No. 5410
Vrijdag 5 Juni 1903,
28ste Jaargang.
*2)agBlaó voor iSfiooró' ott Zuiè^Lollanó.
Pinkster-congressen.
B U 1 T tó N L A iN L).
^HDie is óe erfgenaam
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zou- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU St. Jansstraat. Haarlem
Van 1G regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Di ens taanbiedi ngeu 25 Cents per advertentiea Contant,
50 Cents
7"A
Hoofdag enten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublidtéEtrangère
G.L. DA ÜBE Co JOHN., I'. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Weg met de Kerk Maar de vrjje da
ger, welke wjj aan haar invloed dan
ken, zijn toch een gioot genot al
was het maar om eens lustig te eon-
gresseeren. En zoo besteedden o.a. zoo
wel let «Ned. Werklieden-verbond» als
de «Sociaal-democratische Arbeidt rspar-
tjj» en de «Bond van vrije socialisten en
aDatchisten» de Pinksterdagen, om lang-
duiig te vergaderen.
Over de anarchistische samenkomst
kunnen wjj koit zjjn. Zjjbttrofiu hoofd
zaak de jropaganda-colpoitage, welke
steeds krachtiger zal worden ter hand
genomer. Maar hoeveel daarover ook
werd gezegd, u,t niets bliek, waaiomdie
propaganda zoo vaak wordt gezocht in
schandaal-producten. Een eerljjke, zich
zeit waardeerende vereenigiug moeJ er
tegen opkomen, dat haarleden den schijn
doea ontstaan, als zouden haar beginse
len gediend worden met het belasteren
en verdacht maken van achtenswaardige
landgecooter, wier ODgeluk is, nit t met
die beginselen in te stemmen. Wjjl hier
tegen geen protest is ingelegd rjjst de
vraag: zou die scbgn ook werkelijkheid
wezen
Wat het «Ned. Werkliedenverbond»
betrelt, dit heelt zijn min of meer neu
traal standpunt openlijk verlaten en is
met volls zeilen de haven der vrijzin
nig-democraten ingestevend. Nadat nog
zoo pas, bjj de «algemeene» werkstaking,
is gebleken, hoe weinig het vakbelaDg
gediend wordt, als men h>t samensnoert
met de politiek welke immers ein ding
is van geheel andere eischen en belan
gen, zal het verbond definitief dien kant
uitgaan. Dit besluit gaf reeds scheuring;
staande de vergadering vertrok ten groep
leden, die zich geem zins konden vereeni
gen met een zoo scherpe lormuleering
der te volgen politieke gedragsljjn, dat
geen werkman lid van het vei bond kan
zjjn of worder, die de vrjjzinnig-demo-
cratische beginselen niet is toegedaan.
Wg geven dezen uittreders gelijk, niet
echter, wijl het verbond in een te vasten
koers zou zjjn jgekomen, maar wjj! het
nu juiit hopeloos aau 't zwerven zal
gaan. Wat toch zjjn politieke beginsel n,
tenzjj uitgaande van het eeaig ware en
en goede standpuntZjj wisselen naar
tjjd en omttzndigheden, terwijl een waar-
acLt'ge behartiging van vakbelangen ui t
politek a's zoodanig niels te maken
heeft. Van de verwachting de# heeien
H e 1 d f, die voor *t laatst de vergade-
FEUILLETON
ring leidde dat n.l. de Bond «in fiere
kracht her'even zal», zal de veiwezeljj-
kiog wel ip zich laten wachten.
En nu de «Sociaal-democratische Ar
beiderspartij», de partij van mr.Troel-i
s t r b. Ja, deze toevoeging is juist ge
bleken, hoe onwaarschijnlijk dit eerst ook
was. Het liet zich toch wel aanzien, dat j
de heer T roelstra door zjjn veel- 1
besproken houding voir, tjjdens en na
de staking, veel van zjjn invloed en pres
tige verloren had, zoodat zijn herkiezing
sis voorzitter uiet vastttond. Nu, er is
over die ho iding en al den aankleve van
dien genoeg gesproken 3 zittingen lang.
En vriendeljjk was de toon der debatten
volstrekt niet. Maar de uitslag was toch
een overwinning voor T r o e 1 s t r a, die
ten congresse kranig schijut gepleit te
hebben vo r zjjn eigen zaak. We schre
ven krauig. Hit wil toch wat zeggen,
zulke zelfbewuste arbeiders, als de so-
ciaa'-drmocraten immers allemaal zjjn,
voor te pra'en, dat er toch nog een
overwinning is behaald bjj de werksta
king. G o r ter mocht deze «ontdekking»
al een «sterken goocheltoer» noeuen, 't
hielp niets meermr. Troelstra had
zjjn volkje omgepraat. Io de overtuiging,
dat de partij in haar geheel toch eigen-
I jjk nog in haar schik had te wezen met
den loop der stakingszaken, werd de
houding van het hootlbestuur goedge
keurd en Troelstra met 127 van de
133 stemmen herkozen als bestuurslid,
terwjjl hem tjj acclamatie de hooidie-
dactie vau Bet Volk bleef toeveit ouwd.
Wjj gunneu de partjj haar schik en
Troelstra zjjn overwinning intus-
schen blijvende bij onze meening, dat
een zaak als de staking, waarvan nie
mand de «eer» voor zich opeischt maar
ieder zjjn verantwoordelijkheid liefst zoo
kleiu mogeljjk maakt, toch geen zuiver
spul geweest kan zjjn.
Op een punt uit Troelstra's rede
willen wjj hier nog het licht laten val-
Iod. Hjj kon nntuurjjk Dome la
Nieuwenhuis nitt met ru t laten
jen permitteerde zich nu d zi conclu
sie
j *Het gelooi aan D o m e l a Nieu
wenhuis is mij gebleken een grooter
hinderpaal te zijn voor de aibe'dersbtwc
i ging dan het geloof aan God.»
Hoort het, gjj allen, die uw geloof
lief hebt, hoe T r o e 1 s t r a hier uw dier-
baa.s'e belangen durft r Janeeren Hoort
het, hoe hjj den Schepper aller dingen
een hinderpaal dunt no< mvn voir den
loop dier dingen! De socialisten moeten
nog maar weer eens komen met de be
wering, dat zjj heusch niets tegen den
godsdienst hebben. Mat een eenvoudige
verwjjzing naar deze Pinkster-u'tspraak
van hun leider zullen wjj hen het zwjj-
gen opleggen
Die brutale woorden zjjn intusscheu
eau aauwijzing te meer voor de Christe-
Ijjke werkliedenvereenigingeu, welke haar
taak is. Zjj moeten toonen, krachtdadig
tooneD, dat het geloof aan God geens
zins ten hinderpaal is voor de arbeiders
beweging.
Wjj kunnen wel heenwjjzen naar den
bloeitjjd der gilden, die met liet Godr-
geloof het puikje waren der arbeiders
beweging, maar laten wij uiet het oog
richteu naar 't verleden. Onze weg voert
de toekomst in. Mtt alle ons teu dienste
»t lande en geoorloofde midd-len moeten
wjj ernaar streven, de vakbelaugen in
den uitgebreidsten zin zoo kloek en term
mogeljjk te verdedigen en te bevorde
ren, tot beschaming van de «S.D.A.P.»,
die voereend de door haar nu goedge
keurde staking met zich meesleept.
De Pinkster-congreesm toonden, dat
men tegen de christelijke oganisaties
uitspeeltde anarchistische propagauda-
colportage, de vrjjzinnig-Jemocia'if cbe
actie van het Werkliedenverbond en de
ongeloovige werkzaamheid van de SD.A.P.
Alle hens bjj ons aan dek, om dien
driedubbeleu tegenstander te verslaar,
tot heil der arbeidersbeweging, tot heil
van den tegenstander zelf
Bu'gaiije.
Bevreesd voor een oorlog met Tuikjje
beeft de regeering van Bulgarije de heer
Nutschewitsch mar Konstantiuo-
pel gezonden. Hij heeft reeds meerma
len met den eersten secretaris van den
Sal'an en met den Grootvizier een on-
de<heid gehad,
De Groit-vizier verheeld niet, dat bjj
de bestaande ontstemming tegenover
Bulgarjje, thans nog ran geene conces
sies sprake kon zjjn, daar Bulgarjje eerst
bewjjzeu van haar goed> n wil zou moe
ten geven. Nochtans bleet hjj voor de
toekomst op een goede regeling hopen
Engeland ondeisteunt nog steeds krach
tig de poging om tusschen Turkjje en
Bulgarjje een goede regeling te tieffen.
Turkije.
Een aitgevaardigde Irade van den
Sultan keurt het ontwerp tot uil catie
der Turksche schuld, van de Oltimaan-
sche Bank, goed. De Bank geeft on nid-
delljjk san de schatkist een voorschot
van 800.000 Turksche Ponden.
Amerika.
Groote werkstakingen zjjn iu de Ver-
eenigde St-ten te wachten. De anthra-
ciet-mjj'werkers dreigen nut werksta
king. Te Philadelphia hebben tachtig
duizend wevers den arbeid reeds neer
gelegd. Vjjftien duizend wevers zjjn aan
d< n arbeid gebleven.
Het uitvoerend comité van de ver-
eenigde mjjnwerkers Bonden, beklaagt
zich dat de patroons de vertegenwoor
digers der mjjnwerkers in het verzoe
ningscomité door de [etakiugscommissie
van Piesident Roos' velt ingf3teld,
uiet erkenden.
Frankrijk.
betrekking zal krjjgen bjj het bestuur
der Ligue de la patrie Fran^aise. De
vergadering van den raad van onderzoek
is geheim geweest. Of er gewichtige za
ken ter sprake zjjn gekomen is niet uit
te maken.
Italië.
De anti-Ocstenrjjksche betoogingen
duren te Rome en in andere Italiaanscbe
academiesteden voort. Het eene relletje
volgt het andere. Bjj de muziekuitvoering
op het Colonnaplein te Rome, hebben de
studenten weer een betooging van In id—
ruchtigen aard op touw geztt, een op
tocht naar het Oostenrjjksch gezantschap
moest door de politie uiteengejaagd wor-
dsn. De Academische senaat heelt de
hoogeschoel te Rome gesloten met het
oog op de onruat'gen geest onder de
studenten. In Palermo trachtten de stu
denten een betooging voor het Oosten-
rjjksche consulaat op touw te zetten, het
geen de politie wist te verjjdelen, waarbjj
bloed vloeide.In Messina, Catana, Ancona,
Terni, Aquila, Girgenti, Pi3a, Leca, overal
geljjke tooneeJen. In Turjjn betoogde het
publiek in den Alfierischouwburg mee,
terwjjl in Ravenna de gemeenteraad een
motie stemde tegen de studenten-plage-
rjjen te Innsbiiiek.
Kerkvervolging in Frankrijk
Het parket van Deux Sèvres be
gaf zich vergezeld van gendarmen Za
terdag naar Chapeile Langeaux om daar
een klooster te sluiten. Twee lrond-rd
personen versperden db mannen der wet
den weg en tiepen «Weg met de dwin
gelanden «Leve da vrjjheid 1» Na 4
uur gelukten het de mannen
der wat binnen het klooster te komen
en de religieusen ta gelasten hun ver-
bljjf te verlaten. Toen de heeren vertrok
ken werd hun een pak slaag toegediend
door eeuige vrouwen. Eene vrouw sloeg
op de heeren met haar para; luie.
Zaterdag liet den minister Combes
bet bestuur van 't pensionaat St. Louis
de Camarel, ta Podez, bestuurd door
geesteljjken broeders aanzeggen, dat op
31 Joli de inrichting zou gesloten wor-
deu, daartegen kwamen de 400 leerlin
gen in verzet, zjj fl ten het parket uit
en onthaaldb d i mannen der wet rp de
kreten «Leve de Broeders «Leve de
vrjjheid er werd zelts met steenen ge
worpen, daarna trokken leeraars en leer
lingen naar het Paleis va o Justitie om
te manifestee en tegen misbruik maken
van macht door de Pransche regeering.
Het gevolg was, dat het Bestuur van het
parlement bevel ontving om binnen drie
dagen het gesticht te verlaten.
Te Corsica hebben schavuiten groote
verontwaardiging gemaakt. Zjj hebben te
Saint Antoine beeldstormerij e gespeeld.
Boven de poort van het klooster der
paters Capucjjneu stond een houten beeld
ran den H. Aotonun vau Padna, dat
daar bjj de stichting van het klooster
in 1781 w rd geplaatst. Dat beeld hebben
de ellendigen uit zjjn nis gehaald het de
armen eu het hoofd afgehouwen en het
overige aan een boom gehangen, recht
{Word vtr-olgd).
--^.-r^m-rvncr.- Tin UT
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENilEN
AGITE MA NON AGITATE.
59.
Vervolg.)
De meisjes moeten ware schoonhei n zjjn,
eu bezitten behalve alle mogelijke andere
goede eigenschappen, het zeldzame voorrecht
vau zestien kwartieren, of zells i og
meer, te kunnen aantoonen. Graif Wulff-
llietrich heelt het b richt ook reeds ont
vangen. Hij zal er ongetwijfeld overgelukkig
mede zijn. En Fransje, mijn beste fransje,
wat zegt gij daarvan.
Met een oorverdoovenden jubelkreet vloog
Fransje op haar vader toe. Ook tante Johanna
omarmde haar dochtertje met stralende oogen,
terwijl de Ton Nordlingen veelzeggende blie
ken wisselden. Zij konden die gr ote opge
wondenheid niet hegrijpen.
Eensklaps ging mevrouw ^on Norul ngen
i ehter een licht op: Toor de verschijning
dezer Bunowsche dochters was Fransje vrij
van eiken dwang om noodzakelijk Vv ulu-
Dietriih te moeten trouwt n. Zij kon dus
geheel haar eigen hart volgen Gert!
In de greote opgewondenheid had niemand
op Pia gelet. Doodelijk bleek, met vast opeen
geklemde lippen, stond zjj op en verliet de
zaal. Foven in haar kamer g komen zonk zjj
met een doffen kraet op de knieën en ver-
borg het gelaat in de handen.
Nu was lies voorbij alles alles
voor altijd! Nu is zjj onuoodig, overtol'i'
ge»orden, nn kan Vt ulff-Dietrieh een ander
band en halt aanbieden. Ja, nu is alles voorbij,
en l'ia kan nimmer meer goedmaken wat zij
den gelle'de hee't aangedaan 1
In de verte klonk bet geiommel van den
donder. Pia hoort het niet. Als een stervende
knielt zij voor de sofa. Zij 1 eeft geen hoop
en s en tranen meer.
De groote zaal, waar al de portretten der
voorouders hangen, straalt in schitterend n
glans. De luiken zijn gesloten en de lichten
ontstoken Aan zware kettingen hangen de
prachtige, vele eeuwen oude lichtkronen, met
tallooze waskna-sen de groote indiukwekkende
ruimte verlichtende.
Aan de muren hingen, statig in het gelid,
al de familieportretten ui oude tijden. Naast
den reussebtigen schoorsteen prijkten rechts
en links de groote stamboomtafelen, met
veelkleurige wapenschilden gekroond. Aan de
zuilen, tusschen de schilderjjen in, hingen
groote candelubers, die als vlammende bloemen
de geheele lengte en breedte der muren ver
sierden.
Aan bet noordelijk einde der zaal verhief
zich een altaar, met lauwerbladen versierd.
Daar stond, tusschen hooge, brandende kande
labers, het beeld van den landheer, en daar
voor 'een geschenk van paus Urbanus V, uit
het jaar 1369, dat seil-rt steeds bij plechtige
gelegenheden het familienlta r der 1 on Nie-
decks veisierd had.
Op dit zwaard legden, tot op den huldigen
da", de graven van Niedeck den eed der
oéuouwheid af, wanneer zij, in het bijzijn
der gansche f milie meeiderjarig verklaard,
en als erfgenaam geproclameerd werden.
Ook tha s fag dit kruis op het altaar.
federt den zevenjarigen oorlog wis Je
familie, tot op enkele leden na, uitgestorven,
na de vrijheidsoorlog blee' er nog slechts een
enkele Von Niedeck over en bet waren diens
klein- en achterkleinkinderen die zich thans
in deze zaal verzamelden, ten einde aan het
oude gebru k 1c voldoen.
De gpsten kwamen.
Eeltig gekleed, bijkans a emloos van be
wondering en eerbied vcor de he omringende
pracht, stonden dé notabelen van Angerwics
en staarden onbeweeglijk n ar al die voorname
dames en heeren, die aan den wand, van uit
de donkere lijsten op hen nederzagen.
De groote boogdeuren openden z:cb, de
bedienden in groot livrei stelden z'ch ter
weerszijden, en na eeuige oogenblikken van
eerbie ige, angstige verwachting verscheen
graaf Vtillibald, en aan zijn arm. gravin
Velanie, op wie aller oogen zich richtten
Wat was er v»n haar geworden, sedert zü,
tha s achttien jaar geleden het l al in //de
Stad Hamburg// opluisterde.
Een bleeke, vervallen vrouw, de r:uw-
sluier over de vergrijsde lokken, Iet som
bere krib langs de vermagerde ges'alte
nederhangend. Toch maakt zij, ook zel's nu
Uit Konstautinopel seint Reuter, dat
conflicten zjjn ontstaan asn de grenzen
van Montenegro tusschen Turksche eu
Montenegrjjnsche troepen. De Tuiksehe
troepen verloten drie soldaten en twee
korporaals, die sneuvelden.
Het Franscbe congres van openbare
en particuliere weldadigheid is te Bor
deaux gehruden, onder voorzitterschap
van Caaimir Pélier, De vier hoofdpun
ten waren lo. methodische bijstand
ptactische middelen om een bljjvenden
band te leggen tusschen den openbaren
bjjstand en de particuliere weldadigheid;
2o, bjjstand en opvoeding van abnormale
kindeien; 3o, fceroepsonderwjjs en posi
tie van het lagere personeel der hospi-
ta'en 4o. organisatie van den bijstand
aan lieden te oud om te werken, zonder
oud genoeg te zjjn o n van den open
baren bjjstand te genieten.
De deputaties vau Fransche gemeen
teraden die zich te S\ Petersburg be
vinden, uit Versailles Compiègne, Duin
kerken en Toulon, hebben tjjdens hun
terbljjf aldaar een prachtige krans ge
legd op hit- graf van Peter den Groote.
Zjj zullen voor Rusland te verlaten
nog een bezoi k aan Moskou brengen.
Onder het hoofdje een dure fami
lie lezen we in tlntransigeanlhet vol
gende: minister Combes he« ft verleden
week getracht de Kamer tnedeljjden in
te bcezeraeo door over zjja armoede te
spreken. Welnu de president van het
kabio t geniet, buiten zijn 600.000 francs
nog zjjn inkomen als senator. Zjjn zoon
de b roemde Edgard Combes ver-
d'ent 36 000 francs per j*ar, J o s s i er,
schoonvader van den genoemden E d-
gard betaalmeester te Nancy, krjjgt
50,000 fr. enz. Ds familie Combes
treft dus uit de staatskas een bedrag
van 150 a 200,000 franc'. De belasting-
beta'ers zul'en dit zeker vrjj veel vinden.
Kapitsin F r i t s c b, die drie ja
ren gelede op ronactiviteit gesteld was
en dezer dagen door den Raad van on
derzoek gehoord is, is voorgoed uit den
dienst on'slagen. Alle gun t ge getuige-
nissf-n hebben dus niet ki nuen verhin
deren, dat men hem onwaardig keurde
in het Fianssbe leger zjjn rang te her
nemen. Men zegt dat F ritsen nu een
nog, iloor hare voornaamheid grooten ii druk.
Op haar volgde graaf Kndiger met de
gemalin van den heer Von Niedeck.
Geleidt hij gravin Johanna? of
geleidt zij hem vraagt men zich onwille
keurig af.
Is deze gebroken grijsasrd, op wiens gelaat
onherstelbaar leed zijn stempel g drukt heeft,
de trotsche, krac tige en kranige man van
vroeger
Hoe heel anders riet Wulff-Dietrich eruit,
die thans aehter hem de zaa' binnentreedt.
Een prachtige verschijning is hij, zooals
tij daar binnentreedt in de schitterende uni
form van Opper-hot-jagermeester. Aan zijn
arm gaat de ba onesse Von Nordli gen. Zij
is zeer elegant gekleed, en is in druk gesprek
met haar partner. Gehee' onbewust vai wat
er daarginds aan don Rij-, tusschen haar
dochter en Wulff-Dietrich is voo gevallen,
is 'ij geheel onbevangen.
Op hen volgt Paan den arm haars j
vaders. Zij is een marmerbeeld gelifk, zeer
Week, en geheel ir. het wit gekleed. Zjj
houdt de oogen nedergeslagen rn gaat als in j
®en droom voort, niet bemerkend hoe verrukt
ieders blik op haar rust.
Nu komt het laatste paar.
Een jonge luitenant, in kranige marine-
uniform en naast hem freule
Aurelia
W t b teekent dat? Waar bljjft gravin
Fransje? Zij die door de Anger wiesen ers
nooit van nabij gezien i», en natr wier
V ennismaking men juist het meest verlangde?
Zou zij mi'schien uog achteraan komen, met
een anderen, -reemdeu gast?
Neen, de deuren sluiten zich, en de grafe
lijk- familie neemt op de voor baar bestende
zetels, tegenover het altaar, pia ts.
Het orjrel, dat den ganschen fg'cl in de
aangrenzende kapel gespeeld hee't, verstomt.
Daar treedt graaf Willibald voor het altaar.
Hjj draagt de .'ohanniter orde uniform en
ziet er opgewekt en kiachtig uit. Hij deelt
di ede, hoe hij naar ove oud gebruik den toe-
komstigen heer van Niedeck naar deze hei
lige plaats zal geleiden, waar hij den eed van
getrouwheid afleggen zal.
Het is met groote vreug !e, en innige
dankbaarheid jegens God den Heer, die mjj
waardig keurt dezen dag te mogen b leven,
dat ik zoo aanston 's aan u, raijn onder-
hoorigen en bedienden, den toekomstigen
heer erfgenaam v u Niedeck zal voor tellen,
zoo sprak hjj op luiden toon, en toen verliet
hij met vaste schreden het altaar, echter niet
om op Wuift-Pietrich toe te treden, maar
om zich, tot aller verbazing B' r de, ter
rechter zijde gelegen kleine deur der kap»!
te wenden, die op dit oogenblik door den
j getrouwen Fai drich en den grjjz n Knhnert
I met val vreugde schitterende oogen geopend
i werd.
