No. 5441
Dinsdag 14 Juli 1903,
28ste Jaargang
Hbagêlaó voor eSflooró- &n SLuiö-óLollanö.
De uitbreiding van het
Socialisme.
cfflagóa *ftufilatió,
BU1TMWLAND.
BUREAU St, JansBtraat, Haarlem
f 1,20
1,50
2,00
0,03
Italië.
Engeland.
Duitschland.
Rusland.
Griekenland.
België.
Kerkvervolging in Frankrijk.
De toestand van Z. H. Leo XIII.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Toor het buitenland
Afzonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicite, Etrangèrt
G.L. DAUBE fy Co JOHN., b. JONES Succ. Paris 316m Faubourg Montmartre
I.
Het valt niet te ontkennen, dat de
uitslag der verkiezingen voor den Duit-
Bchen Rjjksdag voor alle partgen, zelfs
voor de socialistische Jpartjj zelve, eene
verrassing geweest is, maar eene ver
rassing, die alle andere partgen pjjnljjk
heeft getroffen en die van groote betee-
kenis is voor den toestand van het Duit-
sche Rijk. Want men moge al zeggen,
dat door deze verkiezing de meerderheid
slecht zeer weiuig verzwakt, aan den
conservatieven kant is gebleven, niemand
had gedacht dat de rocialistische partij
in den Rjjksdag de tweede plaats zoude
innemen, met het recht op het *£e-
presidentschap, dat haar alleen door een
brutaal«Wjj willen niet», ban ont
houden worden. Het antwoord van de
werklieden op 's Keizers woord in de
zaak van K r a p p, tot de socialisten ge
wicht, is even beslist, als dat woord zelf
was en de houding van den Rijksdag
tegenover de daden van obstr uctionisme
van de zjjde der socialisten enkele we
ken geleden, beeft de mannen der Roode
politiek volstrekt niet eingeschüchtert.
Integendeel, deze beide zaken hebben
hun verzet geprikkeld, hunne inspanning
verdubbeld en allerwaarschijnlijkst niet
weinig bijgedragen tot de groote krachts
ontwikkeling, welke aan de socialistische
partjj zoo'n groot aantal vertegenwoor
digers en de tweede plaats in den Rijks
dag hebben bezorgd.
Er zyn echter nog twee andere, zeer
belangrijke oorzaken, waaraai in hooge
mate de groote vooruitgang der socia
listische party in Duitschland is toe te
schrijven. En dan noemen wjj in de
eerste plaatsden sterken achteruitgang
der industrie in de laatste vyf, zes ja
ren, en de daaruit gevolgde vtrmiude-
ring der loonen en het gebrek aan werk
by de werklieden. Dezen minder gun-
stigen toestand, die zeir waarschijnlijk
zyce oorsprong vindt in natuurlyke oor
zaken, wijten de soc'aal-demociaten aan
de Regeerjng en aan de kapitalisten. Zjj
bedenken niet, of willen niet erkennen,
dat na de verdrukking de Duitsche in
dustrie van 1900 tot 1904, deze op lene
buitengewoon krachtige wjjze is begon
nen te herleveD, dank zjj in hooge mate
aan de zeer voordeelige handelstractater,
die de Duitsche Regeering met verscbil-
FEUILLETON,
28.
Vervolg).
Het gezelschap, dat na het bal hy de Wall-
witzens en na de officiersthee veel over Lilly's
gedrag gepraat had, kon nu gerust z,n nf
misschien wel reden, om zich nog meer te
verontrusten want om Bene 1'lemming bes om-
merde zy zich volstrekt niet, maar zij zat met
Johanna van den Busche en vier luitenants
aan eene tafel en toonde eene levendigheid in
haar gesprek, tegenover deze vier heeren, die
men uitdagend had kunnen noemen.
Zjj was meer dan overmoedig de heeren
geraakten van de eene verrukking in de an
dere en verzekerden dat zjj zoo iets in Leo*
poldsburg nog nooit bijgewoond hadden. Lilly
was daarom reeds zoo vroolyk, dat Rene geene
dame geleidde. Zjj had hem slechts de oudste
jaargangen, die tegenwoordig waren, veroor
lootd. Het deed haar goed, dat hjj, nu hij niet
met haar samen kon zijn, elke andere dame
versmaad had.
Later gebeurde het, dat Lilly op Sibylle
toevloog, baar kuste en haar broeder de hand
gaf. Walfried vond het heel goed, dat zijne
levendige, kleine zuster hare uitdagende woor
den thans aan een ander adres richtte dan
aan René Flemming. Zoo druk zjjn zonder
lende landen wist te sluiten. Deze her
leving had een snellen aanwas der voort
brenging ten gevolge en daarmee ging
gepaard: vermindering der iaudverhui-
zing en toevloed van arbeiders uit den
vreemde. Door de speculatie zucht der
geldmannen ontwikkelden zich de indi.s-
trieele ondernemingen al te sterk. Er
kwam overproductie, overmaat van ar
beidskrachten, de Reactie moest intreden.
En die Reactie is nu gekomea iu hooge
mate. De banken hebben de in industrieels
ondernemingen gestoken kapitalen te-
ruggeéischt, van de arbeiders kunnen
nauwelyks de hslft werk vinden, en
ontevredenheid is er het ge.'olg van.
Eene ontevredenheid onder het prole
tariaat, dat maar al te gretig luistert
naar de theorieën der sociaal-democraten,
die al de schuld werpen op de Regee
ring en de kapitalisten, en die den ar
beiders verkondigen, dat alleen by hen,
de sociaa'-democraten, hulp te vinden jis
en herstel hunner werkelyke of vermeen
de grieven. Van daar dat de werklieden
en de by de industrie sterk betrokkenen,
die nu in nood verkeeien, by duizenden
meer dan vroeger zich lieten overhalen
om op de candidaten dtr sociaal-demo
craten te stemmen, vooial ook wjjl
zy weinig vertrouwen stelden in de leer
en de beginselen, die hun door liberalen,
vryzinnig-democraten, enz. verkondigd
werden. Dier taal en beweringen zyn
den werklieden te vaag, te weinig hou
vast gevend. Zy begrjjpen die redenee
ringen niet, welke hun te hoog gaaD, te
bespiegelend zyn. Zy voelen en tasten,
wat hun de socialisten zeggen. Dat is
koren op hun molen; gemakkeljjk laten
zy zich door die pakkende beredeuee-
ringen, al zyn het drogredenen, mede-
sleepen, want zij hebben in zich, in Lun
binnenste, in bun hart en ziel niets po
sitiefs, dat hun tegen de verleiding waar
schuwt en beschermt. Dat laatste blijkt
duideljjk, daar de socialisten wel
hebben kunnen bres schieten in alle par
tyen van den DaitschenRyksdag, maarniet
in het Centrum.
Iategeudeel, ook het Centrum zag het
aantal stemmen op zich uitgebracht, aan
zienlyk vermeerderen en de Katholieke
werkman, die wil luisteren naar de on-
omstootelyke waarheden van den Ka
tholieken godsdiensten der Katholieke ze-
deleer, is bestand tegen de verleiding
van den socialistiscken vogelaar.
Dat brengt ons op de tweede oorzaak
van den ongumt;gen uitslag der verkie
zingen voor den Duitschen Rjjk-dag.
Het ic gebleken, dat alleen het Cen
trum bestand is tegen de krachtige en
herhaalde aanvallen vauhet socialistische
leger en dat alleen de beginselen door
het Centrum beleden en in practyk ge
bracht, den werkman belet over te loo-
pen nasr het socialistische kamp.
Waarom dan dat Centrum en die be
ginselen niet met meer beslistheid ge
steund Waarom voortdurend de heil
zame werking der Katholieke Kerk met
wantrouwende oogen beschouwd en iu
het openbaar of in het geheim tegenge
werkt Geen wetenschappelijke of quasi-
wetenschappelyke theorieën,noch liberale
beginselen, zyn bestand tegen den aan
drang der socialistische reden eeri'gen,
slechts het positieve Christendom beetrydt
ze met goed gevolg, waarom dan niet
de beste en de meest wetenschappelijke
verdedigers van dat Christendom, de
Jezuïeten, weder vrjjen toegang iu
Duitschland verleend?
O, men zoude zoo gaarne van die so
cialisten af zyn, maar dan weg, dien
men daarvoor op moet, wil men zoo
noode betreden.
ernat en zonder doel haatte hjj. Dit beroofde
eene dame in zijn oog van de lekoring der
voornaamheid, en bracht den man in gevaar,
werkelijk en hopeloos gecharmeerd te worden.
Als zij echter nu eens met dei een en dan
met den ander zoo onged ongen en vrij om
ging, kon men het houden voor een ovcr-
bl tsel van meisjeswildheid.
Ma da stond aan den arm van mijnheer
van Keckenbach daarnaast, men had juist de
eetzaal verlaten.
Pardon, zeide Sibylle. Gij kent elkander
nog nietLilly van Vt allwitz Magda
Ruhland, mijne vrienden, voegde zjj er met
meer nadruk bij.
De geelbruine oog n sloten zich een weinig
en zij namm Magda met e.n hoogmoedigen
blik op,
Ik meen toch.,., dat wij elkander r eds
in de opera ontmoetten, merkte Lilly op vra-
genden toon aan.
ben oogenblik kteeg Magdi een gevoel als
een schoolmeisje, dat zich beleedigd gevoelt.
Op ijskouden toon sprak zij
Daar herinner ik mij niets meer van
Maar zjj herinnerde zich deze uitdagende,
schoone meisjesgestalte nog maar al te goed.
Lilly dacht er niet aan, zieh over hare
woorden te ergeren. Als eene dame haar met
eenige slij'heid behandelde, liet haar dat
volkomen koud. Zii ging verder en kwam dan
bij Rene Flemming. Magda zag het en al wat
hare scholieren verteld hadden, viel baar plot
seling in- Zjj gevoelde eene groote smart in
haar opwellen, die hiar angst aanjoeg het
De Koningin-weduwe Margaretha
van Italië heeft in de Kapel van haar
paleis een H. Mis doen opdragen voor
Z. H. Leo XIII en geïnformeerd naar
den toestand van den H. Vader.
Er wordt gezegd dat de Paus twee
testamenten gemaakt heaft, een politiek
testament en een privaat testamentdit
laatste bevat een zeker getal giften
voor het personeel van het Vatikaan
en aan de neven van den Paus.
Het politiek testament zou zeer be
langrijk zyn; de H. Vader zou er on
der ander aan zjjnen opvolger aanbeve
len zyne politiek voort te zetten. Dit
testament zou op 70 exemplaren go-
drukt zyn, om op het Conclaat aan de
kardinaals uitgedeeld te worden.
De Tribunu meldt, dat de reis van
den Koning van Italië naar Parijs offi
cieel is uitgesteld tot S-ptember.
President L o u b e t van de Fransche
Republiek heeft tijdens zyn verblijf in
Engeland een groot aan!al ridderorden
uitgedeeld. Aan generaal French,
bevelhebber van het Kamp van Alders-
hol hi eft L o u b e t het Grootkruis van
het, Legioen van eer geschonken.
By den terugkeer van president Lou-
b e t uit Engeland was ook de minister
Combes aan het station. Hjj werd
door het Parjjsche volk uitgejouwd en
uitgefloten.
was jaloerschheid. Verschrikkelijke gedachte
Goeden avond, mijnheer de bolkapel-
meester, sprak Lilly op luiden toon. En tus-
schen de tanden, bijna onhoorbaar, maar met
stralende oogen fluisterde zij Is deze comedie
niet buitengewoon vermakelijk?
Hjj gaf haar de hand
Magda zag dit met kloppend hart. Hield
hjj deze hand niet on oodi? tusscheu zjjne
vingers Zocht z .'n oog niet met een h zon
deren blik dat lachende gezicht
Neen, dacht zjj gekweld, ik kan deze
keimeljjke verloving niet langer verdragen.
Deze Lilly zou het niet wagen, hem zoo
aan te zien, als zn wist, dat ik zjjne bruid
ben.
Hoe kon zij vermoeden, dat Lilly, die zich
den heelen avond van Flemming verwijderd
hield, juist harentwege, nu een enkel oogen
blik, als om L aar te plagen, toonde, hoe goed
zij met hem was I want iemand hid haar
verteld, dat Bené Flemming dikwijls met
deze juffrouw Ruhland ging wandelen of ten
minste gegaan »as.
Nu, gevierde man, riep Wallwitz hem
uit de verte toe, men ziet u bijna niet. Kom
de dames eerst eens begroeten 1
Lilly knikte Flemming nog even toe en
ging dan verder.
Ik heb het genoegen reeds gehad, de
dames te begroeten zeids René terw.l hij
naderbjj kwam. Uit dezen toon klonk bijna
een gevo 1 van afkeer en zjjn gezich' stond
somber.
In groote gezelschappen is liij altijd
By gelegenheid van een banket heeft
Z. Em. Kardinaal Fischer, een rede
gehouden, die nog aliudruk heeftgemaakt
en tot ertiiek aanleiding heeft gegeven in
de liberale bladen.
De kardinaal zeide, dat de Keizer en
de Paus op alle gebied eensgezind sa
menwerken. «Het is goed, zoo zjj^die de
vraagstukken van de ziel t? lei Jen heb
ben of den degen te hanteeren,gazamen-
Ijjk arbeiden voor het welzyn van het
vaderland eu ter bescherming van het
recht.»
Z. M. Keizer W i 1 h e 1 m vertrok
Zaterdagmorgen aan boord van de «Ho-
henzollern,» naar Bergen in Noorwegen.
De Morning Leaderverneemt uit
Weenen, dat de Krakausche Joden byna
de Russische kooplieden gelyncht hebben
die verdacht woiden onder de Joden
kinderen vergiftigd suikergoed te hebben
verdeeld.
De Koning haeft de voorwaarden door
R a 11 i voor de vorming van een nieuw
ministerie gesteld, aangenomen. De
Kroonprins heeft toestemming gegeven
tot het indienen van een nieuw leger-
ontwerp, waaiiu de wet betreffende het
oppercommando wo;dt gewijzigd.
De Kamer zal worden ontbonden.
R a 11 i heeft zich met Delyannis
verstaan over de vorming van het Mi-
niserie. De aanhangers van Delege-
o r g i o s zullen een vertegenwoordiger
in het Kabinet krygen.
Z. Em. de Kardinaal Aartsbisschop van
Mechelen heeft openbare gebeden voor
geschreven in al de kerken van het aarts
bisdom, voor de geneziug van den H.
Vader. De andere Bisschoppen hebben
het voorbeeld van den Kardinaal gevolgd.
De socialistische alge vaardigde,
Bertrand, heelt met vyf an
deren by de Kamer een wets
ontwerp ingediend, ter wyziging van art*
179 der wet op de rechterlijke organi
satie van 18 Juui 1869, waarby onder
bedreiging van disciplinaire straffen aan
iederen magistraat verboden wordt uit
eigen naam, nit die vauzya echt'enoote
of van eeD tusschenpersoon deel te ne
men in eenige handelsonderneming of
betrokken te zyn in de oprichting, het
bestuur of het toezicht van industrie,
handels- of financieele ondernemingen.
De Regeering zal in bijzondere gevallen
de griffiers en commiezen griffiers van
dit verbod kunnen vrystellen.
De Fransche minister Combes heeft
te La Louvese, waar by herhaling door
de bevolking de zegels van het klooster
slecht gehumeurd, merkte de intendant aan
en klopte hem op den schouder.
O, eenige oojietiblikken geleden was hjj
heel vrooljjk.^riep Sibyllie.
Ja, ik ben in een slecat humeur; sprak
hij, terwjjl bjj zenuwaehtig de handsc'ioenen
vaster tusscheu den slappen hoed drukte, het
is nu de derde maal binnen veertien dagen
dat men mjj tot een offerdier der g zelligheid
maakt.
Gij, zeide Wallwitz lachend, moogt niet
op ons verhalen, waaraan het pianospel en
eene voorname dame misschien schuld heb
ben.
Op onzen feestavond waart gjj in het beste
hum ur.
Van waar zijne plotselinge ontstemming?
vroeg Magda zich in pjjnljjke onzekerheid af.
Ik ga. En gij, V> allwitz P Zien wij el
kander nog vroeg hjj.
Neen, dacht Magda vol vertwijfeling,
zoo kan eu wil ik den avond niet laten ein
digen.
Met veel driestheid, hoewel hare stem een
weinih beefde, zeide zjjHet is al heel
lang geledeu, dat gij Nicolai een bezoek
bracht. Hij klaagde daarover. Paar gij de
eenige zjjt die wat zonneschijn in zijn leven
brengt, zult gij aan zin verlangen, om,hem
spoedig weer eens op te zoeken, wel willen
voldoen.
René begreep, wat zjj meende. Het klamie
zweet stond hem op het voorhoofd en bij'
vermeed Magda's b'ik,
Zoodra mjjn t;d het toelaat, kom ik
zyn gerukt troepen doen inkwartieren
ten koste der gemeente, ten einde toe
zicht te houden. De verontwaardiging
van het volk is groot, men vreest voor
onlusten.
De Fransche begrotingscommissie
voor Eeredienst heeft de haar ter onder
zoek voorgelegde begrooting goedgekeurd
en als haai oordeel uitgesproken, dat de
kwestieder scheiding van Kerk en Staat
nog niet rjjp is voor behandeling. Com-
b e s en zjjn trawanten durven deze kluif,
hoe smakelijk zeer ook uitziet,nog niet
aan.
Combes maakt nog maar altjjd door
spektakel tegen de geestelijken.Hjj krjjgt
nu en dan een veeg ait de pan van de
Rechtbanken die de religieusen vrijspre
ken maar de man stoort er zich aietaan
of hg in het ongeljjk wordt gesteld, hij
zint aidoor op nieuwe plannen em de re-
ligieasen te kwellen.
Zaterdag genoot Z. H. Leo XIII
in den namiddag eenigé uren rust, maar
de zwakte houdt aan. la den avond
gingen de kardinalen D i P i e t r o, S e-
r a ti n o Vanutelli, Macchi en
S at t o 1 i ziuder spreken door do kamer
van den Paus; zy voulsa h :m zeer ver
zwakt. Ook is een neiging tat slaperig
heid opgemerkt, wat bljjk geeft van
z wakhoid.
Het 'rioni de d'flaliazegt dat er geen
oogenblik meer kan gedacht worden aan
het bestaan van nephritis, wat aan
vankelijk vermoed werd. Mocht de Paus
genezen, dan zal er een onvermjjdeljjke
zwakte-toestand nablyven:
Mgr. M a z z o 1 i n i zon zich hebben
uilgelaten dat men zich geenerlei illusie
moet scheppen. Het is hier eene worste
ling met den dood, en anders niet. Graaf
Camille Pecci heeft, volgens den
correspondent vaa den Temps te Rome,
nog verklaard, dat einde Maandagavond
niemand, behalve natuurlyk de trouwe
Centra eu de baiie dokters, den drem
pel van Z. H. heeft overschreden.
De behoefte, om, ziek zjjnde, alleen
te zjja ging graaf Pecci voort
is eene eigenaardigheid der leden van
het geslacht Pecci.
De «Messagero» heeft dr. Rossoni
geinterviewd, die o.a. verklaarde, dat de
hartzwakte in de gegeven omstandighe
den een zeer verklaarbaar symtoom is,
maar de uitstekende toestand der hart
kleppen is de oorzaak der goede wer
king van dit orgaan, ondanks het ljjden.
De «Popolo Romano» zegt, naar
aanleiding van sommige beschouwingen
dat geonerlei invloed van buiten,
welke ook, zich op het H. Co'lege zon
kunnen doen gelden, hoe dit ook is sa
mengesteld.
Als opvolger van Mgr. V ojl p i n i, wiens
plotseling overlyden wjj meldden, is door
deu Paus aangewezen Mgr. M a r i n i.
Het bulletin dat Zaterdagavond te 7
uur werd uitgegeven luidt; De dag ging
Maar waarschjjnljj k niet, voor de Za nobia
oj gevoerd is, sprak hij
Dit herinnert er mij aaD, in welk een
langen tijd ik niet persoonlijk naar uw goe
den, armen vader, m>jn gewezen chel, omzag,
merkte Reckenbach op.
Dag dames, adieu mijnheer de in tegen -
dant, zeide René, en maakte eene beleefde
buiging, of het voor Hare Hoogheid zelve
was.
Dan trad hij terug en verdween.
Magda moest spreken. Den intendant van
haren vader vertellen, dan met nog andere
menschen praten die haar nog onverschilli
ger waren, en later met een lachend gezicht
Hortense zeggen dat z j zich goed geamu
seerd had.
Hortense zag haar echter twijfelend aan.
Het afgematte gelaat met dat gedwongen lachje
zag er niet naar uit, dat het vroolijke indruk
ken had.
Ik ben niet meer gewoon aan zooveel
menschen en zulke lange feestavonden, zeide
Magda als antwoord op Hortense's onderzoe
kenden blik.
Fan begaf zij zich naar de kleedkamer.
Op den weg daar naar toe nam Sibylle Len-
zow haar weder in den arm.
Zeg mij nu eens ronduit, heel openhar
tig, hoe is Wallfried u be rail en
(Wordt vervolgd.)
