No. 5405
Donderdag f8 Mei 1903,
f8ste Jaargang.
U
Ïï)ag6laó voor zSföooró*
Bericht.
Op het veld van den
arbeid.
Via is óe erfgenaam
BUIT it N L A M 1),
Spanje.
Enge-and.
Frankrijk.
Ce Macedonische quaestie.
Kerkvervolging in Frankrijk
{Wordt vtnolgd.)
I
ABONNEMENTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderljjke nummers
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Redacteu r-TJ i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN
Van 16 regels
Elke regel meer
öroote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Ceuts per advertentie a Contant,
50 Centi
7»A
AGI1E MA NON A ITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubbcitéEtrangère
G.L. DA ÜBE Co JOH N., B. JOE ES Sue:. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Wp doen epn beroep op de welwil
lendheid onzer lezers en verzoeken hun
beleefd ons te willen verontschuldigen
iD het niet-uitgeven van ons blad op
morgen. Dan toch zal de zoon van den
Hoofdredacteur, die mede het blad redi
geert, in het huwelgk treden. Waar ons
blad dus morgen onmiddellijk de klach
ten mist èa van Hoofdredacteur èn van
Ridacteur en zjj niet op het redactie
bureau aanwezig kunnen zjjn, vertrou
wen wjj, dat het beroep heden tot onze
lezers gericht, om morgen niet met ons
blad uit te komen, alleszins zal worden
gebillijkt.
Bp voorbaat zeggen wjj onzeu lezeis
dank voor hun welwillendheid onder de
belofte, hen ruimschoots schadeloos te
zullen stellen, door de wpze waarop de
volgende nummers van de Nieuwe
Haarlem che Courant zuil m wor
den geredigeerd.
Wp verheugen ons te kunnen mede-
deelen dat het a. s. jonge Echtpaar tan
Z. H. Leo XIII den Panelpken huwe-
lpkszegan ontving, welke luidt als volgt:
Tres Saint Père
Jozef et Henriëtte Küppers
humblement prosternés aux pieds de
Votre Sainteté La suppliant de vou loir
bien leur accorder la Benediction Apos-
tolique a 1' occasion de leur manage
qui aura Hen le 28 Mai 1903.
Sums Ponti'ex benigne
annui- precibus Dot.
En Aedibry Vaticanis
die IS Majiiam 1903.
f lm Costanlini Archiep Pc trensis.
Alom nog werkstakingen en uitsluitin
gen. Maar ook vele teekeneD, die naar
betere tjjden heenwpzen.
Van werkstakingen en uitsluitingen
hebben wp in ons land pas welspreken
de staaltjes gehad de strike bp de spoor
wegen en de lock out bp 't havenbedrjjf
te Amsterdam. En als we even onze her
innering raadplegen weten we terstond
FEUILLETON,
54,
Vervolg.)
Nou zeg, als ik
dan wil ik hem wel nemen P 612,61
- O Fransje mjjn eenig Uef Fransje, ja,
doe eens erg uw best vees e na heel lief en
■vriendelijk tegen hem.
Het bakviscbje stond wijdbeens VOor de
waschtafel, en met moeite onderdrukt lachen
dat haar dreigde te doen stikken, was duidelijk
op haar gelaat te lezen. Zij bedwong zich echter.
Ik Zftl hem doodeljjk verli fd maken,
fluisterde zij op dwependen toon, en boos
liet zjj er op volgen Vervloekte blauwbessen
Ik kan 't onder mjjn nagels niet schoon
krijgen^ akel-^ z(jide pia zuchtend, en daar
worden we waa lijk re ds geroepen.
Trommels 1 Mjjn kanonschoten 1 en net
bakvischje spat het schuim links en ree s
va-> haar handen, k ikt nr even haar nichtje
geruststellend toe, terwijl zjj zeide Wees maar
niet bang, ik trouw met Gert 1 waarna zjj al9
de wilde jager de deur der kamer uitrent.
Pia volgt met kloppend bait. Zjj is on
rustig.
Had zjj goed gedaan met aan Fransje haar
geheimste wenschen te openbaren?
meerdere groote stakingen uit den laat-
sten tjjd aan te wjjzen; het buitenland
vooral nu juist weer Australië met
zjjn spoorwegs taking pleegt lijkt n
oogst op te.leveren.Maar groote uitsluitin
gen hangen minder in ons geheugen. De
ze zjjn dan ook meer ia hun opkomst,
wjjl immers de solidariteit der patroons,
waarvan zjj 't gevolg zjjn, ook nog in
haar opkomst is. De stakiDgen, welke
handel en njjverheid bedreigen, leeren
den patroons meer en meer, de concur
rent! -vrees af te leggeD en zich ter ver
dediging huu belangen aaneen te slui
ten.
Dat een hunner voornaamste verdedi
gingsmiddelen de lock out is, dit teit heeft
zpn kwade eu treurige, maar ook zjjn
goede eu nuttige zjjde. Betreurenswaar
dig is cl. dat men 't uog altjjd coadig
moet achten tegenover de weiklieden e n
machtsmiddel aan te wenden dat jammer
brengt in vele huisgezinnen en dat toch ook
evenals stakingennadeelig is vooihan-
del en nijverheid. Immers of de patroons
zelf fabrieken en werkplaatsen, losseD en
laden stop zttten, dan wel de arbeiders
hen hieiioe noodzaken door 'i werk neer
te legger, dit blpktin zijn droeve eu na-
deelige gevolgen he'z Tie.
Toch heeft ook de lock-out zpn goede
zijde, wjjl de werkman er door wordt ge
leerd dat tegenover zpn «machtigen arm»
een andere kan gesteld worden, dat het
hard tegen hard niet gaaf, dat langs vreed-
zamen weg moet getracht worden, verbe
tering te brengen in sociale toestanden
een weg, die de patroons te lie ver zul
len inslaan, niarmate zjj meer door hi n
eigen uitsluitingen worden getroffen.
Er zpn teekenen, welke er op wjjzen,
dat men gelukkig tot dit beter inzicht komt,
dat de zoo uoodige samenwerking tusschen
werkgevers en werknemers veld wint.
Straks meer b'erover. Laten we eerstrans
zien, welken omvang de uitsluitingen aan
nemen.
't Is opmerkeljjk, zoo talrijk de lock
outs dit jaar zpn. Om een greep te doen:
in de Beierscha stad Pirmas n zpn 6000
werklieden bjj da schoenindustrie door
de vereenigde patroons gei urende 4 weken
uitgesloten geweest, welke to' stand eerst
eindigde nadat van weerszijden wtrd tor-
gegeven; te Iserlobn zpn een paar dui
zend metaalarbeiders voor een poosje naar
huis gezonden, te Geevtemüade 1600
werklieden aan de scheepstimmerwerven,
een aantal, dat tengevolge der solidari
teit van de patroons 12000 zou kunnen
worden, te Dresden maakten de werkge
vers in de bouwvakken aan partiet-Ie sta-
Deze staat intusichen naast de kanonnen
en g sticuleert druk met h r n onderwijzer
en de bedienden die de lont vasthouden.
Zij komt echter gehoorzaam aanloopen, toen
Pia haar riep ten einde haar nog een paar
rozen tusschen de ceintuur te steken.
gla er nu niet zoo wild met uw armen
tegen aan, anders breken de knoppen at 1
ver ïaant zij, en geleidt daarop de kleine
wildzang baar ouders tegemoet die juist aan
den ingang van bet slot verschenen.
Kijk eens tante, Johanna, wat zegt u
nu wel van uw dochtertje
Te gravin kijkt als vers omd van verbaz'ng.
Fransje gefriseerd als een echte dame
01 W illibald, kijk toch eens! liep zij
haren man toe, en toen o erviel haar een zoo
hevige hoestbui, dat zij den zakdoek tegen
den mond moest drukken. Er was echter geen
'ijd tot lang praten, een horensignaal weer
klonk. Met een akelig gekraak ga' het eerste
1011 vuur. Te dokter en de bedienden zijn
voor 11e zekerheid achter een muur gevlucht
maar Jaar hit geschut tot hun gro te ver
bazing niet uit elkaar gesprongen is, haastten
zij zich met nieuwen moed naar het tweede
k non. Ook daar niets dan een doffe slag.
erduiveldroept Fransje, 't is net
p ecies een pis'achemaa even later wuift
zij onder oorverscheurend hoera haar zakdoek.
Zjj had de naderende gasten ontdekt.
Er klinkt paardengetrappel en wielgeratïl,
en het volgend oogenblik houdt de fraaie
kingen der gezellen een einJe, doos zelf
ta staken, wat 1500 man tijdelijk broo
deloos maakte ia de Thuringsche por-
celeiufabrieken, in de bouwvakken te
Keulen en bjj da brouwerijen in Hannc-
ver dreigen insgelijks lock outsterwjjl
uit New-York het volgende bericht kom!:
een twist tusschen timmerlitdar.-vereeui-
gingen, wier leden niet met elkaar wilden
werken, deed de bouwondernemers, die
daarvan g ooten last ondervinden, beslui
ten, de werken stil te leggeneen be
sluit, dat 100 000 arbeiders kan t! effen
als dezen aan den ouderlingen twist niet
spoedig een einde maken.
Door schade en schande wordt men ook
op het veld van den arbeid wjjs, Pat oous
en werklieden ondervinden, dat het met
stakingen en uitsiu tingeri op den dnu1'
niet gaa 1 kan en zoo wordt uit den fei
len strjjd toenadering geboren. Mier en
meer heeft, voornameljjk nog in het
buitenland, degelijke samenspr.-king eu
samenwerking plaats tusschen de corpo
raties van patroons en werklieden, een
samenweiking, welke leidt tot zoodanige
vaststelling der arbeidsvoorwaarden, dat
op de belangen van be de partpen wordt
gelet.
Eenige straltjes van dergeljjke over
eenkomsten. Eerst een uit het land, waar
sinds lang veel krasser «stakingswetten»
in werking zpn dan bjj ons, uit Engeland.
Daar is in Maait j.i. tu:schen vertegen
woordigers der mjjneigenaars en der werk
lieden in het kolengebiedMonmouthshire
en South Wales overeengekomen oen loon-
en verzoen'ngsraud in 't leven te roepen,
Tot dien raad zullen behooren 74 maat
schappijen mat 240 bedijjven en ongeveer
154 000 werklieden. In Februari, Mei,
Augustus en November zal die loonraad
bjjeenkomen om over alle veranderingen
in de verdiensten der werklieden te be
raadslagen. Wordt geen overeenstemming
verkregen tusschen de leien van den
Raad, welke^besfcaat uit vertegenwoordi
gers van patroons en werklieden, dan
wordt de beslissing, die voor beide par
tijen bindend zal zpn, opgedragen am
een onpartjjdigen scheidsrechtir.
En nu wat voorbedden van elders.Te
Stuttgart en te ,Berlijn is een loon- en
arbeidsovereenkomst gesloten tusschen de
corporaties van patroons en gezellen iD
het brouwerjj-bedrjjt. In Hem geschiedde
zulks iusgeljjks voor de schoenindustrie
Te Berljjn genieten ook de bouwvakken,
van rust, welke uit een dergeljjke «Ta-
rif vereinbarung» voortspruit, evenzeer als
de metaalindustrie in Mittelfranken (Beie
ren), de glasfabrieken te Stuttgart, hef
equipage, door vier edele paarden getrokken,
voor het kas eel stil.
Graaf en gravin Vou Nordlingen stappen
uit en een slanke, bijzonder k a ige marine
officier brengt salueerenl de hand aan zijn muts.
Tagen zijn voorbijgegaan. Pia's bleeke
wangen z n weer even irisch gekleurd als
vroeger, en haar oogen stralen weder van
vreugde.
Wat kunnen Gert eu Fiansje het goed met
elkaar vinden I De laa'ste maakt er vols rekt
geen geheim van dat haar nieuwe nee' haar
bijzonder goed evalt.
Gert zelf werd er in de eerste dagen soms
verlegen onder, als zijn nichtje, in stomme
verbazing veizonken, dikwijls minuten lang j
zjju knevel aanstaart, of als zij nadenkend j
zijn hand tusschen de hare neemt en hem
vraag
Zeg eens hoe komt het toch, dat gij
als man zulke mooie witte handen hebt
De knappe Gert, die op njn handen j ist
bijzonder trotsch is, lucht zee gevleid en
vindt de kleine steeds charmanter.
Met haar kleine, fraaie en zeer kostbare
buks over den schouder, ging Fransje met
haar neef en den rentmeester 's morgens
vroeg op de jacht, rn steeds zocht zij zijn
geze' schap
Hoe vindt ge het eigenlijk, d t Fransje
zoo met l iana's liefhebberij ingenomen is?
vroeg Pia eens aan haren broeder.
Uitstekendwas het antwoord Ze is
een leuk schepseltje Zij schiet beter dan wij
tex'ielbedrijf te Aken en de kleederma-
kers le Essen.
We zouden dit Ijjstje nog wel wat
kunnen voortzetten bjj tientallen von
den wjj de heilzame «Tarifvertrage» in
de Duitsche bladen verme'd. 't Ts echter
genoeg om te doen zien, dat de nieuwe
de betere toekomst op 't gebied van den
aibeid nadert. Na de geweldige, ont
wrichtende schokken van staking en uit
sluiting komen de geleideljjke overeen
komsten, waarbjj patroons en werklieden
gezamenljjk loon en arbeidstijd vaststel
len en zich wederzjjdsch verplichten tot
naleving der bepalingen, die vaak ook
het leerlingwezen, ontslag en aanstel
ling, soms zelfs, zooals in Mit'elfrarkeu
(zie boven) de productie betreffen.
Let echter wel, dat die overeenkom
sten niet worden aangegaan per afzon-
derljjk bedrijf, maarj door tusschenkomst
der wederzjjdsche orgauisaties, voor een
gaosche tak van npverheid of haudel. Op
dezen voet wordt voor de patroons de
naleving vergemakkelijk*, voor de werk
lieden de zekerheid grooter. Gelukkig,
dat we ook in ons Isnd reeds van die
overeenkomsten hebben zien on'stian.
Z. K. H. Prins H e i n r i c h van Prui
sen, broeder van den Daifschen Keizer,
is gisteren-avond te M idrid aangekomen.
Hij werd aan het station verwelkomd
door Koning Alfonzo, den prins van
Astnrië. Silvelaenden mirister van
buitenlandsche zaken, oorlog en marine.
Uit Londen wor lt gemeld dat de ge
neeskundige dienst van het leger er in
geslaagd is, 69.000 verm edeljjk besmet
te dekens op te sporen en te vernielea
tienduizenden van zulke dekens zjjn ech
ter uog niet teruggevonden en de cor
respondent van de Express te Kaapstad
seint dat 200,000 stuks aldaar verkocht
zjjn tegen 2eneenh8lvestuivei[; 180.000
daaivan zouden heimeljjk naar Londen
verscheept zijn, zonder dat eenige sani
taire voorzorgsmaatregel daarbjj in acht
genomen '8.
De Bisschop van Troye he-ft bp eeu
plechtigen dienst ter eere van Jeanne
d'Arc in de kathedraal te Rouaan een
vergeljjking gemaakt tusschen den vjjand
dien de Maagd van Orleans te bestrjj-
dea had en dien vjjand die thans bin
nen de landp don was. Het gevaar van
den huidigen dag achtte de bisschop veel
gevaarljjker dan de klauwen van den
Engelschen luipaard, want wat men thars
wil is de godsdienst ondergraven in
het onderwjjs en in de grondvesten zelf.
De prediker riep de katholieken toe, dat
zij moesten opstaan tegen den vpand en
zeggen evenals Jeanne d'A chad ge
zegd «Besognon®, besognons, et Dien
besognera,» Niemand is waardig een
Franschman te heeten, die niet gereed
staat om te strpden, te lpden, ja te ster
ven voor recht en vrijheid.
Er waren uitgebreide vooizorgsmaat-
regelen getroffen om stoornis van de
orde te voorkomen, het bleef dan ook
rustig in en buiten de kerk.
Het Italiaansche blad de Corriere del-
la Sera is er zeker van, dat naar aanlei
ding van de houding der Bulgaren, een
oorlog tnsschen Bulgarije en Turkije als
onbetwistbaar vast staat. Turkjje heeft
230,000 man en 150 batterpen, onder
het opperbevel van Edhem Pasja
in drie legerkorps jn opgesteld. Een leger
korps onder Nassir Pasja zal op
trekken langs de ljjn Kustendje-Pernik-
Sofia, een tweede onder A r i f - P a s j a,
langs de ljjn Adrianopel-Philippopel.
Door deze beide troepenmachten zonden
de Bnlgaarsche strjjdkrachten verdeeld
worden. Ten slotte zou nog een centraal-
legerkorps onder Ibrahim Pasja,
over Dzumaia naar Dupnica-Samokof op
trekken en de sprorijja SofiaPnilippo-
pei afsnijden.
Bjj Mog la, noordeljjk van Monastir
heeft een gevecht plaats gehad tusschen
Turksche troepen en een sterke Bulgaar-
sche bende. De Balgaren werden totaal
verslagen. Bovendien werden nog 4
dorpsbewoce s, die zich bjj de bende
haoden aaugeslofen, en twee vrouwen
uit het dorp gedood. Veertien huizen
werden door het geschutvuur vernield.
De Turken hadden drie dooden en ver
scheidene gewonden.
Heel stilletjes, zonder dat iemand er
iats van had vernomen, heeft de Fran-
sche Minister van Marine de aalmoeze
niers bjj het Zeewezen afgeschaft. Toen
het oefeningsschip Melpomene nit Brest
moest vertrekken bleet de aalmoezenier
aan land. De 500 man, die aan boord
waren, meest^ Bretanjers,J zpn daardoor
in de onmogeljjkheid op zee hunne gods
dienstplichten te vervullen.
Te Rjjssel zpn op bevel der Rechtbank
de zegels van het klooster der Predik-
heeren genomen, daar de gebouwen het
eigendom zpn van eene maatschappij.
Na afloop van de zitting der Recht
bank te Marseille, waar eenige paters
terecht stonden, aangeklaagd wegens
over reding der wet op de congregaties,
hadden opstootjes plaats. Een jongen die
met een mand wjjn voorbjj kwam, werd
van zjjn vracht door de schandaalple
gers ontlast, de schavuiten smeten de
flesschen wjjn naar elkaar toe.
Een priester, pastoor Laparra, die
toevallig passeer le en zpn bnis wilden
anderen allen te z men. Het is allemachtig
amusant om met d.,t jolige kind op de jacht
te gaan. Ze zeurt nooit, en gaat door dik en
dun met ons mede.
Vindt ge haar mooi?
Neen, dat kan ik juist niet ze. gen,
zei Gert lachende. Maar wat doet dat er toe P
Dat komt er bij een goeden kamer ad toch
niet op aan.
Is zij niets meer dan een gced kameraad.
De marine-officier keek verbaasd op.
Zeg, Pia dacht ge soms dat ik van plan
was haar te trouwen?
Wel, ik geloof dat Fransje goed op
weg is, om tot over de ooren verliefd op u
te worden, zei Pia zuchtend.
Waarachtig Gelooft ge dat h usch
Ze heeft zulke prachtige oogen, en een
lie'hebbend hartje, vervolgde Pia. Waarom
zoudt ge haar ook niet lief kunnen krijgen
M ar Pia, daar is immers geen denken
aan Hebt ge niet zelf aan mama geschreven,
dat zij voor Wulfï-Dietrich bestemd is?
Faar komt niets van ze houdt
niet genoeg van hem en en
En wie moet de erfgenaam van Niedeck
dan tot vrouw nemeu vroeg haar broeder.
Want tusschen u en hem sehijnt er ook niets
van te zullen komen.
Pia's hoofd zonk dieper. Pekommer u
daar niet over, antwoordde zij haastig, en
snelde de kamer uit.
In gedachten verzonken laat haar broeder
het hoofd op de borst zinken, terwjjl hjj zjjn
sigaar tusschen de vingers liet uitgaan.
't Wordt hem duidelijk. Pia hoopt door
en met zijn hulp toch nog gravin van Nie
deck te worden. Zijn zuster schjjnt niet te
vergeefs in het huis van een diplomaat te
zijn opgevoed.
Nu, het plan is nog zoo kwaad niet. Het
rijke nichtje Franciska schijnt Wulfï-Dietrich
ten slotte toch begee lijker te wezen, indien
echter Fransje met een ander trouwt, dan
blijft er voor Wuift Dietrich geen keus over,
dan is hij wel genoodzaakt om Pia tot zijn
vrouw 'e nemen, wanneer hij ten minste het
er'goed voor zjjn nakomelingen wil bewaren.
Gert had zjjn beeldechoone zuster steeds
afgodisch lief gehad, het zou hem onbeschrij
felijk geluk g maken, wanneer hij haar schit
terend getrouwd wist Hij ziet thans Pia's
plannen duidelijk in, en (le kleine, diploma
tische zet zijner zuster vindt hjj uitstekend
en slim overlegd, als ja als 't nu
maar niet juist zijn eigen ha t was, dat
daarvoor als offer op het \ltaar gelegd moest
worden.
Fransje is een goed lief kind maar
baar als vrouw lief te hebben
Hij zucht, en denkt aan een zaeht
blauwoogig engelengezichtje, dat hem, °P
een bal te Kiel zoo vriendelijk had toe
gelachen en hem zoo liefljjk smeeVend ge
vraagd had Vergeet mjj nie