder zijn sneeuwwit lijkkle'd is
het schoon voor hen, die aeeu schitterende,
blinkende en zinprikkelende verstrooiingen
noodig hebben om gelukkig ti zijn.
Wie de hemel in zich draagt kan de aar
de best missen. En die natuur liet heelt en
muze en wetenschap herbergt, zal zich zelf
op een afgelegen, ingesneeuwl slot niet ver-
Velen.
Wu'ff-Dietiich beminde Ravenstein in den
zomer zoowel als in den winter en voor 't
eerst stond hij met een droef gezicht voor
het raam.
Hij hield een brief in de hand, die de
oorzaak van zijn stemming was.
Zijn moeder schreef hem over het hofbal
en gaf haar verwondering te kenneD over het
feit, dat hij zich niet per rijtuig naar huis
had laten brengen, daar hij daar toch stellig
beter verpleegd zou zjjn dan in een kraaien
nest als Ravenstein. Verder schreef zij in
groote geestdrift over Pia's schoonheid en lief
talligheid. Over de bewondering, dien Hart
wig zijn schoonzuster in spé zoo noemde zjj
Toch ziet Baveustein met zijn grijze stee- pia reeds bij voorbaat) toedroeg en over het
nen, zijn ongelijke ruiten en torentjes er heel ongenoegen der Von Nordlingens die haar noch
schilderachtig uit, Hartwig hadden ontvangen,
Hofberichten H. M. de Koningin en Z.
K. H. den Prins der Nederlanden zulleu
op hun buitenlandsche reis ter bjjwoning
van de huwelijksvoltrekking van Z. K.
H. deu Groot-Hertog van Saksen Wei-
mar met H. D. H. de Prinses R e u s s,
vergezeld worden door mevrouw de Ba
rones van Hardenbroek van
's Heeraartsberg, en Bergam
bacht, grootmeesteres van H. M. de
Koninginjonkvrouwe S n o e c k, hof
dame van H. M. de Koninginbaron
Sirtema van Grovestins groot
meester van het Hu'svan H. Vt.de Koningin
jhr. mr. van Pabst van Bin garden,
eerste kamerheer van H. M. da Konin
gin, dm majoor jhr. A. vanT ets, ad
judant van H. M. de Koninginbaron
d e V o s van Steenwjjk, referendaris aan
het Kabinet der Koningin den luit. ter
zee le kl. jhr. Boot t Graafland,
kanton zgn adjudant van Z. K. H. den Prins der
Ion Flo V»c* xt i a i T71 V i
Nederlanden en baron van Engel,
kamerheer van Z, K. H. den Groot-Her
tog van Meoklenburg, particulier secre
taris van Z. K. H. den Prins der Ne
derlanden.
Het leven is hier zoo schreeuwend duur,
schreef zij verder, Hartwig gebruikt zulke
enorme sommen dat onze rente niet meer
voldoende is, en papa reeds zjjn kapitaal heeft
moeten aanspreken.
In een opzicht was het stellig beter wanneer
«iet trouwdet, n.m om ons later wat te
hulp te komen want van ons kapitaal zal
wel niets overbljjven als neef WiRibald nog
lang op zijn dood laat wachten. Hartwig zou
dadelijk bereid zijn Pia te trouwen, maar
dan, wa<r zouden zjj van van moeten leven
Maar gjj, mijn goede onbaatzuchtige jon
gen, kunt daar op Ravenstein go dkoop ge
noeg leven, gij kunt als zelfstandig mensch
trouwen en moet dit ook doen, als gij ten
minste niet wilt, dat de enorme bezitting na
uw dood aan deu staat vervalt, en zoo ons
allen teleurstelt. Per ommegaande zie ik uw
antwoord te gemoet.
Wuift-Dietrich steunt het hoofd op de han
den. Hoe ongelukkig lo'opt alles samen.
Zij het esnige meisje dat hij mag tronwen
dat misschien zijn liefde zou hebben kunnen
winnen, bemint een ander. Daar in zijn
schrijftafel heett hij den brief. Wulft-
Dietrich zou nooit, nooit een menschenhart
vertrappen ter wille van goud.
Wordt vervolgd)
