No. 5461
Donderdag 6 Augustus 1903
28sle Jaargang.
®ag6laó voor ciïooró- en &uió-<3lollanó.
Pius X.
cIKacjèa tfiufilanè,
B IT H N L A S 1).
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
B»™
feuilleton,
De abbó Charbonnel. Deze
renegaat geeft ons een treurig voorbeeld.
Hjj haat thans wat hjj vroeger beminde.
Hjj kaa het maar niet verkroppen bui
ten de Roomsche Kerk te staan en daar-
A mer ik s.
Italië.
Duitschland.
Engeland.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
7oor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. EÜPPERS.
PBIJS DER ADVERTENT IEN.
Van 1—6 regels50 Cent
Elke regel meer7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PuhlicitéEtrangère
G.L. DA UB E Co JOHN., f. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Reeds hadden de Kardinalen in Conclave
vereenigd een paar keer gestemd, en nog
was geen Paus gekozen, toen gis' eren vijf
minuten voor half twaall der wereld een
Pausgegeven werd in den persoon van kar
dinaal Del Sar to, een dus op wien
men in het geheel niet had gerekend en
d e zelfs niet onder de Papabili was
medegeteld. Wel stond hjj bekend als
een der meest uitnemende leden van het
tl. Coll»gs der Kardinalen.
Tot het oogenblik der verkiezing, was
Giuseppe Del Sarto, iu 1835 in
de Venetiaansche provincie Treviso ge-
horen, nu dus 67 jaar oud, patriarch van
Venetië. Hjj was eerst bisschop van Man
tua, werd in 1893 tot Kardinaal be
noemd en eenige dagen later tot pa
triarch van Venetië, een dar weinige
bisschopzeteis ia Europa, waaraan van
overoude tjjden af al de patriarchale
waardigheid is verbonden.
De nieuwe Paus, die den naam van
Pi us X heeft aangenomen, is een gema
tigd en voorzichtig hoofd der Kerk. («tem-
perato e prudente).
Men gelooft, dat hg in de politiek
onverzettelijk zal zjjn. Van den nieuwen
Paus wordt gezegd: hjj is een bekwaam,
verzoeningsgezind en zeer liefdadig man.
Te 12 nur 10 min. verscheen de Paus
op het balcon binnen de basiliek van
Sint Pieter en zegende de menigte die
hem overluide toejuichte.
Z. Em. Kardinaal M a c c h i maakte
de menigte van uit de buitenloge der
Sint Pieter bekend, dat Kardinaal Sarto
tot paus werd gekozen en den naam
van P i u s X had aangenomen.
De troepen, welke op het p-ein ston
den geschaard, prensenteerden de wapens.
Van den Heiligen Vader, die met
zgn benoeming de ballingschap binnen
de muren van het Vaticaan is ingegaan,
wordt nog gezegd, dat hjj algemeen ge
prezen wordt wegens zgn goedheid, zgn
eenvoudigheid, zgn zachtheid en zgn
goed humeur.
Z. H. P i u s X, genoot reeds lang de
48.
(Vervolgd.
Voor de tweede maal voelde Bené eene
huivering door zijn leden gaan. Juist dezen
dokter moest hjj hier aan het sterfbed treffen
Pokter Magius was eene bjjzon-
dere zending toegedacht, waarvan hjj op dit
oogenblik nog geen vermoeden had.
Welk een toeval! Het was Bene te moede,
ol hem vjjandeljjke geesten aanstaarden. Met
geweld onttrok hjj zich aan dit sctnher ge
voel.
Na een krachtigen handdruk met den
bevrienden arts, kwam hij een schrede
nader.
Zoo, zoo zag de dood er du» uit f
René had nog nooit een stervende gezien
en dezen zag hij niet met diiideljjke, heldere
oogen en zjjn volle bewustzijn.
Hij. zag den verheven vrede niet op het
hooge voorhoofd, hjj zag slechts de d nkcre
schaduw op de ingevallen slapen. Hij ver
moedde niets van liet gevoel van volkomen
verzoening, dat in het hart van den sterven
de l»g sag slechts hce zwaar en moeiljjk
de ademhaling was Hjj bemerkte ook het
sympathieën van de Kardinalen en vau
allen, die hem kenden. Hjj kwam zelden
in Rome en stelde zich niet op den voor
grond. Z. H. L e o XIII noemde l.em
den «candidato della sere nissima.»
Gedurende het laatste bezoek aan het
Vaticaan sprak kardinaal Sarto over
den eerbie 1, de hooge vereering der Ve-
netianen voor den Heiligen Vader. Toen
moet Leo XIII eene toespeling hebben
gemaakt, dat kardinaal Sarto hem
misschieu later wel als een zeer waardi
ge Paus zou kannen opvolgen.
«Wjj weten, mjjn zoon zoo zeide
Z. H. dat gjj zeer groote diensten
aan di Kerk zult kannen bewjjzen, want
gjj bezit deugden, die u zeer Duttig voor
haar maken».
Op 40-jarigen Ieeffjjd was P i a s X nog
maar eenvoudig pastoor van Salzano om
Bpoedig daarna tot Bisschop van Mantua
en tot de hooge waardigheid van Kardi
naal verheven te worden. Wat Hadden
de Venetianen hem lief! Hjj was dan ook
zeer bescheiden en jegens allen zóo
tot voorbeeld iu zgn leven. Men groet
te hem steeds met den allergrootsten eer
bied.
Men beweert, dat de nieuw gekozen
Paus meer dan eens als bemiddelaar op
trad tusschen Z. H. Leo XIII en het
Hof van Savoie.
Kardinaal Del Sarto trad als poli
ticus niet op den voorgrocd. Wel weten
wjj van onzen veelgeliefden nieuwen Paus,
dat hg de rechten der Kerk zal handha
ven op politiek terrein in liefde, maar
des te ouverschrokkener als geweldda
dige handeu zich durven uitstrekken naar
den H. Stoel van Petrus.
Wjj hebben iu Pi us X een Paus, die
met krachtige hand het scheepje van Pe
trus op de woeste wereldzee zal sturem
uaar de n eisch van den Heiligen Godsdienst
tot heil en welzjja der volken.
Aan den nieuw gekozen Paus,aau Pi us
X, ooze nederige, eerbiedige balde en
innige verknochtheid,
stille lachje Diet om de lippen, hij zag slechts
de scherpe, lijdende trekken.
En met de ontzetting, die hem aangreep,
her'eefde ook zijne eigene, trotsche levens
kracht.
Zoo mag mjjn leven niet eindigen, neen,
zoo niet, dacht hj vol vertwijfeling.
Hij trad terug en ging in de andere ka
mer. bier ging hjj voor de schilderij staan
met den neerdalenden engel. Hjj gevoelde,
dat hij zich beheerschen moest en Magda een
onbevangen gelaat toonen, dat hij wegga."n
moest, dadeljjk, terstond.
Nu dacht hjj zeiven genoeg meester te zjjn
en zijne stem zoo verre in zjjne macht te
hebben, dat ze niet meer beefde.
Bij wendde zich een weinig om. En een
onweerstaanbaar ver'angen greep hem aan,
den stervende nog eenmaal te zien. Hij stond
van verre en staarde hem aan.
Magda kwam naar hem toe.
Wilt gjj hier bljjven vroeg zü op
zachten toon. r
Hij schrikte op.
Neen, neen ik heb geen tijd—ik nam
graag de taak van u 0yer_ om hier te waken
maar ik kan niet ik kan niet ik
kan met ik heb gewichtige bezighe
den
Hij voltooide den volzin niet.
Misschien ook voorbereiding voor den
dood v<?or 'n eigen dood, dacht Magda
vol ontzetting. die verfoeil^ke ideeën om
trent eer
Bene' 1 riep zij zacht en omklemde zijne hand
om gevce't hg zich gedrongen opstand
te prediken en Wat rein en onbevlekt is,
met sljjk te werpen.
De afvallige is journalist geworden,
hij is hoofdredacteur van het blad la Rai-
son. Iu dat blad meent hjj alles bespot
telijk en belacheljjlc te kunne makeD,
Hg neemt ook den laster tot zijo wapen
om den lezer piquanten ko9t op te dia-
schen.Menliethembegaan.Van zjjn schimp
en smaadschrift werf door de belas
terden geen notitie genomen. Het geschet
ter van deu renegaat liet heu koud.
Zoo dacht echter abbé San tol niet,
hjj heeft Charbonnel jnores geleerd,
door tegeu hem een aanklacht in te die
nen met het gevolg, dat de lasteraar
werd veroordeeld tot 1000 francs boete,
3000 francs schadevergoeding en tot vier
matige plaatsing van het vont is in het
lasterblad.
Onbeschaamd, maar op waf flauwer
manier gaat de lasteraar voort, de leus
van Voltaire volgend, die de Kerk
l' ioLme, de eerlooze, noemde, en voor
wien de leugen zelfs een geoorloofd raid
del was, om ze te bestrjjden.
Gelukkig, dat het menscheljjk kwaad
tegenover het Oneindige als in 't niet
zinkt en de Bruid van Christus in haar
glorievol bestaan door een Charbon
nel niet geschaad kan worden.
Te New-York is Zondag een brug
ingestort waarop zich een talrijke me
nigte bevond, die met belangstelling het
zonderling tooneel bjjwoonde van feu
man zonder armen die in de rivier Wil-
lattes zwom. Een groot getal personen
vielen in het water een vjjftigtal ver
dronken.
De uitvinder E d i s o n 's er zeer
slecht aan toe, zgn proefnemingen met
de stralen heelt bjj op last vau zgn ge-
ueesheeren moeten staken, wil hg niet
volkomen blind worden.
De medewerkervagEdison heeft den
rechteiarm verlamdmen heeft dezen
arm moeten afzetten. Daar de linkerarm
met lamheid bedreigd is, heeft men reeds
drie vingers der linkerhand moeten afzet
ten.
Zekere Alfred Knappiste Ha
milton in Ohio ter dood veroordeeld. Dat
monster in menscheljjke gedaante heeft
volgens eigen bekentenis, zonder andere
beweegreden dan moordlust, een aan
tal meisjes en vrouwen onder welke
twee met wie hg gehuwd was geworgd.
Op het terrein der Wereldtentoon
stelling te St. Louis zal een stuk grond
van 160 aren worden gemaakt tot een
grooten rozeotuin, waar 50.000 rozen
struiken de pracht hunner L'efljjke geuren
der bloemen tentoon zullen spreiden.
Men hetianert zich de twaalf kost
gangers van de Amerikaansche regee-
Hjj wilde die hand vau zich stoffen en
naar de deur gaan. Maar Magda liet hem
niet los.
Bené vleide zij nog eens, Zij kon en
mocht verder niets zeggen, Hij moest haar
toon en hiar zielsangst begrijpen.
En hij begreep haar maar al te goed. Zjjn
geheele wezen was van streek. Er was maar
één middel, om weer tot bedaren te komen
Kuwheid, hardheid.
Laat mjj, zeide hjj en stiet haar van
zich.
Ga zoo Diet van mij I smeekte zij Hjj
kon hare angstige blikken niet langer ver
dragen. Haar jammer vertienvoudigde zjjne
smart
Genoeg wat wilt gij dan P wjj
zien elkander morgen weer dan spreken
wjj o.er uw dwazen briei, zeide hjj. //Vaar
wel.//
Van de verbazing, die zjjne woorden te
weeg brachten, maakte hij gebruik, om de
kamer uit te vluchten
Hij sprak van haar brief Was dat een
plotselinge inval P Of was dit de grond voor
tjjn ruwen tppn Fn was achter zjjne ruw
heid niet een ander verschrikkelijk voorne
men verborgen
Door onzekerheid gepijnigd, keerde Magda
naar het ziekbed terug He dokter stond op.
Ik ga nu, sprak hjj op zachte., toon,
Over een uur kom ik terug. Gjj kunt hem
in dien tusschentijd nog eens ingeven. Maar
gjj bent toch niet alleen
De oppasser van mijn vader kan mede
ring, die zich verplicht hadden, maanden
achtereen alleen te eten, wat hun van
regeeringswege werd voor gezet. Eerst
kregen zjj eenige maand >n uitsluitend
zuiver en natuurljjk voedsol. en daarna
werden daaraaa borax en boorzuur toege
voegd, opdat men de al of niet schade-
ljjke werking van deza bederfwerende
middelen zou kunnen nagaan. Men weet
reeds dat die proeven een afueming van
het lichaamsgewicht en vermindering
van de hoeveelheid stikstof in het lich
aam tengevolge vau het gebruik van
boorverbiudingen, aant jonden. Dr. Wiley
de directeur van de scheikundige afda
ling aan het departement van landbouw
te Washington, die deze proefnemingen
geleid heeft, is nu bezig aan de samen
stelling van een wetsontwerp op de b »-
reiding en verduurzaming van voedings
middelen. Hij schjjnt daarbjj uit te zullen
gaan van dm stelrege', dat eenvouiige
sterificatie een afdoend middel is, om
bederf te weren, en dat bet gebruik van
chemicaliën bjj de verduurzaming van
levensnrddelen buiten op het blik aan de
verbruikers dient kenbaar gemaakt te
worden.
Er is sprake van, om de proeven voort
te zetten met salicylzuur en met tabak in
alle^ vormen als sigaren, sigaretten, pjjp-
pruim- en snuiftabak.
- - w ff'
Me i meent te weten dat Z. Era. kar
dinaal Agliardi tot staatssecretaris
van Z, H. P i u s X zal worden benoemd
Ook meent men te weten, dat de nieuwe
Paus den naam van P i u s X, heeft aan
genomen als een hul le aan den grooten
paus P i u 9 IX en dat de H. Vader am
diens politiek zich wenschfc te inspi-
reeren.
Volgens inlichtingen van W o 1 f f 's
bureau is het bericht van da «Popofo
Romano», als zou tusschen de kabinet
ten van de Mogen fb/den van bet D.ie-
voadig Verbond een gedachtenwisseling
begonnen zgn over verenging van de
bestaande handelstractaten, volkomen
ongegrond, Zulk een gedachtenwisseling
n niet gevoerd.
Gisterenochtend hebben ter gelegen
heid van bet gouden regeeringsjubileum
vau den hertog, in Altenburg alle kerk
klokken geluid. Daarop volgden gods
dienstoefeningen, Bjj een dienst in de
paleiakerk was da Hertog zelf te ;en-
woordig, In de scholen werd feest ge
vierd. Na de parade van het 153ste
regiment iutanteiie ea de militaire ver-
eenigingen geïnspecteerd te hebben, be
ga'de Hertog zich naar het marktplein
te Altenburg om de hulle van de stad
in ontvangst te nemen. De opperburge-
meesterO s w a ld bieldle feestrede.'s Mid
dags werd iu den schouwburg een ge
legenheidsstuk «Erneatina» vanE c k a r d t
gegsven.
waken, en juffrouw Böbmer zal zeker wel
zoo goed z'.jn, eens naar mjjn vader om te
zien, sprak Magda.
Juffrouw Föhmer, die jui9t weer uit hare
keuken in de kamer kwam, knikte toestem
mend.
Magda begeleidde deu arts niet tot de deur,
zij vroeg niet, zelfs niet met een blik, ot er
hoop was. Ook dacht zjj er niet meer aan, om
Schönchen te zenden.
Het was nu immers voorbij. Hij was niet
meer te redden I Mocht God den edelen vriend
nu een rustig ster! bed geven
Zjj ging op een stoel naast net bed zitten,
zoodat zjj Nicolai vol in het g izicht kon zien
en nam wider zijne hand in de hare.
Hjj voelde het terstond en sloeg de oogen
op. Nu deed hjj geen moeite meer om
zijne aanhankelijkheid te verbergen. Met
innige teederheid staarde hjj op het zachte
En Magda vond den heldenmoed, hem
liefdevol toe te lachen, tot zjjne oogen weder
dicht vielen.
Dan verdween het masker van haar gelaat.
Een onbeschrijfelijke smart, een doodelijke
angst lag er weder over haar uitgespreid. Mor
gen om dezen tjjd mi9Sehien lag Bené ook op
zijn sterfbed, zooals de arme Nicolai nu. Maar
niet met een gevoel van zaligen vrede in de
ziel, maar met eene opwelling van verzet
tegen het noodlot, dat hem, den levenslustige
ter dood veroordeelde, dat hem, den teer
beminde, zonder eenige troost deed sterven
Al begreep ik hem niet, dacht Magda,
De Hertog heeft aan een groot aan
tal veroordeelden han straf geheel of ge
deeltelik kwijtgescholden.
Een 70-tal Engelsche Parlementsleden
hebben de uitnoodigÏDg van hun Fransche
col'ega's aangenomen om een bezoek te
brengen aan Parjjs. Dit bezoek is be
paald op 25 November a.s.
Aan de Daily Mail wordt ait Simla
gemeld dat de hoogste militaire en arab-
j te ijke kringen het protest van den On-
derkoning steunen tegm h. t plan om
Indië te doen bijdragen in de onderhouds-
i kosten van Engelsche troepen in Zuid-
Afrika.
Een schatrijke en een tiental jaren
'l geleden geadelde bierbrouwer Lord
I v e a g h, heelt al meermalen door groote
gitten voor de openbare zaak zgn mild
heid getoond. Nu weder heeft hjj ter
viering van het Iersche bezoek van den
Koning en de Koningin 1 600,000 voor
eenige Iersche gasthuizen geschonken.
Zaterdag-avond heeft in Engeland
weer een spoorwegongeluk plaats ge
had.
Te Preston reed een trein in hetsta-
ition een anderen die juist vertrok achter
op. De achterste wagen van dezen trein
werd in elkaar gedrukt. Verscheidene rei
zigers werden ernstig gekwetst.
Zondag is in de Beueden Seine de
oud-député R i s p a 1 tot senator gekozen,
torw'jl te Sceaux tot afgevaardigde is
gekozen de burgemeester vau Montreuil,
H m a r d, een nationalist, tegen Char-
jles Deloncle, die een kleine 200
stemmen minder kreeg op de ruim 6000.
Admiraal Pottier, bevelhebber
van de vloot in de Middellandsche Zt.e,
is gisteren te Rochefort overleden.
China.
Da Keizerin-Weduwe van China heeft
weder een gruwelstuk laten plegen, door
te Peking een hervormingsgezind Chi-
nessche journalist op barbaarsche wjjze
te laten doodmartelen.
De schrjjver heet S h e n C h i e n, een
man die vele vrienden had onder de
Europeanen. Tot straf voor zjjn oproe
rige plannen, drie jaren geleden door
hem gesmeed, werd hij twee uren lang
met stokken van bamboes geslagen tot
hjj den geest gaf.
Dat geschiedde aldus op uitdrukkeljj-
ken last van de Keizerin-weduwe, die
hiermede een afschrikkend voorbeeld wil
de stellen.
Het doel van afschrik wekken is waar
lijk wel bereikt ea de vooruilstrevendeu
in China verkeeren allen in angst en
vreeze terwijl de veamdelingen veront
waardigd zgo.
Een Chineesche courant zegt dat on
langs 200 roovers in het Zomerpaleis
van de Keizerin zgn binnengedrougen
zijn rechter had ik niet mogen zijn, dat
nietIk had hem gem gebrek aan wilskracht
mogen verwjjten, dat is het ergste wat men
eenen man toevoegen kan.
Als zjj hem nooit meer terug zag als een
levendeAls dit dus haar afscheid voor
eeuwig geweest was.
Fe stervende bemerkte aan de trilling barer
hand, dat zjj snikte.
Hij hield hare hand met zijne laatste
kracht een weinig vaster en zag 't weenende
meisje aan.
Zij voelde den blik en boog zich over hem
heen.
Welk eene groote dankbaarheid lag er in
zijne oogen voor deze tranen, die niet om hem
vergoten werden.
Niet weenen, fluisterde hij, het sterven
doet geen pijn/
Zjj begreep zjjne vergissing en hare tranen
vloeiden nog milder, nu ook mede om hem,
die haar zoo trouw geweest was.
De droefheid over het tegenwoordig ver
lies en de angst, om het vreeseljjke, dat ge
beuren moest, vermengden zich met elkander
en brachten haar geheel van streek.
Nicolai zag haar aan. Zjjne oogen schitter
den en in z n hart daalde zalige vreugde. ZÖ
had dus veel meer genegenheid ,voor hem ge
voeld, dan hij ooit had durven hopen hij
was haar dus dierbaar geweest zj weende,
niet uit medelijden, maar uit rertwjjteling,
dat hjj van haar ging
Wordt vervolgd)
