No. 5443
Donderdag 16 Juli 1903,
28ste Jaargang
HbagBlaó voor cfl/ooró- on
Aan het sterfbed
van den Paus.
cfflagóa cffiu/ilanó.
B U I T S iN L A N D.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
so.
V Wettelijke drankbestrijding.
Engeland.
Rusland.
Fervië
Uuitschlanl.
A.BONNE MENTSPBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
7oor het buitenland 2,90
Aizonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PBIJS DEB ADVEBTENlIEN.
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel meer7 Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
-TffMTiiTUlKnh'
kloof dagenten voor het Buitenland Compagnie Génerale PublicitéEtrangère
AöitE MA NON AGITATE G.L. DAUBE 8f Co JOHN., k. J ONES Succ. Paris 3 Ito Faubourg Monlmartre
Z. H. Leo XIII werd den 2en Maart
1810 te Carpineto, in de Kerke'ijkeSte-
ten geboreD. In 1824, dus op 14-j trigen
leeftijd, begon de jeugdige graaf Joa
chim P e c c i zijn studiën in het col
lege te Rome en bg maakte, schrander
van geest, zulke schitterende vorderingen
dat hg reeds in 1837 op den 3Lten De
cember tot priester gewijd en tot de
waardigheid van huis-prelaat van den
Paus verheven werd.
Nadat de jeugdige priester zich in de
politiek had ingewijd en in verscheidene
provinciën dsr Kerkelijke Staten het
ambt van Gouverneur had waargenome n,
werd hij in 1843 door Paus G r e g o-
rius XVI als nuntius naar Brussel ge
zonden. Datzelfde jaar ontving hjj de
Bisschoppelijke wydiog.
Te Brussel ondeischeidde zich Mgr.
Pecci door zjjndiplomatieke bekwaam
heid en in 1846 werd bij benoemd tot
aartsbisschop van Perugia. Den 19gn
December 1855 verleende Z. H. Pius
IX hem den kardinaalshoed en eeoige
jaren voor zyndoo d vertrouwde Pius IX
bardinaal Pecci, het hooge ambt van
kamerling der H. Kerk toe. Het is de
Kamerling, die bjj den dood van den
Paus het bestuur der Kerk in handen
neemt tot een nieuwen Paus gekozen is.
Den 20en Februari 1878 op 68-jari-
gen lee tjjd, werd kardinaal Pecci tot
Paus gekozen. Men weet in welke droe
vige omstandigheden. Pias IX was als
een martelaar voor de vrijheid der Kerk
gestorven, Rome was sedert acht jaren
in de macht der overweldigers die den
dood gezworen hadden aan het Pausdom
ep de roof der Kerkeljjke Staten was als
een voldongen feit erkend.
Dat alles wist Z. H. Leo XIII te
trotseeren, niet met kanonnen en bajonet
ten, dee<* hjj de ovtr.reembare rechten
van den H. Stoel op het tydelyk gezag
gelden, maar door zjjn protesten en po
litiek beleid tegen den gepleegden S a-
tenroof, bracht hij diepen indruk te
weeg.
Wat de l'aus ia zjjne meer dan 25-
jarige jregeering op politiek, staathuis
houdkundig, zedeljjk en godsdiem tig ge
bied verricht heeft, zou boekdee'en kun
nen vallen. 3° al'e landen der wereld
deed zjjne onophoudelijke werkzaamheid,
zjjue onvermoeibare bezorgdheid voor de
pEVILLETON,
Vervolg
En eiken avond was zij moede cn teleur
gesteld, met tranen, die zij met geweld
weerhield onder hare brandende oogleden
op haar bed neergezonken, terwijl zij zich
vastklemde aan de hoop, dat hij misschien
morgen wel komen zou
Ach ja, zeide Hortense dan op opge-
ruimden tcon, het beroep der mannen is de
doodvjjand van ons, vrouwen. 1'aarv.m is he!
wachtwoordgeduld hebben.
Maar hoe minder men daarover tegen hen
klaagt, hoe verder men komt. Dat is bij allen
betzelfde: officieren, beambten, kunstenaars
eerst komt altijd, hun beroepsplicht eu dan...
wij. Maar, ziet gjj, mijn hartje, omdat zij de
resultaten van hun arbeid toch altijd de ge-
lie'de vrouw voor de voeten leggen, is zij het
die den roem, het avancement, het verhoogde
inkomen mede geniet, en zij van haar kant
zonder ver'ere zorg, dan een beetje alleen
zjjn daarom mag het haar goed besch uwd
niet zoo zwaar vallen, voor korter of langer
tjjd het bijzjjn van haar man te moeten
missen.
Deze verstandige woorden en de opge.
verspreiding van het geloof en het her-
stol der goede zeden, zich op de doel
matigste wijze gevoelen.
Daar straalt een licht uit het Va-
t caan, dat de wereld heeft verbs asd en
dat de hevigste vijanden der Kerk met
eerbied deed opzien naar den Grjjsaard
gezeten op den stoel van Petrus.
Reeds in de eerste jaren van zijn Paus
dom richtte Z. H. Leo XIII in Schot
land de oule bisdommen weer op, die
daar in den storm der Hervormingen
waren len onder gegaan. Die vjjf Bis
dommen tellen thans 3.900000 Katho
lieken en verkearen ineen bloeienden toe
stand,
In Engeland, waar de Katholieke gods
diem t van jaar tot jaar in bloei toeneemt,
stichtte de Paus twee Aartsbisdommen
en zes Bisdommen. In Rusland herstelde
de Paus het Poolsche bisdom Ti rl a, dat
sede. t 1818 in ruste was, maar nu reeds
300000 Katholieken telt.
Bosnië, Herzegowina en Ru menie' kre
gen onder het bestuur van Z.H. L e o XIII,
eene katholieke hiërarchie. Io Zuid-Ame-
rika werden 27 nieuwe Bisdommen gesticht
en ia de Vereenigle Stiten van Noord-
Amerika heelt de Paus 23 Bisdommen
gesticht, waarvan 3 tot Aartsbisdommen
werden verheven. Ook in Iudië heeft Z,
Id. Leo XIII de Kathol eke hiërarchie
hersteld. Io 1891 verkreeg Japan, vier
bisdommen, die thans meer dan 50.000
katholieken tellen. In Australië werden
4 Aartsbisdommen en 8 Bisdommen ge
sticht. In Afrika bekwamen de zendingen
eene buitengewone uitbreiding en het
Katholiek geloof maakt er de troostrijk
ste vorderingen. De heraeniging der
Oostersche Kerk met Rome was eene der
bijzonderste bekommeringen vau den H.
Vader en cok daar werd het werk van
den Paus met groot succes bekroond.
Ia het geheel stichtte Z. H. L eo XIII
in de vjjf werelddeelen 2 Patriarchaten,
31 Aartsbisdommen, 101 Bisdommen, 61
Apostolieke vicariaten, waarvan 18 io
Ohina, Manchourië en Mongolië, 3 in
Iudië,17in Afrika 3 in Australië, 7 in Z id-
Amerika, 3 in Noord-Amerika en Canada
1 in Denemarken, 1 in Noorwegen, 1 in
Macedonië eu 1 ia Thraeië. Er werden
bovendien 24 Apostolieke prefecture ge
sticht, met 18 millioen Katbolielen.
- Z. H. L e o XIII gaf ook met zjjn on
geëvenaard talent nieuwen luister aan de
wetenschappen. Voor de geleerden van
alle gezindheden opende de H. Vader de
schatten der archieven van het Vaticaan.
De Paus heeft te Rome de groote aca-
wekte toon, waarop ze gesproken werden,
werk tea zeer weldadig op Magda. Alles
klonk zoo waar, en dat Kené wel gauw bij
haar zijn zou, viel haar niet moeilijk om te
gelooven.
En daar was hij ook al. Een lichte blos
kleurde zijne wangen, toen hij Magda zag.
Maar hij kwam vroolijk naar haar toe, in
zijn hart heel big haar te zien.
Hij nam hare hand, streelde ze en zeide
Ik ben niet heel lief geweest,- gij moet het
mij vergeven.
Maar ziet gij, als ik deuk er zit iemand op
mij te wachten, dan komt mij dat als een
dwang voor en maakt mij zen .wachtig Het
was heel aardig van onze geëerde vriendin,
ons heden mi 'dag uit te noodigen.
,.HiJ «as heel 'ül de. Hij had gedacht, dat
hij zich in Magda's nab.heid onbehaaglijk
en bedrukt zou gevoelen. Want op de soiree
bjj Hortense was een vreeset.k gevoel in
hem opgekomen, toen hij beide vrouwen, die
hem vereerden, zoo dicht bjj elkaar gezien
bad, en daar hij voor zich zeiven niet erken
nen wilde, dat dit gevoel beschaming geweest
was, had hij het voor zichzelven trachten te
verbergen, en was ongeduldig, vjjandig ge
worden tegen -de onschuldige. Hier echter
op dit uur, deed h ar bijzijn hem goed. Hij
had geen zelfverwijt over zijn schuld, m ar
het was hem o,na te moede als iemand, die
van eene re:s naar huis gekomen is.
Door al zijne grappige vertellingen voor
de verschrikkingen der «Zonobia», kwam
Hortense en niet toe over hunne verloving te
demie van den H. Th imas van Aquinen
gesticht ej het Benedictjjner College van
den H. Ansslmus in eere hersteld. Io
het Romeinsch college kwam de klassieke
letterkunde, een leerstoel van as»yriologie,
egyptologie, Christelijke oudheid kunde
en natuurlijke wetten tot stand.
In Zwitserland, Fiankrgk, België, Ame
rika en Indië, gaf de H. Vader uit
breidingen geldelyken steun aan hooger
en l igtr onderwijs. Hoe Z. II L e o XIII
onder zedelijk opzicht he'. gezag der Kerk
tot luister bracht, getu'ge zjjn tusschen-
komst in de Kulturkampf in DuiUchland
en het doen eindigen vaa het geschil tus-
schen Duitschland en Spanje overjde quaes-
tie der KarMinen-eilandeu, waai door een
oorlog tus3cheu deze Mogendheden ver
meden weid.
De talrijke Encyclieken regelen
de verschillende aangelegenheden der
Kerk, de Staatsinstellingen, de heili
ging vaa het familieleven, de sociale
quaest.e, de bijbelsche studiën euz,, heb
ben zelfs dbewondering der ongeloovi-
gen voor het - eruuft, de nooit genoeg
g-prezeo wjjsheid en het politiek belei I van
den H. Vader gaande gemaakt.
Groot is Z. H. L e o XIII als Paus,
staatsman en werkliedenvriend. Geheel de
wereld, vorsten en volken brachten den
grooten Paus dan ook schitterende hulde
op zjjn jongste jubilé, terwjjl nu met
angstige spanning de oogen zjjn gericht
op het sterfbed, waarop een dergrortste
Pausen is neergeworpen.
Door geheel de Christenwereld stijgen
vurige gebeden op naar Hem, die in den
Hemel troont, naar den Almachtigen God
die zijn Dienaar tot in hoogen ouderdom
met bijzondere gaven heeft begiftigd, tot
heil van het geheele menschdom.
Zjjn de Kerk en alle geloovige Christenen
met droefheid vervuld bjj het lyden dat
hun dierbaar Opperhoofd te verduien
heeft, dan mag die droefheid geen plaats
maken voor ontmoediging, want ook de
Pausen sterven, terwjjl Gods Ke>k blijft
voortleven tot den jong-ten dag.
Onlangs wjjdden wjj aan dit ondtr-
werp een artikel waarin wjj betoogden
dat van Regeeringswege wel meer kon
gedaan worden ter bestrijding der on
matigheid dan thans geschiedt Terr voor-
beeldwerd gewezen op wettelijke en andere
maatregelen in 't buitenland, waarvan
de werking en invloed werden nagegaan.
Thans Ir zen wjj ia 't Kath.Soc. Wbld.
spreken, of over haar plan, om den ouden Ruh-
land naar eene inrichting voor zenuwl.ders te
laten oerbrengen.
Nu ziet ge wel Magda, zeide hij op
eens, ik ben de slaaf van deze barbaarsche
koningin geweest, en had met den besten wil
der wereld geen tijd om u te bezoeken.
Maar wel tijd om naar het bal en den
theeavond der officie en te gaan, sprak Magda
op een toon van verwet.
Zonder dat zij het gewild had, kwamen
haar deze woorden over de lippen. In deze
lange dag n van haar wachten had zij het
honderdmaal gedacht
Het was haar als eene formule geworden
die onophoudelijk in hare gedachten terug
kwam-
Moet dat een verwijt beteekenea vroeg
Renc en keek haar aan.
Voor de vijandigheid, die plotseling uit
dezen blik sprak, schrikte zij zoo, dat het
haar was, of zij lichamelijke pijn gevoelde.
A's ik u verzoeken mag, spuk Hor
tense op vriendeljjken toon, begin dan niet
te twisten
Zij bedwongen zich. Bené onderdrukte zijn
toorn waarvan hij de blinde onrechtvaardig
heid moest erkennen en dien hij toch in zich
koken voelde: Magda had berouw over de
gesproken woorden, hoewel zij gevoelde, dat
zij in haar recht was.
Goddank, vervolgde Hortense nu, is
morgenavond de zware taak afgeloopen. Na
de opvoering der «Zanobia* is er nog een
groot feest in het slot.
onder 't opschrift«Drankbestrjjding van
boven af.»
«De Pmisische «Oberprilsidenten// worden bjj
gezamenlijk schijven van de ministers van
eeredienst, landbouw, binnenlandsche zaken
en handel uitgenoodigd tot bestrijding van
overmatig alcoholgebruik Aanbevolen wordt
in dat schrijven de oprichting van bibliothe
ken met leeszalen en van kantines, waarin
echter het verstrekken van spiritualiën uitge
sloten moet zijn voorts het ondersteunen van
matigheidsvereenigingen, En dan gaat het
ministerieel schrijven verder «Ook het ver
schaffen van verfrisschingen, gelegenheden van
anderen aard, zooals de oprichting van drink
waterbronnen, het verkrjjgbaar stellen van
oeft op openbare'plaatsen, in volkrijke stra
ten en op spoorwegstations, zal de bestrijding
van het bovenmatig alcob olgeb-uik werkelijk
ten goede komen, op dit gebrek is de «Staats-
eisenbahnverwaltung// bereids met goed ge
volg voorgegaan met voorschriften over de
exploitatie der S ationswachtkamsrs en over
de verstrekking van frisch water op de sta
tions. Hetzelfde geldt van de oprichting van
volksbibliotheken, van speelplaatsen 'voor jon
gelieden (voor zoover clc omstandigheden deze
wenschelijk maken), van leeszalen, waar on
gehuwde arbeiders des winters een leerzaam
tijdverdrijf vinden, alle middelen, die de
vermindering van het herbergbezoek en van
het drankgebruik in de hand zullen werken.»
De Staat kan alzoo nog wol wat
meer doen dan het aantal cvergunnic-
gen» inkrimpen!....» zoo conc'.uceert
het R. «S. W. En 't behcelt geen bstoog,
dat wij met deze conclusie vau harte
instemmen. Te meer, wjjl het tegen
gaan der drinkgewoonten een krachtiger
middel is dan beperking van de gelegen
heden tot drankverkoop.
Z. M. koning Edward, heeft een En-
gelsch prelaat, die te Rome ver
toeft, gelast, tweemaal daags te infor-
meeren naar den toertand van den Paus.
Mgr. S t o n o r, moet den Koning tel
kens telegrafeeren wanneer t>r iets bijzon
ders met den H. Vader plaats heeft.
De gouverneur van Oharkof heeft ten
strengste verboden vuurwapenen te dra-
gen.
Ook is den wapenhandelaars ten
strengste verboden wapenen te verkoo-
pen tenzy met speciale machtiging van
de politie-autorileit.
De eigenaren van fabrieken hebben
de order ontvangen strikt toe te zien.
dat hun personeel niet het oor leent
aan de revolutionaire agitatoren noch
De hooge neef wil onze v rrukking dadelijk
genieten, voor ze bekoeld is.
Ik vind het verschrikkelijk, dat ik mjj
daar nu morgenavond onder den dwang der
etikette bewegen zalik smacht naar een
zaamheid ot uitgelatenheid na deze geweldige
inspann'ng.
Kan ik er mij niet aan ontrukken
vroeg Kené.
Dat is onmogelijk.
Fn dat s na schoon, sprak Magda,
dat ik zoo lang gij in Leopoldsburg blijf als
papa's dochter bij zalke gelegenheden met
u aan het hof uitgeDoodigd zal worden. Ik
weet echter heel goed, dat dit slechts bij
on3 kleine hofleven, dat in zooveel per
soonlijke aangelegenheden deelneemt, het
geval is. Als gij later in fene groote resi
dentiestad komt, word ik eenvoudig de
vrouw van den grooten kunstenaar, die
niet meer aan het hot kan verschijnen.
Maar dat zal mij niet krenken. Het zal zoo
schoon zijn stil en onopgemerkt alleen voor
u te leven.
Zij had het zoo liefdevol gezegd en ge
loofde zeker dat er in tare woorden niets
kon liggen, vclstrekt niets, dat in staat was
hem te krenken.
En toch zag zij, hoe hjj verbleekte en
eene zekere zenuwachtige beweging zijner
lippen, die zg reeds meermalen waarge
nomen had. Op deze korte onrust volgde dan
eene uitdrukking van ijzeren vastberaden
heid.
Van dit oogeablik af was het niet meer
ook in bezit is van verboden brochures
en oproerige geschriften.
Voorts heeft de politie last gekregen
zorgvuldig acht te geven op het gehalte
van het personeel van den veiligheids
dienst.
Alle overtredingen van het rieuw in-
gevoerdepolitie-reg'ement zullen met hooge
boeten gest aft worden en met een ge
vangenisstraf van 8 dagen tot 3 maan
den.
Italië.
De Italiaansche Regeering heeft bevel
gegeven, dat niemand het Quirinaal mag
verlaten. KoningY i c to r-E m m a n u e 1
zal zich, zoodra de Paus overleden is, naar
zyn kasteel te Racconigi begeven en daar
verbljjven gedurende dentyd dat het Con
claaf gehouden wordt
Koning Peter van Servië schjjnt de
officieren die door moorden te plegen
bem den tioon hebben bezorgd, te willen
beloonen. Inderdaad wordt medegedeeld,
dat doi r Z. M. kolonel M i s c h i t c b,
die in de samenzwering om koning
Alexander en koningin D r a g a te
vermoorden, eene voorname rol heelt ge
speeld, is benoemd tot afdeelingsoverste
in het Ministerie van Oorlog.
De vreemdelingen aan het Hof worden
allen weggestuurd en vervangen door
Serviërs.
In den nacht van het bloedbad zqn
papieren van waarde en 800.000 francs
aan geld uit het koninkljjk paleis te
Belgrado verdwenen.
Te Dusseldorf Iaat een woekerproce»
weer een treurig licht schjjueu op het
financ'eel gescharrel der Duitsehe offi
cieren.
Zekere W e 1 s 1 a u, herbergier en koop
man, stond terecht wegens woeker. Aan
minderjarige adellgke officieren, luite-
nantjes, leende hy geld, tegen telkens
hooger stygende renten. Aan een hunner
borgde hy 11000 mark, waarvoor deze
wissel i teekende tot een bedrag van
28000 mark. Door voortdurend uitstel
steeg de schuld tot 42000 mark, waar
voor de luitenant 19,400 mark in baar
geld had ontvangen.
Ten slotte bleef het slachtoffer ook
nog borg voor zjjn vriend baron v o n
Low en een anderen, wapenbroeder met
het gevolg dat hjj eindelijk by den woe
keraar voor 87.000 mark in het kryt
stond.
Van verschillende kooplieden nam
W e 1 s 1 a n ook 50o/0 rente.
Uit de inbeslag genomen papieren
bleek dat de woekeraar neet ongeveer
duizend menschen ggoot en kleine zaken
van dezen aard gedaan had.
De rechtbank veroordeelde W el s 1 a u
tot een jaar gevangenisstraf en 4000
mark bet to.
mogelijk met Bené een gesprek te voeren.
Hjj antwoordde verstrooid en het was duide
lijk, dat hij riet geluisterd had.
Pe vrouwen begrepen niet, wat in hem
omging.
Ik moet het haar zeggen, ik moet het
haar- zeggen, dat was de eenige, alles beheer-
schende gedachte die plotseling in Benés ziel
post gevat had, toen Magda zoo onschuldig
over hun toekomstig leven sprak.
Overmorgen, o' Zaterdag-avond kom ik
bij u, zeide hjj bij het afscheid en vermeed
het haar aan te zien.
Hortense ging met hem door het salon,
terwijl Magda als versteend door onverklaar-
hare an?st en een geheim voorgevoel bleef
zitten.
Ik mo t u nog ze gen, René, begon
Hortense, dat er r eds over u en Magda ge
praat wordt. Gjjj zjjt een paar malen op hel
der lichten dag met haar wezen wandelen.
Natuurlijk spreekt men over eene verloving
tussehen u beiden.
- Die verwenschte Leopoldsburgers, sprak
hij en balde de vuist.
Horten e haalde de schouders op.
Zjj zjjn als alle andere menschen, onze
goede Leopoldsburgers, zeide zij. Ee>e wande
ling op helderlichten dag voot aller oogen,
wordt niet heel vriendeljk besproken. Het
onrecht, dat gesluierd in hel duister voort
gaat, bljjtt juist verborgen.
(Wordt vervolgd.)
