No. 5401
28ste Jaargang.
2)ag6laó
Zaterdag 23 Mei 1903,
voor «3föooró~ on Scuiè^cHollanó.
Amsterdamsche Brieven
«2ff ie is óe erfgenaam
BUIT N LAS D,
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem
I usland.
Oostenrijk-Hongarije.
Duitschland.
Italië.
Frankrijk.
Kerkvervolging in Frankrijk.
vr.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
1,50
2,90
0,03
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Toor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
AGITE MA NON AU IT ATE
PRIJS DER ADVERTENIIEN.
Van 16 regelsConti
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
i n
lJoo f dag enten voor het Buitenland Compagnie Génerale PubbciteEtrangère
G.L. DAÜBECo JOHN., b. JONES Snee- Paris 31 bis Faubourg Montmartre
21 Mei 1903
Hoe het in onzen gemeenteraad gaat?
Ka'ro, heel kalm. De greots vraagstuk
ken, die eenige weken geleden, alLs in
spanning bielden,de regeling vaD de bo
nen der werklieden, de betere regeling
van de verhouding tusschen de Rjjks-en
Gemeente-geldmiddelen en vooral de wa
terleiding, blijken wel een tjjdje te ru ten.
Water schijnt men nu genoeg te heb
ben, aan de loonstaten der werklieden
kan men bedaard werken en wat de re
geling van de verhouding der Rjjks- en
gemeentegeldmiddelen betreft, hm
daarop zal men hier nog wel wat moe
ten wachten. Intusschen zal Amsterdam
zich zelf moeten trachten te redden en
dat zal zeker niet gaan zonder groote
inspanning, te meer, daar de hoofdstad
het broeinest is geworden der socialisti
sche woeling-in en de herhaalde werksta
kingen den Amsterdamschen handel een
gevoeligen knak hebben gegeven. Het
vertrouwen in het Buitenland is geschokt
en met groote zorg zei er moet n ge
waakt en gewerkt worden, dat de handel
niet verloopt in de scheepvaart niet
vermindert maar weder tot zjjn vorigen
bloei wordt teruggebracht, opdat de du
re inrichtingen, welke hen in het be
lang van handel en scheepvaart gemaakt
zjjn, rentegevend worden en den gemeen
telijken schatkist helpen stijgen. Erg flo
rissant ziet er die ten minste niet uit,
al is het ook uiet zoo verschrikkelijk
erg, als de Engelscheberichtgaver er over
schrijft, die al uitbazuint; datcpoor Am
sterdam» den ondergang Eabjj is. Amster
dam heelt een zwaren tjjd doorleefd. Eene
sn< 11e uitbreiding gevoegd bjj het eige
nen van allerlei publieke ondernemin
gen, op een niet zrer gunstig tijdstip,
heett groote leeniugen noodzakelijk ge
maakt, maar per hoofd is het bedrag der
gemeentebelasting ongeveer hetzelfde ge
bleven. Nu is echter eene zaak niet te
vergeten, nameljjkdat de toename van
het getal dergenen, die belasting betalen
n:et in evenredigheid is met de toename
ner bevolking eu dus de druk op den
middenstand steeds zwaarder is geworden
en bet getal der torenzen grooter. Bjj
scherper controle is het echter Diet on-
mogeljjk het getal der niet-belastingbe-
talers aannerkeljjk te vermeerieren, waar-
bjj de bekendheid met de minimumloo-
nen, welke aan de verschillends ju-
blieke eo particuliere werkinrichtingen
en ondernemingen gegeven worden het
FEUILLETON,
1
50
Verwig
Ikik hem liefhebben P her
bicide zij. Gij bedoelt dat ik met hem
zou willen tiou en.
F ansje' drukte de lippen op elkaar, blaast
de wangen dik op. Zij wil niet Lchen, maar
kan zich toch absoluut niet inbonden, 't vt ordt
haar te machtig Half proestend, zich half
verslikkend werpt zij zich in een stoel ach-
terover, zoodat de voeten hoog in de lucht
liegen. Zij drukt de armen op haar maag en
arst ten laatste in een onbedaarlijk lachen
Ontz t wjjkt Pi» terug. Is de kleine krank
zinnig geworden
T n zeerste gekrenkt w endt zij zich af. Hoe
vreesdijk kinderachtig. En dat malle, dwaze
schepseltje moet de vrouw van VI ullf- Dietrich
worden
Eensklaps springt Fransje op en slaat de
armen driftig om baar niebtje's hals Vergeel
me, sehitje! hijgde zij, maar ik kan
't heusch niet helpen heusch niet
't kwam zoo onverwachts het was zoo
ontzettend dwaas och liefste, beste Pia
toe, wees niet boos En met deze woor
den vloog het bakvischje als een werv Iwind
middel aan de baud doer, terwjjl
Maar laat ik mjj heden uiet verdiepen
in beschouwingen onzer gemeentefiuan-
ciën. Liever nog een enkele terugblik op
de afgeloopen werkstakingenen hare ge
volgen. Ziehier een der gevolgeo. Niet
onaardig. Aan een der haven-inrichtin
gen komt een werkman otn zjjn contract
te teekenen. Men wjjst hem op de bepa
ling dat van zijn- loon tot ten bedrag van
f150 zal ingehouden worden, als een soort
van zekerheid voor het naleven van het
contract. De man haalt twee bankjes vau
f125 te voorschijn. «Hier mjjnheer» h er
zijn de 50 gulden». «Neen, man, dat is
niet noodig, van uw weekgeld wordt tel
kens iets afgehouden, tot de fl50 vol zjjn.
Gij behoeft d e niet te torten.»
Wel, mijnheer, laat mij dat maar in
eens afdoen. Z e, ik had dat geld op de
spaarbank. Dat gaf maar even
2'/j procent. U geeft 4, ik heb er dus nog
voordeel van.
«Ja maar bedenk, als gij eens weer
gaat staken, dan ben je alles kwjjt.»
«Staken, mjjnheer, staken! Nooit van
mjjn leven meer!» Hg liet zjju 50 gulden
op de tafel li ggen en liep weg, of de drom
mel hem achterna zat.
Domela Nieuwenhuisis niet
geheel ontevreden over den afloop der alge-
meene werkstaking. Hg vindt,dat er nié<r
armen, meer ontevredenen door gekomen
zjjn, en dan over dertig jac r zjjn wjj weer
klaar voor eene nieuwe, veel krachti
ger algemeene werkstaking. Een knap
man, die het beleefr. En ik wensch van
harte, dat bij gelijk hebbt en wij voor
dertig jaren van dat moustrum verlast,
zijn. Als dr. K u y p e r niet anders gedaan
had dan dat; wjj zouden hem reeds harte
lijk daokbair zijn.
Privaat-docent van der Goes veroor
deeld tot 4 maanden. Natuurlijk, in hoog
beroep kan 't nog veranderd worden, maar
voor deu heer Hugenholtz eisch
één jaar nog voor iemand, 4e zgn
moed voorbg had gepraat een niet gerin
ge strat. 't Schijnt, dat meu er bjj
justitie Diet mee spot e n die opruiende taal
nogal in rekening brengt. Maar 't liep
ook de spuigaten uitvin den laatsten tijd*
Eer deze brief inde Nieuwe Haarl Cou
rant venchjjiit is de Koningin waarschijn
lijk al in de stad. Dan hebben wjj al ge
juicht, en gejubeld met al het vuur, dat
in ons gloeit, met al de liefde, die wg
haar toedragen, haar de laatste spruit van
den Oranjestam, de Koningin der Neder
landen, die God ons sp re, nog jaren en
jaren.
de kamer uit. Pi zinkt als gebroken op een
stoel neer. Maar neen, zij wil niet onbillijk
zijn, zij weet dat v rlegenheid rich bij jonge
meisje9 soms in lacben lucht geef'. Kleine
dwaas, dit onzinnig lachen ha i haar geheim
meer dan iets anders verraden. Pia wil er haa
geen verwjjt van maken; zij weet immers dat
zij met een kind te doen heett.
Waar zou zij heen gegaan zijn?
Hoor gedempt klinkt haar van uit de
kamer der gravin nngm als ge.lach in de oo-
ren. Pia's blik zwerft, door dikke tranen heen
doelloos door de kamer, tot zij eensklaps op
iets wits, verkreukelds hl et rustem
'lij beeft. Het is de brief. Zijn brief P
Fransje h d haar immers toegestaan dien te
lezen. H t zou dus geen onbcscheidenhe d zjjn
als zij hem opraapt en lees'. Zou zij
Werktuigelijk staat zij op, zij wankelt naar
het verkreukelde stukje papier toe. Zon
zij het doen? Mag zij het doen Als
er eens iemand binnenkwam P Als de dienst
boden den blief -ens vonden en lazen?
Driftig bukt Pia zich, en l ekeek het stuk-
i je papier, dat hare bevende vingers ternauwer
nood vermochten vast te houden. Het was
slechts een enveloppe Goddank, hieraan be
zondigt zij zich toch in geen ge al. Naderen
de schreden doen haar het couvert ha'.stig in
den zak steken.
Oom Willibald treedt binn n.
9' ^f.a' k°e gelukkig, dat ik u hi r
vind, zeide hij een handvol p pieren en cou
ranten op 'a'él werpende. Zijt ge al bezig?
Neen, beste oom hebt u soms iets voor
Naar aauleiding der jodenm'shande-
ling hefc-ft de Czaar, het hoofd van het
gouvernemei t Bessarabië, deu luitenant
gouverneur Von Raaben ont
slagen, omdat zooaL reeds dadelijk
werd beweerd de overheid hier bljjk-
baar opzetteljjk nitt had willen ingrgpen
en toegestaan had dat politie en troepen
meeplunderen. Uit dezen zeer toe te jui
chen maatregel van den Czair volgt
wel, dat de Russische j lleenheerscher
het gebeurde veroordeelt, en ook wenscht
te stialfen, waar de straf wordt ver
diend.
In Zuid-Tirol hetft men dezer dagen
weer bemerkt, dat de beren er nog uit
ziju uitgeroeid. De gebroeders L o r e n-
z o u i te Cles ontdekten eenige dagen 1
geleden in de uitgestrekte bos?cben van
de Bocca die Brente een grootsn beer.
Zij organiseerden aanstonds een drijfjacht
maar de beer on'kwam. Dagenlang werd
naar het spoor gezocht.
Plotseling troffen de beide jagers het
wijfje van den vluchteling aan, een ma
gere, ongeveer tienjarige berin, die met
twee schoten gevcli werd. Thans wordt
gepoogd de streek ook alsnog van den
beer-gemaal te verlossen.
In de Oostenr jjksche Kamer is tot de
Regeering de vraag gericht ot de Ita-
liaan-che studenten aan de universiteit te
Innsbruck ongestoord huu studiei kun
nen voortzetten tot de Italiaansche pa-
ralleleursven volgens belofte verlegd wor
den naar eeu andere stad. Voorts of de
regeering kan instaan voor de veiligheid
der Itatiaausch sprekende bevolking te
Innsbruck.
Met een extra trein ziju keizer W i 1-
heltu en de Keizerin gistereu uit, Kurzel
te Berljjn teruggekeerd. Met den keizer
lijken extra-trein maakte ook graaf v.
Hülsen Hiiseler,. de chef van het
militaire kabioef, de terugreis mede.
H ii s e 1 e r is tjjdens het verblijf van den
Keizer iu het Rijksland vrij ernstig ziek
geworden. Ds Keizer heeft hem, ter ge
legenheid van zgn bezoek aan Metz, de
briljanten bij de orde van den Zwarten
Adelaar geschonken de hoogste onder
scheiding die hg rerleenen kan, en hg
sprak over zgn kabinetschef met den
grootstea lof, na afloop van de parade
van gisterencchtend. «Graaf H ii s e 1 e r.
zoo zeide de Keizer, heeft veel van u
alleo veriangd, maar z'chzelf niet ge
spaard. Hij behoort tot die soldaten voor
wie 'sKonings wri het eerste gebod, de
erkeDtelgkhüid van hun Kouing da b iog-
ste onderscheiding ie.»
Misschien zal men in deze woorden
een toespeling zien op de houding van
mij te doen? Ik zou u er waarlijk heel dank
baar voor zijn
Ja, tante Johanna en Fransje zijn ner
gens te vinden, ik zou 't dus heerlijk vinden
als gij eens mijn secretaris zoudt willen zijn.
Zooals ge weet is mijn bril gebroken, ik heb
dien nog steeds niet van dep. opticus terug,
zood t ik nu hulpeloos als een blinde tegen
over deze postbezending sta. Ik zou het dus
erg lief van u vinden, wanneer ge mij een cn
ander zoudt willen voorlezen.
Vaar oompje, als er eens geheimen in
de brieven staan, zei lria glimlachende.
Wees daar maa* niet bang voor, beste,
antweordd hij, zich beha gel ij ki een hoek
de sofa vleiende, mijn minnebrieven laat ik
me regel echt door fan e Johanna in 't oor
fluisteren Lees de brieven eeist voor u zelve
door, zoo doet mijn v ouw ook altjji, het
voorlezen gaat dan das ma gemakkelijker en
vloe'ender.
Zooals u wilt, zeide Pia. Hier is een
brief, die geheel en al met po t 'egels bedekt
is, hij schijnt een groote omweg gemaast e
hebben. Zal ik dien eerst lezen
Graag.
Onverschillig opende Pia het dikke cou-
j vert.
f Mijn lieve, beste ouders, zoo begon lie
i schrijven. Zij schrok wat beteckende dat?
Haar oog vloog o er de eerste blauzjjde en
bleef eensklaps op baar eigen naam rusten
j Miss Lilian Luxor. Zij leest verder, wonder
lijk ritselt het papier tusschen haar ijskoude
handen, haar adem iaat zwaar en hijgend.
den aftredenien minister van oorlog
immers naar verluidt moet v. G o s s-
1 o r's ontslag hoofdzakelijk aan verschil
van gevoelen met deu Keizer toegeschre
ven worden.
—Naar uit Mainz gemeld wordt, is de
bekende Paul Albert, die zooveel
succes heeft gehad in de wielrijderswe
reld, met zgn automobiel verongelukt bij
Maiuz.
Hij bepro.fde een nieuw rijtuig voor
den tocht van Pa jj- naar Madrid, toen
op eene steile helling zgn rjjtuig kan
telde en hij op den groud werd gewor
pen, waardoor bg eene sehedelb euk be
kwam. Men bracht hem naar zijne wo
ning en daar is hij gestorven, zonder nog
eerst tot zichzelven gekomen te zgn.
Albert, die reeds eenige jaren de
«piste» hadv.-rl.iten, was vroeger onover-
winbvar op het rjjwiel.
Het consiskorium, waarin Z H. Leo
XIII acht Dieuwe kardinaals zal benoe
men, is bepaald op 15 Juni, de vier
Italianen, die benoemd zullenj worden zjju
de nuntiussen vao Weenen en Lissabon
Taliani en Ajuti eu twee prelaten
Nocella en Gavicchioni. De
vreemdelingen zjju een Spanja >rd, aarts
bisschop vau V-lencia, twee Oosten
rijkers en een Duitscher, de aartsbis
schop van Keulen mgr. Fischer.
Toen Dinsdag in de Fransche Kamer
van Afgevaardigden de werkzaamheden
begouuen, vroeg Ban dry d'Asson
het woord. Hij zeiIn tegenwoordigheid
der gebeurtenissen die wjj zien geschie
den, is het de plicht van eiken goeden
katholiek te roepen: «Weg met C o m-
besl Leve de vrjjheii Leve de gods
dienst Weg met de Kerkvervolgers
Hij werd tot de orde geroepen maar
wees nog den minister Combes, op de
geldalzetterij, door deu zoon van Com
bes bij do Karthuizers gepleegd.
B ri ss o n herhaa't nog altijd zjju b -
9cbuldigiug, die hjj tegen E d g a r C o m-
b es heeft uitgebracht. Otn de zaak voor de
assisen te brengen, zegt hij, zal ik eiken
dag in rnjjo blad drukken dat Edga r
Combes, algemeen secretaris van het
ministerie van binn n'aud che zake i en
zoou van dei voorzitter van den minis
terraad, een geldafzetter i*.
De afgevaardigde Gayraud weei er
op dat de minister Combes, de ge
wezen kloosterling'n het prediken ver
biedt in sttijd met het Concoidaat. De
wat tegen de religieuseu is niet toepas-
seljjk op dv verwereldljjke kloosterlingen
noch Combes, noch de ree1 tbauken
mogen nieuwe regels stellen in de plautj
van de oude voorschriften brtrekkelijk
de uit bun eigeudo n gejaagds priesters.
De minister Combes maakt zich aan
wetscheodingen en misbruik maken van
macht schuldig. Hij vervolgt de pries
ters, in plaats van rustverstoorders te
vervolgen.
Zij leest leest den brief van Wulff-Dietrich,
dien hij op dien noodlottigen morgen aan
zgn ouders geschre en heeft,- deu brief waa in
hij, ten i unste vm zijn broeder artwig, af
sand doet van de e fenis Niedeck, daar hij
op het punt staat van zich te verloven met
eene Amerikaanscbe, eene Lilian Luxor. Al
de innigheid, al de w rmte van zijn zoo vurir
liefhebbend hart stort hjj in deze reg lea uit.
Pia staart op de woorden neder, haar ge
laat wordt doodsbleek, een rilling overvalt
haar, met zachtcn kree' grijpt zij tastend om
zich he, n en zinkt bewusteloos op den grond.
Pia God Pia, wat scheelt ge riep
de graaf doodelijk verschrikt, maar Pia gee't
g en antwoord en de oogen blijven gesloten.
Branden l heet vielen de zonnestralen in
Pia's kamer. De vensters stonden wijd ge
opend, en het jonge meisje was zoo juist,
leunende op Fransje's arm, uit den tuin te
ruggekeerd. Met aandoen'ijke teederh id ver
vulde het ba' vischje de plaats van pleegzus
ter. Met vriendeljjke glimlach liet Pia zich
de ijverige o'schoon onbeholpen attenties van
haar nichtje welgevallen. Een kalme rust lag
over het gelaat der herstellende zieke als had
zij gestreden en overwonnen. De trotsclie,
hoogmoedige trek. om haar mond en de op-
bruisende drift, die maar al te vaak in hara
schoone oogen flikkerde, en die wel eer.s na
deel deden aan de liefelgke schoonheid van
haar Madonnagezichtje, was nu geheel ve--
Ik stuur van uit deze Kamer en vau
deze tribune, zoo sprak Gayrand, mjj-
ne gelukwenschen aan do priesters die
hun plicht vervuld hebben. Er volgden
toejuichingen nit den rechter en gebrul
uit den linker hoek der Kamer.
Het Gerechtshof te Lourdes heett uit
spraak gedaan over het eigendomsrecht
der geesteljjken van de Grot van Lour
des, over terreinen en gebouwen, en be
paald dat een en ander niet verzegeld
mag worden. De liquidateur der Regee
ring heeft tegen deze uitspraak gepro
testeerd.
De Oostenrjjksche Gezant te Parjjs
heeft geprotesteerd tegen de sluiting van
do kerk der Condoliers te Nancy, die
volgens oude bepa'ingen als familiegraf
der hertogen van Lotharingen is aange
wezen, en das exterritoriaal is. Ds Fran
sche regeeriug heeft toen verklaard, dat
de congregatie wet op deze kerk niet
van toepassing was.
Zjj durft bljjkbaar deze kerk niet aau
om geen conflict uit te lokken met
Oostenrjjfe.
Een van de officieren, die weigerden
hun troepen aan te voeren om behulp
zaam te zgn bg de sluiting der door de,
Fransche Regeering verbrden kloosters,
zekere luitenant P o s t i e r van het 93-
ste regiment infanterie, zal vervolgd
worden, hjj weigerde de bevelen van zjju
superieuren op te volgen en zgn com
pagnie naar het klooster te Sables-d'
Olonne te geleiden en is derhalve giste-
rin iu arrest gesteld om later voor den
krijgsraad te verschjjnen.
De pators Maristen, die in het Depar-
ment der Loire 75 scholen bezitten, heb
ben, zoodra hun de ontbinding van hun
orde beteekend wörd, burger kleederen
aangetrokken, zjj gaan voort met klas
te geven, niettegenstaande Dinsdag tegen
hen talrgke processen-verbaal zgn opge
maakt.
j Zaterdag zj)n 21 schoolbroeders Ma-
risten, aan boord van de Gascogne uit
Havre naar New-York vertrokken. Voor
de maand September zullen 3000 Broe
ders van dtzsiide orde Frankrjjk verla
ten en naar China, Australië, Amerika
en Engelaud vertrekken.
De Broeders van htt H. Hart, van
Pey, zullen den zetel hunner orde naar
de Vereeuigde Staten overbrengen.
De burgemeester van Berrias, de heer
M a s s o n, is in zgn ain'ot geschorst,
omdat hg de gemeenteschool niet wil
vergrooten om er de leerlingen der ge
sloten vrge scholen te ontvaugen.
Te Villefranche heelt een ergerlgke
beleediging plaats gehad. Daar logeerden
in een eigendom, van den heer Guyot
vjjf paters jezuieten. Maandagmorgen is
het parket daar biunea gevallen, en vond
er-verschrikkeigke zaak 1-vier gewezen pa
ters die daar rustig aan redeneeren waren,
De handlangers van Combes hebben
tegen de paters proces-verbaal opgemaakt
voor overtreding der wet tegen de kloos-
dwenen VYiriff Dietrich's brief had hun deu
laatsten genadeslag toegebracht.
Het waren ar gstige dagen geweest die zij
in ijlende koortsen had dooigebracht, dageu
waarin Pia e voor het eerst van haar leven
akelig bleek en betrokken had uitgezien.
Dank z j echter Pia's krachtig estel was
de ziekte spoedig overwonnen, en thams be.-
scheen de zon een eng. lengezichtje en Kranste
fluiiterde met van geluk stralende oogen haar
moeder in het oor. -'oo mooi als nu, is
zij nog nooit geweest.
Ook Fransje was veel veranderd. Haar ove'-
moedigheid had voor diepen ernst plaats ge
maakt en een uitdruk'ring van wilskracht en
vastberadenheid laj op het vroeger zoo le-
vensl.stige, onbezorgde gelaat.
Er hadden heftige opgewonden gesprekken
tusschen haar en haar vader plaats gegrepen.
Wat er verhandeld w s geworden vernam e»
vermoe de niemand maar eindelijk scheen
men bet eens geworden te zijn, want na
een laatste beraadslaging, langer dan een
der vorige, was Fransje met van voldoe
ning schitterende cogen naar buiten gekomen
Zij haalde diep adem en streek zich met den
z kdoek over net vochtige voorhoofd. Even
later, toen zij zich door niemand bespied
wist, tri de er echter een trek van bittere
smart om hare lippen slechts de sterren
aan cgonwden het,.
Wor t wreolgd.)
