No. 5389
Vrijdag 8 Mei 1903
28ste Jaargang.
i
ÏÏ)aq6laó voor eSïooró- on
Zal het helpen
*211 ie is óe erfgenaam
•1 U 1 T Jfi N L A JS D.
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem.
Italië.
Amerika.
Duitschland.
Frankrijk.
Kerkvervolging in Frankrijk.
4r»Trn-DrTinTïlTEN.
ABONNEMENTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post r 1,50
7oor het buitenland 4 4 4 2'90
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
f 1,20
PBIJS DEB ADVEBTEN'! IEN.
Van 16 regelsCents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor liet BuitenlandCompagnie Génerale PubbciteEtrangére
G.L. DAL/BE fy Co JOHN., b. J O i\'ES Succ- Paris 31 bis Faubourg Montmartre
III.
Wij kunnen den aandrang Diet weder-
staan bjj de beschouwingen van den toe
stand in Frankrijk enkele woorden te
voegen, die betrekking hebben op den
toestand in ons eigen land.
Dezelfde oorzaken toch, die daar zulke
gewicht'ge, zoo rampzalige gevolgen heb
ben, vertoonen zich ook in ons vader
land, en hebben hier op sociaal gebied
eenigermate dezelfde gevolgen.
Hier ook heelt de lectuur van anti
godsdienstige, van neutralj, van socia-
listische geschriften onverschilligheid ge
kweekt voor de allerhoogste belaDgen,
hier ook heeft de zucht naai genot van
allerlei aaid, het hunkeren naar aardsch
bezit, vereenigd met het streven naar
grootere vrjjheid, naar meerdere gelgk-
heid het oor doof gemaakt voor do stem
van geloof en godsdienst, men heett
de predikers der waarheid den rug ge
keerd om te luisteren naar de verkondi
gers van schoonschijnende en fraaiklin
kende theorieën, die bezit, genot en vrp-
heid voorspelden in de toekomst. Met
duizenden stroomden de werklieden naar
de neutrale vereenigiugtn om den opge-
zweepten woordvoerders toe te ju»-
chen, bjj duizenden werdea de liberale,
de neutrale en de socialistische bladen,
ook onder de Christenen verspreid en ge
lezen. De eigen vak-vereeDigingen werden
door zeer vele Roomsche werklieden niet
bezocht, men haalde er zelfs de Behou
ders voor op, katholieke bladen lezen,
ocb, waartoe zou dat dienen. Er waren
katholieke gezinnen, waar all.'rlei lladen
kwamen, behalve Roomscbe. Men be
klaagde zich, (is het nog niet dezer
dagen gebeurd?) dat de anti-godsdien
stige of neutrale bladen den spot drijven
met wat Roomsch, met wat ons dierbaar
is, maar men leest ze toch, meu steunt
ze toch, men is onverschillig om ze het
huis uit te werpen en gezonder, eerljjker
kost te zoeken in het eigen Roomsche
blad. De arbeiders zoeken het voedsel
voor hun geest in de neutrale, of socia
listische vakbladen, de burgerjj klopt
daarvoor aan bjj de groote bladen der
liberale peis en de geldmannen hebben
geld over voor allerlei financieele onder
nemingen, maar houden hunne beuszen
gesloten, wanueer het geldt de Roomsche
lectuur te steunen.
En toch, niets bevordeit de onverschil
ligheid zoo zeer als het aanhoudend toe-
FEVlLLE'lON,
38 {Vervolg.)
Let nu eens op zeide haar vader, zich
de handen wrijvende.
Fransje zette zich schoor, een paar malen
zwaaide zjj den arm enhoep hoep
hoep scheerde de steen over de zich
nauweljjks rimpelende watervlakte.
Een luid hoera van den ezeldrijver beloon
de haar.
Het is toch bepaald eigenaardig, zeide
de jager tot Pia. Ik heb nog nooit een
meisje zoo echt als een jongen een steen zien
werpen, let eens op die armbeweging Zoo
iets doen alleen jongens en juffrouw Kransje
is de allereerste jonge dame die ik dit ook
zie doen.
't Kleine din? is in alles wat zij doet
nogal ruw. Zjj vraagt zichzelve nooit af, of
liet een meisje past of niet.
't Kleine ding! Me dunkt dat uw
nichtje juist bjjzonder groot en flink uit de
de klu ten gewassen is voor haar leeftijd,
zeide Hellmu'h.
U hebt gelijk, alles bjj haar is grof en
groot, ik meende met het woordje „klein*
dan ook meer #jong.«
dienen van neutraal of anti-gods iienstig
geestesvoedsel ea het onthouden van
krachtige weldadige spjjs,
De invloed van de voortdurend gepre
dikte en verkondigde neutrale levensbe
schouwing, die alleen het oog getieht
houdt op het materieele, was in vele op
zichten duideljjk gebleken ook onder de
katholieken van ons vaderland. Van waar
anders dat samengaan van onze arbeiders
met die der neutrale vakvereenigiDgen,
dat volgen der socialistische roepstem
bjj de verkiezingen, maar ook, van waar
anders dat coqnetteeren van burgers eu
Wdlgesteiden met de democratische rich
ting en het langzamerhand maar toch
duideljjk zichtbaar afwjjken van de streng
katholieke levensbeschouwing. Van waar
de onverschilligheid bjj vele katholieken
voor de belangrjjkste politieke vraag
stukken van den dag, voor de grootste
belangen der katholieken, voor verkie
zingen, katholieke arbeidersvereenigingen,
katholieke scholen, en voor de katholieke
pers
Men behoeft er niet aan te twjjfelen,
de geest van onverschilligheid voor de
groote katholieke belangen wf.s ook in
ons land reeds vrij diep doorgedrongen
in alle stanlen der maatschappij.
Daar is een schok gevoeld. Het mee
gaan van vele christeljjke, vele katholie
ke werklieden bjj de verkiezing san een
mr. T r o e 1 8 t r a, die nu getoond heeft,
wat hjj eigenlijk waard is, het meedoen
van honderden katholieke werklieden aan
werkstakingen, die misdadig waren, heeft
velen de oogen geopend.
Zal het helpen?
Wij hopen het, maar laten wij het
maar eerlijk bt kennen, zeer sterk is ons
vertrouwen nog niet. Zeker, op dit oogen-
blik heerscht er een vrij oogewekts actie
ook onder de katholieken en vooral in
de katholieke werkliedeuvereenigingen,
maar voor hoelang En zal deze actie
zich alleen bepalen tot de werkliedenver-
eenigingen Zal de middenstand, de ge
goede burgerjj, zullen de hoogere stan
den, hunne onverschilligheid eens van
zich werpen, wakker geworden door het
gevaar, dat gedreigd heeft? Zullen zij
volgens hun talenten en hun vermogen
de katholieke actie steunen in de ver
schillende richtingen, waarin zjj zich
openbaart, in het katholiek ouderwjjs,
in de katholieke liefdadigheid, in de Ka
tholieke Pers f Zullen zjj eens en voorgoed
breken met den Jan Saliegeest, neen,
met diep verfoeielijken geest eener
zeer misplaatste verdraagzaamheiddie den
katholieken klager dezer dagen zich nog
wel met eenigen trots deednoeinen: «een
zeer getrouw lezer van de Nieuue Rot-
terdamsche Courant
Of zullen er nog barder vermaningen
noodig zjjo, dau die, welke velen op 31
Jaunari en in de Goede Week den schrik
op het ljjt joegen
Zal het helpen
Zoo niet, dan hebben bjj latere catas-
trophen, gewis die mannen, wanneer zjj
verstomd staan te kjjken bjj wat huane
onverschilligheid heett voortgebracht,
geen ander bescheid verdiend dan het
woord van Molière:
Vous l'avez voulu, George Dan-
den!
Ik zou u geen van allen ooit voor En-
gelschen gehouden hebben, miss Lilian.
Och, ziet u, we zijn eigenlijk geen
echte Engelschen, wij zijn Uuitseh Ameri
kaanse)), antwoordde 1 ia. Het is u zeker op
gevallen dat wjj zoo goed Duitsch spreken.
Juist, daar was ik verbaasd over.
Onze familie woont dan ook reeds se
dert jaren en jaren in Duitschland, maar om
van wat andtrs te spreken, verbeeld u,
Fransje denkt dat getrouwd zijt en kinde
ren hebt, willen we haar eens voor de grap
eens in dien waan laten
Ik getrouwd! Wel, om u de
waarheid te zeggen, heb ik nog kort geleden
vurig verlangd dat dit waar was, maar nu
zou ik het als mijn grootste ongeluk beschou
wen.
Hebt u dan zulke treurige ervaringen
dienaangaande opgedaan
Neen, d t niet, juffrouw, gaf hij ten
antwoord, terwijl hjj haar weder doordringend
aankeek. De eenige reden waarom ik nu bljj
ben dat ik mijn hart nog niet heb weggege
ven is, omdat ik daardoor nog de mogeljjk-
heid heb het thans te verliezen.
Een herhaald luid hoera deed hem zwij-
gen.
Fransje hau een der steentjes zoo vele ma
len over het water doen opspringen, dat zjj
er zelve geheel verbaasd ran was, en een
horlepijp danste die een hansworst haar niet
verbeteren zou.
Eindelijk begonnea de ezeltjes genoeg te
k jjgen van het lange stilstaan. Ongevraagd
Koning Victor Emmanuel heeft
met den Duitschen Keizer het Forum be
zocht. Maandag-avond was er een gala
diner in het Qurinaal.
De Paus heeft aan den Duitschen veld
maarschalk Von Waldersee het
grootkruis der Piusorde verleend.
De rjjkskanselier graaf Von Bülow
heett een langdurig onderhoud gehad
met Z. Em. kardinaal Ram pol la
staatssecretaris van den H. Stoel. Het
onderhoud liep over kerkeljjke aangele
genheden in Pruisen.
Keizer Wilhelm heeft in gezelschap
van den Italiaanschen Koning, Dinsdag
de abdjj der Duitache Benediktjjnen op
den Monte Cassino bezocht. De Keizer
onderhield zich zeer minzaam met de
kloosterlingen.
Graaf Von Bülow, heeft ook een
bezoek gebracht aan den minister-presi
dent Zanardelli.
Keizer Wilhelm heeft een groot
aantal ridderorden uitgedeeld o.a. kreeg
prins L u i g i van Savoye deo zwarten
Adelaarde ministers van oorlog en van
bnitenlandsehe zaken het grootkruis van
den Rooden Adelaar, enz.
Naar wjj vernemen moet de ontmoe
ting van den Koning van Engeland en
Z. H. Paus Leo XIII, zeer hartelijk zjjn
geweest. De Paus moet Z. M. een me
morandum hebben tor hand gesteld met
betrekking tot verschillende quaestiea,
rakende de belangen van de Katholieken
in het BriUche Rjjk.
Generaal Ben i 1 j o e n, die na den
Zuid-Ameritaanschen oorlog zich te New-
York heeft gevestigd, heeft eeu b ief ge
schreven aan de heraldwaarin hjj een
beroep doet op de Bri.ache natie, de rjjks-
I regeeiing en de Engelacbe pers voor een
politiek van genade en verdraagzaamheid;
hjj beroept zich op «de humaniteit en
het gezonde verstand van onze verover
aars», opdat zjj algemeens amnestie mo
gen verleenen.
De postschandalen te Washington
zetten zij zich langzaam in beweging, caar-
door de heeren en dames tegen wil en dank
noodzakende hen te volgen.
Fransje wendde zich weder tot haar nieu
wen vriend, dien zij J de finessen van het
spel trachtte uiteen te zetten.
Hebt u thuis ook water
Niets dan een enkelen kleinen viscV
vjvjr.
O, dat is genoeg, Als u nu weer thuis
komt, dan kunt u alles aan uw kinderen
leeren.
Hoeveel hebt u er eigenlijk
Vischvijvcrs
Wel neen, nakomelingen meen ik.
Hellmuth wendde het gelaat af, hjj kon
Z'ch haast niet goed houden.
Mijne omgeving b; staat uit zeven zielen
zeide hjj eindeljjk, zoo ernstig mogelijk.
Groote goden 1 Dan kunt u gauw gaan
kegelen m t die stoethaspels. Zeg, waarom
hebt u die heele bende niet mee op reis ge
nomen
Dat was me om allerlei redenen onmo
gelijk, antwoordde 1 ellmutb, terwijl hij 1 ia
in het oor fluisterde, dat deze onverdiende
waardigheid van pater famil as hem allerake
ligst drukte
Pia zag hem glimlachend aan.
AL u mij onaangenaamheden besparen
wilt, zeide zjj, eveneens fluisterend, zie het
dan nog een poosje te dragen. Tante Luxor
zou het mij nooit vergeven v anncer ik met
een ongetrouwden heer z;o'n lange wandeling
gemaakt had,
moeten steeds g ooter almetiugen aanne
men, De eehtgenoote van een der hoogste
ambtenaren, die sinds begin Maart niet
meer in dienst was, en, in afwachting
van zijn ontslag, tot primo Mei verlof
had, is in het bureau van haar echtge
noot gegaan en heeft daar de brandkast
laten openbreken om gewichtige papieren
compromitteerend waarschjjnljjk voor haar
man en voor andere personen, te kunnen
verdonkerenmauen.
Krasser stuk is moeieijjk denkb aar
Tegenstanders van President Roose
velt, hebben geruchten vei spreid,
alsof de heer Mark Hanna in stilte
de candidatuur van den heer Roose
velt bjj de aanstaande verkiezing tegen
werkte, terwjjl hjj uiterljjk met den Presi
dent op goeden voet verkeerde, heeft de
heer Mark Hanna thans in een .in
terview te Chicago uitdrukkeljjk ver
klaard, dat al die geruchten over zijn
candidatuur voor den presidents-zetel uiets
dan praatjes waren en dat bjj overtuigd
was, dat president Roosevelt her
kozen zou worden.
Aangezien de heer Hanna voorzitter
is van het National Republican Executive
Committee, kan bjj met meer autoriteit
over de toekomstige verkiezingen spreken
dan eenig ander en als zoodanig is zij i
laatste verklaring van zeer veel gewicht.
Eene reusachtige overstroomiDg heeft
de drie bjjzonderste Zinkmjjuen van de
«Schleseiecbe Zinkhü'.ten-Actiengessll-
scbaft», in Silesië, onder water ge'.et.
1000 werklieden zjjn door deze ramp
zonder broodwinning. De nabjjgelegen
mjjnen van prins Hohenlohe worden
eveneens met overstrooming bedreigd.
In de Hofkringen te Berljjn verzekert
men, dat koning Edward van Enge
land vermoedeljjk einde Augustus den
Duitschen Keizer te Potsdam een bezoek
zal brengen.
De krpgsraad te Orleans h eft eene
vergoeding van 40.000 fr. verleendaan
den soldaat Yoisin, die, beschuldigd
van nabjj Cherbourg eene vrouw vermoord
te hebben, tot de doodstraf veroordeeld
geweest was. Hjj werd naar de galeien
gezonden, waar hjj 7 jaar bleaf tot zjjue
onschuld erkend werd.
De President der Fransche Republiek
heeft aan den Koning van Engeland het
volgende telegram gezonden «Ik gevoel
mjj waarljjk gelukkig* met den goeden
iodruk, dien Uwe Majesteit van zjjn ver
blijf .in Frankrjjk heelt medegeoomen en
ik beluig mjjn harteljjken daok voor de
gevoelens tegenover het Fransche vo'k
en zjjn Regeering, waaraan Uwe Majes
teit uiting heett willen geven.»
Te Parijs heelt een verbroedering
plaats gehad tusscbeu Fraasch3 en En-
gelsche journalisten, die elkander op een
receptie met dat doel belegd, ontmoet
ten.
Op deze bjjeenkomst werden buiten de
noodige hartelijksbetuigingen de volgende
motie aangenomen: «De Fransche jour»
V" -'s. m® een web antwoordde hij
zich een weinig to haar voorover buigenle.
liet toeval heeft ons samen gebracht,
ik zon het a ders best op mij durven nemen 1
u te enover uwe tante te verontschuldigen.
Denkt u, dat ik, als ongetrouwd man, minder
op vriendelijkheid tn welwillendheid van de
zijde uwer ti.nte rekenen kon, dan als een
huisvader van zeven stoethaspels, zoouls jut- j
frouw Fransje egt? iet u, ik vraag' u dit,
omdat onze reis, tenminste gedurende de
eerstvolgende dagen, dezel de route heeft.
1 ia sloeg verl- gen haar oogen neder,
Och, weet u, Fransje is dadelijk ja-
loersch als ik mij niet uitsluitend met haar
bezig houd, het ontstemt tante wanneer ik
daar rtden toe geef en en wel ik ge
loof dat het in alle opzichten veel prettiger
zal zijn, wanneer wij ergernis trachten te ver
mijden,
Ik ben u zeer dankbaar vóór uw goe
den raad, zeide hij, haar diep in de oogen kij
kende, ik zal alles doen om in juffrouw
Fransje's gunst te blijven.
Hij scheen zoo onvergelukkig bij deze af
spraak. dat Pia zich zelve angsiig afvroeg of
zjj goed gehandeld Jiad. Zij meende dat hij
de geheele zaa': slechts als een grap zon op
vatten en d*ar had zij 't nu, zonder dit te
willen, doen voorkomen also! hierdoor de om
gang tusschen hen beiden, zoo veel prettiger
en ongedwongener zou zijn.
Het bloed steeg haar, bij deze gedachte,
naar de wangen. Zij kende zich zelve niet
meer. Wat bezielde haar, dat zjj dezen haar
nalisten, bijeengekomen om hun Engel-
sche collega's te ontvangen bp gelegen
heid van het bezoek van koning Eduard
VII te Parijs, betuigen dezen hun gevoe
lens van oprechte contraterniteit en spre
ken den wensch uit, dat de geede ver
standhouding tusschen Frankrjjk en En
geland op duurzame wjjze eu op een
hechten grondslag van internationale
abritrage gevestigd moge worden. Zjj
spreken de hoop uit, dat, dank zij !:et
verlichte optreden van de Engelsche
pers, zich binnenkort in het Parlement
van Westminster een groep zal vormen
van internationale arbitrage, evenals die
in het Fransche Parlement gesticht is.»
Een aantal senatoren en afgevaardig
den hebben den minister Combes ver
zocht de basiliek te Lourdes niat te zul
len doen sluiten, opdat de nijverheidsbe
langen van het district niet zullen bena
deeld worden. Men zegt dat C o m b e a
eieren voor zjjn geld gekozen heeft, en
beloofd heeft de basiliek voorloopig met
rust te zullen laten.
Oomogeljjk kon hjj zeggen welke be
slissing zal genomen worden, aangezien
de Rechtbank uitspraak zal moeteudoen
over den eigendom van de basiliek eu
aanhoorighedtn. Zoolang die uitspraak
niet heeft plaats gehad, zal de basiliek
geopend bljjven.
Da Kardinaal-aartsbisschop van Bor
deaux, heeft te Talence in eene toespraak
gezegd«Da Kerk in Frankrjjk verkeert
in gevaar. Zij wordt niet alleen bedreigd
in nare kloosterorders, maar ook in hare
reguliere geestelijkheid. Merr dacht dat
de vijanden der Kerk zoover niet zouden
gaan als zjj thans reeds gekomen zjjn,
en wjj zullen waarschjjnljjk weer de
ang.ten der groote revolutie beleven. Het
is te hopen, liet de Aartsbisschop er op
volgen, dat er in Frankrijk nog men-
schan gevonden worden die den naam
van Franschman en Christen zich waar
dig zullen toonen.
Esn 7-tal paters dar Premonstreit waren
te Nantes voor de Rechtbank gedaagd,
zjj werden geescorteerd door een groote
militaire machten een juichende menigte
I zoodat de place Lafayette moest worden
ontruimd. Toen de paters de trappen
vau het gerechtshof betraden, werden zjj
begroet met een geestdriftig gejuich van
«Leve de Paters 1»
De paters werden veroordeeld tot 50
francs boete ieder. Toen de veroordeelden
het Gerechtehof verlieten, was het volk
een en al in geestdrift, men wuifde met
zakdoeken en hoeden onder het roapen:
«Leve de Paters!» «Leve het leger!»
Duizenden omringden deze religieusan.
De Prefect golastte deze vreedzame be-
toogiug uiteen te drjj ven, charges werden
uitgevoerd, an talrjjke parsonen werden
gekwetst Een officier der dragonders
weigerde toen met zjjn manschappen den
dieDBt, hjj verklaarde daartoe geen hevel
van zjjn overheid te hebben ontvangen.
De Commissaris van politie begaf zich
naar den Kolonel om den officier aan te
geheel onbekenden man in hare nabijheid
trachtte te honden,
Zij gevoelde en bemerkte zeer goed, dat zij
een diepen indr.k op hem gemaakt had, als
ware zjj werkelijk de heks Lorelei geweest en
toch had zij de kracht niet om deze betoove»
ring te verb eken eer het te laat was. Waar
door had zij zich eigenlijk laten medesleepen
waardoor? Zij wist het zelve niet Hjj
trok haar aan meer dan iemand anders. Zij
had dikwijls in boeken gelezen van de raad
selachtige macht van den man, van de ge
heimzinnige aantrekkingskracht die er tus
schen twee personen kan bestaan, maar zij had
het stee 's voor romantische overdrijving gehou
den. En nu, nu stond zij zelve voor een der
gelijk geval, en kon er de oplossiug niet van
vinden.
Zij voud bet heerlijk als zijn oogen haar
zeiden dat hij haar schoon vond, Waarom
Van andere mannen was haar dit toch steeds
onvers hillig geweest, behoorde zij dan waar
lijk ook tot die malle sentimenteale wichten,
die dwepen en smach'en, en zich inbeelden
dat iedere man verliefd op haar is Zij 'le.
tro'.sche Pial Neen, zij wil daar niet aan
toegeven. Waarom kan zij niet vrooljjk °n
ongedwongen van zjjn gezelschap genieten.
Zoo moet, zoo zal het zijn.
(Wordl vervolgd.)
