No. 5398
Dinsdag 19 Mei 1903
28s(e Jaargang.
2)ag6laó voor <3fëooró- en Suió-éiollanó.
*ÏÏie is èe erfgenaam
KRUISTOCHTEN
B U i TflN L A N
47
Amerika.
Engeland.
Oostearyk-Hongarije.
De Macedonische quaestie.
in
VT.
ABONNEMENTSPBIJI?.
Per 3 maanden roor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland 4 4
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem.
PBIJS DEB ADVBBTEIÏTIEN.
Van 15 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiea Contant.
50 Cent»
7»A
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PuiltcitéEtrangère
G.L. DA ÜBE d' Co JOHN., F. JOAES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
De tochten naar het H. Land gen aakt
ter verdediging van het H. Kruis noe
men we de Kruistochten.
Er zjjn er zeven geweest tusschen de
jaren 1096 en 1270.
Het laat zich begrjjpen, hoe men er
toe kwam om reizen naar het H. Land
in groot) menigte te ondernemen. De
H. plaatsen toch waren onder de macht
van Saracenen en Turken. Het Gods.
dienstige Westen, Europa, trok dan op
n»a- het verdrukte Osstsn, bet
H. Land. Liefde voor den Verlosse-, liefde
tot den naaste en eigen zielbelang waren
de beweegredenen. Naast dezen gods-
dienstigeu prikktl stonden ook tjjdeljjke
oorzaken. Want men wilde den Turk
uit Europa verwjjderd houden; edellieden
en ridders verlangden zich in den waren
strjjd bekwaam te tenen na vele schijn
gevechten. Het gewone volk gi ïg gaarne
mee ten strjjde om zich u t den toestand
van verval op te heffen. Mogen wjj u
even drie punten omtrent de Kruistoch
ten herinneren?
Deelnemers waren voor dm eerst n
tocht alleen Franschen onder leiding van
Godfried van Bouillon. Zij gin
gen over het land naar het Oosten en
stichtten daar het koninkrijk «Jerusa-
1 m», De tocht duurde van 10961099.
Aan den tweeden tocht namen deel:
Franschen onder Lode wijk VII, Du t-
schers onier Koen raad III 1147
1149.
De derde reize werd medegemaakt door
Duitschers onder FrederikI enLeo-
polf V. van OostenrijkFranschen onder
Phi li pp us II; Engelschen ouder R i-
chard L e e a w e n h a r t. 1189 1192
De vierde mauigte kruisvaarders bestond
uit Franschen (12021204) onder Bal
duin vau Vlaanderen en Duitschers
(12171221) onder Andreas II van
Hongarije en Leopold VI van Oos-
Op den vijfden tocht (1228—1229)
zien we alleen Duitschers onder Fre
derick II.
De zesde belde evenals de zevende
(124812541270) alleen Franschen,
beide malen onder Lodewjjk IX den
Heilige, zoodat de Franschen meemaak-
ten 6 tochten, de Daitschers 4, de En
gelschen 1. Op derden, tweeden en vier
den tocht gingen meerdere volken geza-
menljjk. Eerste, vjjfde, zesd-, zevende
reis waren van een afzonderlek volk.
Eerste en tweeden kozen een landweg,
F E I L L E TOE,
Vervolg
Ik heb bewijzen dat het niet zoo is.
"ulff-Dictricb heeft van zijn er'goed afstand
gedaan, daar hij dacht dat ziju bruid Lilliau
Luxor heette.
Woorden zijn geduldig spotte de graaf.
Als hij inderdaad terwille van Hartwig afstand
heeft gedaan zou dat zwart op wit moeten
zijn.
Hartwig is dood viel Frarsje in.
Food? Hartwig f Onmogelijk 1 riep de
graaf.
Toch nist minder waar. Toen ik met
Wulff sprak kwam het telegram. Ik heb het
gelezen. Hartwig is bjj een wedren van het
paard gevallen en direct overleden.
Nu hcerschte er volkomen stilte slechts de
gravin zuchtteHoe vreeseljjk om zoo een
sind te verliezen
De tijd heelt vele wonden, ging zij
voort, ik boop dat Pia's eergevoel haar deze
liefde zal doen vergeten.
Gaat Wu]ff-Dietrich dadelijk heen
De jong) gravin knikteAls mijn
beste vriend
Het is maar goed dat Pia hem niet
meer zal zien. Uit het oog ui t het hart. Pia's
vierde en vjjfde ging gedee't-ljjk over
land, gedeeltelijk over zee. De eerste
Kruistocht had een onmiddellijk, de ove
rige slechts middelijjke. God beseberme
het H. Land en het H. Kruis!
De Kruistochten zjjn, zooals wij wetT,
tochten ondernomen om het Kruis ven
Christus te verbreiden en het H, Land,
waar Christus geleefd heeft, en gestor
ven is, van vreemde heerschappij te be-
vrjjden Hebben die Kr ui-toshten van
1096—1291 gemaakt, hun doel bereikt?
Hun hoofddoel, de bevrijding van het H.
Graf, is niet bereikt. Wel heeft er van
1099 1187 eea k.ninkrjjk van Jeruza
lem bestaan. Oorzaken der mislukking
van dit hoofddo9l waren de verraderlijke
rol der Grieksche keizers, da tweedracht
en ook de misdaden van vele kruisvaar
ders in Palestina. Gebrek aan een vol
doende leiding, het ongunstige klimaat
waren mede redenen van niet slagen.
Het tweede doel der K ruistoehten:Euro-
pa te vrijwaren voor den Islam, werd
volkomen bereikt.
Bovendien hebben de Kruistochten, nog
vele andere g-volgen van godsdienstigen,
maatschappelijk en, staatkundigen en we-
teuschappeljjken aard gehad.
De Kruistochten hadden gevolgen van
godediei.stigen aard. Want de macht der
Pausen werd ztdelijk verdroot door den
invloed, dien de leiding dier groote toch
ten hun gat en drukte op Europa die
eenheid van beschaving, waaraan het den
voorrang en de heerschappij over de we
reld dankt. Voor pelgrims en zieken
verrezen vele liefdaligs instellingen.Vele
geestelijke ridderorden ontrtonden.
De Kruistochten hadden gevolgen van
maatschappeljjken aard. De veelvuldige
vetten, die vroeger bestonden tusschen
de verschillende ridders verminderden
steik, nu men tegenover eenen gemeen-
schappeljjken «pandstond. Men beschouw
de elkander als broeders. Ook weid de
ridderschap veredtld.
De Kruistochten hadden gevolgen van
staatkundigen aard. De macht der konin
gen nam toe, terwjjl die der edelen
verminderde. Duizende lijfei genen werden
door hun kruisvaart of' door loskooping
vrije mannen, ten gevolge waar?an ste
den ontstonden. Handel en nijverheid
kwamen tot groote ontwikkeling.
De Kruistochtsn haddsntsn slotte ge
volgen van wetenschappeljjken aard. De
kennis der aarirjjkskunde nam toe. De
wetenschappen, door de A'a'oieren be
oefend, (wjjsbegeerte, geneeskunde, schei-
liefde kan ternauwernood wortel ges choten
hebben en zal wel sp e.lig vergeten zijn
Fransje hief mat een vastberaden uitdruk
king het hoofd op. Wy zullen zien, mama.
Pia weet niet en mag niet weten dat ik met
Wulff-Dietrich een vri ndschipsverbond geslo
ten heb. Ik smeek u, laat haar absoluut niet
merken dat u weet wie houtvester Hellmuth
eigenlijk is.
De graaf knikte als in gedachten, Neen
zeker niet, ik beu blij dat ik die omangen«me
geschiedenis niet behoef aan te roeren. Doch
(lat hij a'stand van het erfgoed wilde doen,
zal ik nooit gelooven.
Hoe zou Rudigers zoon zoo versch'llend
van de anderen kunnen zijn Hartwig dood
t Is misschien maar het beste Wij menschen
wikken en zinnen op wraak doch dan komt
hetMij is de wrake I
De gravin sloeg haar arm om Fransjes
middel en zeide
Kom nu maar eens mee naar mijn kamer
dan kunnen wij alles eens kalm beredenee
ren. Ge weet hoe mij de toekomst ter harte
Neen. moedertje, laten wij nu geen plan
nen meer maken. U heeft zooeven gehoord,
de mensch wikt, maar God in zijn oneindige
goedheid beschikt.
Alles zal wel ten beste geschikt worden.
Gaat u maar wat lezen,dat zal u wat afleidiug
g ven.
I Et gij
Ik ga een zien of l'ia mij wil binnen
/a 'so
meet- en sterrekanie) rezen in de ach
ting der Europeanen. Da geschiedenis
ontving eene grootsche stof en da dich
terlijke verbeslding werd verhoog!.
President Roosevelt heeft in eene
rede te St. Francisco uitgesproken, ge
zegd, dat het beste middel om den vrede
te verkrijgen is te toonen, dat men
niet bang is voor den oorlog. De Ver-
eenigde Staten moet-n er naar str9veo,
de krachtigste marine Ur wereld te wor
den. Zoo «Ir men weet; is het streven
erop gericht om te maken, dat Duitsch-
land ter zee ni t tegen Untie Sam op
kan Iotusschen, voor de idealisten
en illusionisten, die Nebucadnezar's e uw
reeds zien aanbreken, is R o o s ev e 1 t's
rede eene pjjnljjke, maar leerzame ont
nuchtering.
Voor de eers'.e maal is de Atnsri-
kaansche Regeering, naar de Daily Ex-
prest verneemt, genoodzaakt geweest,
buiten de Ver. Staten eene bestelling
voor de marine te doeD. In Duitschlaud
werd 1000 ton staal voor de werkplaat
sen op de nieuwe marinewerf te Charle-
stown besteld. De levering moet binnen
eene maand geschieden.
De minster Chamberlain te Bir
mingham het woord voerende, veroor
deelde scherp de kunstmatige toepassing
in Engeland van het beginsel van vrij
handel waardoor volstrekt uitgesloten
wordt aan de Engelsche koloniën een
voorkeursinvoerrecht te verleenen ofeenig
verschil te maken tusschen landen die
Eegelacd goed, en landen, die Engeland
slecht behandelen. De Engelschen be
hoorden ten opzichte van hun mede-on-
derdaneD niet gebonden te wezen door I
een zoo doctrinair beginse', en moesten j
niet aarzelen weerwraak te D»m»n, zoo
dra de belangen van hun kolonisten en
hen zelf op het spel staan. Chamber
lain wilde de handelsbetrekkingen met
de koloniën tot een kwestie maken, waar
over de volgende algemiene verkiezing
moe t loopen.
Koning Ed ward ii met de Ko
ningin gisteren uit Schnland te Londen
teruggekeerd.
De Prins van Walss heeft gisteren
het eerste stuk van de electrischa tram
lijnen »an den Loudenschen graafschapi-
raad, loopende tusschen Westminister,
de Blacktriars-bruggen en Tooting gs-
opend.
JDd Daily Mail die in betrekking staat
met den boeren bevelhebber Ben V i 1-
joen, bevatte den tekst van den brief
van V i 1 j o e n aan Lord Roberts,
dezen zjjn diensten voor Somaliland aan
biedende, en herhaaldeljjk heeft ':et nog
berichten over den generaal uit Amerika
gehad. Hat bevestigt nn in een tele-
Toen Fransje verdwenen was, was het Jo
hanna onmog lyk alleen te blijven. Zij ging
terug ua;ir de kamer van haren man en nam
zijn hand in de hare. Zoo hadden zij samen
menig uur gezeten in de kleine vensterbank
op Niedeck en bet groote plan beraamd dat
nu geheel den bodem ingeslagen was.
Als rillend van koude, zat Pia, nog niet
hare woede meester, in het kleine torenka
mertje, en drukte de lippen vast opeen.
Een geda :hte beheerschte haar.
Zij was, door hom dien zij liefhad, schande
lijk bedrogen O, God, als zelfs zjjn liefde
lengen was, wat was clan waar P En tante J o.
banna wist er natuurlijk van en hielp W ullï-
Dietrich. Ja, nu was het hiar cudelijk waarom
zij een vriendschappelijken omgang tusschen
Fransje en hem toest md. Daarom dus had zij
haar steeds afgeraden de vrouw vanNied cks
erfgenaam te worden, om haar zand in te
oogen te strooien en Wulff- ietiich zooveel
zekerder te doen zijn van zijn overwinning.
Geen enkele verontschuldiging zocht zij y0or
haar valschen minnaar, üorette had reeds
tweemaal geklopt en gezegd, dat men met het
oitbijt op haar wachtte,
Pia staat met schitterende oogen op Zij
heeft geen bew, ende oogen af te koel n en
haar bleekheid is niets buitengewoons. O,
hoe haat zij al wat Niedeck heet. Oom en
tant Johanna, die zoo bereidwillig de mise
en scè ne bereid en als souffleur dienst gedaan
gram uit New-York, dat Viljoen en
commandant 8 n jj m a n in Mexico
80.000 )'t eerste bericht sprak van 83.000
niet 33.000) acres we> en bouwland voor
een Boer nnederzetting hebben verkre
gen. Het land ligt op 24 KM. van Chihu
ahua. Hjj vertelde verier aan fea corre -
pondent der D. M., dat hij weinig ver
trouwen hid in de rust van Zuid-Afrika
en in de Versenigde Staten wilde hij
niet bljjven.«De Ameriksansche laudver-
huizersambtenaren schjjnen geen onder
scheid te kannen maken tusschen onzen
menschen en het schuim van Europa,
die zjj bij duizenden ontvangen.» De
heeren hebben bljjkbaar niet genoeg op
prjjs gesteld, dat generaal Ben Vil
joen zich wel in Amerika zoj willen
neerzetten. Over een paar dagen zou
Viljoen over Londen naar Zuid-Afrika
terugkeeren en daar een vijftigtal Boe
ren verzamelen om hen iu Mexico op
zjjn land neer te zetten. Wjj hopen, dat
men in Zuid-Afrika wjjzer zal wezen.
In Oostenrjjk - komen nu en dan jo
denvervolgingen voor, sinds in Jhnow
(Galicië) een brand uitbrak die aan op
zet werd toegeschreven waardoor op 23
April j.l. een 40-tal huizen werden ver
nield.
De christelijke bevolking beschuldigde
de Joden de brandstichters te zjjn en
wees met name als zoodanig aau een
zekeren I e h e 1 Klein, in wiens huis
de braud begonnen was. De me ligte ge
loofde de beschuldiging en bestormde
de huizen der Joden. Ichel Klein
werd doodgeslagen en twee andere per
sonen kregen zulke zware verwondingen
dat h n leven in gevaar was. De gen
darmerie zag geen kans de orde te her
stellen eerst toen een bataljon jagers
uit het nabjjgelegen Rawa Roeska naar
Uhnow was gezonden gelukte dit. Er
was toen echter al heel wat Joodsch
eigendom vernield.
Nu zjjn de Galicische Israëlieten niet
geheel en al onschuldig, mogeljjk, dat
zij door schande en schade wat wjjzer
worden, om alles te vermjjdea wat tot
een voorwendsel tot het plagen van ge
welddadigheden aanleiding kau geven.
Te Weenen zjjn de studenten van
de hoogeschool zeer rumoerig. Bjj her
haling hebben er demonstraties plaat»,
Tegen de Katholieke en Duitsch-natio-
nale studenten, zjjn strenge maatregelen
genomen.
De technische hoogeschool werd eenigo
dagen gesloten en daarna besloot de
vergadering van professoren tot de uit
sluiting van vjjf studenten, onder wie
een voor altjji en de andere voor een
of meer semesters.
Redenen zjjn groote overtredingen der
academische discipline. Gisteren zijn de
lessen weder hervat nadat de rector een
ernstige jwaarschuwing had laten aan
plakken.
Donderdagavond hielden ook de Sla
vische studenten een betooging. Des mid-
helr en haast nog meer dan hem die de hoofdrol
vervulde. Zij zal hun toonea dat Pia van
Noidlingen om hun valschbeid geen tranen
stort. De haastige stad van een kellner drong
t t haar door toen zjj de hand op den knop
der eetkamerdeur legde.
De ontbijtkamer was leeg, men had niet
langer op haar gewacht. Nu werd er geklopt
op de deur van den kleinen, aang renzend en
salonen Pia boorde oom VVillibalds stem
«binnen* roepen.
Het was de kellner.
Houtvester Hellmuth vraagt de eer van
de familie afscheid te nemen
Een oogenblik beersebte een pijnljjke stilte.
Pia, eenige schreden nadertredend, zag hoj
oom en tante elkaar bedrukt aankekenein
delijk zag zij tantes smeekenden blik en hoorde
oom me schorre stem zeggen: Verzoek
mijnbeer binnen te komen.
t ia lach sp ttend, Wat zal dat een hart
roerend afscheid zijn, al die uitgevlo en ac
teurs die elkaar weenend de hand schudden.
Doet zij verkeerd met te blijven luisteren?
Neea immers mij zelve is de huid die men
verkocht heeft voor de beer geschoten was.
Zij wilde zich van zijnjla-gheid overtuigen.
Een kel ner opent de deur en Wultf-Dietrich
treedt binnen.
Pia wankelt.
Tot m'jn groote spijt boor ik dat n
ons gaat verlaten, waarde houtvester stottert
oom, en naar ik van Fransje vernam om een
zeer treurige reden. Wij deelen zeer n uw
droevig verlies.
dags hielden Kroatische, Servische, Sla
vische en Tsjechische stade sten een ver
gadering, waarin besloten werd van do
regeering de oprichting eener Zuid-Sla
vische universiteit e verlangen. Daarop
trok een trcep Slavonische studenten
joelend en fluitend door de stad naar de
universiteit, waar de politie de menigte
uiteendreef.
Er heerseht aau de Bulgaarsshe grens
een v.eeselgke toestand.
Volgens berichten nit Sofia staan in
den omtrek van Gabrofska alle
dorpen in brand. De Turken hebben den
Bisschop vanNevroko in hechtenis gen>-
men, en ook de voornaamste daar wo
nende Bulgaren.
Uit Uskub veneemt de Daily Mail dat
de Albaneezan zich hevig verzetten tegen
dsn opmarsch der Turksche troepen naar
Ipak. Het geschutvuur der Turken heeft
in de dorpen verscheidene huizen ver
nield, en er zjjn tal van dooden en ge
wonden. Te Ipek wordt een beslissende
strjjd verwacht.
Algemeen gelooft men en daarvan is
I ook de Fransche gezant te Konstantino-
pel overtuigd, dat de oproerige bewe
ging in Macedonië voor dit jaar reeds
voor goed is mislukt.
De Russische en Oostenrjjksche gezan
ten dringen bjj de Porte nogmaals aan
op de invoering der hervormingen, daar
het vertrouwen, dat het inderdaad ,fge-
beuren zal, schijnt te verminderen. Rus
land heeft bovendien bjj moada van zjjn
gezant Z i n o f j e f nog een stap gedaan
die niet zonder bateekenis in. Het heeft
de iavrjjheidstelling gevraagd van den
dezer dagen gevangen genomen Bnlgaar-
schen bisschop van Scroemitza, msg. G e-
r a s s i m o s. Het antwoord is nog niet
bekend.
Uit Sofia wordt gemeld In Oost-
Macedonië hebben da Turken alls Bul
garen van eenige beteakeni» in hechts-
nis doen nemen, de overigen vluchtten
naar de bosschea. Dj gevangenen wer
den onder hevrge pjjniging te voet naar
Saloriki en Dschumaja gedreven. D»
vrouwen stroomden samen en eischten
de vrjjlating van da gevangenen de troe
pen dreven haar uiieeD. De grenzen zjjn
voor de Bulgaren gehesl afgesloten.
Deze tgdingen doen de verbittering al
hier zichtbaar toenemen. Tot het aftre
den van het Kabinet gaf directe aanlei
ding de onheusche bejegening, door den
minister van Onderwjjs Rade w van de
zijde van vorst Ferdinand on
dervonden ter gelegenheid van den ver
jaardag van den troonopvo'ger. De Ma
cedonische beweging heeft er misschien
ook invloed op uitgeoefend.
Omtrent den toestand in Mace ion'ë
geeft de Times het volgende: Er heerscht
een waar schrikbewind in het district
Djuma. Bjj na alle Bulgaren in de stad
zgn gevangen genomen. De winkeliers zjjn
gevangen genomen. De winkels zgn ge
stoten en de markt is geheel verlaten.Zg
Een korte drukkende pauze. Men geeft el
kaar de hand.
Waarom noemt men hem onder vier oogen
ook nog houtvester
Fransje heeft u dus reeds van ouze ont-
moeting iu den tuin verteld, mr mr
Luxor
Hoe veranderd klinkt zijn stem. Zij kan
het gelaat van oom Willibald zien.
Wulff Dietrich, roept deze, de armen
uitbreidend. Mfjn God, neen, ik wil niet ont
kennen dat Fransje ons vertelde wie gij zijt
en als houtvester Hellmuth heb ik u liet ge
kregen, als neef zal ik dat blijven doen,want
ge verdient het?
Oom, beste, beste oom! God zij gedankt
voor dit uur Heeft deze dag mij ook al mijn
geluk ontnomen, hij brengt mij ook de ver
vulling van mijn vurigsten wcnsch vrede
tusschen u en mij
Tante Johanna drukt den zakdoek tegen
de oogen en zegt: Wulff-Dietric hoe ondoor
grondelijk zijn Gods wegen.
En in die andere kamer staat Pia met knik-
I kende knieën en doet zichzelf vreeselijke ver
wijten.
O, God is het dan waar. Leeren deze
menschen eikaars waren imam eerst nu Heeft
zij hen allen valieh beschuldigd Hem
ook Zjj krimpt inean van schaamte en be
rouw.
Worat vervolgd