No. 5464
Maandag 10 Augustus 1903.
28ste Jaargang.
QagBlaè voor i3Zooró~ on
Het leven van Pius X.
c flZagóa, tftufilanè,
~B~üTT K L A S~üT~
BUREAU St, JansBtraat. Haarlem
Persmanieren aan de over
zijde van den Moerdijk. In de Bis-
se nopstad Breda verschijnt een blad, dat
tot titel heeft: de Bredasche Courant.
Frankrijk.
Rusland.
Oostenrij k-Hongarij e.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor HaarlemI 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur-Directeur W. KÜPPERS.
^XUKDtiïT-
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant,
50 Cent
7Vi
AöITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PuhliciteEtrangère
G.L. DA ÜBE 4' Co JOHN., b. JOAES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Z. H. Pin s X is den 2n Juni 1835
te Riese (Italië) geboren. De H. Vai'er
is dus 68 jaren ond.
Joseph Del Sarto werd priester
gewijd den 18en September 1858 en tot
1875 was bjj pastoor in verschillende
parochies van het bisdom Treviso. Daar
na werd hjj benoemd tot vicaris generaal
van het Bisdom en bestuurder van het
Seminarie en vicaris-capitularis tijdens
het ledig slaan van den bisschoppeljjken
zetel van Treviso.
Zooals wjj neds mededeelden, werd Z. H.
den lOn November 1884 benoemd
tot bisschop van Mantua, en den 12n
Juni 1893, tot kardinaal verheven. In
het daaropvolgende consistorie van 15
Juni 1893. stelde Z. H. L e o XIII hem
aau als patriaren van Venetië.
Steeds, onder welke omstandigheden
ook,"deed Mgr. Del Sarto zich kennen
door en door krachtdadig, rechtvaardig
en liefdadig te zjjn. Ootmoedig en een
voudig, had hjj spoadig de genegenheid
der armen verworven, aan welke hjj zjjn
geheel inkomen uitdeelde.
Wat hjj te Mantua geweest was, was
hjj ook te Venetië, daar ook werd hp
algemeen geacht en bemind om zjjn min
zaamheid en heiligen levenswandel.
Men mag zoggen dat hjj een waarljjk
volksgezinde en volkgeliefde kerkvoogd
was. De minzaamheid van zjja wezen,
zjjne gulhartigheid deden hem door al
len liefhebben.
Met zjjn minzaam en steeds glimla
chend wezen, zjjn schoon w it haar en
zjjne zachtzinnige oogen, verwekte de pa
triarch van Venetië een waren geest
drift Ljj allen die hem leerden kennen.
Men vertelt dat een oude, knorrige en
vuile Venetiaan eens te midden eener
bende bedelaars uitriep: «lk houd niet
van pastoors, maar dien patriarch, voor
hem zou ik dooi het vuur kopen.»
Nooit deed men te verge tfs een beroep
op zjjne liefdadigheid. Menige ongduk-
kigen, die in nood verkeerden, en daar
onder zelfs mannen die hem belaster
den, heeft hp van de oneer gered. Men
haalt het geval aan van eene rampzali
ge zondares, tot levenslangen dwangar
beid veroordeeld, en die, op haar sterf
bed in het gasthuis van een der gevan
genissen van Venetië, weigerde zich met
God te verzoenen; Mgr. Sarto kwam
haar zeil bezoeken, wist haar gemoed
te bewegen en ontving hare biecht,
FEUILLETON
51.
Vervolg).
O, hoe zou hij haar schadeloos stellen voor
het uitgestane lijden. Een leest zou deze
winter voor haar worden, en als hjj met zfn
werk bereikte, wat hij hoopte, dan wilde hij
het haar opdragen en op de eerste bladz 5de
zou te lezen staan //Aan mijne dierbare
Magda*.
De heele wereld zou het hooren en in
deze wereld in het bijzonder die éóne, diep
verachte dat Magda hem boven alles dier
baar was.
Zjjn geest kwam in dien nacht nauwelijks
tot rust van ongeduld om te arbeiden.
O, dat men naar één hoofd en ééne baud
heeft, zuchtte hjj in zichzelven.
Toen hij tegen den morgen in slaap raakte,
sliep hij tot tien uur en was uit zijn humeur,
dat Magda nu bjj haar ontwaken den brief
en den ruiker niet had, zooals hjj zich den
vorigen avond had voorgenomen.
Hjj zat voor de ontbjjttafel en beschreef
j uut aan. de oude vrouw, die voor hem stond,
welke bloemen zij moest koopen toen er ge
scheld werd,
P i u s X, is een welsprekend rede
naar, duideljjk en openhartig van taal
met gloedvolle en zangerige stem. Z. H
was de biechtvader van kouiugin Ma-
ga r e t h a van Italië, weduwe van ko
ning Urn bert 0. Hg s'aat hoog aan
geschreven bjj het Huis van Sa v 0 i e.
Toen eenige jaren geleden te Vene
tië eene bjjeenkomst plaats had tusschen
Wilhelm II, keizer van Duitschland
en koning [Jraberto I, nam Mgr.
Sarto officieel deel aan de feesten.
Onze lezers moeten hier geen verkeerd
denkbeeld vormen, daar buiten de Ker-
keljjke Staten de gsesteljjkheid aldus
handelt, 't Is alleen in het door het
Italiaansche roovergouvernement over
weldigde gebied, dit de geestelijkheid
tegenover het officieele Italië een gere
serveerde houding neemt.
In April woonde Mgr. Sarto de
plechtige legging bjj van den eersten
stfen van den nieuwen St.-Marcustoren
te Venetië. De Koning van Italië was
bjj d.e plechtigheid vertegenwoordigd
door den Graaf van Turjjn. De patriarch
zegende den steen, en daarna schaarden
de Graaf van Turjjn en zjjn gevolg zich
rond den eerbiedwaardigen kerkvoogd.
Deze, in plaats van zelf, zooals het door
het ceremonieel bepaald was, den steen
vast te metselen, gal den Graaf van
Turjjn de eer, waarna Mgr. Sarto een
zeer indrukwekkende toespraak hield. De
stad Venetië, zoo sprak de Patriarch, is
van het begin at eene tronwa aanhang
ster geweest van de Roomsch Katholieke
Kerk. Voor dsn godsdienst hebben onze
voorvaders roemvolle daden verricht, zjj
gingen bjj den godsdienst te raden voor
hot nemen vaa besluiten en voor hun
wetgeving en zjj richtten tempels en al
taren op.
Met den St. Marcnstoren te belhou
wen, willen de burgers van Venetië hun
nen nakomelingen een bewjjs geven van
hun geloof, en hrn eer.e herinnering
van vaderlandsliefde nalaten.
De Graaf van Turjjn, drukte daarna
Zjjne Eminentie recht harteljjk de haud.
Nu moet men niet besluiten dat Z. B.
P i u s X, Rome zal erkennen als de
hoofdstad van Italië, integendeel, de naam
dien hjj gekozen heeft, is een duideljjk
bewjjs, dat hjj niet minder krachtig als
zjjn voorgangers, de rechten van dsn H.
Stoel op het tjjdeljjk gezag zal doen gel
den. Dit bewjjst ook de omstandigheid
dat hjj, na zijn verkiezing tot Paus, den
zegen aan h»t volk heeft gegeven niet
buiten, maar binnen de St. Pieterskerk.
- Ik ben voor niemand te spieken, riep
Rene haar achterna, toen zij de kanier uit
ging, om (1e deur te openen.
Ten wollen doek met franjes vaster om
de schouders trekkend, kwam de oude
vrouw weder binnen en zeide met hare slee-
pende stem
Er is een luitenant,
Hii was gisteren reeds hier en moet u
spreken.
Maar ik kan werkeljjk niet, antwoordde
llené.
Is het luitenant Bohrman Zeg hem dat
ik ongestoord moet zijn, en dat ik hem wel
om vei schooning laat vragen.
Hij is geen van de 'zeeren, die meer
malen hier komen.
Hij zegt, het moet zjjn, den naam heb ik
nift goed verstaan. Kohier of Kehl
Van K eller vroeg Bené.
Zij knikte.
Laat hem binnenkomen, zeide hij.
Keiler Walllrieds vriend, en toch birld
hij zoo weinig van dezen man, dat hjj eiken
rechtstreekschen omgang vermeden had
KeUer, in een gewichtige aangelegenheid.
Bene s gelaat nam eensklaps eeoe strakke,
deftige uitdru'cking aan. Iets als een on
heilspellend voorgevoel s'oop in zijne ziel.
Ju aar het volgent oogenblik verwierp bjj
het als geheel onzinnig. Niemand wist
iets Lilly zelf zou toeh niet zoo waan-
zinnig geweest zjjn, hare eigen daden te
verraden, waarin zij zoo'n roemlooze rol
gespeeld bad
Inmiddels spuwt het officieele Italië
reeds op de vlekkelooze handelingen des
Pausen nu het der Rege 'ring niet gfiukt
is de H. Vader aan zich te verbindeD.
Zeker, die R 'geering heeft door militair
vertoon zich hoffeljjk gedragen tjjdens
het Conclaaf, maar daarmede kan de
minister Z a n a r d e 11 i, den roof der
Kerkelgke Staten niet vergoeljjken En
nu moge de Tribunede Italië en andere
Italiaansche bladen, de houdiDg1 van den
Paus, die de overweldiging der Kerke
lgke Staten niet kan goedkeuren, be
schouwen als eene 'uittarting, wij, en
met ons millioenen katholieken, zien in
den Paus, den handhaver van het recht,
die tegenover Italië elke botsing tracht
te vermjjden, maar zal bljjven protestee
ren tegen het ruw geweld den H. Stoel
aangedaan.
Uit de verhouding van den Pattiarch
van Venetië tot het Italiaansche Hof
meenden velen, die heel weinig jzich den
toestand indenken, te kunnen opmaken
dat het Vaticaan zich met het Quiri
naal, alles Ia ën ld zouals het thans is,
zou verzoenen. Dat is onmogeljjk. zii
vergeten, dat wat kardinaal D e 1 S a r t 0
buiten de Kerkelgke Staten geoorloofd
was, daarom nog niet dour Z. H. P i u s X,
kat) wor len voortgezet.
Wie de houding van den Paus tegeu-
over de Italia insche Regeeung vijandig
noemt, is een lasteraa', die den Paus een
daa 1 ?o 1 willen zien plegen in strjjd
met de rechtvaardigheid, in strjjd met
het goddelijk gezag dat Z. H. P i u s X
op aarde vertegen worrdigt. Dat de Itali
aansche overweldigers terug geven wat
gij den H. Stoel ontstolen hebben.
Z. H. P i u s X is een man van ver
zoening, van goed geloof en goeden wil.
Te Venetië wa9 hjj waarljjk de Koning
der stad en dat wel onder alle standen
der samenleving. Daar heeft hjj iedereen,
edelen ei weiklieden, rjjken en armen,
weten samen te smelten, zonder bjjna-
meu als die 1 an democraat enz. Zjjt bove ïal
katholiek, zco sprak Mgr. Del Sarto.
En in gesloten gelei eren trokken alle
katholieken ten strjjde, bjj de verkiezingen
voor den Gemeenteraad, voor de Provin
ciale Staten en voor de Kamer.
Zóo moet het zjjn, eendrachtig als ka
tholieken onze heilige zaak verdedigen.
Z. H. P i u s X is noch democraat, noch
anti-democraat met de Frantchen Doch
met de Daitschers zal hjj samengaan. Hy'
is vrjj van alle banden, men kent den
Heiligen Vader alleen, als een heilig
priester, die het eten van zjjn tafel en de
In toch zijn hart klopte in angstige
verpachting, of het barsten zou.
Hij was.in zijne muziekkamer gegaan en
stond nu naast de vleugelpiano. Hij staarde
op het blanke, ebbenhouten deksel, en zag
nauwkeurig dat het vuil geworden was
door de vliegen, ook hoe zijn eigen beeld
daarin weerkaatste Dan schrikte hjj op. De
deur was opengegaan
Luitenant van Keiler was een eigenaardige
verschijning.
In het kleurlooze gelaat stonden een paar
ronds, donkere oogeo, hij droeg een zwarten
snorbaard, en bovendien aan de kin nog
een vlok haar, die er aangeplakt scheen.
Hjj had eene breede gestalte, maar niet
dik, want wanneer men hem, van ter zijde
zag, leek zijne gestalte smal. Daardoor ver
kreeg zijn geheele wezen iets plat gedrukt
en Bené had hem eens den bijnaam ge
geven van hartenboer, waarom men hart lijk
gelachen had, wi nt Keiler zag er precies
uit als de hartenboer in het Fransche kaart-
spel.
En Bené dacht, toen hij hem zag binnen
komen, hoewel zijn hart zeer onrustig was
daar is hartenboer.
De plechtige buiging, waarmede zij el
kander begroetten, de scherpe blik van
weerskanten, bracht terstond eene vjjandige
koelheid in hunne ontmoeting, nog voor er
een woord over het doel van zijne komst
gewisseld was.
René wist plotseling, wat de andere te
zeggen had.
kleederen van zjjn schouders met de be-
boeftigen deelt. Och, jade heiligen
volgen hun eigen weg.
Dit blad gaf voor elk goed katholiek
een ergerl jjke mededeeling geput uit anti
katholieke Italiaansche blades, over de
teraardebestelling van Z. H. Leo XIII.
Het blad zegt
«In strjjd met de eerste berichten is
de bijzetting van den Paus van veel on
stichtelijks vergezeld gegaau. Volgens de
Trtbuna heeft kardinaal R, a ra p 0 11 a
z ch in bitteren toon tegen den bestuur
der derPieterskerk uitgelaten over de wan
ordelijkheid by de bsgratenis van den
paus. Vooral gispte hij 't voorzondvloede-
lyk ophysch-ippariaten d 1 onbetamelijke
kleediug dei werklui.Voorts mout de ma-
jordomus veel te veel kaarten uitgege
ven hebben, waardoor deze biljetten in
handen vaa handelaren kwamen en al
lerlei profaan publiek toegang had ge
kregen. Een paar stemmingsbeelden uit
clericals bladen. De Popoio Romano schrjjft
o. a. «De nobeigarden en de officieren
der Zwitsersche garde voardeu galante
gesprekke 1 met de in zwarte mantille
verschenen dames, terwjjl de paleiswacht
in het schip van de ke k bewjjzen van
twijfelachtige dise pline gaf De Giornale
dItalia schryfc«Iets onaesthetisch
stoorde de aandacht der menigte, aller
eerst het hjjschtoeste', dat aan een galg
deed denken, dan de werklui in hun
werkkiel, die van bolk tot balk klauter
den en elkaar luid toeriepen. Ho Laat
los Trekken 1 Hop Nieuwsgierigheid
dreef my naar de Sacramentskapel waar
voor korten tjjd nog honderdduizenden
waren neeigeknield. Het rjjke tapjjt
waarop het ljjk gerust had, was reeds
weggenomen, de matrassen werden juist
dooi een arbeider op zjjn schouders weg
gedrag n en van al de pracht van het
praalbed bleef niets dan een kaal houten
geraamte over. Bij dit sombere gezicht
voelde tk ray koud worden.»
Kortom, de noodige leiding schijnt ont
broken te hebben.»
Tot hier oe de liberale «Bredasche
Coarant.»
D j Bredasche Courant noemt de Po-
polo Romano en de Giornale d Italië
cler cale d. i. Katholiek, om eenige zinnen
aan deze bladen te kunnen ontleenen.
Beide bladen zijn echter zeer anti-ka
tholiek, dieni't nalaten bij elke gelegen
heid te smalen op het Pausdom.
Motten wjj bjj de Redactie der Breda
sche Courant denken aan eeue vergissing
of aan boerenbedrog?
Toen gisteren de meubelen der abdij
Het heldere morgenlicht van den winter
dag viel door het raam scherp op Keilers
gelaat. Rene had dit liebt in den rug. l it
was voor hem in de volgende minuten eene
weldaad
- Zooals ik tot mjjn leedwezen hoor,
mijnheer Keiler, hebt gij mij gisteren vergeefs
opgezocht, begon René.
Mgnheer Keiler hield het gevest van z.n
sabel met beide handen omklemd en keek
met zijne ronde, donkere oogen René strak
aan. Deze blik, die eigenlijk geheel zonder
uitdrukking was, maar door zijne scherpte
moeilijk te verdragen, ergerde René.
De opdracht, waarin ik mij reeds
gisteren tot u begaf, is eene van die, welke
geen uitstel ljjden.
Hij zweeg een oogenblik, misschien twee
seconden lang. De/e korte pauze maakte
Bené zenuwachtig. Deze klemde de lippen
vaster op elkaar en maakte eene beweging
met de vingers.
-Ik zocht en zoek u, in opdracht van
mijn vriend, mjjnheer van Wallwitz, ver
volgde KeUer op langznmen toon. dij voelt
zjjn eer door u in die mate gekrenkt, dat
h j voldeening van u eischt. lk sta hier
voor u, als zijn secondant, mijnheer de hof-
kapelmeester, en breng u deze uitdaging
over.
Bené gaf nog geen antwoord. Nu het
beslissende verwachte woord gesproken was.
kwam er eene volledige s dmte over hem.
Hij dacht alleen met een soort van nieuws
gierigheid, of Keller wist, van welke kren-
van Beauchêue zouden verkocht wor
den, verbrak de menigte de zegels die
op de kapel gelegd waren. Meu begon
lofzangen te zingen. De verkoop kon
niet doorgaan.
Het vertrek der Zusters van Privas
is door een doodeljjk ongeval geken
merkt. Het rjjtuig dat ken naar het sta-
ton bracht, is in eene gracht terecht
gekomen met het ongelukkig gevolg dat
twee Zusters en de koetsier erg gekwetst
werden. Een der Zusters is kort daarna
aan hare wonden bezweken. De toestand
der tweede is zeer erg.
Volgens de Fransche bladen heeft
de Iranschf gezant te Conetantinopel
bij de Porte opheldering gevraagd over
de bezetting van de iu de Fransche sfeer
van invloed gelegen oase Bilma iu het
zuiden van Tripoli. De Turksche Regee-
riog antwoordde, dat zjj van een bezet
ting niets wist. Was deze geschied, dan
gebeurde dit zonder voorkennis der Porte
en tegen haar b evelen in.
Omtrent de jodenvervolging in het rjjk
van den Czaar, waaraan ambtelijke per
sonen meedoen, tracht men de waarheid
te verstikken. Er wo.den de laagste in
triges gebruikt. Zoo heefï de chef der
gendarnen te Kisjit e'f, eenige zjjner
beambten bjj de gevangenen laten op
sluiten om inlichtingen te verkrjjgen.
Getuigen welke over de deelneming der
politie aan de gruwelen verklaringen af
legden, zjjn op het politiebureau ontbo
den en daar^met scheldwoorden en be
dreigingen overladen.
De joodsche berolking is zeer onge
rust, Zy vreest zeer terecht de dreigen
de vervolgingen die in aantocht zjjn.
Vele joodsche families verlaten de be
dreigde steden en dorpen. Het bestuur
der Joodsche gemeenten heeft de afzen
ding van tro pen verzocht, maar' dit ver
zoek is geweigerd omdat «de Regeering
geen onomstooteljjk bewys er voor had,
dat de geruchten op een teitelijken grond
slag berustten».
De zoons van koning Peter van
Servië, die hunne studies te St. Peters
burg deden, zjja op weg naar Belgrado,
te Weenen aangekomen.
Da Servische officieren, die de Prin
sen te Waenen af baalden, werden Woens
dag-avond in de Rotherthurmejirassdoor
de menigte uitgejouwd er werd geroe
penLsve Milan! Lave Alexander.!
Te Weenen is bericht ontvangen
dat de Servische Regeering alle finan-
cieele verplichtingen van wijlen A 1 e x-
der en Draga is nagekomen, waartoe
400.000 frs. noodig waren die uit de aan
wezige contanten en uit de opbrengst
van verschillende /e koebfe voorwerpen
ziju gevonden. De 300,000 fr.. welke
Draga heeft nagelaten, krjjgea de erf
genamen.
king van de eer hier sprake was en of ze
nog ter sprake zou komen bij de gewone
poging om zoo'n duel in der minne te
schikken en op welke wijze Wall'ried wel
kennis gekregen had van de dwaas beden
zijner zuster. Deze nieuwsgierigheid dreef
hem er toe, te vragen.
Is de zaak in kwestie u bekend
Ze is mij bekend, antwoordde Keller met
ijzige kalmte.
Een bitter lachje speelde om René's mond.
Hij dacht er over na, of de zaak, waarom
deze mannen nu als vijanden tegenover
hem stonden, hun wel recht goed bekend
was, of Wallfried wel wist en goed beoor-
deelen kon, hoe zwaar dan René's schuld
woog, of Wallfried wel standvastig gebleven
zou zijn als een Oato, als een jong, vurig
meisje hem ongeroepen lia 1 gezegd ik houd
innig van u.
En of Wallfried er wel iets van vernomen
had, dat hij, René als dank voor deze
ongevraagde genegenheid het meisje zijn leven
en zijne vrjheid aangeboden had, maar dat
Lilly die versmaadde en met hem scheen ge
speeld te hebben.
Hij begreep het verband niet recht goed.
Hij was haar blikbaar e gering geweest om
te h .wen althans vooreersten toch voornaam
genoeg, om hem voor het pistool van haar
broeder te dagen
Wordt vervolgd.)
