No. 5402
Maandag 25 Mei 1903
28ste Jaargang.
HbagSlaó voor cföooró- en Zuió-óLollanó.
Mgr. Caspa1' JosephMartinus
Bottemanne.?.
«2Tm is ós erfgena
BUREAU St, Janastraat. Haarlem
D U i T Al L A i\ D.
Amerika.
F usland.
Enge'and-
Duitschland.
J Kerkvervolging in Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
1,50
2,90
0,03
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con taut.
50 Cents
7*
AGITE MA NON A ïITl'EA
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubbciteEtrangère
G.L. DAL BE fy Co JOHN., b. JOJ\ES SuccParis 'ülbis Faubourg Montmartre
Gisteren-namiddag trof ons Bisdom e6D
gevoelige slag. Zjjne Doorluchtige Hoog
waardigheid de Bisschop van Haatlem
ontsliep zacht en kalm in den Heer. De
laatste dagen bracht de Doorluchtige
Kerkvorst op zijn kamer door, daar ver
val van krachten hem ontrukten aan zijn
werkkring.
Aan bet sterfoed waren aanwezig de
Hoogeerw. heer Mgr. A. J. C a 11 i e r,
Vicaris-Generaal van het Bisdom, Mgr.
B. Dankelman, kanunnik, deken en
pastoor en eenige andere Zeereerw. hee-
ren geestelijken, met mej. Botte man-
n e, nicht van den Overledene.
Z. D. H. Mgr. Bottemanne, ge
boren te Alkmaar den 14den Augustus
1823, keumerkte z'ch in zijn jeugd door
grooten godsdienstzinzijn streven en
voornemen eens als nederig pr ester Gcd
te dienen, ging 15 Augustus 184G in
vervulling, toen Hjj tot het H. Priester
schap werd verhoven.
Op de Klein-en Groot-seminares van
Hageveld en Warmond had hjj in zjjre
studiejaren zich vele lauweren verwor
ven. Door zjjn uitnemend helderen geest,
(Joordrongen van de stadiën der godge
leerdheid, der wijsbegeerte en der gewjjde
wetenschappen, werd hjj als student hoog
geschat door zjjne professoren.
Slechts enkele dagen na zjjne H. Pries
terwijding werd Z. D. H. Mgr. Botte
manne, benoemd tot kapelaan te Soe-
terwoude en wel op den 22en Augustus
1846,
Hier verbleef de jonge geesteljjke tot
22 Sspteinber 1852, toej zgne benoeming
tot pastoor j volgde te Den Burg op het
eiland Texel. Als kapelaan en sis pas
toor wist hjj door zijne welsprekende
woorden op den kansel de geloovigen tot
zich te trekken; hnmaan en liefdevol
ia den omgang maakte hij zich bemind
allen die hem kenden het was dan
ook niet te verwomleren, dat de paro
chianen van Den Burg hun pastoor den
llden September 1853 noode zagen heen
gaan naar Warmond om aan dat Groot-
Seminarie als professor in de Moraal
Theologie lessen aan de studenten te
geven.
De helderheid van zjjn onderwjjs, zjjn
invloed op de studeerende jongelingschap,
zijne algemeene kennis en werkzaamheid
aan het Seminarie, iteldrn Mgr. Botte-
FEOILLET ON,
m a n n e in staat als prof'esser een reeks
van lessen te geven aan de te vormen
Prieste's, die mogen worden beschouwd
als de bloem zjjner studiën.
Na acht jaren als professor zjjne bes'e
krachten te hebben besteed, werd Mgr.
Bottemanne den 14en Augustus
1861 geroepen naar Soeterwoude, waar
Z. D. H. eens als kapelaan, nu als
Deken en Pastoor met de zorg dezer
welvarende gemeente werd belast, tot 30
November 1876, toen hg door zjjn benoe
ming tot pastoor aan de St.-Cat ïarinakerk
te Amsterdam zgne geliefde parochie
moest verlaten. Zeer kort mag zijn ver-
bljjf in de Hoofdstad genoemd worden,
want den 21 Augustus 1877 betrad Mgr.
Bottemanne een ander veld, al
waar Z. D. H. zijn jjver en begaafdheden
ruimschoots ten toon zou kunnen sprei
den. Wjj bedoelen namelijk de aanstelling
tot President van het Seminarie Warmond
en tegtljjkertij 1 tot professor in het Ker-
keljjk Recht. Geen wonder, dat Z. D. H
z'ch hoogst gelukkig moeBt gevoelen met
die aanzienlijke ambtsbekleediog, immers
hier had de geleerde Priester gelegenheid
te over om zich te toonen als een werk
zaam President niet alleen maar ook om
zgne begaafdhtden (en nntfe temaken voor
anderen. Den 5en Mei 1878 volgde on
getwijfeld als eene erkenning zjjner
verdiensten zijue benoeming tot de
waardigheid van knuuuik-theolo »ul.
Zes jaren spoedden heen gedurende
welken tjjd Mgr. Bottemanne als
President bvlast was met het bestuur van
het Seminarie Warmond.
Door de benoeming van Z. D. H.
Mgr. P. M. Snickers z. g., tot aarts-
b s9chop van Utrecht was in Haarlem's
Bisdon de plaats van Bisschop vacant.
Wie tot deze hooge waardigheid be
noemd werd, weten wij allen. Het wbs
den lOen Augustus 1883, dat de Presi
dent vaD Warmon 1, tot deu Bisschoppe-
Ijjken zetel geroepeu, zich in onze stad
vestigde, de consecratie van Z. D. H.
I had plaats te Warmond den 30en Sep
tember 1883.
Voorzeker kunnen wjj zeggen, dat Mgr.
C. J. M. Bottemann ewa s de right
man on tt.e right place. De Katholieke
Kerk telde onder hare bediecaren in fcem
een grooten Kerkvoogd.
Z. D. H. Mgr. C. J. M. Botte
manne mocht z'ch verheugen in de kin
derlijke liefde eo gehechtheid der geloo
vigen vau zjjn diocees, rijk aau gods
dienstige instellingen en godsdienstzin.
Z. D. H. Mgr. B o 11 e m a n n e hield
de H. Kerk voor oog»n als do school en
Vervolg.)
Bl
Fransje streed echter dapper, en zij 0ver-
won' Bet wa< de laatste ere van aanvechting
„eweest. Fenige minuten later trad zij, luid
ruchtig als altijd den salon barer moeder bin-
"(1— Mama! zeide zü, ik heb 't gedaan ge
kregen op papa's verjaa'dag gaat de kogel
door de kerk!
De g avin vouwde, als in stille berusting,
de handen.
Zou het niet 'aag zjjn, als ik anders
handelde, mama? vervolgde Fransje. ie,
Pia heb ik lief, en Wulff-Dietrich n mijn
vriend.
Juist daaromzuchtte Johanna smarte
lijk, Toen stond zij op, breidde met stralende
oogen de armen uit en trok Fransje aan haai
borst. Myn dapper, hooghartig kind Ik ben
trotsch op u, ik zie het nu zelve in dat gij
goed handelt. Dus, op papa's verjaardag I Wel
zooals g j zelf wilt. God zal u er voor zege
nen.
Fransje zette de tanden op elkaar om hare
ontroering te verbergen.
Maar moedertje, ga me nu niet zoo
prijzen. Ik doe immers niet meer dan mijn
plicht.
Ja, maar ik weet eter dan iemand an
ders wat het volbrengen van dien plicht u
kost lk ken het offer dat gij brengt.
Fea offer?
Ja, offert ge dan niet, zooals de zaken
nu staan, behalre uw hart, ook niet min of
meer het erfgoed op,
En heelt dan Wuliï-i'ietric'i niet het
zelfde willen doen Ik zal hem iu edelmoe
digheid nog de loef afsteken. Hij offerde het
erfgoed op om zelf gelukkig te worden, ik
zal het doen om anderen gelukkig te maken
Uit zal mijn belooning tevens zijn. Zie zoo..
ik heb gezegd, laten we nu eens over wat
anders praten.
En van dat oogenblik was Fransje weler
"1 4.e oude, vroolijk en geestig als
a hjd. Slechts een ding viel de gravin op,
V haa- nachtje niet meer, hoogstens
rukte zij een enkelen keer, de kleine, blan
ke hand.
Thans was Pia weder geheel hersteld. De
reis angs den Bijn was 'ijkans ten einde,en
Lia zou hen allen naar Niedeck vergezellen.
1 e gravin ad, uit naam au haren man, ook
haar broeder en schoonzuster dringe duitgenoo-
digd, terecht denkende, dat bet wederzien
barer ouders voor 1 ia de be6te medicijn zou
wezen
Pia was hair tante innig dankbaar. Ja,
zij hunkerde naar de eenzaamheid van Nie-
deck.
Zij bemiude Niedeci ter wille van hem
de bron der Litfie, hg was een volbs-
minneud Kerkvoogd. Zjjn devies«Om
nia in Charitate» bracht Zgne Doorl.
Hoogwaardigheid in toepassing tot in de
uiterste grenzen.
Z. H. Leo XIII benoemde Mgr. C.
J. M. Bottemanne den 23an Febr.
1899 tot Huisprelaat en Assistent-Bis
schop bg den Pauseljjken Troon en tot
Romeinseh Graaf; ook de Nederlaudsche
Regeering, de vele diensten van onzen
Bisschop eikeunende. schonk Hem den
lOen Mei 1889 het ridderkruis van den
Nederlandschen Leeuw. De borst van
den Overledene sierde ook het kruis van
Advocaat van St Pieter.
Mgr. Bottemanne behoort niet
meer onder ondtr de levenden. Hg heeft
zjjn strijd op de wereld volbracht.
Hg ruste in vrede
Wg kunnen nog mededeelen dat Mon
seigneur de absolutie ontving van den
zeereerw. heerM.P.J. M 6 11 na a n n, secre
taris. 7. D. H. was zeer goed bg keLn's en
ontsliep zonder eenigen doodstrgd. Nie
mand ha l zoo'n spoedig einde verwacht.
Het zingen der Metten is bepaald op
Dinsdag a.s. half acht uur. Lauden en
uitvaart zullen plaats hebben door Z.D,H.
Mgr. Van de Wetering, als aarts
bisschop van Utrecht, Woensdag-voormid
dag te half elf in de St. Bavo Kathe
draal.
Z. D. H. Mgr. Botte manne heeft
bjj zgn leven uitdrukkelijk bepaa'd lste
geen lijkrede te houden. 2e bg de be-
grafeuis mogen alleen medegaan Kapittel
en Secretarissen.
ilieraan wordt natuuiljjk gehouden.
Ook heelt Monseigneur zgn zeer eenvou
dig b:dpren(je gemaakt.
Het stoffelijk overschot van den Door-
lucbt'gen Kerkvorst ligt reeds in de Aula
van het Paleis in vol ornait en wordt
morgenavond gek st.
Dinsdag-ochtend 10 uur wodthetljjk
overgebracht naar de Kathedraal, waar
de geloovigen worden to< gelaten van 12
tot 5 uur.
In de Vereenigde Staten heerscht aan
de geheele Atlantische kust eene buiten
gewone hitte, 't is er veel warmer dan
in het midden van den zomer.
Re. ds bezweken 7 personen van de
h tte.
die er eens eigenaar van zijn zon, dien men
reeds in het gansche land om die erfenis
benijdde en die er toch lashend 1 fstaud van
had willen doen, ter wille zijner iefde.
Het begint te schemeren, grijze schaduwen
dalen langzaam ned r. in de verte hoort men
het rumoer van de straat: hier en daar wordt
een gaslantaarn aangestoken Het tjjne profiel
van Pia teekent zich scherp tegen ten don
keren achtergrond. Zij ziet er vol.trekt niet
meer ongelukkig uit.
Zacht aarzel-nd legde Fransje, die op een
voetenbankje aan hare voeten zat, de grove
hand op de fluweel zachte handen van haar
nichtje.
Pia, vindt ge het pre tig otn naar Nia.
deck te gaan
Heerlijk
Het zal er heel stil zijn, als gg n (jar
maar niet verveelt
lk snak naar rust.
Ja, omdat ge nu nog zwak zijt.
Neen, Fransje, waarlijk, dat is de oor
zaak niet. Het lie'ste wenscht* ik cjat
oom
mij mede naar Perzië nam, daar kon ik, ver
van alle gezellig verkeer, leven,
Ge zult leeren vergeten, Pia, ge zult
trouwen en gelukkig zijn.
Kalm en ernstig schudde Pia het hoofd.
Neen nooit Voor mij is het slechts eenmaal
lente. I an tornt er een nach'vorst en alles is
gedaan.
Fransje boog het hoofd di :p voorover.
Zeg ma eerlijk en oprecht, zult ge Wulff-
Dietrich nooit vergeten?
Da irentsgen heeft over Zuid-Canada
en Montana gedurende 72 uren een sneeuw
storm gewoed, die vcor 5 millioen dol
lars schade heet te hebben aangericht.
Woensdag hebben op verschillende
plaats n te New-York botsingen plaats
gehad tus chen politie en stakende ar
beid ;rs.
Te Cnicago is eene groote f uit-
firma gefailleerd met een passief van 3
millioen francs.
In geheel Zuid-Rusland wordt de haat
tegen de joden met deu dag erger. D#
opruieude artike en tegen de joden iu de
dagblalon brengen het hunne er bg en
wakkeren voortdurend aan. Men vreest,
dat z ch de gebeurtenissen van Kiszinef
zullen herhalen.
Openlijk wordt de Czaar beschuldigd
de jodenvervolging wel te wilLn. Indien
immer» de Regeering te St.-Petevsburg
niet heel wat flinker en krasser optreedt,
dan zullen de joden heel spoedig ove.al
worden uitgeplunde. d en gedood.
De Daily MaiU heeft een schaad ljjk
feit aan nat licht gebracht. Eltjeugdige
veroordeeld-n aan boord van de «Corn
wall» zegt hetblal, zgn ^aangetastdoor
tjpkeuie krortsen Dez j ziekte v?rt jou le
z ch nalat de jongeliefeu geslapen had
den onder drken-, afkomstig van het
gedurende den oorlog voor Zaid-Atiika
geleverde. Alle dekens moesten verscheurd
wo den, teneinde te verhoeden dat nei
ze weer zou verkoopen Het schjjnt
d«t duize. den van dergelgke dekei s in
den handel zjjn gebracht. De Daily
Mail» eischt een gestreng onderzoek.
Te Londen hebben de Lraelieten
een groote me eting gehouden, waarin Sir
F r a n c i s M o d t e f i o r e en de tn er
Brael Zangwill met kracht h b-
ben geprote teerd tegen de ant -aemie-
tische gruwelen in Rusland en verklaard
dat de toestand der Joden in tal van
Europeesche landt n niet reel gun t ger
is dan in de middeleeuwen. De heer
Zangwill merkte op, dat Engeland
zelf, dat zich zoo vijjzinnig noemt, b zig
is eene wet te maken tegen .de immi
gratie van vreemdelingen welke wet ech
ter bovenal eene «ostracisme tegea de
Joden» beduidt Eene motie werd aan
genomen, waarin erkend wordt, dat de
Israëlieten er belang bjj hebbeu het stre
ven der Zionisten te steuneo.
Het is opvallend hoe Duitschlands in
vloed zich in het Oosten doet gelden.
Een Fransen journalist dis volstrekt niet
vanclericalisme verdacht kan zjju, schrglt
hierover het volger.de:
Het is dan ook treffend op te merken
hoe veel meer moeite de protestantsche
Keizer doet dan de katholieke min istera
van i'ranarjjk, om den Paus te eeren
Nooit, maar ik zal hem zonder eenige
bitterh id aan de zijde van een ander geluk
kig zien.
En als er nu eens een ander tot u kwam
die u zeer, zeer lieihad
Dat zou ik diep treur'g vinden, want
bij zou dan even ongelukkig worden als ik.
Is u dat heilige ernst Zoudt ge nooit
van gedachten kunnen veran 'eren Als
als als ik eens een man was. Ge kent
me nu zoo *oed. Zoudt ge mij dan ook nooit
tot man kunnen nemen i
Voor het eerst lachte Pia harteljjk.
Goddank, dat geen meisje zijt, want
als man roudt ge in de eerste plaats rfge- j
naam van Niedeck zijn, en ge weet, ik heb
gezworen, nooit en nimmer den erfgenaam
van Niedeck te zullen rouwen.
Fransje lachte zenuw chtig.
Nonsens Ik bedoelde natuu lijk alleen
dat er misschien later nog wel eens iemand
zou kunnen komen, dien ge zoudt kuunen
lielhebben Als Wuift' 1 'ietrich eens terugkeer
de
Stil, spreek niet over hem.
Maar als hjj nu eens niet de ertgeuaam
van Niedeck was, als die ezitting eblis aan
de kroon verviel
Dat kan nimmer gebeuren. Waarom
maakt ge 'tmij au met zulke onmogelijke dingen
zoo moeilijk, Fransje? Mijn dapper kind! Ik
weet immers dat gij mij mijn geluk niet ontsto
len hebt. God zelve gaf het u 1 Hebt ge on
langs nog tijding van hem gehad P
Ja, ik heb antwoord op mijn laatste"
en zijn invloed te erkennen en te hul
digen.
Zr. Ms. bezoek aan Rome was voor
namelijk aan den Paus gewjjd en ik
geloof dat zjj, die dit alles uitsluitend
toeschrgven aan 's Keizers wensch om
de clericale stemmen in deu Rgksdag te
winnen, zich zeer verg'ssen.
De Keizer acht godsdienst onontbeer
lijk voor het gelnk en deu vooruitgang
van zgn volk. Hjj erkent dat 's Pausen
invloed in Duitscblaud ten goede is van de
beginselen die ziju beweegkracht zgn. En
tevens ziet Z. M. zeer wel in, dat voor
Duitschland's prestige in het Oosten, in
Sjrië en in de landen waarop hij onop
houdelijk het oog heelt gericht a's zjjnde
Du'tschland's toekomstige oogstvelden,
niets zoo heilzaam is en kan zgn dau zgn
volkomen g)ede verstandhouding met het
Vatikaan.
Op de Pruisische staatsspoorwegen
wordt bg de gewor.e(bom nel jfreias n de
le klasse afgeschaft omdat daarvan bjjna
geen gebruik wordt gemaakt. De maat
regel is reeds mgevoerd op zjjljjnen, wat
de hoofdlijnen betreft, worden naar ge
bleken behoefte al dan niet eenige compar
timenten le klasse behouden, o.a. voor
reizigers, die met den sneltiein zgn aan
gekomen en doorgaande kaarten le klasse
hebben. Voor dezen znllen echterinder-
geljjke gevallen vooraf kaarten 2 j klasse
geldig voor het tusschenvak, vooraf ver
krijgbaar zgn.
In de Fransche Republiek beginnen
de godd-loozen het den priesters lastig
te maken. Zjj trekken naar de kerken en
maken er schandalen. De gewezen abbé
Charbonnel spselt er zgn afschuwe
lijke rol, mair het viel hem niet mee
toen Dinsdag-svond de Zeereerw. heer
Violet, hem opzicht onder de godver-
z .kers om den renegaat op zjja plaats
te zetten. Toen de Zeereerw. heer Vio
let virscbeen huilden de aauwezigen:
<A bas la calotteDe priester hield
echter stind en riep «lk ben in sou-
taan gekomen en n oifc zal ik mg a pries
terkleed afleggen Zegevierend weerlegde
hg de stelsels van den godverzaker
Charbonnel.
Te Bre<t werd de aalin >ezenier die
zich Dinsdag naar de kerk van O. L.
Vrouw bega.', op straat beleedigd en be
dreigd. De politie joeg het canaille uit
een. Een aantal officieele personen die
de kloos'ers op bevel der regeering
moeten (luiten, weigereu zulks te doen
en verklaren, lat bun godsdienstige over
tuiging huu belet de band te leeren aan
de uitvoering der bevelen van den mi
nister Combes.
In de Fransche Kamer heeft de afge
vaardigde Gayraud de Regeering ver
weten, dat de vervolging der religieuseu
in strijd is met het Concordaat en op de
meest willekeurige wjjze wordt t oege-
past.
Afgevaardigde Villier s,zeide dathou-
derdvgftig priesters in Finistère van hun-
brie'' gekregen. Hjj heeft het raadsel opgelost
hoe de brie', die hjj »an zijn ouders geschre
ven had in papa's handen is kunnen ko
men.
Vertel me eens wat hij er vap schreef,
't zal me nu niet meer zenuwachtig maken.
De zaak was heel eenvoudig, riarlwig's
ongeval gebeurde in Hoppeg rten, oom en
tante rei3..'en oamiddelijlt daarheen. Wultt-
Dietrichs brief was naar Herlijn geadresse rd
en an daar zond men hem abusievelijk naar
Niedeck. Dair msende men, dat de brief voor
papa was, »n zond hem dus hierheen. Wuift'.
Dietrich schrjjfl overigens zeer w nhopig.
Wanhopig? Waaiom?
Hartwig heeft onnoemlijk veel schul
den ach ergelaten, als alles betaald moet
worden, dan is ziju vader totaal gerui-
neerd.
Ontzettend I Wat een geluk, dat Wulff-
Dietrich later, a's heer van Niedeck voor zijn
ouders zal kannen rorgen. Ziet ge wel,
Fransje, daarom reeds alleen zou ik liever
sterven dan het olfer uaime ten wa rdoor die
bezitting aan de kroon zal vervallen.
Ja, het s een er bazend las'ig geval,
zeide Fransje met een diepen zucht.
Wordt vervolgd.)
