No. 5459
Dinsdag 4 Augustus 1903
28ste Jaargang.
1ï)ag6laó voor <3iïooró' on SZuió-dlollanó.
Het Conclaaf.
cÏÏLagóa %flufilanó,
BUIT HN LAN l>.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
Frankrijk.
Italië.
Duitschland.
Rusland.
Turkije.
OostenrijkHongarije.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,50
Toor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer.17Vt
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con tant.
AUITE MA NON AGITATE
Hooi dag ent. en voor het Buitenland Compagnie Génerale PubliciteEtrangère
G.L. DA LI BE 4' Co JOHN., F. JON/ES SuccParis Slbis Faubourg Montmartre
(Slot.)
Het woord Conclaaf, waarvan de oor
spronkelijke beteekenis «kamer» beduidt,
beteekent niet alleen de plaats waar de
Kardinalen vergaderen om den Paus te
kiezen, maar figuurlijk ook kiescollege.
Volgms de bepalingen vastgesteld in
1274 in hpt Concilie van Lyou, door
paus Gregorius X, moet het Con
claaf slechts samengesteld rij n uit een
enkele zaal zonder afsluitingen ea slechts
éeu toegang hebben, die, zcodra de Kar
dinalen er in vereenigd waren, zorgvuldig
zou gesloten worden. Daarin is veran
dering gebracht.
Da ruimte in het Vaticaan, voor het
Conclaaf bestemd, begint met de gaan-
derjj waar de Paus staat als hij den ze
gen geelt en loopt voort langs de i rech-
erkant.
Deze pLata werd vroeger verdeeld in
zoovele cellen of kamers als er Kardina
len zjjn, die deelnemen aan het Col-
claat.
Bjj deze Pauskeuze zjjn de apparte
menten verdeeld in twee afdeelingen,
waarvan het grootste bestemd is voor
den Kardinaal en het kleinste gedeelte
voor zjjn gevolg.
Er zjjn nog twee zjjplaatsen, waarvan
de eene voor kapel dient indien de Kar
dinaal de H. Mis wil lezen of hooren
terwijl het andere gedeelte als eetplaat s
kan worden gebruikt.
De vensters zijn half gesloten. Boven
de deur van elke cel is het wapen aan
gebracht van den bewoner, alsook het
nummer, dat de Kardinaal voor het Con-
luf getrokken hseft. Dezs cellen on
derscheiden zich ook van e.kander door
de kleur dtr stof waarmede zjj behan
gen zjjo, aangezien de kamers der Kar
dinalen, door den overleden Paus be-
boemd, bsoaugea zjju met eene violet
kleurige stof, terwjjl die der anisre cel
en rood of groen is.
D ar de ruimte der cellen betrekkelijk
beperkt is, bevatten zjj feiteljjk geene
andere meubels dan de vohtrekt onmis
bare. De bewaking van het Conclaaf is
oevertrouwd aan din gouverneur,die al-
tjjd een prelaat is, en aan den pauseljj-
ken maarschalk. Het maarschalkschap is
erfeljjk en het was paus Clemens
XI die het toegekend heeft aan het
prinseljjk huis Cbigi.
Zoodra de kardinalen zitting genomen
FEUILLETON
46.
Vervolg).
Een groot schilderstuk /.Het geluk komt
voor den eersten keer tot een mensch//,
stond op den schildersezel gereed. Hij zocht
naar een goeden titel er voor en was het
nog niet met zich zeiven eens, of hij het
ten toon zou stellen. I'e engel droeg immers
hare trekken en hij bedacht, dat meu dit zou
kunnen merken.
Hjj begon dadelijk aan een ander werk.
tl ij schilderde niet naar een model maar
vond voor de personen zijner verbeelding de
noodige voorbeelden in zjjne portefeuilles,
die met studiebeelien gevuld waren. Nu
wilde hij een //Zomernacht'/ schilderen.
tusschen de stammen van een woud, dat
i oor een zilveren maanlicht als doorweven
31 ®°8st eene slanke bleeke vrouwen
ges a e te voorschijn komen, met een be
koor gk lachje op de lippen. Maar deze
°e3 ?.--L1Uoest doorzichtig zjjn, en op eene
mystisehe verseh.jning geljjkem
dpn jrrfn bleef hÜ verscheidene
aan den arbmd en zjjn hoesten werd
uren
erger
hebben in het Conclaaf, worden alle toe
gangen, zelfs de vensters van zjjn cel,
zoover mogelijk toegemetsell, er bljjft
slechts een deur open. Het binnenslot is
verschillend van het buiterslot. De sleu
tel van het binnenslot wordt te bewa
ren gegeven aan den grootmeester der
ceremoniën. De deur is voorzien van
een venster, er naast zjjn openingen in
den muur gemaakt voorzien van schui
ven. Door die schuiven wer l vroeger den
Kardira'eu het voedsel toegediend.
Thans zjjn in de omheining van het
Conclaaf zelfs keukens ingericht en er
zullen gemeenschappelijke tafels zijn
I voor de Kardinalen, voor hunne coucla-
visten en voor de andere bedienden.
De gezanten der Mogendheden welke
een gehoor vlagen, mogen niet anders
met een kardinaal spreken dan door de
opening van een schuif voorzien. De
s'eu els van de groote buit^npoort, lei-
decde naar de zalen die aan het Con
claaf grenzen, bevinden zich in hard n
van den maarschalk en van den Kar-
dinaa'-Kamer'ing, die ook de sleutel be
waart van bet binnenslot der groote
buitenpoorl terwjjl de maarschalk d*n
sleutel in bewaring heeft van h-t bui
terslot derzelfde poort.
Nabj deze groote buitenpooit ii er
nog erne kleine deur, die slechts geopend
wordt als er oversten van klooster
orders of gezanten tot het gehoor tor-r
gelaten worden of als ziek gewordene
kardinalen het Conclaaf verlat/ n.
Behalve al die binnen- en buitenslo
ten is de groote pooit nog vooizien van
een groot hangslot, waarvan de sleutel
in banden is van den grootmeester der
ceremoniën. Als het Conclaaf gesloten
is, maakt men daarvan proces-verbaal
op. Buiten het Cooclaaf zetten de Zwit-
sersche wachten al de toegaagen af. dia
naar de gaanderjjeu van het Vaticaan
leideu.
Behalve de Kardinalen zjjn nog de
volgende personen opgesloten n.l. de
priesters behoorende tot het gevolg der
Kardinalen, de twee geneesheeren, de
heelmeester, de apotheker, de barbier,
de verschillende conc'avisten (dienaren
der Kardinalen) de vier ceremoniemees
ters, de secretarissen van het H. Colle
ge, een:ge kloosterlingen die dienst doen
als biechtvadeis, een timmerman en een
metselaar.
Al deze personen zjjn,'zoodra het Cje-
claaf is aangevangen, gebonden onder
eede geene geheimen ta verraden. De in
wendige ea uitwendige bewaking is
Juflrouw Bohmer, die oodanks bare //ge
wichtige» betrekking gaarne een praatje
maakte met f athi, klaagde, dat mjjnheer
Nicolai weer bloed opgaf. Terwgl zij vol
medelijden over hem sprak, moest zjj hare
christelijke offervaardigheid voor hem in een
duidelijk licht pla: tsen.
Daar zag Nicolai, dat de zonneschijn van
Magda's gelaat week en dat haar wezen in
wachtende onrust geraakte. Hij bemerkte ook,
zonder er juist op te letten, dat René niet
en dat Magda niet uitging, en zij elkander
dus niet zagen.
Een groote angst begon hem te kwellen.
Hij ging eiken dag wel tieumaal naar b
neden om naar den ouden Buhland te zien,
en dan bleven zijne oogen vol zorg met
eene onuitgesproken vraag op Magda's ge
laat rusten. Hjj vermoedde niet, dat hij
haar daarmede pijn deed. Het recht dat
hij meende te hebben, om in haar leed te
deelen, kwam hem zoo natuurlijk voor, /'at
iriT n'e' eens aan dacht, dat deze vragende
blikken voor Magda iets pimljjks konden
hebben.
Hjj sliep geen nacht meer rustig en zjjn
toestand verergerde van dag tot dag.
Zaterdag-avond wist hij zeker,
dat Magda een groot ongeluk overko en
was. Hg had mevrouw van Eschen op de
trap gezien, zij was hem voorbijgegaan
zonder ba' r gewonen, vrit ndeljjken groet.
Haar gelaat had er afgemat uitgezien en zjj
leek zeer oud.
Nicolai vroeg aan de kamerdeur of het
uiterst itiengen al de voorschriften, wel
ke daarop betrekking hebbeu, worden
.zeer nauwgezet uitgevo/rd.
Des avonds van den eersten dag on-
zoeken de Kardinaal-diaken en de Kar
dinaal-kamerling, met brandende kaarsen
in de hand of al'ei in orde is.
Voor de overweldiging van Rome wer
den de Conclaven gehouden in bet Qui
rinaal, het toenmalige paleis van den
Paus sede<t 1870 in bezit genomen di.or
den Koning van Italië.
Het VaticaaD, waario nu bet Conclaaf
gehoudeu wordf, ligt in het noordjosten
der Eeuwige Stad. De ruimte is zeergroot,
een 900 tal kamers, zalen eu gangen
bevinden zich in het reusachtige gebouw.
Een zeer klein gedeelte strekt den Paus
tot woonplaats. De meeste zaleu door
Raffaël eu Michaël A d g e 1 o
geschilderd, d enen tot bergplaats van
kunstverzamelingen, archieven enz.
Toen na den dood van P i u s IX het
Conclaaf in het Vaticaan moest gehou
den worden, werd een deel van het paleis
verbouwd. Deze verbouwing is ten deele
bewaard gebleven en dient nu opnieuw
tot huisvesting der Kardinalen zooals dal
in 1878 heeft plaats gehad.
De stemming over den nieuwen Ptus
zal in de Sixtjjnsche kapel plaatshebben,
[n de St. Pauluskapel hooren de Kardi
nalen 's morgens te samen de H. Mis,
teiwjjl in de Hertogaljjke zaal altaren
zjjn opgericht, waar de Kardiualen, die
zulks verlangen, de H. Mis kunnen lezen.
Langs de muren der kapel, waar de stem
ming voor den nieuwen Paus plaats heelt,
zjjn G4 troonzetels opgericht, alle zjjn in
het violrt, uitgenomen die van Kardinaal
Ore g 1 i a, die groen is, omdat bjj zjjn be
noeming als kardinaal niet aan Z. H.
Leo XIII, maar aan Z. H. P i u s IX te
danken heeft.
Voor eiken troonzetel bevindt zich een
tafeltje, bedekt met een violetten oi een
groen tapjjt, waarop een schrjjfboek ligt
voorzien van den naam van den kard:naa),
pen en inkt. De zetels zullen door de
kardinaals bezet worden in de volgorde
van hunne benoemingen.
Van de 52 kardinalen, die aanwezig
zijn, hebben er slechts 20 verklaard dat
zjj aan een gemeenschappeljjke tafel zul
len dineeten, de 42 andtren zullen hun
middagmaal gebruiken io hunr.e kamer.
Gedurende het Conclaaf zullen in alle
kerken van Rome H. Missen worden op
gedragen, voor le verkiezing van den
nieuwen Paus.
met deD ouden heer minder goed was, maar
Kathi zeide, dat het als gewoonlijk ging.
En met de juffrouw? Ja, de juffrouw was
niet wel.
Nu wist hij genoeg
Door een dwaas gevoel gedreven ging hjj
weder weg, liep door den avondnevel heen
en bleef voor René's ramen op en neer
loopen. aar binnen lichtte zoo vreedzaam
eene lamp.
Het was Nieolai te moeJe, of hij met den
vuist tegen het raam moest slaan, dat de
ruiten braken, en hem dan toeroepenWat
hebt gij haar gedaan
Een koortsgloed brandde in zijn aderen.
Met moeite sleepte hij zich huiswaarts,
De dichte nevel beklemde hem de horst en
bemoeil.kte zjjne ademhaling.
Den volgenden dag waagde hij het eene
vraag tot Magta te richten. Zg schudde
slechts het hoofd en hoorde niet eens, dat
Nicolais stem heescli klonk, en dat hjj met
moeite ademde.
De tijd kro;p langzaam voort, Nicolai
schilderde, zoolang het licht door het
raam scheen, en reeds stand de eerste schets
in hare doffe en toch doorzichtige kleuren
wonderlijk schoon op den schildersezel ge
reed.
Des morgens, toen Sibylle Lenzow hg
Magda was, begon hij op een groot dook
volgens de kleine schets den omtrek met
potlood te teekenen. Hij gebruikte nooit
houtskool en liet de fijne potloodlijnen tus-
gcheu de voorzichtig aangebrachte kleuren
Te narjj3 zjjo {en 13-tal paters Re
demptoristen door de Rechtbank veroor
deeld, elk tot 10 francs boete, omdat zjj
tegen de vervolging der kloosterlingen
hebbeu gepratestee-d.
Toen zjj het Gerechtshof verlieten wer
den de veroordeelden geestdriftig toege
juicht door eon gro< te menigte met de
kreten «Leve de Paters«Live de
Vrjjheid «Weg met de dwingelanden
Te Rennes werd m de uit hunne scho
len verdreven paters door een groote
menigte naar het station begeleid. Op
stootjes hadden plaats, waarbjj een 8-tal
personen we d n gearresteerd.
Het- hof van appel te Parjjs heeft
gisteren het vonnis bevestigd, dat in
November van het vorige jaar tegen het
blad Le Jour was uitgesproken, in ver
band met drie artikelen waarbij kolonel
Pi cquart wegens zjju houding inde
D r e y f u s-zaik was uitge naakt voor
landverrader.
Ve-oordeeld werden de heer Pouch
tot 10,000 f/ancs schadeloosstelling, de
heereD Pouch en Fossien samen
tot 10,000 francs en de heeren Po ach
en G a I 1 i e/eneens sann n tot 10 000 fr.
Graif Acq u ader ni heeft uameas
den Romeinschen adel aan al de Bis
schoppen van Italië eene oproeping ge
zonden tot het houden van een groote
bedevaart naar het graf van Z. H. Leo
XIII.
—Het socialistenblad Avanti, d„t een
vuil en lasterlijk artikel tegen Z. H.
Leo XIII hoeft tea be.te gegeven,
waario ook de naam eener 70-jarige
grr.vin wordt geschandvlekt, zal zich voor
den Rechter te verantwoorden bebb >n.
De Gravin heeft een aanklacht inge
diend.
Yan vele kerken te Rome is reeds "net
wapen vin Z. H. Leo XIII weggeno-
meu. Dit wapenschild zal echter bihoa-
den worden op de gevels der kerken,
co leges, of andere instellingen, door den
overhden Paus gestcht.
De Vorwarts zegt omtrent de in de
Duitsche socialistische partij opgeworpen
quaeetie betieifende het optreden van
een srciaal-demoeraat als vice-president
van den Rijksdag —en quaestie door
Bernstei n, daarbij gesteund door
V ol 1 mar aan de orde gesteld het vol-
geude. «Wjj zjjn bereid de verplichtingen
door het reglement gesteld ra te komen.
Een socialistisch vice-president zou met
tact zjjn politieke eu representatieve
plichten vervullen
staan. In de aangrenzende kamer hoorde
hij het gegons van stemmen. Meer drong
niet door de dikke muren heen. Hjj her
innerde zich, dat zij nu les moest geven
er. hoopte, dat dit voor Magda verstrooiing
zou brengen.
Telkens luisterde hij naar den wind, die
buiten langs de ramer. gierde.
Heden geroe'de hij zich werkelijk onge
steld, maar toch geheel anders dan gewoon-
lijk- Hij begreep zijn toestand niet. Het was,
of iets hards, zwaars, brandends op zijne
borst drukte
Zijn arm viel slap neer het was hem
onmogelijk, hem in de vereischte houding te""
brengen.
Lang bleef hjj stil zitlen wachten, of hjj
zich weer niet beter zou gevoelen. Hij ver
droeg de verandering zijner gezondheid met
een oneindig pi duld.
Het komt van den schelpen Oostenwind,
sprak bjj bjj zich zeiven.
Nu werd het stil in de aangrenzende ka
mer. Hij had echter niet het gewone leven
gehoord, dat de jonge dames bij het weggaan
maakten, ja, het scheen hem, alsof slechts e :n
snelle stap voorbij zijne deur gegaan was, in
plaats van vier
Merkwaardig toch ook nu hjj rustte, ge
voelde hjj zich niet beier.
ij wilde schellen en juffrouwj Bohraer
om wat v arme melk met Emser zout vra
gen, wan- hij had eea gevcel, alsof er iets
in zjjne keel zat, dat naar beneden gespoeld
moest worden.
De Czaar van Rusland heeft bevel ge
geven een Yolksblad op te richten en dat
zoo ruim mogeljjk te verspreiden. Do
Czaar schonk een subsidie van 300.000
roebels met den wensen, dat het blad in
alle openbare scholen ter lezing zou ge
legd worden.
Tot een straf van elf jaar dwang
arbeid is veroordeeld een jong Joodsch
meisje, Troum kine, dat na de moorden
van Kischinew een schot had gelost op
den generaal der gendarmes, zonder dat
zjj ham echter raakte.
Zjj had deo bjjstand van een advocaat
geweigerdzjj erkende het haar ten laste
gelegde, wenschte geen gratie en geloofde
dat geen rechtsgeleerde in staat zou lijn
al de psychologische beweegredenen van
haar aanslag te verklaren.
De onlusten in het Czirenrjjk
breiden zich met den dag uit.
Uit omvangrjjke berichten vau de ge
beurtenissen in en om Tidis bljjkt dat de
staking veel uitgebreider is dan het te
legram over de voorgevallen onlustig zou
doen vermoeden. Niet alleen het spoor
wegpersoneel, ook de matrozen, de bak
kers, de lette-zetters, de koffiehuisbedien
den staken.
Te OJessa staken fabrieksarbeiders en
het tramwegpersoneelte Bakoe hebben
de bemanningen van da koopvaardijvloot
bet werk nedergelegd. Ban plaatsen zjjn
ingenomen door matrozen van de oor
logsvloot.
De Russ'sche gezant Z i n o v i e ff te
Konstaatinope', ia bijzonder gehoor toe
gelaten, verzocht den Sultan, de machli-
g'fg om twee Russische oorlogsschepen
door de Kardanellen te laten passaren,
wat aanstonds werd tiegestaan.
Nog denzsltdea dag stoomden de bei
de schepen door de Dardanelles om zich
bjj het eskader, voor iet verre Ootten be
stemd, te voegen.
Men verwacht nu dat de andere Mo
gendheden hiertegen zullen protesteeren.
Te Buda-Pest is een geheele omkoo-
persbeude ontdekt, er schijnen allerlei
slag van menschen in betrokken te
zgn.
|De samenkomsten, meldt de Koln. Ztg.
hadden plaats bjj een dame, bekende van
graaf S z a p a ry. 't Gerucht loopt, dat de
afgevaardigde graaf Nico lausBaufly
aan de omkoopergen deel heeft geno
men.
De journalist Siuger, die eeu aan
klacht wegeus laster heeft ingediend, is
hoofdredacteur van het Budapester Abend-
blatt, Hjj was door de Magyar Orszag
beschuldigd bij deze couiaut een poging
tot omkoopiug ts hebben gedaan eu bij
nu een aanklacht ingediend tegen den
directeur vau dat blad De Magyar Ors-
zag deelt nog mede, dat D i e n e s en
Singer Donderdag met een renimees-
Hij stond op. Alles werd zwart voor
zijne oogen Met wankelende schreden
kwam hjj bij de schel, ben harde, schelle
klank.
Een val deed den vloer dreunen en werd
naast en beneden als een doffe toon ge
hoord,
Twee minuten verliepen er.
Juflrouw Ruhland, juffrouw
gilde de stem van juffrouw bohmer door de
heele verdieping,
Magda had bjj het raam gestaau, met het
voorhoo'd tegen de kou-te ruiten gedrukt.
Uit haar gepeins opschrikkend liep zjj
op het geroep toe, kwam in het atelier van
haar vriend en bleef als aan den grond gena
geld staan.
Daar lag hii en uit zjju mond stroomde
het bloed.
Eet einde was gekomen, dat de arts, cn
dat hjj ook zich zeiven altjjd voorspeld had.
Nicolai riep zij en knielde naast den
bewustelooze neer.
Zijn g laat was blauwachtig, maar terwjjl
Magda het nog angstig aanstaarde, verdween
deze akelige kleur langzaam en maakte plaats
voor eene doodeljjke bleekheid.
Juffrouw 1 ohmer was eene vastberaden
vrouw. Zjj haalde den oppasser van Magda's
vader.
Met geoefende banden, hieven zij hem
zacht op en droegen hem /p zjju het in het
kamertje naast het atelier.
Wordt vervolgd
