No. 5463
Zaterdag 8 Augustus 1903,
28ste Jaargang.
QagGlaó voor <£Tooró- en &uió'£Collanó.
Rust.
cJKagóa cftufilanó,
BUiTKNLA N 0.
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
Een treurig verschijnsel.
Het Engel8che tijdschrift
Punch. Dit geesige tjjdscbrifi gaf de
ze week weer een plaar ten beste van
Bernard Partridge voorstellende
een Fransch en een Engelsch matioos
die 2icü verbroederen op den achtergrond
een Ras en een Japanner vjjandig tegen
over elkaar staande. De Frauschman: eHet
ljjkt wel of jouw vriend en de mjjne aan
het bakeleieu gaan. Z«e niet in, dat wjj
er aan moet. n meedoen, wel De E 1-
gelschman«Waarachtig niet. Schenk
nog eens ii
Frankrijk.
uit.
IliWE
ABONNE MENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,50
7 oor het buitenland 2,90
Aizondarlpke nummers0,0;!
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zou- en Feestdagen
Hoofdredacteur-Directeur W. KLIPPERS.
PBIJS DEB ADVEBTEN'i IEW.
Van 1—6 regelsCent
Elke regel meer71^
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contaut.
AöITE MA NOX AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Pubhcilê, Etrangére
G.L. DA li BE S) Co JOHN., F. J OMES Succ. Paris 3lbis Faubourg Montmartre,
Welk 9en vreemd woord in onzen
tijd
Dat woord deed opgeld in de dagen
▼an olim misschien, toen grootvaders
grootrader de roef van zjjn trekschuit
instapte, «gewapend» met een gouwenaar,
om er in vele lange uren tjjds een be
trekkelijk korten afstand mede af te leg
gen.
Maar tegenwoordig
Wie spreekt fr tegenwoordig nog van
rust
De stoom en electiiciteit immors
Treinen vol menscheo worden in kor
ten tjjd van het eene einde van Eu opa
naar bet andere verplaatst.
Iu twee maanden tjjds maakt mea een
leis om de wereld, alsof 't een uitstapje
waie.
Vóór de spoorwegen waren aangelegd,
zei iemand, die uit Delft een reis naar
Amsterdam ondernam, zjjn familieleden
mir stens tot iu het derde geslacht goe
den dag: hjj ging immers een verre reis
ondernemen.
Binnen weinige minuten worden hei
palen van twintig tot derlig meters den
grond ingedreven; een werk, waar vroe
ger dertig man uren over deden, Ia drie
minuten tjjds wordteen waggon steenko
len opgetilden omgegooid boven de plaats
waar hjj gelost moet worden, en weer
neergezet op de rails.
En dan de electriciteit Is deze mis
schien een beter beeld van rust onzes
tjjds?
De electriciteit, waardoor gjj spreken
kunt met Parys en Berljjn, terwjjl de
tjjd voor het overgaan uwer woorden tot
nul wordt teruggebracht.
De electriciteit, waardoor Nederland op
hetzelfde oogenblik weet, wat er in Ioilië
gebeurt; de electriciteit die ook gepaard
aan kracht, de grootste wonderen aan
snelheid voortbrengt.
En de menschen, de genieën der men-
schen, hebben de uitvinding gedaan, maar
diezelide uitvindingen hebben de men
schen zelf veranderd, ze bedwongen,
ze gemaakt tot hun slachtolfer en slaaf.
De patroon op zjjn kantoor en de be
diende voor zjjn schrijftoastel; de machi-
niit op zjjn «jjzeren ros,» de postbestel-
Ier bjj het EOtteeren en uitdeelen zjjner
blieven, de jongen aan weefmachine, d»
chauffeur op zjju automobiel, 't zjjn al
len de sprekendstebewjjzen, dat het woord
FEUILLETON
50.
Vervolg).
In den zak van zjjn mantel staken rollen
papier die met de zeldzaamste, alleen voor
hem verstaanbare hiëroglyphen bedekt waren
Al zijne gedachten waren op zijn arbeid
gericht, het leven om hem heen en de in
drukken der buitenwereld, gingen als eene
verschijning aan hem voorbij. Het eg. isme,
had, in zijne vreugde eer. kunstwerk te
kunnen scheppen, zich in die mi'te van
hem meester gemaakt, dat hij er slechts
vluchtig aan dacht, dat hij Magda eerst op
wilde zoeken, als zjju werk gereed was.
Daar zijne fantasie nu bijna het heele
werk omvatte, en ieder woord, iedere toon,
hem duidelijk voor den geest stond, bleef
hem alleen het technische werk over van het
opschrijven.
hn in eene heel merkwaardige zelfmislei
A mg, die daaruit ontstond, en in den over
spannen gemoedstoestand, waarin hjj bij
dezen arbeid bleef, kwam het hem voor dat
dit eene spoedige afgedane zaak zou zijn,
die hem niet lang van Magda verwijderd
«rusl» geschrapt bon worden uit ons
hedendaagech woordenboek.
En als nog slechts die suelhrid geen
nadeeligen invloed oefende op heel ons
bestuan, op ons denken en doen, op on
zen wandel en onze g.zondheid
Maar het aanhoudend gedoe en voort
durend gejaag hebben verzwakt ons krach
tig geslacht, uitgeput onze gezondheid,
gepijnigd eu afgemat ons zenuwstelsel.
En werkeljjk de ontwikkeling brengt ve-
leu tot gevoelloosheid; het «te veel wil
len» doen baart «te weinig kunnen.»
Aan machines geljjk hebben de ma
chines zelf de menschen gemaakt, die
bedelen moeten om tenminste zooveel
rusttjjii te krjjgen, dat de verloren ar-
beidskiacht kan teruggewonnen worden
die de Overheid en de Wet tot bescherm
sters vragen, heo biddend; zeg toch, dat
men ons een oogenblik, éen enkel rusten
late!
Want de snelheid verdobbelt, veertien-
voudigt immers den tjjl, die gild is vol
gens een der grondwaarheden van het
doll&rgeloot.
Eu daarom is het dat hjj, die winst
op winst wil makeD, of die in 't taiw
gedreven door bjjtendeconcurrentie,«moet»
proluceeren tegen eiken prjjj, daarom is
het, dat de patroon zjja machines nog
order dikwijls stoppen laat dan zjjn
we knemers.
Is het dan wel overbodig, dat Gods
plailsvervanger op aarde, de men'chheid
in haar snelle vaart een oogenblik slaan
de tracht te houden?
Dat hjj den arm tegenhoudt, waarmede
de zwoegende menscbheid wordt voori
gesleept
En zie! Wat vermag zjj veel, die stem
uit deu hemel op aarde; die naar haar
luisteren scheuken den anderen hun recht.
Maar ook dit is zeker, dat naar geen
andere stem dan die vaD den godsdienst
zal geluisterd worden, noch van huma
niteit, noch van, wat de ougeloovige zoo
schjjnschoou noemt, van billijkheidsge
voel, noch ook van de rede.
Een oogenblik kunnen deze steramen
indruk maken, op den duur zul ook in
dezen de godsdienst het plechtanker blij
ken te zjjo, zooals in zoo menigen socia
len schipbreuk.
Rust, zjj bes'aat nut op aarde.
Zoolaog tenminste onze borst adem
haalt, het hart in onzen boezem klopt.
Zij bestaat niet naa' het lichaam, zij
bestaat niet, niet volkomen althans naar
de ziel.
hield. l)at zijn wegblijven haar cp nieuwpjjn
zou kunnen doen, viel hem niet iu. Want
de reden er voor was een der gewichtigste,
die een man hebben kan een werk, waarin
al zjjn k nnen, zijne geheele geestkracht neer
gelegd werd.
Nog met den hoed op het hootd en den
mantel om de schouders ging hij in zijne
woning voor zijne schrijftafel zitten en ver
zicht mijnheer Beckenbach, len goed woord
te doen bij Zijne Hoogheid om hem rust en
vrjjheid te gunnen, tct z _n werk Fi'ippo
Lippi gereed was. Hij was e- ze er van
morgen daarop het antwoord te ontvaugeu,
dat Zijne Hoogheid hem veel succes toc-
wenschte eu dringend verzocht, om zijne plich
ten als dirigent zoo lang te laten rusten, tot
zijn werk voltooid «as.
Dan gal Bené zich o .er aaneeu gevoel van
ware voldaanheid ea genoot reeds bjj voor
baat de stille rust, die hem bij zjjn arbeid
geschonken werd
Hjj zocht pennen, inkt en schrjjfpapier,
streek de merkwaar iige bladen recht die
hij uit //de Posthoorn// meegebracht had en
legde ze dan in volgorde.
I aarbij viel zijn oog op de stukken, die
de p at gebracht had in de twee dagen zjjner
afwezigheid en die de huishoudster onder
een leusachtigen pressepapier geschoven had,
waardoor ze bjjna verborgen waren gebleven,
als Bené juist dezen presse-papier niet voor
de losse blade- gebruikt had
Een briet van Magda 1 en onaangenaam
gevoel kwam oyer hem. Zeker een antwoord
En eerst dan, wanneer anderen ons
zielloos overschot hebben neergelegd of
weggeborgen ia den schoot der aarde,
kan men vaa rusten spreken.
Zie zoo menigen doode daar nserligger,
dikwjjD na een leven van zwo"gen en
verdriet, van tobben en zorgeD zinder
einde.
Wat ligt er op die trekken een kalmte
uitge;preid, wat heerljjke vrede!
't Ljjkt slapen, of neeD, meer dan sla
pen, iets meer verhevens
't Is alsof dit gelaat lacht met het
dolle gejaag der dwarrelende wereld, als
of het zeggen wil: «doeal wat ge wit,
stort tranen om mjjn heengaan, denk
wat pij wilt; maar ik; ik rist.»
Want het hart van den ineusth
zegt Augustinos kan niet rusten vóór
het rust vindt in God.
Heerljjke gedacht'; heerljjke roeping
ook in dezen van Christus' stichting, de
Kerk.
Als het moede lichaam van den Chris-
tenstrjjder naden langen kamp daglevens
ter ruste wordt gelegd, als de ziel het
verlaten heeft en zoodoende overgegeven
aan het bed/rf, komt Zjj, de Kerk, die
ens nimmer, ook 1 a dit leven niet. ver
laat, en zjj bidt zonder ophouden, dat
aan deze en aan alle geloovige zielen de
eeuwige rust geschonken worde, dat zij
opgenomen moge worden in de heilige
plaats van licht en vrede.
Zoo dikwijls wjj dan 9taan bp liet stot-
feljjk overschot van iemand, die ons di» r-
baar is, mige het ons troos'en in de
woelige onrust des levens, maar het moge
ons oik die onrust zói doen diorbren-
ger, dat wjj met kalmte en vrede raar
het einde van den langi n werkdag ver
langen. (K. O.)
Iu de Fransche Republiek gaat met den
godsdienst ook de eerbied voor het Ge
zag verloren. Eu geen wonder, het eene
is een gevolg van het ande-.
Een staaltje van openbaren opstand en
verzetpleg'ng werd dezer dag-n ie Lo-
rient geleverd. Daar werd e> n werksta
ker veroordeeld tot twee maanden gevan
genisstraf.
Daartigen kwam het volk in verzet.
Reeds onder het p-oces begon het straat
publiek buiten het gerechtshot rumoer te
maken. Toen het vonnis bekend werd,
groeide de menigte aan, zjj lichtte zich
eerst tegen de gendarmes die getuigenis a
charge hadden afgelegd, vervolgens tegen
de politie en ten slotte tegen de rech
ters. Een hagel van tteenen viel op het
gerechtshof neer, alle ruiten werden ver
brijzeld en de rechters werden wezenljjk
belegerd. De procureur zond een jong-
op zjjn brief uit //de Posthoorn//. Zij zou nu
zeker ltng en breed over de zaak schrjjven,
die voor hem reeds tot het verleden be
hoorde, waaraan hjj tot geen prjjs meer
herinnerd wilde worden, /fijn schuwe, licht
beleedigde trots redde zich het liefst achter
zwjjgen dan was hij er ziker van, dat
zijne onden niet opengereten zoiuleu
worden
Hij woog den brief in de hand en dacht
er een oogenblik aan, hem heelemaal niet te
openen
Maar dan viel hem in, dat Magda hem
nooit met ophelderingen gekweld had, en
dat waarschijnlijk in deze regels niets zou
te lezen st'an, dan eene uiting van haar
jubelend geluk, hem weder te hebben.
Hij vroeg Magda verschooning voor die
korte, zelfzuchtige opwelling en brak dan
den brief met eene teedere voorzichtigheid
open.
Zijne oogen werden groot en op zijn voor
hoofd kwam een toornige rimpel.
Wat schreef zjj daar Het ontbrak
hem aan wi.skrncht en zj moesten van
elkander afzien.
Hjj wierp den briet neer, en kle 1 de de
lippen op elivaar. Hjj stond als aan den grond
genageld en staarde «oor zich uit.
Op eens begon hjj te lachen, helder en
vrooljjk, als iemand die zich door eene her
senschim heeft laten verschrikken en bjj na
dere beschouwing inziet, dat het dreigende
spook eene heel natuurlijke verschijning i»,
De kleine stoornis iu zijn verheven ge-
mensch, dat daartoe over «en achtermuur
moest klimmen, naar den maritiemen
prefect, maar de gevraagde hulp is tot
negen uur 's avonds uitgebleven. Toen
eerst kwamen mariniers aan, die echter
onmachtig wereu tegenover deu zjer
grooten volksoploop. Eerst de beieden
artillerie slaagde erin de rechters te ont-
ztten. Een rechter is gekwetst. Hierna
richtte het volk z ch onder h t geroep
vau «leve de anarchie!» naar de gevan
genis, waarvan de poort weid openge-
rammeid, barricades werden opgew rpen,
het was een wezenljjke opstand, tot de
lu.ters ook hier de orde eenigszins her
stelden. Maar den ganschen nacht bleet
het woelig.
Wjj zien hier weer uit hoe de harts
tochten zjjn opgezweept tot woeling en
strjjd en dat, waar een regeering niet
meer Gods wilsuitvoerder wil zjjn, de
grondslag gen ist wordt tot handhavii g
van het Gezag.
Tallooze dwazen bevro sden nog niet en
zien zelfs den afgioid niet, waarheen
Frankrjjk met pjjlsnelle vaart langs de
helling wordt gestuurd.
Frankryk heeft een staatkunde aan
vaard die eiken band van ree tvaardig®
gehoorzaamheid verbreekt, waard ior re
geringloosheid en verdrukking der zwak-
k'rao gewettigd wo.dt. Wetteljjke en gro
ve willekeur, gesteuud door bajonnetteu
zjja in de Fransche Republiek aan de
orde van den dag. Dj gevolgen la
ten zich niet wachten, zo.als ous de
gebeurtenis bjj de rechterlijke macht te
Lorient heffe aangetoond.
Zou die verbroedering er juist niet zjjn
om het Rusland en Japan alleen te la
ten uitvechten Maar dan heeft Rusland
Fraukrjjk aangezet om zich met Enge
land te verstaan en het dan af ta hou-
d n van een samengaan met Japan te
gen Rusland, zeggendewjj zjjn nu zul
ke goede vriendendoe nu niet mee,
want anders moet ik mjjn Russischen
bondg-noot helpen? Of het ft Engeland
de 'riandsjhap van Frankryk gezocht om
een reden te hebben zich er buiten te
houden tot Japan zeggende als ik mee
doe tegen Rusland dan krjjg ik 't met
mjjn Fróiifchen vriend te kwaad ?Of beide
van den nieuwen Paus. Immers wie ter
wereld is daartoe in staat
Da ontelbare moeieljjkheden, zóo vale
gevaren en zó vele droevige en netelige
quaesties, die deels onopgelost, deels on
oplosbaar zijn, eischen meer dan gewone
gaveu vao hart en verstand en vormen
maar al te vaak deu man, die ze te ba-
handelen heeft 1
Wjj zu'len moeten afwachten, zegt het
Dagblad van Zuid- holland en 's Graven-
hage en daa*mede gaan wjj accoord, al
worden reeds door velen pogingen aaa-
gewend, om thans reeds te voorspellen
wat voor Paus P i u s X zal zijD, doch dit
bjj ven pogingen en gissingen. Kardinaal of
patriarch ta zjjn is heel iets anders dan
de teugels te hanteeren van gansch het
kerbdjjk organisme, dat zjjn reusachtige
vertakkingen over gansch de wereld uit
strekt. Men kan constateen n welke per-
sconljjke hoedanigheden den patriarch
S a r t o gèkenmerkt hebben, profe
teren welke hoedanigheden hjj zal ont
wikkelen in zjjn qualiteit vau Paus is
ij so facto onmogeljjk.
De Paus is veizoeningsgezind en
vredelievend, maar dat alles heeft
zjjn pi nzeD; waar Gods gezag te hand
haven valt daar valt niet te transigeeren
en zal ook ncoit door welken Paus daa
ook getransigeerd word in.
De «Neue Pjesse» zegt, dat Z.H. Pi u s
X een neutrale Paus zal zjjn.
De «W.ener Allg. Zeitung» noemt hem
een man des vredes. De «Ziit» noemt
Pi us X geen politieke persoon! jjkheid
en dat verheugt het blad.
De heer B 0 e g I i n, de gewezen
hoofdredacteur van de «Moaiterr,» schrjjft
in de «Temps,» dat Pi us X de politiek
van Leo XIII zal vooitietlen.
Wanneer wjj een oo-detl zoiden moe-
teu uitspreken dan gelooveu wjjdat/'Z7-
nivers,La Gazette de France en La Groi.v
kortst bjj de waarheid zija, met te ver
klaren, dat de nieuwe Pduskeuze geea
wjjziging zal brengen in Je politiek van
h t Vaticaau.
In de Figaro schrjjft een Fransch di
plomaat over Z. H. Pius X, het vol
gende «Hjj heelt steeds de band op
geheven, niet tot slaan, maar tol zege-
U' n. De gondalieri t> Ven-tië groeten
hem vol achting, als zjjn aartsbis chop-
peljjke gondel, nut zjjn zegenenden last,
het Canale Gran ia opvaartzjj zeggen
tegen elkaar: Als hjj Paus wordt, zal
bjj voor ens de poorten van het paradjjs
openen, om weer het genoegeu te heb
ben, ons bjj zich te hebben en ous te
kunnen zegenen.»
Pius X. Wjj hebben ons zoo-Duitsehland.
veel mogeljjk ombonden om een oordeel I Ia de laatste jaren breidt zich de be-
of eene voorspelling neer te schrjjven yülfejng van Berljjn ten ko te van de in
van over het optreden op po'iLek terrein j3 nabjjheid liggende p'aatson zeer
moedstocstand was verdwenen. Yan den zou-
nigen rijkdom, die in zijne ziel was, kon
heden hem niemand iets ontrooven. Hij ging
terstond voor zijn bureau zitten en schreed
aa i Magda
//Liet dwaas kind Ik zou van u af
moeten zien I at zou hetzelfde zijn.
als niet meer dirigeeren en componeeren/
En juist op dit oogenblik gevoel ik iu
al mijne zenuwen, dat ik kracht en wil
heb om te handelen. En juist in de
laatste dagen mocht ik tot de erkenning
komen, dat gjj een deel van mijn leven
zjjt. M ees niet boos, om betgeen ik u
heb doen lijden, en om wat ik zelf ge
leerd heb wat zelfbedrog eu wat waarheid is.
Gij verwijt mjj ge «rek aan wilskracht,
mjjn kind dat is een hard woord. Zeker,
wilskracht kan gevaar vermijden, maar
het is zoo 1 men vermoedt het gevaar
niet, en gelooft niet, dat de vroolijke
prikkelende scherts ons lokken en ver
der lorken kan, tot zij ons midden in
een ernstigen toestand gebracht heeft.
Wist men altij l van te voren, waarheeu
het bruisen bloed, de demonische nieuws
gierigheid ous voeren kan, dan vond
men alleen deugdzame menschen en effen
levensbanen.
Gij meent, dat een man. zooals ik
ben zou zijn hart als binnen een jjzeren
hek opsluiten? Maar lieveling, d n was
de leeuw inne s gevangen en omchnde
ljjk gemaakt maar dan verliest bij
ook zijne koniuklijke eigenschappen
om te heerschen en te scheppen. Ik
hoop de laatste te ontwikkelen en te
gebruiken.
Laat mij mjjn karakter behouden. Ik
lijd zelt het meest, door alles, wat ik
later, als mijn gezond verstand terug
keert, niet kan goedkeuren. O, dat zijn
zware s'ratfen, die het zelfgericht op
legt Ik lijd, omdat ik u deed lijdeu.
Maar het is nu voorbj I Misschien is
dit eene verschijning bjj de kunstenaars,
om a'tijd weder als een Pliënix uit
de vlammen 'e verrijzen.
Als ik klaar beu, met hetgeeu nu
voor mij ligt gij weet, dat ik vau
mijn werk spreek dan kom ik uwe
oogen bezielen, tot er weder het vuur
der ware hartelijke, duurzame genegen
heid uitstraalt.
Uw Bené l"
Nadat Bené met een gelukkig gelaat dezen
brief geëindigd had, viel hem in, dat hij
hem niet in de brievenbus zou steken maar
morgenvroeg door zijne huishoudster zou
laten brengen. En een groote ruiker voorjaars
bloemen moest er bg zijn die zouden haar
toelachen en haar weer in eene hoopvolle
stemming brengen, een gevoel geven, zooals
hem doorgloeide
H ordt Vervotgd.)
