5442
Woensdag 15 Juli 1903,
28 ste Jaargang
HbagÉlaó voor eSKooró- en
De uitbreiding van het
Socialisme.
cfflagóa *%ufilanè,
8 U 1 T Ai L A Ai O.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Italië.
Engeland.
Duitschland.
Amerika.
Frankrijk.
Oe Macedonische quaestie.
Oostenrijk-Hongarije
België.
Da toestand van Z. H. Leo XIII.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AöITE MA NON AGITATE
II.
Niet minder dan in Duitschland heb
ben ook in Nederland de oeconomische
toestanden medegewerkt tot de uitbrei
ding der socialistische party, van welke
de hoofden evenals in Duitschland de
schuld der minder gunstige toestanden
en vooruitzichten op de Regeering en de
kapitalisten wierpen, daarbij handig par
ty trekkende van werkeljjk bestaande
grieven, die zij breed uitmaten en voor
welker beoordeeling en verbetering zy
zich als de eenige competente personen
aan het volk voorstelden en opdrongen.
Zoj vonden zy, de socialistische leiders,
een ruim en zeer geschikt arbeidsveld
in Fri. sland en Groningen, waar de toe
stand der landelyke bevolking en der
veenstreken verre van rooskleurig wts,
in de industries reek van Overyse1,
waar gemakkelyk grieven waren op te
diepen, in Amsterdam, waarheen zich
eene menigte plattelandsbewoners b ga
ven om ei biood te zoeken en waar de
minder gunstige toestand van handel en
scheepvaart onder eene groote menigte
arbeiders een toestand schiep, uiterst
vruchtbaar voor het socialistische zaad.
Hier ook werkten de oeconomische toe
standen de uitbreiding van het socialis-
mus zeer in de hand. Duizenden, die
ontevreden waren met hunne positie
meeuden in de uitvoering der socialis
tische dei kbeelden verbetering te vinden
of dachten ten minste, dat het voortdu
rend geschetter en het drij en der socia
listen de Regeering op een pad zoude
voeren, dat naar de verbetering hunner
maatschappelyke positie zoude leideD.
Daaraan toch hebben ten minste te Am
sterdam de socialisten den steun van vele
onderwyzers verworven, die enkel en
alleen die denkbeeldea steunen en
helpen propageeren met de zeer egiïdi-
sche gedachte; «Misschien word ik r
beter van.» Om de rest bekommeren zy
zich ook al heel weinig. Ieder voor zich,
is de leus, al heet het«Voor het
volk
Maar ook hier als in Duitschland
wordt do schuld van al wat verkeerd is
of gchjjnt, niet gezocht in verschillende
omstandigheden, die daartoe aanleiding
gaven, maar enkel en alleen onder al-
p E I L L E I O N,
(Vervolg).
2a.
Magda wist op dit oogenblik niet eens
n eer, dat dit de voornaam was van den in,,
tenant van Wallwitz.
Wie
Nu hij\
Hjj heeft een zeer aangcnainen inuruk
op mij gemaakt, hij schijnt ernstig en vol
geestkracht, zeide zj met overtuiging, hik
ander inzicht zou tibylle haar ook kwalijk
genomen hebben.
Aangenaam, slechts! riep Sibylle. Hij
is fabelachtig beduidend. Hjj zal eene schoone
carrière maken. Ach God, als tante dat nu
maar wilde inzien.
Op deze geheimzinnige aanduiding ver-
vachte tibylle vragen en was bereid, als
Magda zwoer te zwijgen, haar alles tos te
vertrouwen. Maar Magda's hoo'd stond er niet
naar, om te vragen.
1 ij ging met tare ontgoocheling naar huis
en dan moest zij morgen maar zien, hoe zij
dan nog zou kunnen zegge-„het was
9choon ff
Ah er in Leopold»burg een praatje liep,
lerlei vorm aan het kapitaal en de ka
pitalistische Regeering geweten en ver
bet-ring slechts mogelyk voorgesteld door
de socialisten, die alleen het ware be
grip van den toestand hebben, alleen de
ware litfde bezitten voer het volk, alleen
den ernstigen wil bezitten om bet volk
te helpen en er voor in het strydperk
te treden.
Ook hier gelyk in Duitschland vindt
het socialismus zijn ware bestryders in
het posiiieve Christendom en met name
by de Katholieken. Hoe is het anders te
verklaren, dat in de iodustrieale centra's
Tilburg eu Maastricht het wel tracht
zich te vestigen, maar geen vasten voet
kan krygen, niet tieren wil, waar het in
niet-katholieke industrieele middelpun
ten zoo vlug zich ontwikkelt en groeit
Maar hier gelyk in Duitschland be
staat by da liberal) partyen wel den
wensch aan de teuge.looshei 1 van het
socalismus paal en perk te stellen, maar
den ernstigen wil, om daartoe het aan
gewezen middel te gebruiken, dien heefs
men niet.
't Is waar, men heeft nu in ons laad
eene christelyke Regeering en eene, die
getoond her ft de socialisten aan te dur
ven en aan te kunnen. Zy heelt ze Diet
te ontzien, daar zy voor haar voortbe
staan hunne hulp niet behoeft en hunne
stemming niet voor de doorvoering harer
plannen.
Maar steunt men nu deze Regeering
van ganscher harte 't Mocht wat
Kou men haar maar eens een hak zet
ten!
De liberalen en hun aanhang is het
onmogelyk tegen het soc'a'ismus met
vrucht te s'rijden, toch is deze s'rijd
eene gebiedende noodzakelijkheid gewor
den. Dat voelen zy zeiven ook.
Maar toen te Amsterdam het Handels
blad, toegevende aan dien gebiedenden
eisch de candidatuur steu ide van den heer
By le veld tegen mr. Troelstra,
ging er een kiest van verontwaardiging
op ook in het liberale kamp en het blad
had groote moeite zich tegen zjjne vrien
den te verdedigen, waar deze wyze van
handelen zeer zeker geen verdedigiug
moest noodig gehad hebben, maar a!om,
waar men niet socialistisch gezind was,
had moeten worden geroemd eu gepre
zen.
En zien wij nu niet in Amsterdam
VIII de liberalen weder de herkiezing van
den heer F a b i u s bemoeilijken, omdat hij
zoo'n positief christelyk man is, al tracht
men dat ook te vei bei gen, door te zeg
waren er^geene acht dagen noodig om in alle
kringen de rondte te doen. Zoo hoorde ook
Hortense van Esehen spoe'ig, dat Magda
Ruhland en René Flemming samen genoemd
werden, omdat men hen een paar malen samen
uit wandelen had zien gaan Op een theeavond
bij de hertogin hoorde ortense daarvan het
eerst.
Bij deze voorname dame werd iu alle eer
en deugd recht veel gebabbeld. L'e belang
stelling in het zieleheil harcr onderdanen,
was zoo levendig, de vrees steeds wakker,
dat de een of ander op den verkeerden weg
geraken zou, of slechts zjn goeden naam in
opspraak brengen. Hare kennis van de per
sonen si rekte zich zelfs uit tot hofleveranciers
en de minst* n der beam'iten.
ik hoor, mjjn lieve Esclien, zeide de
hertogin^ d..t onze hofkapelmeester hij is
1 miners een bijzonder bescherine'ing van u
verl° ven wil, met onze lieve, arme Magda
i hland, °f feu min3te, dat de menschen ge-
iooven, dat hij deze bedoeling heelt. Weet gil
daar i ts van?
Hortense schrikte en besloot terstond,
dat beiden aan hunn geheime verloving
een einde moesten malen. Allerlei praatjes
moenten voor Magda de heiligheid van deze
ernstige zaak niet wegnemen. Zjj ant
woordde
Ja, uwe Hoogheid, het schijnt mij ook
toe, dat Flemming een ontkiemend gevoel
genegenheid voor Magda in z jn hart draagt.
01 daaruit eene vereeniging ontstaan zal, wie
I an dat weten
gen, dat hy al te behoudend is? A«r-
dig speelt meu dairdoor de socialisten
in de hand, die zich vergenoegd in de
handen wrijven, omdathun in dat district
weder een kans geboden wordt. De over
vloedige werkers vau district III te Am
sterdam, zjjn ten minste al ontboden
geworden naar VIII.
Ei datgeldt nu nog voor piotestantsche
candidaten?
Hoe uu, wanneer hun steun gevor
derd wordt voor katholieke
Geldt het hier dan niet gelyk iu
Duitschland:
Hoe gaarne zoude men van het socia
listische spook bevrijd worden, maar
daarvoor dm weg op te gaan, dien men
gaan moet, daartoe outbreekt de ernstige
wil of de moid.
Twee machtige vorsten hebben van
hunne byzondere belangstelling doen
bljjken voor Z. H. Leo XIII. Vrijdag
namiddag kwam een staf-officier van
het Duitsche leger Datnens keizer W i 1-
helrn ten eigenhandigschryven aan het
Vaticaau bezorgen en iuformeeran naar
den toeslaud van den Paus. De ofiici'er
werd door graaf Pec ci, neel van d n H.
Vader ontvangen. Ook werd Vrydag aan
het Vaticaan een eigenhandig schryven,
rechtstreeks, dus niet door deu Russi-
sohen gezant, van den Gzaar van Rusland
bezorgd. In dat schryven zegt de Czaar
dat hij zal bidden voor Z. H. Leo XIII,
en den wemch koestert voor een spoedig
herstel.
V.jjdag-avond heeft commandant
Wright by em banket in een vrymet-
s iaarsloge te Londen het Volgende ge
zegd
«Alhoewel de Paus zich een be list
tegenstander verklaard heeft van de
v ymels-larij, die overigens ia eenige
landen vau Europa voortgesproten is, uit
staatkundige wetenschappen, moeten wjj,
als Engel che vrijmetselaars, het rein,
eenvoudig en heilig leven van LeoXUI
bewouderen en deu Grooten Bouwmees
ter van hit Heelal bidden, hem in zijne
laatste oogenblikken alle smarten te
sparen.
Wjj moeten hierbjj doen opmerken dat
de Engelsche vrymetselary heel wat an
ders is dan die op het Eu ropeeschs plat
teland. Het zyn meer wetenschappelijke
genooLchappen dan poliibko geheime
clubs en de vrijmetselaars erkennen het
bestaan van God. Dit is niet het geval
in de andere Loges van Europa, daar
ontkent met vlakaf het bestaan van een
God, men is er goddeloos en anti-gods
dienstig.
Zulke vragen zijn van te teederen aard,
om bij de betrokken personen zelf eens
nav aag te doen. Gok weten //de meuscheuv
altqd veel nauwkeuriger, wat er voorvalt, dan
de besproken personen zelf. Het zou echter
eene heerlijke verrass ng zijn, als de winter
ons het feest van de verloving bracht.
Volgens hare meening had zij h el verstan
dig gesproken.
J igenl.k, vervolgde de hertogin op
haren gewonen sleependen toon, is een hof-
kapelmeester geene pirtij naar haar stand
voor de dochter van Zgne Excellentie Ruhland.
Maar de hertog zegt, in onze dagen verhift
en adelt het genie den man en Flemming
zou niet alleen onsterfelijk, maar ooi zeer
rijk kunnen worden. Onze neef zal hem zeker
eene onderscheiding toekennen, na de opvoe
ring der ///anobia/z, de hertog zal daar wel
op aandringen. En het //kruis» van om
Huis heelt Flemming m-.t Nieuwjaar al ge
kregen
Zij zuchtte. De dames waren geheel de
zelfde meening toegedaan als Hare Hoogheid.
Met twee zulke onderscheidingstekens in het
knoopsgat en door de gunst van Zjjne Hoog
heid beschermd, kon Flemming toch altijd
nog als eene passende partq voor de
dochter van een minister dis gepensioneerd
is, worden beschouwd.
En dan, sprak de hertogin verder op
denz«lfden sleependen toon, geloof i'f, dat
het voor den goeden Flemming te wenschen
is, dat hq den weg van een degelijk huwelijk
betreedt. De hertog segt wel is waar, dat
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubliciteEtrangère
G.L. DAÜBE 8f Co JOHN., f. JONES Succ. Paris 3lbis Faubourg Montmartre
Donderdag werkten te Hebbum
en Tyne eej a tut tl arbeiders aan
het nieuwe dok, zjj bevonden zich in de
diepte toen p otseling een instorting
plaats had. blechts twee werklieden kon
den zich redden en de anderen, zeven in
getal, werden op een diepte van 27 voet
onder de aarde bedolven.
Te Metz had Donderdag een verschrik
kelijk geval plaats. Dn paarden van het
13s regiment dragonders werden geoefend
in het zwemmeD. Zonder ruiters werden
zy van den eenen naar den anderen kant
van de Moezel gedreven. De soldaten
stonden aan den overkant van de rivier
gereed om hen daar op te vangen.
De manoeuvre mislukte, daar het eer
ste paard, dat aan wal kwam, niet opge
vangen werd, het dier holde de stad in,
gevolgd door al de andere, Iedereen nam
verschrikt de vlucht. Tulryke personen
politieagenten en vrouwen, werden omver
geworpen en gekwetst. In een aantal
wiakels w^rdeo spiegelruiten vjrbrjjzeld.
Het was een ontsettend schouwspel de
woest geworden dieren te zien voorthol
len. Veel paarden liepm kwetsuren op.
Te New-York is hel zoo heet geweest,
als zelden beleefd is. Vyttien personen,
zjjn daar Donderdag door de warmte
overleden. Verscheidene liefdadigheidsin-
sttllingen deelen ys aan de arme men
schen uit en de overheid heeft bevel ge
geven, dat al de parken en stadstuinen
van de stad 's nachts open moeten bljj-
veD.
Vrydag zyn te New-York weer 38
personen tengevolge der hitte bezweken.
Na een aantal koude dagen is te Parijs
•en plotselinge verbazende hitte inge
treden. Vrydag zjjn vier personen ten
gevolge van zonnesteek overleden.
Te Brest hebben onbekend gebleven
booswichten getracht de Kerk Sain--3au-
venr in brand te steken. De kost-ir ont
dekte het gevaar, een biechtstoel stand
in vlam en het alt «ar van de H. Moeder
Anna was reeds gedeeltelijk afgebrand.
Met vereenigde kracht was spoedig het
vuur gebluscbt.
Era hevig onweder is Zondag-na-
raiddag boven Parijs los gebarste Bui
tengewoon groote hagelkorrels vielen
neer. Groote schade is gebracht aan de
versierselen voor het feest van heden.
Op de Place de la Madeleine te Pa-
rjjs is een stmdbee'd onthuld voor Jules
Simon, waardoor hy voorgesteld wordt
ais beroemd filosoof en oud-minister.
Te Marnes, in het departement der
Seine et Ouede plaats waar hy stierf
is een standbeeld onthuld voor Pasteur.
De Russische* en Oostenryk-Hon-
men zulke genieën niet met gewone men
schen op een lijn stellen kan, en hen op
het gebied der moraal met deazeltden maat
staf meten-
Zjj keek de aanwezige dames ernstig aan.
Als op zulke theeavonden Zjjne Hoogheid
somtjjds iets zeide, dat de toets der moraal
niet doorstaan kon, dan moest men deze
uitzonderingen toch eerbiedigen, juist, omdat
ze van Zijne Hoogheid kwamen.
l'e dames bewonderden den ruimen, hu-
manen blik van Zqne Hoogheid en wisten zoo
veel goeds en zooveel ter ontschuldiging van
René Flemming aan te voeren.
Hortense moest in zich zelve lachen en
sprak met een gelaatsuitdrukking, waarvan
niemand zeggen kon, of die door spot of
na istenlie'de te voorschijn geroepen werd
Ja, het is een waar geno gen, e n man als
René te mogen prjjzen.
Den volgenden morgen zond zij echter ter
stond eene boodschap naar Magda en René
en liet hem tegen één uur op de koffie uit-
noodigen, het eenige uur in de wéék waarop
men er z ker van was van René geene afwij
zing te ontvangen.
Magda kwam eerst, zjj zag er bleek en af
gemat uit.
Nu lieveling, wat is dat, gij hebt u
al in dagen niet laten zien. Gq hebt zeker
wegens Keué geen tijd meer voor uwe oudere
vriendin, zeide l ortense op liefdevollen
toon.
Het lag natuurljjk n'et in ha-e bedoeling,
de teere ziel van Magda door eene med e-
gaaosche gezanten te Konstantinopel,
hebben, daartoe gelast door hunne Re
geeringen, by de Porte geinformeerd welke
houding de Sultan aanneemt tegenover
Bulgarye. Zy ontvingen de verzekering,
dat er geen vyandige ondernemingen te
gen Bulgarye zullen plaats hebben.
De tweede drogman van het Russi
sche gezantschap te Konstantinopel heeft
bevel gekregen eene rondreis in Mace
donië te doen om den tegen woordigen staat
van zaken aldaar te onderzoeken.
In Moravië en Silezië, Opper- en Ne-
der-Oosteniyk hebben de ontzettende
regens der laatste dagen geweldige over
stroomingen veroorzaakt.
Een deel der stad Troppau staat on
der water.
Ook te Krakan zyn eenige straten on-
derge'oopen en verscheidene plaatsen aan
den Weichsel zyn overstroomd.
Volgens de laatste berichten is het
water tot stilstaan gekomen en worden
geen onheilen meer gevreesd.
In de Belgische At dennen heeft het
VVoensdag-nacht gesneeuwd. De treinen,
die te Luik uit de Ardennen aankwamen,
waren^ met eene dunne laag sneeuw be
dekt. Te Hockay-Francorehamps sneeuw-
de het overvloedig. En, dat in de maand
Juli
PHus A 1 b e rt zal in streng in
cognito de tentoonstelling te Luik 23
Juli bezoeken. De luocb, die op het
stadhuis zou plaats hebben, is afbesteld.
Een eenvoudige ontvangst van deu Prins,
die vergezeld zal zjju van dea minister
De Smet de Nseyer, zal plaats
hebben.
De Prins en zyn gevolg zullen het
ontbyt gebruiken by den hrer Lamkr-
c h e, algemeens commissaris der Ten
toonstelling.
Z. H. de Paus wordt met den dag
zwakker. Gisteren ging de nacht rustig
voorby, een korte slaap gaf Z. H. eenige
verkwikking, waardoor de polsslag niet
meer zoo klein a's te voren en iets
krachtiger was. De waterlozing is nog
steeds gering. Zondag had niets merk
waardigs plaats.
Het bulletin, door de geneesheeren
Mazzoni en Lapponi geteekend,
gisteren-morgen uitgegeven te 9 uur,
zegt
Voor middernacht was de Paus rustig
doch daarna kwamen buien van opge
wondenheid voor. Het onderzoek van de
borstholte wees echter niet op verandering
in dtn toestand, zooals die eergisteren is
vastgesteld. De nierwerking is nog steeds
gebrekkig. De algemeene toestand
was wat neerslachtig. Pols 82. adem
haling 32, te nperatuur 36.2 gr.
Volgens het Journal des Diftafs valt er
Reeling van de loopende p-aatjes te krenken.
Zooveel omzichtigheid dacht zjj echter met
René niet te gebruiken en hem bjj het afscheid
er het een en ander over te zeggen. Aan
beiden wilde zij eebter duidelijk maken dat
eerre geheime verloving in Leopoldsburg toch
veel moeielijker was, dan men zich loen in
de bergen voorgesteld had.
Als antwoord op Hortenses woorden, ant
woordde Magda op zach'en toon „Ik heb
René iD geene veeitien dagen ra uwe
soiree meer gezien. Een keer beeft bjj mjj
geschreven en zeide het ook 's avonds bij
u, dat dé //Zanobiaal zjin tjjd in beslag
nam.
Goddank, dat ze morgen-avond eindeljjk
opgevoerd wordt. Maar, ziét gij, Hortense,
ik verlangde zoo, ik dacht, j misschien komt
hjj toch nog wel even met v,f minuten
zou ik tevreden geweest zijn daarom ging
ik niet uit.
Eene uitdrukking, waarin eene so rt van
bitterheid lrg, gleed over Hortene's gezicht.
Zjj kneep de oogeu dicht.
Veertien dagen van een bescheiden wach
ten, dat haar al meer en meer zenuwachtig
maakte, lagen achter Magda. Veertien dagen
lang had zjj bij eiken (red, dien zq op de
trap hoorde, gedac tdaar is hq. Telkens
als zq de bel hoorde, van vreugde getrild.
[Wordt vervolgd.)
