5470
Dinsdag 18 Augustus 1903
iSsle Jaargang
Ij
it)agËlaó voor &Sooró'on ££uió~Jlollanó.
De katholieke partij
in de Tweede Kamer.
FuTtTTlTm u.
cJÏÏagóa cftufilanó,
i
BUREAU St, Jansstraat. Haarlem
»7
De mansch wikt maar
Qod beschikt. Zoo hebben wy ook de
keuze van den nieuwen Paus beschouwd.
Immers niemand dacht in den beginne
aan den Palriaich van Venetië.
Engeland.
Zuid-Afrika.
Duitschland.
Servië.
De opstand in Macedonië.
ABONNE MENTSPBIJ S,
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,20
Voor de overige plaateen in Nederland franco per poet >1,50
Voor het buitenland 2,90
Aizonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
Hoof dredacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
PBIJS DEB AD VEBTENTIEN
I?,n regeU50 Cent
fclke regel meer7% t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingeu 25 Cents per advertentieh Contant.
A (SITE MA NON AGITATE
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicity, Etranqère
G.L. DA CBR Co JOIJN., h. JONES SuccParis 31 bis Faubourg Monimartre
Er is inden laatstentjjd hier en daar een
hartig woordje gespioken over d-i hou
ding der Rechterzijde in de Tweede Ka
mer der Staten Generaal onder dit minis
terie en al heeft men veel tot veront
schuldiging en tot verklaring kunnen bij
brengen, toch heeft men het niet onder
stoelen of banken gestoken, dat men
over het algemeen over de hoadirg, of
liever over de stilzwijgendheid van de
leden der rechterzijde, over het weinige
deel, dat sjj aan het debat nemen, niet
geheel en al tevreden was.
Meer nog dan het protestautsche ge
deelte der Rechterzijde treft dit verwjjt
de katholieke leden der meerderheid, die
werkeljjk in de eerste twee jaren v&n
deze regeering*-periode eene beperking
in bet spreken getoond hebben, wel eens
samengaande met eeue beperking in het
verschijnen, die den bestrijders van bet
natiooalen tijd vermorsen door lange re
devoeringen, het hart moet gestolen heb
ben. Waarljjk, de katholieke leden der
Kamer hebben niet gezondigd door te
veel te zeggen, misschien wel, door
véél niet te zeggen.
Wjj dwepen volstrekt niet met de vte!-
pratcrs, noch met de praters over alles
en nog wat, noch met ellenlange rede
voeringen, wjj zouden oi;s zéér wel
kunnen vereenigen met ean bepaling,
waardoor het indienen en bespreken van
allerlei voorstellen en amendementen, die
toch niet de allerminste kans van slagen
hebben, onmogelijk gemaakt werd, maar
toch zouden wjj gaarne zien en hooren,
dat de katholieke party zich wat meer
deed gelden in de Kamer, dat zjj wat
beslister haar oordeel deed hooren over
verschillende voorstellen en wetsbepalin
gen, al komen die van eene bevriende
tegeering, dat zjj zich uiet onthield met
het indienen van amendementen, waar zjj
dit wenscheljjk achtte ot zelve het initia
tief nam tot het doen van voorstellen of
tot het vragen van inlichtingen en zich
niet bepaalde tot het werk in de aflee-
lingen, hoe vruchtbaar het ook moge zyn,
of tot het beoordeelen van hetgeen an
deren zeggen, doen en voorstellen. Ook
voor de katholieke kiezers is het eene,
behoefte de stem hunner afgevaardigden
te hooren, waar zjj het stille werk in df
afdeelingen niet beoordeelen kunnen, ook
wij willen gaarne op onze afgevaardig-
FEDILLETON,
Vervolg),
De scherpe morgenlucht drong met ijz:gen
adem naar binnen, Magius opende de oogen
en wikkelde zich huiverend wat vaster in zjjn
pe'g.
Mag ik u eene sigaar aanbieden? vroeg
Pohrman, om toch iets zeggen.
Bené nam ze gaarne aan.
Nu zwegen zij weder.
Het licht begon nu tusschen de boomen
door te schemeren. De dag brak langzaam
aan, aan den wolkenlooie., winterhemel. De
dennenstammen werden roodachtig gekleurd
en in den verrjjzenden morgen begon men
bet groen van het pijnboomenwoud te
bbderseheiden de dag kreeg kleur en
l lotseling vroeg René: Is Nicolai dood.
zeide Magiue. Ik hoor dat hij
met een lachje om den mond ingesluimerd
—Arme drommel, sprak Eene', dat was
geen man en geen leven, rat was een fijue
droomer, wiens leven als eene schaduw heen-
vlood,
den kunnen wjjzen met trot?, tpgenover
andere partyen en vooral tegenover de
socialisten, wijzen op hetgeen onze alge
vaardigden deden in de Twee la Kamer,
hoe zjj opkwamen voer d( belangen der
verschillende standen in de maatschappij,
wettige grieven blootlegden, belangen be
pleitten, inlichtingen, ophelderingen vroe
gen, voorziening in behoeften van de Re-
geeriDg wisten te rerkrjjgeu.
Waar straks ons volk weder zal op
geroepen worden voor de stembus om
aan de Regeering voor een nieuw vier
tal j aren eene meerderheid tbezorgen
daar zouden wy den grooten stroom van
kiezers, die het meer verborgen werk
niet kan beoordeelen en veel naar het
meer uitwendige oordeelen moet, en daar
door zoo vatbaar is voor misleiding door
den uiterljjkea schijn, waarmede de socia
listische party zich zoo handig in een
glorie van werkzaamheid weet te hullen,
zoo gaarne willen wyzen op het vele
goede, dat door onze katholieke afge
vaardigden niet voor éei e klasse der
maatschappij alleen, maar voor alle klas
sen, was tot stand gebracht, oi ten
minste voorgesteld en verdedigd.
Nu wet n wjj zéér goed, dat on je Ka
tholieke party in de Tweede Kamer kort
na elkander óf door den dood, óf door
uittreding verscheidene eminente leden
ontvallen zjjn, die of door groote kennis
en ondervinding, ot door groote welspre
kendheid uitmuntten en vervangen zijn
door jeugdige of nieuwe leden, dis hun
ne sporen op politiek gebied nog verdie
nen moeten, en het is hun zeker nietkwa-
iyk te nemen, dat zjj zich in de etr.te
tjjden van hun lidmaatschap niet a' ti
spoedig op het moeielijlce terrein der po
litieke debatten waagden.
Echter ia het voor d e w en den goeden
naam en ook voor den invloed der Ka
tholieke par jj in da Kamer en in 1 m 1 in
de van het grootste belang, dat zij zich
doen gelden in da opeubira zittiugin,
dat zjj h at bewjja geven de voorg steld
wetten nauwkeurig te hebben beatu le >rd,
zich behoorljjk op de ho>gta te heb
ben gesteld van de nooden eu de belan
gen der verschillende maatschappelijke
standen en bereid te zyn daarvoor op te
komen en het woord te vonen.
Ook de bjjzonderljjke belangen der ka
tholieken mogen niet aan hunne aandacht
ea voortdurende zorg outgaau. Wjj zyn
er verre af er op aan te dringen het her
stel van het Gezantschap bij den Pauae-
ljjken Stoel ter sprake te brengen, niet
wetende of de tjjd daarroor gunstig i*,
Bohrman werd onrustig. Ab er ge praat moest
worden, dan was dit toch zeker geen gesprek voor
zoo'n oogenblik: over eenen vriend die juist ge
storven was.
Ik heb op de Moerasweide reeds eens een
duel bijgewoond, begon hij, het was die ge
schiedenis met Krausneck eu den kapitein Mor-
gius. Geen van beiden werden verwoed. Ze waren
dadelijk weer goede vrienden. Ik ben in bet al
gemeen een voorstander van eene verzoening op
het terrein.
Dat bad hjj eens ergens gelezen en het
heel aardig en gelukkig gevonden. Overigens
had hij in deze zaken niet genoeg ondervin -
ding om daarover eene eigen meemng te heb
ben.
Bené luisterde niet Magius achter nam het
gesprek op, want hij was er zelf ook bij ge
weest en de beide heeren verdiepten zich in
herinneringen aan de geschiedenis van dien
morgen
René keek door het raam heen. Het begon
steeds lichter te worden De heldere hemel stond
nog zonder glans, maar hjj was wolkenloos en
licht.
Naar de zon te oordeelen moest men nu spoe
dig aan de Moerasweide zijn.
Hjj haalde zijn horloge uit den zak. Het was
bijna kwart over acht.
Wij zullen nog te laat komen, zei hjj.
Het kwam Bohrman voor. dat deze stem
scherp klonk. Misschien voud Flamming het on-
belee d, dat zjj zoo druk met elkander praatten.
Hij keek door het portierraam, links van
den weg stond juist een pijnboomen bos-hje,
maar dat het den Katholieken pjjnlyk aan
doet, wanneer zjj het corps diplomatique
neergeknield zien aan de voeten van den
Paus, wieu de afgezanten van zoovele
landen, even of meer cerwegend pro-
teslantsch dan het onze, hunne hul
de breugen en Nederland daar niet ver
tegenwoordigd zien, dit tnogen ouze ka
tholieke afgeva irdigden toch wel eens be
denken. Eu zóu is er wel meer.
Daarom bleveu wy er steeds op wjj-
gen, dat behalve op zuivere beginselen,
er by de keuze van afgevaardigden op
uitgebreide keunis, werkkracht, offervaar
digheid en onafhankelijkheid dient gelet ta
worden, want volksvertegenwoordiger zyn,
is een zwaar ambt, dat den geheel-n
mensch vordeit.
Daarom grieft bet ons, wanueer bij
die keuze onzuivere motieven en onzui
vere middelen meewerken, dat die keuze
niet op de eerste p!a its afhankelijk is van
de permcaty'*', degeljjke eigenschappen
van den candidaat, maar van de kosten,
die aiD de verkiezing besteed worden of
van het aantil invloedrijke familieleden
en vrienden, door welke de candid lat in
het district wordt gesteund.
Van harte hopen wy, dat iu het
volgende zittings jaar, dat weldra een ain
vang neemt, de Katholieke party in de
Tweede Kamer zich haren ouden roem
volkomen waardig tooi e, ja, dienogover-
treffe en wjj bij de volgende pe ndieks
verkiezing met trots op den arbeid
onzer alge vaardigden mogen terugzien en
wyzen.
En dat zich ook ztlfs in bet H. Col
lege de menscheljjke zwakheid niet heefo
verloochend, bljjkt wel uit een bericht,
dat zoo uiet waar, dan toch den
Franscheu invloed, dien rneu heefc willen
aanwenden, doet kennen.
Er moet n. I. een onderhoud hebben
plaats gehad vau den Franschen kardi
naal L e c o t met den nieuwen Paus
waarover het volgende wordt gemeld
Het is opgevallen dat de kardinaal
Lecot nitt by de Franscbe kardiualen
tegenwoordig wasna de drie laatste
plichten van gehoorzaamhe'd vervuld te
hebben bij den Pai s, had hy zich niet
meer laten zien.
Dit zou zyn toe te schrijven aan een
noodlottig toeval.
Toen nameljjk de kansen van kardi
naal Sar to in het Conclave steeds hoo-
ger stegeD, wilde Z. Em. Lecot den
ka'dinaai nader leeren jkennen, bezocht
Over tien minuten zjjn wjj er, verklaarde
hjj.
Deze tien minuten gingen onder pijnlijk
zw gen voo bjj.
René bleef door het portierraam kijken,
waar als een wandelend beeld de kant van
het woud langs hem heentrok. Zijn gelaat
was onbeweeglijk, zijne oogen groot eu hel
der.
Het rijtuig hield stil. Toen de drie perso
nen, die er in zaten, uitsteg n, zagen zij, dat
van den anderen kant ook een huurrijtuig aan
kwam, Dat moesten Wallwitz en Keiler zjjn,
want kluskowsen de regimentsdokter waren om
verscheidene redenen p Plnskows dog ar, die
door zijn bediende bestuurd werd, de stad
uitgereden
Kené liep werktu gelijk achter Bohrman aan,
zij moesten nog vijf minuten langs den zoom
van het dennenboschje loopen, voor zij op de
Moerasweide waren.
Daar stapten reeds de lange Pluskow en de
1 egimentsdokter Friedrichs heeu en weer. Het
was zeer koud en Pluskows gelaat zag bont
en blauw.
Zwijgend en ernstig begroette men elkander.
Dicht achter René en zijn begeleiders kwa
men Wallwitz en Keiler aan Zij namen den
hoed af, maar René en Wallwitz deden, of zij
elkander niet zagen
In de weinige minuten, die noodig waren,
om dejförmaliteiten te reg len, stond René
naar het landschap te kijken, alsot hij al'een
met het doel hier gekomen was, om dat te be
wonderen.
hem in zjjne cel en sprak hem in het
Fransch aan.
Kardinaal Sarto ging hem vriende
lijk tegemoet eu antwoordde:
*Non novi Unguam galiicam (ik versta
geen Fransch.
Z. Em. Lecot antwoordde daarom.
Si est ita, qui linguam galiicam non
colitnon potest fieri papa. Dec gratias.
Als dat zoo is dan kon hy, die geen
Fran.ch verstaat, niet Paus worden).
Kardinaal Sarto antwoordde eveneens
Deo gratias on wills Z. Em. L e c 0 t te
rughouden.
Deze had echter reed? de deur geopend
en wa9 verdwenen.
Een da? later was de patriarch van
Venetië Sarto, Paus.
Over de vele nieuwtjes die orer 1 e Paus
keuze vertel! worden, radeo we onze le
zers aan ze voor kenuisgeving aau te ne
men. Immers, zoo 't niet waar is, dan
is 't toch aardig gevonden en dat
zal zeker de laatste grap nog niet zjjn
die men tappen zal over 't feit, dat Z.
gein Fransch spreekt.
Bjj de sluiting van hetEngelsche Par
lement sprak de Koning zjjn hoop uif,
dat zjja bezoek aan Portugal, Italië en
Frankrjjk een goeden indruk mocht heb
ben achtergelaten. Niets kan vriendschap-
peljjker zijn, liet Z. M. er op volgen, dan
myn ontvangst geweest is.
Het joug-te bezoek van preside.,t Lou-
bet ain Eigeland geeft da duidelijkste
bewjjzen van wedeizjjdsche vriendschap.
De toestand iu de Europeescha provin
cies van Tarkjje bljjft groote ongerustheid
verwekken.
Mjjne regeering en andere mogendhe
den hsbbea alle p->gitigeu aangewend
om de uitbreiding der onlusten te voor
komen. Men hoopt dat de door Rutland
en Oostenrjjk voorgestelde hervormingen
een gunstig gevolg zullen hebben.
De veianderingen in het handelstrac-
taat met China zjjn tot stand gekomen
en een gedeelte zal direct in werking
treden.
Ook over zjjn outvaugst in Ierland
sprak koning Edward zjjn by/.ondere
tevredenheid uit. In Ierland doen zich
teekenen voor van steeds grooter worden
de eenheid onder alle klasseD, waardoor
ean nieuw tijdperk van vereenigde pogin
gen tot bevordering van het algemeen
welzijn kan worden tegemoetgezieD.
Ten slotte wensebte de Koning het j
Parlement geluk met het tot stand komen i
der Suikerconventie. I
Terwjjl koning Edward van Enge- j
laud een radevoering hield over Trans
vaal en sprak over de groote vordering
die de gang van zaken in Transvaal
maakt en sprak over de overeenkomst
Dj Moerasweide was een klein, hoog pla
teau, waarop men langs zacht glooiende we
gen aankwam. ennenboomen en kreupelhout
omringden hen als met een grauwgroenen
muur. Het stekelige gras, dat den gespleten
bodem bedekte, was bruin gekleurd door de
vorst
Van afstand tot afstand zag men tusschen
de denneuboomeu ook groepjes berken staan.
De witte stammen schenen als dikke bloem
stengels uit den bodem op te schieten, de fijne
bruine twijgen hingen als een rouwsluier naar
beneden.
Midden op dit terrein was eene waterkom
die veel op een vijvr-r geleek. Hij was kalm
en blank gevroren. Aan den over staken de
puntige riethalmen door het jjs heen.
Pe zon was opgeg*an en verleende aan de
witte boomschors een rooskleurige tint. In het
jjs van den rijver weerkaatste het dichtst bij
staande groepje dennenboomen zoo helder, als
of daar spiegelend water Was.
Metonhoorbareu vleugelslag, vlogen een paar
raven ho g door de lucht, boven de hoofden
der aanwezigen
Als ik u verzoekeu mag klonk Bohr-
mans stem naast René.
Hjj volgde als gedachtes-eu gevo lloos Hij
had vrees noch hoop, noch eenig ander gevoel
van bijzondere opgewondenheid. Het was als
of hjj handelde onder een dwang, waaraan hjj
zich niet onttrekken kon.
Dan bevond hij zich met het pistool in de
hand tegenover zijn tegenstander.
Hij begreep nu, dat hij daar stoud, om op
betreffende de inkomende rechten, waar*
door de invoer uit het moederland be
gunstigd wordt boven die uit het bui
tenland, komen de treurigste berichten
over den toestand waarin de Boeren ver-
keeren.
De South African News te Kaapstad
verschijnend, meldt naar berichten uit
Pretoria, dat de Boeren zich in een ver-
schiikkelyken toestand bevinden. Alom
heerscht groot gebrek, velen van hen,
zegt het blad, sterven Ietterljjk van hon
ger en het blad besluit roet eeu beroep te
doen op c!e edelmoedigheid van de Ka
penaars.
Da Reichsameiger deelt mede dat aan
genei aal von Goasler op zjjn verzoek
ontelag is verleend als minister van
staat en van oorlog, en dat in zyn plaats
is benoemd luitenant-generaal von
Einem, genaamd von Rothmalen,
directeur van het algenieene departement
van oorlog.
De officiereu van het Servische leger
geraken hoe langer hoe meer in twee kam
pen verdeeld.
Ean groot deel van hen verachten de
moordenaars van koning A lexander
eo koniDgiu D r a g a.
Zjj willen hun ergernis uitspreken over
het bedrijf der koningsmoordenaarsin een
adres aan koning P e t e r I gericht.Hun
a intal moet reedstot300 geffegenzijn; allen
zjja bereid om op kalme en waardige wij
ze van den Koning de bestraffing te eischen
van de moordenaars, er aan toevoegende
hun ontslag te zollen nemen, indien
Z.M. niet voldoet aanhun rechtmatig ver
langen.
De berichten over den opstand zyn
zeer ernstig, er wordt wreedaardig ge
vochten waarbjj vrouwen en kinderen
laaghartig worden vermoord.
De opstandelingen die as stad Krn-
schevo namen, weerstaan sedert een tien
tal dag n de aanvallen der Tarksche
troef en. Khisawa dat gebombardeerd werd,
is bjjna geheel vernield. Bjj de spoor
wegbrug te Florida, op de ljjn Santa
Gondmedje, werdeu vele dynamietbom-
men geworpen.
Te Yodvna versterkten zich een dui
zendtal opstandelingen in een boerderij,
toebehoorend aan den Sulfau. Zjj sloe
gen tot tweemaal toe een aanval af van
een troepenmacht bestaande uit vier ba
taljons
De schadeloosstelling van 100.000
gulden aan de weduwe van den ver
moor ien Russischen consul Rostkows-
ky, door de Porte heeft Rusland gewei
gerd.
Hierop besloot de Sultau het dubbele
der som te geven.
Graaf Lamsdorff hsefc mevrouw
leven en dood te strijden. Alles in hem kwam
m opstand.
Een visioen ging aan zjjn pogen voorbij.
Naast Wallwitz somber, vjjandig gezicht zag
hij een ander, een lachend gezicht met eene
zwarte vlek in de rij hagelwitte tanden. En
j hjj walgde er van, dat hij naar dezen mond
geluistjrd had, die hem nu zoo verraderliik
toescheen.
En daarom
Zjjne borst zwol, hjj hief het hoo'd hoogerj
op. Elke zenuw iu hem was gespannen
en zijn neusvleugelstrilden.
Hjj stond daar niet meer als een man die
in ridderlijke houding eene zoogenaamde'zaak
van eer afhandelt. Hij stond daar als een man
die zijn dieibaar leven verdedigen wil en wiens
gemoed in opstand komt, omdat hy het voor
zoo'n dwaasheid zal moeten geven.
Scherper dan hier kwam het dwaze, het boo
ze, ja het belachelijke van het tweegevecht nooit
uit
Zjjne uitgestrekte haDd, die het wapen om
klemd hield, was koud en vast als ijzer.
Fenige seconden was het doodstil.
Dun klonk het commandowoord.
Een korte scherpe, dubbele klank stierf snel
weg in de lucht Twee kleine, blauwe rook
wolkjes dwarrelden achteraan.
{Wordt vervolgd.)
